Historia kryminalistyki w zarysie 18.02.2013

Ugenie Francois Vidocq – twórca tzw. Brigade de Surete(1811-1812) – brygada bezpieczeństwa (istniała do 1832 roku). Tysiące policyjnych szpiclów. „Jedynie zbrodniarze mogą zwalczać zbrodnie.

Alfons Bertilion- twórca antropometrii kryminalnej i innych technik identyfikacyjnych (zmarł w 1914 roku), pisarz pomocniczy w kartotece policyjnej „Niewymownie kiepski charakter”

William Herschel – odkrywca identyfikacji linii papilarnych

Sir Francis Galton 1822-1911 r. – twórca nowoczesnego systemu identyfikacji daktyloskopijnej. Odkrywa odciski palców

Juan Vucetich – stworzył pierwszą na świecie kartotekę odbitek daktyloskopijnych.

1905 rok. Morderstwo w Depford. Odciski palców po raz pierwszy, jako dowód w procesie o zabójstwo. Bracia Stratton.

Hans Gross u uważany za ojca kryminalistyki- austriacki sędzia śledczy, późniejszy profesor uniwersytetów w Grazu i Pradze.

W Polsce – utworzenie w 1927 roku w Warszawie Laboratorium Kryminalistycznego Centrali Służby Śledczej. Pierwsza Katedra Kryminalistyki powstawała w 1956 roku na UW.

Kryminalistyka – nauka praktyczna o metodach ustalania faktu przestępstwa, sposobu jego popełnienia, wykrywaniu sprawców i zapobiegania przestępstwom oraz innym ujemnym zjawiskom społecznym.

Trzy działy kryminologii, mające znaczenie dla kryminalistyki:

1. Etioprzestepczości i zjawisk za sfery patologii życia społecznego:

Koncepcje socjologiczne mieszane, sytuacyjne

Symtymologia przestępczości i zjawisk ze sfery patologii życia społecznego.

2. Wiktymologia – nauka o ofiarach przestępstwa, i roli ofiary w genezie przestępstwa:

Premedytacja(indywidualna, grupowa)

Prowokacja

Funkcje kryminalistyki

1. Funkcja rozpoznawcza – rozpoznanie terenowe, środowiskowe, problemowe, osobowe

2. Funkcja wykrywcza – trzy etapy procesu wykrywczego:

-poszukiwanie przedmiotu wykrywania oraz informacji dotyczących tego przedmiotu

- ujawnianie tych informacji a w następstwie tego ujawnianie przedmiotu wykrywania

3. Funkcja dowodowa

4. Funkcja zapobiegawcza (realizowana bezpośrednio lub pośrednio)

Działy kryminalistyki:

1. Technika kryminalistyczna- najstarszy dział kryminalistyki, obejmujący metody, środki i sposoby wykorzystania zdobyczy nauk technicznych.

2. Taktyka kryminalistyczna

3. Strategia kryminalistyczna- dział obejmujący wiedzę typu prognostycznego, przewidującą kierunki, metody i środki działania przestępców w

4. Metodyka kryminalistyczna

Zastosowanie kryminalistyki, jako nauki stosowanej tzn. służącej praktycznej działalności człowieka:

- czynności procesowe

• Terminologia w nauce kryminalistyki:

• Zdarzenie

• Sprawca zdarzenia

• Informacja

• Ślad kryminalistyczny

• Modus operandi

• Identyfikacja kryminalistyczna (grupowa, indywidualna)

• Wersja kryminalistyczna

• Ekspertyza kryminalistyczna

• Alibi

• Miejsce

• Przygotowanie do przestępstwa

Wykład 25.02.2013

Pojęcia z zakresu teorii dowodów

Dowodzenie jest procesem myślowym, który polega na wnioskowaniu na podstawie środków dowodowych o istnieniu lub nieistnieniu konkretnych faktów.

Z punktu widzenia przepisów prawa karnego materialnego dowody stanowią niezbędne źródło ustaleń faktycznych, przy czym z punktu widzenia przepisów procedury karnej, są wyłącznym źródłem poznania w procesie karnym.

Główne zasady procesowe w prawie dowodowym:

Zasada domniemania niewinności

Zasada bezpośredniości zasada prawdy materialnej

Zasada

Podział dowodów:

• Dowody osobowe

• Dowody pierwotne(oryginalne –np. zeznania naocznego świadka zdarzenia) - dowody pochodne(wtórne- np. świadek ze słyszenia)

• Dowody bezpośrednie- dowody pośrednie(poszlakowe0

• Dowody „ścisłe”- (formalne- np. z zeznań świadka) – dowody swobodne

• Dowody pojęciowe(powstają na skutek wysiłku umysłowego świadka, oskarżonego, biegłego – „oświadczenia wiedzy”) – dowody zmysłowe(na podstawie doznań zmysłowych świadka)

• Ze względu na tezę dowodową: dowody pozytywne – dowody negatywne

• Dowody przypadkowe - dowody z przeznaczenia

• Dowody wprowadzane z urzędu- dowody wprowadzane na wniosek strony

• Dowody obciążające – dowody odciążające

Źródła dowodowe – podmiot wypowiedzi mającej znaczenie dowodowe lub przedmiot szeroko pojętych oględzin dostarczających wiadomości o znaczeniu dowodowym;

Osobowe źródła dowodowe- człowiek dostarczający pośrednio lub bezpośrednio organowi procesowemu informacji o faktach dowodowych

Środek dowodowy- intelektualne treści dotyczące faktów dowodowych, zawarte w wypowiedziach osób, uzyskane w drodze oględzin wszelkich organizmów żywych lub martwych, rzeczy oraz miejsc

Świadek(źródło) – zeznania(środek)

POSZLAKI

1. Okoliczności, z których można wysnuć przekonanie o prawdziwości jakiegoś zdarzenia pozwalającego wnosić o popełnieniu przez oskarżonego zarzucanego mu czynu.

2. Fakt będący bezpośrednim przedmiotem dowodu i który z kolei pozwala na wyciągnięcie wniosków o istnieniu lub nieistnieniu faktu głównego będącego ostatecznym przedmiotem dowodu.

