Tryb rozkazujący wyraża rozkaz, wezwanie lub prośbę skierowaną do 2 os. liczby pojedynczej i mnogiej, bez zaimków osobowych "du" i "ihr". Forma skierowana do 1 i 3 os. liczby mnogiej występuje z zaimkami osobowymi "wir" lub "Sie".
Tryb rozkazujący zdecydowanej większości czasowników w 2 osobie liczby pojedynczej tworzymy poprzez odrzucenie zaimka osobowego oraz końcówki osobowej "-st", np:
2 osoba liczby pojedynczej
du
gehst
- geh!
du
gibst
- gib!
du
sprichst
- sprich!
Czasami Imperativ 2 os. l. poj. ma końcówkę "-e". Zasada ta dotyczy czasowników, których temat kończy się na "-t", "-d", "-ig" oraz grupy spółgłoskowe, w których ostatnią głoską jest "m" lub "n".
2 osoba liczby pojedynczej
du
wartest
- warte!
du
antwortest
- antworte!
du
zeichnest
- zeichne!
Formy trybu rozkazującego w 2 osobie liczby mnogiej są identyczne, po odrzuceniu zaimka osobowego, z formami odmiany w trybie oznajmującym.
2 osoba liczby mnogiej
ihr
fragt - fragt!
ihr
geht - geht!
ihr
wartet - wartet!
Tryb rozkazujący 1 i 3 osoby liczby mnogiej tworzymy poprzez zamianę miejscami zaimka oraz odmienionej formy czasownika.
3 osoba liczby mnogiej
Sie fragen - fragen
Sie!
Sie gehen -
gehen Sie!
Sie
warten - warten Sie!
Tryb rozkazujący (Imperativ)
2.
osoba l.poj. |
2.
osoba l.mn. |
3.
osoba l.mn. |
Tworzymy
poprzez temat czasownika (można dodać |
Ma
formę 2. osoby l. mn., |
Tworzymy
poprzez inwersję czasownika |
|
|
|
geh! gehe! |
geht! |
gehen Sie, bitte! |
kauf! kaufe! |
kauft! |
kaufen Sie, bitte! |
Czasowniki
"haben", "sein", "werden"
hab! habe! |
habt! |
haben Sie,bitte! |
sei! |
seid! |
seien Sie, bitte! |
werde! |
werdet! |
werden Sie, bitte! |
Czasowniki
zwrotne
Zaimek
zwrotny podporządkowany osobie
du - dich |
ihr - euch |
sie - sich |
freu
dich! |
freut euch! |
freuen Sie sich! |
Czasowniki rozdzielnie złożone
Przedrostek rozdzielny na końcu zdania
mach
zu! |
macht zu! |
machen Sie bitte zu! |
np.: |
|
|
Czasowniki
ze zmianą samogłoski rdzennej
Czasowniki
posiadające przegłos w 2. osobie l. poj. w Präsens nie zachowują
tego przegłosu w 2. osobie trybu rozkazującego.
fahr! fahre! |
fahrt! |
fahren Sie, bitte! |
lauf! laufe! |
lauft! |
laufen Sie, bitte! |
halt! halte! |
haltet! |
halten Sie, bitte! |
Czasowniki ze zmianą samogłoski rdzennej "e" na "i" w 2. osobie l. poj. zachowują tę zmianę, likwidacji ulega końcówka osobowa "-st".
sprich! |
sprecht! |
sprechen Sie, bitte! |
hilf! |
helft! |
helften Sie , bitte |
nimm! |
nehmt! |
nehmen Sie, bitte! |
Czasowniki ze zmianą samogłoski rdzennej "e" na "ie" w 2. osobie l. poj. zachowują tę zmianę, likwidacji ulega końcówka osobowa "-st".
lies! |
lest! |
lesen Sie, bitte! |
sieh! |
seht! |
sehen Sie, bitte! |
|
|
|
Czasowniki
ze zmianą samogłoski rdzennej "-e" na "-i","-ie"
nie otrzymują końcówki fakultatywnej "-e" w 2. osobie l.
poj. Wyjątek stanowi "sieh!" oraz "siehe".
"Sieh!"
(spójrz!) stosujemy wyłącznie w mowie potocznej natomiast "siehe"
w języku pisanym wskazując na odnośniki np.:
siehe
Lektion 3, Seite 18
patrz
lekcja 3, strona 18
Tryb rozkazujacy możemy również tworzyć poprzez:
1.
Czasownik "lassen" (kazać komuś coś zrobić,
pozwolić)
Lass das! Zostaw to!
Lass uns endlich gehen!
Pozwól nam w końcu iść!
2. Inwersję czasownika z zaimkiem
"wir"
Machen wir das alles zusammen! Zróbmy to
wszystko wspólnie!
3. Wezwanie, rozkaz w formie
bezokolicznika
Aufstehen! Wstać!
Losgehen! Wychodzić!
4.
Stronę bierną czynnościową z "werden"
Es wird
sofort alles aufgeraumt! Należy zaraz wszystko sprzątnąć!
5.
Imiesłów czasu przeszłego
Aufgepasst! Uważać!
Rauchen
verboten! Palenie wzbronione!