Ślady kryminalistyczne- wszelkie dające się ustalić w określonym wycinku rzeczywistości następstwa tych zmian, których zespół albo tworzy jakieś zdarzenie albo jest z tym zdarzeniem i jego sprawcą lub ofiarą ściśle powiązany/ np. ślady ukrycia łupu, ślady ucieczki itp.

Ślady (głos, zapach, temperatura)

Pamięciowe materialne zjawiskowe

Powierzchniowe wgłębione

Nawarstwione ( odciski palców)

odwarstwione

Cechy śladów kryminalistycznych

Są następstwami jakiś zachowań faktów i zjawisk, a więc wykazują tymi zachowaniami, faktami czy zjawiskami powiązane.

Ze względu na miejsce występowania:

• Na miejscu zdarzenia

• Na atakowanym obiekcie

• Na ofierze

• Na sprawcy narzędzia i ślady na nich

Każdy rodzaj śladów ma swoją własną specyfikę, jest odmiennie ujawniany, zabezpieczany i badany.

Informacje – wszelkie dane o świecie zewnętrznym, które uzyskujemy albo przez bezpośrednie poznanie zmysłowe albo przez odbiór podawanego przez inna osobę opisu jakiegoś stanu rzeczy lub zjawisk

Źródła informacji:

• Osoby

• Rzeczy

• Miejsca

• Zjawiska i zdarzenia

• Następstwa zdarzeń – ślady

• Dokumenty

• Zwłoki

Źródła pierwszych informacji

Źródła zewnętrzne – pochodzące od osób niemających dotychczas kontaktów z organami ścigania(zawiadomienia obowiązkowe, doniesienia jawne i anonimowe, samooskarżenia, publikatory, instytucje kontrolne)

Źródła wewnętrzne – własne, celowo zorganizowane przez organy ścigania dla zapewnienia sobie dopływu informacji (wyniki czynności operacyjno-rozpoznawczych, poufne osobowe źródła informacji, wyniki czynności służbowych).

Wersja kryminalistyczna

Wersja kryminalistyczna - rezultat procesów myślowych w postaci przypuszczenia, które jest alternatywną próba wyjaśnienia jakiegoś zdarzenia, jego przyczyny, okoliczności i przebiegu.

Wnioskowania przy tworzeniu wersji:

• Redukcyjne - zeznanych skutków o nieznanej przyczynie

• Dedukcyjne – ze znanej przyczyny o nieznanych skutkach

• Przez analogię – w oparciu o doświadczenie własne lub cudze

Wykład 05.05.2013

Oględziny art. 207, 208 KPC

Oględziny to prawnie dopuszczalny sposób uzyskiwania informacji o przestępstwie. Jest to czynność procesowa, trakcie której organ prowadzący oględziny po szczegółowym zapoznaniu się z ich przedmiotem, którym może być miejsce, osoba, rzecz lub zwłoki,, podejmuje działania polegające na wykrywaniu, zabezpieczeniu i wstępnym zbadaniu szeroko rozumianych śladów kryminalistycznych w celu wyjaśnienia charakteru i okoliczności powstałego zdarzenia oraz ustalenia jego sprawcy.

Oględziny miejsca

Dokonywane w pierwszej fazie postępowania

Badanie miejsca zdarzenia

Wielość działań taktyczno- technicznych

Cele i zadania oględzin:

1. Wyjaśnienia charakteru okoliczności zdarzenia

2. Ustalenie sprawcy zdarzenia

3. Zebranie rzeczowego materiału dowodowego w postaci ujawnionych i zabezpieczonych śladów kryminalistycznych

Dwa pierwsze cele przyjęto od dawna w kryminalistyce nazywać mianem „siedem złotych pytań”

1. Co się wydarzyło?

2. Gdzie zaistniało zdarzenie?

3. Kiedy?

4. W jaki sposób?

5. Za pomocą, czego?

6. Dlaczego?

7. Kto tego dokonał?

Zadania oględzin(4 grupy):

1. Utrwalanie wyglądu i stanu miejsca zdarzenia

2. Ujawnienie śladów

3. Zabezpieczenie śladów

4. Wnioskowanie i próba rekonstrukcji zdarzenia

Organizacja oględzin miejsca zdarzenia

Metody prowadzenia oględzin miejsca zdarzenia:

• Obiektywna- najczęściej badanie dośrodkowe (po spirali) przy braku wystarczającej ilości informacji o zdarzeniu

• Subiektywna – badanie odśrodkowe od konkretnego punktu (śladu)

• Metoda mieszana

Etapy oględzin:

1. Wstępny(przygotowawczy) – dokładne zapoznanie się z przedmiotem oględzin, otoczeniem i ich właściwościami. Uściślenie obszaru, zlokalizowanie śladów i dowodów. Określenie wstępnej wersji przebiegu zdarzenia. Oględziny przeprowadzane za pomocą metod obserwacyjnych, utrwalanie ogólnego wyglądu miejsca.

2. Szczegółowy(zasadniczy) -główny etap. Szczegółowe oględziny kolejnych fragmentów danego obszaru, przedmiotów, poszukiwanie, ujawnianie, dokumentowanie i zabezpieczanie śladów kryminalistycznych. Wyróżniamy fazę wstępną i fazę oględzin.

3. Końcowy.

Oględziny zwłok:

Pierwsza czynnością podczas oględzin zwłok jest udokumentowanie(za pomocą fotografii, zapisu video) ich wyglądu i położenia, a także stanu otoczenia. Najpierw utrwala się widok w ubraniu, następnie rozbiera zwłoki i ponownie dokumentuje. Zwłoki roznegliżowuje się.

Oględziny osoby:

Dotyczące ciała osoby żywej są przeprowadzane tylko w szczególnych wypadkach:

Na osobie pokrzywdzonej, by stwierdzić

Oględziny rzeczy:

Podlegają im dowody będące przedmiotem, bądź dokumentem(tylko cechy fizyczne).

Podstawowe zasady dokonywania oględzin:

• Zasada planowania działań

• Zasada szybkości działania

• Zasada dokładności

• Zasada instrumentalizacji działań

• Zasada ekonomiki działania

• Zasada koordynacji działań

• Zasada obiektywności

• Zasada zachowania wartości dowodowej śladów i przeciwdziałania kontaminacji

• Zasada przestrzegania wymogów bhp

Wyposażenie techniczne niezbędne w trakcie oględzin:

1. Sprzęt i środki wspomagające i zabezpieczające

2. Sprzęt i środki służące do ujawnienia i zabezpieczenia śladów kryminalistycznych i dokumentowania ustaleń (walizka oględzinowa, walizka fotograficzna, zestaw do ujawniania śladów pyłowych, walizki specjalistyczne, oświetlacze kryminalistyczne

Zabezpieczanie śladu:

Ślad zabezpieczany musi być również trwale oznaczony i zabezpieczony przed uszkodzeniem itp. Opakowanie zewnętrzne musi ochraniać cechy identyfikacyjne śladu przed wpływem czynników zewnętrznych.

Przeniesienie na folie- przy zabezpieczani śladu na powierzchniach prostopadłych do podłoża

Replika

Dowody rzeczowe umieszcza się w odpowiednich do ich rodzaju opakowaniach. I tak na przykład odłamków szkła nie można zapakować do słoika.

Dokumentacja oględzin

W protokole oględzin(art. 143 par 1 pkt 3 kpk) zamieszcza się:

1. Dokładny opis miejsca ujawnienia śladu

2. Opis przedmiotu bądź podłoża

3. Charakterystykę śladu

Dokumentacja fotograficzna

Zdjęcie ogólno-orientacyjne – ogólny obraz obszaru oględzin w szerokiej perspektywie

Zdjęcia sytuacyjno (fragmentaryczne) – rejestrujące obraz konkretnego fragmentu obszaru oględzin i dokumentacje rozmieszczające

Szkice kryminalistyczne

Wykonywane gdy potrzebne jest określenie wymiarów obszaru, przedmiotów i śladów i ich

Wykorzystywanie wyników oględzin w postępowaniu przygotowawczym

• -analiza wstępna

• Badania porównawcze

• Identyfikacja indywidualna sprawcy

• Badania oceniająco-typujące

Przeszukanie

Jest czynnością procesową(art. 219-336a kpk)

Jej celem jest:

• Odnalezienie ukrywających się osób podejrzanych i ich ujęcie

• Znalezienie rzeczy lub śladów stanowiących dowód w sprawie

Dwa podstawowe typy przeszukania:

• Przeszukanie bezpośrednie

• Przeszukanie planowe

Etapy przeszukania:

• Przygotowanie przeszukania

• wejście do pomieszczenia

Metody wejścia do pomieszczenia

• Wejścia siłowego

• Zmasowanego wejścia siłowego

• Wejścia gospodarzem

Postanowienia

Metody przeszukania:

• Metoda obiektywna

• Metoda segmentowa

• Metoda polegająca na rodzajowej selekcji

Techniki fotograficzne

Fotografia rejestracyjna to fotogra

Wykład 11.03.2013

Proces formowania się zeznań

Powstanie doznań zmysłowych zachodzi na dwóch poziomach – wrażeń i spostrzeżeń.

Wrażenie jest najprostszym procesem poznawczym, swoistym odbiciem receptora na pochodzące ze środowiska pobudzenie będące fizjologiczną reakcją, niezależną od organu zmysłowego.

Spostrzeżenie zaś jest złożonym procesem psychologicznym, dzięki któremu jednostka porządkuje swoje wrażenia i poznaje rzeczywistość.

W procesie postrzegania najistotniejsze znaczenie mają zmysły wzroku i słuchu, mniejsze węchu i dotyku(wzrok – postrzeganie ruchu, widzenie barw, spostrzeganie kształtów, odległość i wielkości przedmiotów, spostrzeganie i ocena ruchu.

Etapy formowania się zeznań

• Spostrzeganie(uwaga, poziom myślenia i jego cechy)

• Zapamiętywanie(pamięć zależna od struktury i czynność kory mózgowej, nastawienie

• Przechowywanie w pamięci(cechy pamięci: trwałość, szybkość, wierność, gotowość0.

• Odtwarzanie

Wpływ czynników na proces formowania się zeznań

Czynniki subiektywne – wpływ płci, wiek osoby, stan trzeźwości, motywacja, ubiór, stereotypy

Czynniki obiektywne – warunki, w jakich dokonywano obserwacji, odległość czas

Przygotowanie przesłuchania (świadka i podejrzanego)

• Określenie celów przesłuchania (cel główny i uboczne)

• Analiza posiadania materiałów

• Uzupełnienie niezbędnych informacji ( np. zapoznanie się z fachową literaturą)

• Opracowanie założeń taktycznych

• Określenie miejsca przesłuchania

• Określenie taktyki przesłuchania

• Przygotowanie miejsca przesłuchania

• Sporządzenie planu przesłuchania

Przesłuchanie świadka

Art. 171.

§ 1. Osobie przesłuchiwanej należy umożliwić swobodne wypowiedzenie się w granicach określonych celem danej czynności, a dopiero następnie można za-dawać pytania zmierzające do uzupełnienia, wyjaśnienia lub kontroli wypowiedzi.

§ 2. Prawo zadawania pytań mają, prócz organu przesłuchującego, strony, obrońcy, pełnomocnicy, biegli oraz podmiot określony w art. 416. Pytania zadaje się osobie przesłuchiwanej bezpośrednio, chyba że organ przesłuchujący zarządzi inaczej.

§ 3. Jeżeli osoba przesłuchiwana nie ukończyła 15 lat, czynności z jej udziałem po-winny być, w miarę możliwości, przeprowadzone w obecności przedstawiciela ustawowego lub faktycznego opiekuna, chyba że dobro postępowania stoi temu na przeszkodzie. Kancelaria Sejmu s. 40/234 2013-02-01

§ 4. Nie wolno zadawać pytań sugerujących osobie przesłuchiwanej treść odpowie-dzi.

§ 5. Niedopuszczalne jest:

1) wpływanie na wypowiedzi osoby przesłuchiwanej za pomocą przymusu lub groźby bezprawnej,

2) stosowanie hipnozy albo środków chemicznych lub technicznych wpływają-cych na procesy psychiczne osoby przesłuchiwanej albo mających na celu kontrolę nieświadomych reakcji jej organizmu w związku z przesłuchaniem.

§ 6. Organ przesłuchujący uchyla pytania określone w § 4, jak również pytania niei-stotne.

§ 7. Wyjaśnienia, zeznania oraz oświadczenia złożone w warunkach wyłączających swobodę wypowiedzi lub uzyskane wbrew zakazom wymienionym w § 5 nie mogą stanowić dowodu.

Fazy przesłuchania (wg T Hanauska)

• Faza zapoznawczo – orientacyjna(m.in. uzyskanie danych osobowych, przeprowadzanie krótkiej i swobodnej rozmowy na obojętny temat w celu zorientowania się w cechach osobowości świadka, w jego poziomie umysłowym, stanie emocjonalnym, kondycji psychicznej, art192 par 3 kpk

• Czynności wstępne( m.in. sprawdzenie tożsamości, zorientowanie się czy nie zachodzą przeszkody do przeprowadzania przesłuchania – zakazy dowodowe, uprzedzenie o treści art.233 par 1kk art. 182, 183, 185 kpk

• Etap zeznań spontanicznych

• Etap pytań i odpowiedzi mających na celu uzupełnianie, wyjaśnienie lub kontrolę wypowiedzi

• Czynności końcowe

Dyrektywy taktyki przesłuchania świadka:

• Stałego kierowania

• Obiektywizmu i uprzejmości

• Obserwacji zachowania się świadka

• Prawidłowego odbioru kłamstwa

• Unikania sugestii

• Sprawnego protokołowania

Świadek anonimowy(incognito) – art. 184 kpk

Świadek koronny (duży i mały)

Przesłuchanie podejrzanego (oskarżonego)

Prawa i obowiązki podejrzanego

Metody przesłuchania podejrzanego:

• Metoda kumulatywnego ujawniania dowodów(czołowego natarcia)

• Metoda selektywnego ujawnienia dowodów

• Metoda perswazji

• Metoda reductio ad absurdum

• Metoda rekonstrukcji zdarzenia

• Metoda szczegółowych pytań

• Metoda odtwarzania

Metody niedopuszczalne w Polsce

• Metoda stymulowania i wykorzystywania stanów emocjonalnych

• Metoda wszechwiedzy

• Metoda pytań krzyżowych

Przesłuchanie szczególne:

• Przesłuchanie biegłego

• Przesłuchanie małoletniego świadka

• Przesłuchanie świadka ciężko chorego

Wykład 18.03.2013

Typ podejrzanego:

Typ przebiegły

1. Występuje w sprawach kryminalnych i gospodarczych

2. Zwykle kłamie, ale przekonywująco i logicznie

3. Posiada faktyczną wiedze o różnych sprawach

4. Wykazuje w śledztwie dużą aktywność

5. Postawienie zarzutu wyzwala energię

6. Walczy do końca, niekiedy perfidnie – pomówienia

7. Dąży do uzyskania przewagi nad przesłuchującym

Typ bierny

1. Nadwrażliwość sytuacyjna, poczucie katastrofy i bezsensu bronienia się

2. Bierna postawa i nastawienie:na ucieczkę

3. Typ zdeterminowany

4. Stanowcze, niezłomne dążenie do popełnienia przestępstwa

5. Negowanie winy

6. Potwierdzenie faktu czynu

Typ psychopatyczny

1. Nieadekwatność reakcji do sytuacji

2. Duża amplituda zachować, elementy prowokacji

3. Postawa przesłuchującego

4. Demonstracja braku zainteresowania zrachowaniami dewiacyjnymi

5. Konsekwentna realizacja celu przesłuchania

Typ prymitywny

1. Spotykany zwykle w sprawach kryminalnych

2. Działa podstępnie, brutalnie i bezwzględnie

Typ podkulturowy

1. Negacja powszechnie uznanych wartości społecznych

2. Afirmacja wartości podkultury własnego środowiska

3. Podświadome oczekiwanie złego potraktowania przez przesłuchującego

Typ odwetowy

1. Agresywne nastawienie do każdego stróża porządku prawnego

2. Bezinteresowne naruszanie norm społecznych

Kwerulant

Osobowość paranoiczna

Przesłuchanie szczególne:

• Przesłuchanie biegłego (art.200&2kpk. Przygotowanie faza wstępna, swoboda wypowiedzi, faza zadawania pytań, konfrontacja)

• Przesłuchanie dziecka (nieletni sprawca czynu zabronionego, małoletni świadek):

1. Średnie dzieciństwo (3-6 lat) – (synkretyzm – spostrzeganie całościowe. Globalne i nieostre, z którego następnie wyłaniają się przedmioty percypowane, pamięć obrazowa, fantazjowanie, konfabulacje)

2. 2. Późne dzieciństwo (7 -10) – (rozwija się spostrzeganie i pamięć, w mniejszym stopniu pamięć obrazowa, wykorzystywanie pamięci logicznej, „samooskarżenia”

3. Dorastanie – powyżej 18 roku życia(dojrzewanie nie tylko fizjologiczne i umysłowe, ale także emocjonalne, społeczne i kulturowe, wzmożona emocjonalność (krańcowe zmiany nastroju, lęk, strach), podatność na wpływy środków masowego przekazu, środowiska, które mogą kształtować postawy, język, zachowanie się czy modę.

Przygotowanie, art.185a&1 kk, przystosowane pomieszczenia tzw. błękitne pokoje, wstepna rozmowa – nawiązanie kontaktu z dzieckiem, faza zadawania pytań.

Przesłuchanie osób w podeszłym wieku (trzy płaszczyzny pojmowania starości: wiek, wiek biologiczny, wiek psychologiczny

• 60 -75 lat – wiek podeszły

• 76-90 lat – wiek starczy

• Powyżej 90 lat – wiek sędziwy

Przesłuchanie świadka z zaburzeniami psychicznymi ( art.192&2 kpk) – z prawnego i kryminalistycznego punktu widzenia nietypowość tego przesłuchania wiąże się z koniecznością (niekiedy) odstąpienia do ścisłego przestrzegania wszystkich faz przesłuchania.

Art. 192.&1. Jeżeli karalność czynu zależy od stanu zdrowia pokrzywdzonego, nie może on sprzeciwiać się oględzinom i badaniom nie połączonym z zabiegiem chirurgicznym lub obserwacją w zakładzie leczniczym.

&2

&3

&4

Przesłuchanie świadka chorego i umierającego ( z prawnego i kryminalistycznego punktu widzenia nietypowość tego przesłuchania wiąże się z koniecznością

Konfrontacja – świadków, podejrzanych, biegłych

Podstawa prawna konfrontacji

Art. 172. Osoby przesłuchiwane mogą być konfrontowane w celu……

Cel – wyjaśnienie sprzeczności, (bezpośredni, pośrednia), przygotowanie, realizacja

Warunek skuteczności – zachowanie 4 zasad: jedności czasu, miejsca, przedmiotu i dokumentacji.

Rodzaje konfrontacji: Bezpośrednia, pośrednia

Okazanie –osób, zwłok, przedmiotów, zwierząt, miejsca, dokumentów, poszczególnych cech, w tym cech dynamicznych osoby, jej wizerunek, glos, cel okazania – rozpoznanie.

Podstawy prawne okazania – art. 173.& 1

Rodzaje okazania:

• Bezpośrednie.

• Pośrednie(kpk- okazanie osoby i wizerunku)

Wg kryterium metody:

• Jawne,

• Niejawne (dyskretne – obawa, emocje, szok psychiczny osoby rozpoznającej)

Okazanie ślepe (puste)

Celem jest sprawdzenie wiarygodności i stopnia sugestywności osoby, kto

Trzy etapy okazani:

• Etap wstępny przesłuchanie osoby rozpoznającej( uzyskanie największej liczby danych dot. Wyglądu okazywanego obiektu)

• Etap obserwacji – prezentacja parady identyfikacyjnej

• Przesłuchanie osoby rozpoznającej ukierunkowane na uzasadnienie wyniku czynności

Zasady okazania:

• Zasada okazywania grupy przedmiotów okazania tylko jednej osobie

• Zasada okazywania przedmiotu okazania( osoby, rzeczy) zawsze wsor innych przed

• Zasada przemyślanego doboru osób przybranych

• Zasada wykluczania możliwości uprzedniego i następnego

Okazanie jest czynnością kryminalistyczną i procesową z reguły dotkniętą poważnymi uchybieniami. Trzy kwestie wsuwają

Identyfikacja oskarżonego na lawie oskarżonych

Problem niepowtarzalności okazania

Udział biegłych w ocenie wartości diagnostycznej okazania

Problematyka oceny zeznań:

Grupy metod oceny zeznań i wyjaśnień:

• Analiza procesu formowania się zeznań

• Analiza danych osobowych świadka, w tym cech osobowości świadka

• Ocena samej czynności przesłuchania

Wizja lokalna- odtworzenie

Eksperyment – odtworzenie + doświadczanie

Wariograf i inne niekonwencjonalne metody

P

Wykład 08.03.2013

Czynności operacyjno-rozpoznawcze

Wybrane formy i metody pracy operacyjnej:

Podstawy prawne – ustawy i akty wewnętrzne Komendanta Głównego Policji i szefów służb uprawnionych do wykonywania czynności operacyjno- rozpoznawczych (niejawne) ABW CBA CBŚ

Praca operacyjna (definicja) – wszystkie jawne i niejawne czynności oraz przedsięwzięcia taktyczne i techniczne, oparte na przepisach prawa, podejmowane w związku z realizacją ustawowych zadań Policji w celu rozpoznani, zapobiegania oraz wykrywanie czynów zabronionych, a także ścigania ich sprawców.

Zasady pracy operacyjnej –praworządność, niejawność

Cele pracy operacyjnej:

• Zapobieganie rozpoznawanie ujawnianie czynów zabronionych oraz wykrawanie i ściganie ich sprawców

• Odnajdywanie osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiary sprawiedliwości oraz osób zaginionych, jeżeli zachodzi przypuszczenie , że ich zaginięcie jest wynikiem przestępczego działania

• Ujawnianie i ustalanie składników majątkowych figurantów, w szczególności celem ich zabezpieczenia na poczet przyszłych kar oraz środków karnych i roszczeń o charakterze majątkowym

• Odzyskiwanie rzeczy utraconych

• Ochrona osób, których życie, zdrowie lub wolności są realnie zagrożone czynami przestępczymi oraz udzielenie pomocy świadkom koronnym

Funkcje pracy operacyjnej

Funkcja wykrywcza – wykrywanie przestępców i ich sprawców

Funkcja dowodowa – udowodnienie winy sprawcom przestępstw

Wykorzystywanie form i metod pracy operacyjnej na rzecz procesu karnego

Istotne znaczenie dowodowe technicznego utrwalania dokonywanych czynności operacyjno rozpoznawczych

Poszerzenie bezpośredniego oddziaływania

Ogólna charakterystyka form pracy operacyjnej

• Operacyjne prowadzanie( OS, SOS, SOW) – to czynności zmierzające do wstępnej weryfikacji jednostkowej informacji(proces decyzyjny, czas trwania, charakterystyka formy pracy operacyjnej)

• Operacyjno rozpoznanie – to zespół jawnych i niejawnych czynności ukierunkowanych na uzyskanie przydatnych dla realizacji ustawowych zadań policji informacji o:

1. Zagadnieniach

2. Środowiskach

3. Zjawiskach

4. Miejscach

5. Osobach – mogących mieć związek z czynami zabronionymi

6. Operacyjne rozpracowanie (SOR) – zespół jawnych i niejawnych

Czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych w związku z posiadanymi materwialami o przygotowaniu, usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego jako przestępstwo lub przestępstwo skarbowe lub przypuszczenie, ze

Cel stosowania SOR:

Ustalanie i ujęcie sprawców przestępstw lub przestępstw skarbowych ustalenie źródeł dowodowych oraz odzyskanie

Metody pracy operacyjnej:

• Współpraca z osobowymi źródłami informacji –osobowym źródłem informacji jest osoba przekazująca informacje policjantom prowadzącym prace operacyjną lub wykonującą zadania zlecone przy tych policjantów, polegające w szczególności na uzyskaniu informacji(informator, współpracownik, agent)

• Przedsięwzięcie werbunkowe – to zespól czynności prowadzonych przez komórki organizacyjne właściwe w sprawach werbunków, mających na celu pozyskanie do współpracy w charakterze informatora, współpracownika lub agenta, osoby wskazane przez wnioskodawcę, związanej z określonym środowiskiem lub dysponującej możliwościami uzyskania informacji określonego rodzaju

• Kombinacja operacyjna – to zespół planowanych uzupełniających się przedsięwzięć i czynność-operacyjno rozpoznawczych, realizowanych przy użyciu różnych metod i środków.

• Operacja specjalna- jest szczególnym rodzajem kombinacji operacyjnej, charakteryzującym się udziałem PPP(FPP)

Cele operacji specjalnych (tłumaczenie z materiałów FB)

1. Ustalanie zakresu podmiotowego i przedmiotowego działalności rozpracowanych grup

2. Zwerbowanie informatora

3. Uprzedzenie planowanych przedsięwzięć przestępczych

Działanie maskujące – to czynności których celem jest stworzenie lub wykorzystywanie błędnego przeświadczenia figurantów lub osób postronnych co do właściwego znaczenia zdarzeń, przeznaczenia obiektów lub tożsamości osób objętych działaniami policji lub uczestniczących w tych działaniach

Rodzaje dokumentów legalizacyjnych:

1. Zabezpieczone

2. Częściowo zabezpieczone

3. Nie zabezpieczone

Sytuacje uzasadniające wykorzystywanie dokumentów legalizacyjnych:

• Program ochrony świadków koronnych

• Prowadzenie operacji specjalnych (gdzie istnieje potrzeba ich wykorzystania)

• Prowadzenie kombinacji operacyjnych z wykorzystaniem FPP

• Korzystanie z obiektów specjalnych (LK, MK)

Zakup kontrolowany, kontrolowane wręczanie lub przyjęcie korzyści majątkowej

Cel – weryfikacja wiarygodnej informacji, zebranie dowodów (kontratyp wykluczający art.235 kk)

Obserwacja – zespół niejawnych czynności wykonywanych wobec osób, miejsc lub rzeczy w stosunku do których policja ma prawne podstawy do podejmowania czynność służbowych. Może być prowadzona w sposób doraźny lub planowy.

Wywiad operacyjny – jest metodą uzyskiwania informacji polegającą na prowadzeniu odpowiednio ukierunkowanych rozmów oraz ustalaniu

Wywiad kryminalny jest procesem polegającym na ustawicznym

• Pozyskiwaniu

• Gromadzeniu

• Dokonywaniu ocen

• Analizowaniu

Informacji w celu ukierunkowania działań policyjnych 9wywiad może być jawny, niejawny

Zasadzka- skryte rozmieszczenie sił i środków w miejscu, do którego mogą przybyć osoby podejrzewane o popełnienie czynów zabronionych,

Analiza kryminalna- stosowana jako metoda pracy operacyjnej polega na poszukiwaniu i identyfikacji powiazań między informacjami dotyczącymi czynu zabronionego lub jego sprawcy oraz innym danymi i wykorzystywaniu uzyskanych rezultatów w prowadzonych sprawach operacyjnych (SIO, system informacji operacyjnych

Kontrola operacyjna

Podstawy prawne art.19 ustawy o policji

Kontrola operacyjna polega na niejawnym

• Kontrolowaniu treści przesyłek

• Kontrolowaniu zawartości przesyłek

• Stosowaniu środków technicznych

Warunki dopuszczalności stosowania kontroli operacyjnej:

• Zarzadzanie czynność przez Sąd okręgowy

• Wykonywanie czynności operacyjno -rozpoznawczych

• Określenie czasu stosowania kontroli

• Zasada subsydiarności (Bezskuteczność innych środków, wysokie prawdopodobieństwo, że inne środki będą nieskuteczne lub nieprzydatne

Zarzadzanie kontroli operacyjnej w trybie niecierpiącym zwłoki( 5 -dniówki) – gdy opóźnienie związanie z procedurą podejmowania decyzji mogłoby spowodować utratę

Rodzaje kontroli:

• Operacyjna

• procesowa

Konsekwencja – Nowelizacja ustawy o policji

Kontrola operacyjna – rodzaje uzyskiwanych informacji:

• Informacje wykluczające

• Neutralne

• Pozornie neutralne

• Potwierdzające

• Uzupełniające

• Wyprzedzające

• Dezinformujące

Klasyfikacja dokumentów niejawny ściśle tajne poufne , niejawne

Wykład 04.15.2013

Badanie pisma

Nie mylić badania pisma z ekspertyza grafologiczną.

Psychologia pisma określana jest terminem grafologia. Termin ten oznacza w istocie nauke no pisaniu (grafologia w języku greckim – pisać , logs- slowo>

Grafologia to jedna z najstarszych metod poznawania człowieka. Swoje odbicie w piśmie mogą znaleźć przeróżne aspekty osobowości.

Grafologię definiuje się również jako naukę zajmującą się badaniem charakteru pisma i ustalaniem na jego podstawie cech osobowości osoby pisma.

Dziś badanie pisma ręcznego i dokumentów jest dziedzina nauki wykorzystywaną w kryminalistyce. Okazuje się bowiem, że nie ma dwóch ludzi piszących identyczne, a więc na podstawie próbki pisma można ®równie definitywnie rozpoznać człowieka, jak po odciskach jego palców. Powstała także nowa dziedzina psychografologia, zajmująca się kompleksowa oceną osobowości, predyspozycji zawodowych i talentów człowieka.

Proces personalizacji pisma obejmuje całą jego strukturę łącznie z rozkładem na podłożu: wnika więc w rysunki poszczególnych liter i w ciągi literowe, w wielkości geometryczne, w tempo kreślenia i czytelność pisma oraz we wszystkie właściwości mające związek tzw. topografia pisma.

W obrazie pisma osobniczego dokonują e się ustawicznie fluktuacje w związku i z czym nawykowa norma graficzna ma charakter dynamiczna. Częściowo łączy się to z tym, że odruch każdej części organizmu powtarza się w sposób automatyczny, ale bez dokładności matematycznej,

Ilekroć człowiek podejmuje czynność pisania to nigdy nie pisze w sposób :identyczny”. Z tego powodu pisma pochodzące od jednego człowieka.

Fluktuacje dokonuje się w piśmie osobniczym mają dwojaki charakter:

• Pojawiających się pod wpływem warunków zewnętrznych (np., pod wpływem podłoża środka piszącego, pozycji przy pisaniu, itp.

• Pojawiąjących się pod wpływem przyczyn wewnętrznych i nienaturalnych(zmiana kata nachylenia, zwolnienie tempa kreślenia itp.

Pismo ręczne można klasyfikować, przypisując do jednej z grup:

1. Pisma określające wiek kalendarzowy:

• Pisma niedojrzałe (do ok. 25 roku życia),

• Pisma dojrzałe (od ok. 25 do ok. 60roku życia

• Pisma starcze (powyżej 60 roku zycia\

2. Pisma ludzi chorych

• Pisma chorych z afazją

• Chorych z pląsawica

• Chorych na drżączkę porażenną

• Chorych na psychozy starcze, porażenia postępujące

• Chorych na schizofrenie

• Pisma narkomanów

• Pisma alkoholików

3. Pisma ludzi powstałem pod wpływem silnych stanów emocjonalnych(np. samobojsców0

4. Pisma określające pewne zawody

5. Pisma określające płeć

Najogólniej istota ekspertyzy sprawdza się do tego, że dysponując dowolnym rękopisem o charakterze anonimowym lub którego wykonawstwo z różnych względów jest kwestionowane oraz wzorami pisma pochodzącymi od znanej nam osoby, można powiedzieć dzięki badaniu właściwości graficznych za pomocą określonej metody – czy analizowane rękopisy stanowią pismo jednorodne czy tez nie.

Materiał dowodowy to co znaleźliśmy i oddaliśmy do badań

Materiał porównawczy dzielimy na:

• wpływowy – to co ktoś nam napisze, i może wpływać na to jak pisze, bo wie że pisze to dla celów porównawczych

• bez wpływowy – jest to materiał pobierany ze starych dokumentów, osoby która je pisała

Rodzaje odchyleń materialnych pisma:

1. Właściwości topograficzne

2. Właściwości geometryczne

3. Impuls pism – ile napiszemy bez oddzielania

4. Wiązanie liter

5. Cieniowanie linii-

6. Poziom integracji pisma i współczynnik integracji pisma

7. Płynność linii.

8. Budowa pojedynczych znaków

9. Odmiany liter

10. Następstwo znaków

Aktualnie najczęstsza metodą stosowaną w badaniach identyfikacyjnych człowieka na podstawie pisma ręcznego jest metoda graficzno- porównawcza obejmująca swoim zakresem:

• Cechy określające stopień opanowania techniki pisma

• Topografię pisma

• Budowę liter i ich elementów

• Cechy strukturalne pisma

• Sposób wiązania pisma

• Właściwości językowe i treściowe

Dokument- definicja KPK.

Wykład 22.04.2013

Kryminalistyczne badania sprzętu komputerowego oraz cyfrowych nośników danych

Odszukać na nośnikach cyfrowych wszelakie śladu użytkowania tych nocników przez człowieka.

Przykłady urządzeń zabezpieczanych do badań:

• PC

• Komputer stacjonarny typy All-In-One

• IMAC

• Laptopy

• Netbook

• Tablet

• GPS

Systemy operacyjne:

• Windows

• Android

• iOS

• Linux

Nośniki cyfrowe:

• Nośniki magnetyczne

  • Dyskietki

  • Dyski twarde

• Nośniki optyczne

  • Płyty CD, DVD

• Nośniki elektroniczne

• Pendrive

• Karty pamięci

• Dyski SSD(ang. Solid-state drive)

• Aparat cyfrowy

• Odtwarzacz mp3

• Długopis

Wykonywanie kopii binarnej zabezpieczonego dysku twardego.

Urządzenia mobilne:

• Typowy telefon komórkowy(karta SIM + Karta pomięci flash + telefon)

Trzecia i czwarta cyfra w karcie sim mówi nam o numerze kierunkowym kraju, a czwarta i piąta o operatorze.

Oprogramowanie wykorzystywane do odczytywania zawartości pamieci telefonów komórkowych

Na poziomie logicznym – wykorzystywane są protokoły komunikacji zawarte w oprogramowaniu telefonu. Odczytywane sa da widoczne z poziomu menu telefonu.

Zawartość logiczna – to co widzimy na ekranie telefonu.w

Wykład 29.04.2013

Fonoskopia- badanie dźwięku, skupia się na badaniu mowy.

Ekspertyza fonoskoijna- ma charakter kompleksowy i obejmuje szereg badan i czynności technicznych

Rozpoczyna się wstępnym odsłuchaniem nagrania przy którym wykonywana jest ze względów bezpieczeństwa robocza kopia nagrania będąca przedmiotem tych badan fonoskopijnych gdzie nie jest bezwzględnie wymagane nagranie oryginalne.

Tak przygotowany materiał dowodowy poddany zostaje właściwym badaniom fonoskopijnym zlecanym przez organ zasięgający opinii.

Zakres takich badan obejmują może przede wszystkim:

• Badanie autentycznych zapisu

• Identyfikacji osób tzw. identyfikacja osobowa lub porównawcza

• Odtworzenie i spisanie treści wypowiedzi osób, uczestniczących w zapisanej rozmowie, w tym odsłuch szeptu i mowy intensywnie zakłóconej lub przekształconej wraz z dokonaniem identyfikacji osób w obrębie materiału dowodowego. Ponadto ekspertyza fonoskopijna daje możliwość określenia stanu emocjonalnego rozmówcy biorące udział w opisanym zdarzeniu, czy tez zaburzeń, oraz chorób narządów mowy.

Do zakresów tzw. nietypowych badan fonoskopijnych należą również te które mają na celu swoiste profilowanie psychologiczne nieznanego rozmówcy, określenie miejsca i okoliczności nagrania, a także identyfikacje urządzeń które służyły do dokonania zapisu bądź transmisji sygnału akustycznego a także .

Autentyczność nagrania

Uznaje się, że zapis jest autentyczny gdy charakteryzuje się ciągłością zapisu całej rozmowy czy wypowiedzi wraz z towarzysząca mu sytuacja akustyczną.

Najnowszą metodą wykorzystywaną przy weryfikacji autentyczności nagrania dowodowego jest zastosowanie w toku ekspertyzy fonoskopijnej tzw. przydźwięku sieciowego. Przydźwięk jako zjawisko elektroakustyczne jest zaklucieniem powstającym we wstępnych obwodach wzmacniacza akustycznych o częstotliwości dominującej, równej częstotliwości sieci energetycznej bądź drugiej jej harmonicznej.

W Polsce do weryfikacji ciągłości zapisu cyfrowego oraz ustalenia rzeczywistego czasu powstania nagrania dowodowego stosuje się porównanie zarejestrowanego w tym nagraniu sygnału pochodzącego od pola sieci elektromagnetycznej.

Identyfikacja osób

Identyfikacje osób można dzielić na trzy etapy:

• Identyfikacja w obrębie materiału dowodowego

• Pobieranie wypowiedzi porównawczych

• Identyfikacja z wykorzystaniem materiału porównawczego

Materiał porównawczy musi być adekwatny zarówno w treści jak i formie do zapisów dowodowych, zawierać .

Inne badania fonoskopijne

W przypadku stwierdzenia, że jednym z mówców jest osoba o nieustalonej tożsamości, można podejmować próby wnioskowania w oparciu o interpretacje mowy, o jej osobowości i cechach charakteru, środowisku społecznym regionalnym czy zawodowym. Mowa ludzka determinowana jest bowiem sposobem myślenia, poziomie inteligencji.

Dyskusyjnym zagadnieniem jest możliwość przeprowadzenia czynności w postaci okazania głosu, mowy czy odgłosów w postaci np. stąpania czy biegu.

Stosowane do treści art. 173$1 kpk osobie przesłuchiwanej można okazać inna osobę, jej wizerunek lub rzecz w celu jej rozpoznania. Brak jest zatem jednoznacznej regulacji w oparci o która można byłoby przeprowadzić kazanie głosu.

Test- co to jest fonoskopia, podstawowe badania, z czym się kojarzy, jakie nagranie jest nagraniem autentycznym

Mikroślady

Mikroślady - to niewidoczne lub słabo widoczne okiem nieuzbrojonym czastki materii albo cechy mechaniczne możliwe do zbadania jedynie przez zastosowanie metod mikroanalitycznych.

Podział mikrośladów:

Ze względu na sposób powstania mikroślady dzieli się na

• kontaktowe

• bezkontaktowe.

Kontaktowe

Przykładem może być pozostawienie drobin lakieru samochodowego np. na ciele ofiary wypadku drogowego, albo pozostawienie przez sprawce włókien z ubrania na miejscu zdarzenia.

Przenoszenie mikrośladów dotyczy również narzędzi, Narzędzia mogą tworzyć mikroślady w postaci drobnych odwzorowań, zarysowań na podłożu lub nabywać cech podłoża. Przenoszenie mikrośladów może być dwustronne(krzyżowe) lub jednostronne.

Bezkontaktowe.

Niektóre środowiska charakteryzują się występowaniem szczególnie dużej ilości zanieczyszczeń(np., pyl węglowy w okolicach kopalni. Zanieczyszczenia takie osiadają na osobach i przedmiotach na skutek naturalnego ruchu powietrza lub wytworzonego przez osobę w czasie przestrzennego działania. Równocześnie w taki sam sposób cząstki znajdujące się na osobie mogą przenosić się w przeciwnym kierunku. Mikroślady bezkontaktowe stanowią dowód związku osoby lub przedmiotu z określonym miejscem

Ze względu na wzajemne relacje mikroślady dzieli się na trzy grupy:

• Mikroślady jako składniki uboczne mikrośladów

• Małe cząstki pierwotnie dużego obiektu

• Naturalne mikro obiekty

Cechy mikrośladów

1. Powszechność występowania- mikroślady pojawiają się zazwyczaj wraz z makrośladami ale zdarza się i tak że występują i bez nich, na przykład kiedy te ostatnie zostały usunięte, niszczone, albo po prostu nie pozostawione. Nie ma natomiast możliwości nie pozostawienia mikrośladu, nawet pomimo prób jego usunięcia.

2. Stan skupienia- najczęściej stały, rzadziej ciekły albo gazowy.

3. Możliwość ich badania jedynie specyficznymi metodami

Mikroślady występują a poza miejscem zdarzenia odróżnieniu od mikrośladów.

Zabezpieczenia mikrośladów:

• Bezbarwna folia daktyloskopijna

• Bezbarwna taśma klejąca

• Zebrać mikroślady za pomocą nasadki montowanej na rurę ssąca odkurzacza

• Przenieść na szkiełko przedmiotowe

Zabezpieczając mikroślady należy zwrócić szczególną uwagę aby nie uległy one zniszczeniu czy też wtórnej kontaminacji

Charakterystyczne mikroślady dla rożnego rodzaju przestępstw:

Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu- dochodzi tu do bezpośredniego kontaktu miedzy sprawcą lub narzędziem, którym się sprawca posługuje, a ofiarą- typowe więc będą mikroślady kontaktowe. W wydzielinie pod paznokciowej mogą znajdować