Rock jest martwy, gdy funkcjonuje w oderwaniu od rzeczywistości”- te mądre słowa wypowiedział śp. Grzegorz Ciechowski. I chodzi w nich o to, że rock się z czegoś wziął, miał konkretne funkcje i wszelkie jego ewaluacje z jakiś powodów powstały. Wszystko ma swoje przyczyny i skutki. Wszystko da się naukowo wytłumaczyć.
Muzyka rockowa wywodzi się bezpośrednio z rock and rolla – prawda powszechnie znana, nie trzeba czytać mądrych książek, aby o tym wiedzieć. Ale z czego powstał rock and roll? I dlaczego? Najogólniej mówiąc powstał, ponieważ młodzieży było więcej niż zwykle (pokolenie boomu demograficznego po wojnie) i młodzież ta w znacznym stopniu nie zgadzała się z funkcjonowaniem ówczesnego świata. Powstał więc z buntu. I bunt ten i kontestację zasad funkcjonowania państwa i świata podnosiły kolejne pokolenia, łącznie z naszymi rodzicami i ich rówieśnikami. Aż do pokoleń współczesnych.
Pozycja „Rock w PRL-u. O Paradoksach współistnienia” autorstwa Anny Idzikowskiej – Czubaj to opracowanie naukowe. Już sama struktura na to wskazuje. Na wstępie mamy wyjaśnienie bardziej ogólnych pojęć (np. kultura popularna) i ich funkcji w społeczeństwie, a następnie przechodzimy do tych właściwych (np. kultura rockowa, której poświęcony został cały rozdział z uwzględnieniem aspektów: politycznego, społecznego, kulturowego, technologicznego i muzycznego). Szerokie tło historyczne ma wprowadzić nas w warunki ówczesnych realiów na świecie i w Polsce. Dopiero po takich poważnych tematach analizowana jest sytuacja społeczeństwa (ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży) w krajach zachodnich i w PRL. Mając to wszystko już za sobą, dochodzimy wreszcie do charakterystyki kultury i w końcu muzyki rockowej. Wszystko to oczywiście podzielone w osobne ramy czasowe: okres powojenny, gomułkowski, gierkowski i jaruzelski. A na koniec każdego okresu analiza tekstów i ich funkcji w utworach rockowych.
Osobiście jestem zwolennikiem takich opracowań. Bardzo nie podobają mi się książki traktujące zagadnienia muzyczne w oderwaniu od tła historycznego. Biografie muzyków i zespołów uważam za pełne dopiero wtedy, gdy występują tam analizy powstania i rozwoju danego nurtu muzycznego, jego miejsca w danym momencie historycznym i wpływy jaki zespół ma na ten nurt. Następnie analiza twórczości artystów musi także obejmować ich pochodzenie, historię i aktualny stan emocjonalny przy tworzeniu muzyki. Jeśli tego w przykładowych biografiach nie znajduję, nie jestem w pełni zadowolony. Opisy historii kapel na zasadzie powstanie – recenzja albumu – opis trasy - recenzja albumu – opis trasy itd. są zupełnie niewystarczające…
W książce Anny Idzikowskiej – Czubaj „Rock w PRL-u. O Paradoksach współistnienia” znalazłem wszystko, co chciałem. Doskonałe analizy socjologiczne, wprowadzenie historyczne, relacje polityczne na linii Wschód - Zachód czy rozważania nad problemem „wojny pokoleń”. Jest to autentyczna pozycja naukowa, za którą ja osobiście przyznałbym autorce doktorat (ale już go posiada i jest pracownikiem naukowym na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Za dodatkowy plus uważam bardzo bogatą bibliografię. Pani Idzikowska - Czubaj korzystała nie tylko z dostępnej literatury, lecz także z materiałów archiwalnych z Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Archiwum Telewizji Polskiej, Archiwum Polskiego Radia, gazet i magazynów oraz stron internetowych. I część tych materiałów źródłowych możemy poznać podczas zgłębiania historii polskiego rocka.
Na zakończenie do powyższej literatury odsyłam wszystkich, którzy chcą czegoś więcej i nie boją się podjąć wyzwania intelektualnego. Zachęcam…
Rock w PRL-u, O paradoksach współistnienia - opis produktu:
Praca ma charakter historycznoliteracki Przedstawia całościowo problematykę polskiego rocka. Rock jest kategorią należąca nie tylko do świata muzycznego, lecz także społeczno-kulturalnego. Rock staje się najciekawszym zjawiskiem wtedy, gdy nie tylko uczestniczy w typowych zjawiskach kultury oficjalnej, popularnej, ale sam taką kulturę wokół siebie stwarza. Historia rocka pokazuje, że muzyka ta wszędzie na świecie najlepiej funkcjonowała w momentach kryzysu kultury, wtedy gdy żywioł wygrywał z ładem, następowały przesilenia, a utarte koleiny życia przestawały być wygodne. Zarówno muzyka rockowa, jak i wszystkie towarzyszące jej zjawiska okołomuzyczne w znacznym stopniu wpłynęły na kształt kultury młodzieżowej i popularnej - światowej i polskiej. Zapisały się w dziejach jako wyraz buntowniczego wystąpienia młodzieży poszukującej własnej tożsamości i odrębności. Stały się integralną częścią kultury młodzieżowej, jej treścią i nośnikiem - uniwersalnym językiem młodzieży. W rezultacie doszło do ważnej zmiany społecznej - zaakceptowano odmienne wzorce zachowania ludzi młodych. Rock jest kategorią należącą nie tylko do świata muzycznego, lecz także społeczno-kulturalnego. Rock staje się najciekawszym zjawiskiem wtedy, gdy nie tylko uczestniczy w typowych zjawiskach kultury oficjalnej, popularnej, ale także sam taką kulturę wokół siebie stwarza. Historia rocka pokazuje, że muzyka ta wszędzie na świecie najlepiej funkcjonowała w momentach kryzysu kultury, wtedy gdy żywioł wygrywał zładem, następowały przesilenia, a utarte koleiny życia przestawały być wygodne.
Głównym celem pracy było przedstawienie polskiego rocka jako części społecznej i kulturowej historii PRL-u. Przedmiotem analizy jest nie sama muzyka, wykonawcy, utwory, lecz zjawiska generowane w kulturze i społeczeństwie przez rock'n'roll, rock, big beat, muzykę młodzieżową - jak w poszczególnych okresach nazywano ten fenomen - które wytwarzały się wokół muzyki przy współudziale młodych ludzi słuchających i wykonujących rocka.
Pod względem czasowym praca obejmuje okres od czasu powojennego, gdzie pierwsze zjadnoczenie młodzieży odbyło się jeszcze pod znakiem muzyki jazzowej, poprzez lata sześćdziesiąte i swoiście pojmowanej wówczas kulturymłodzieżowej związanej z big beatem, lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte. Każda epoka została dokładnie zanalizowana pod względem warunków socjalnych, kulturowych, politycznych, w których żyło społeczeństwo, a szczególnie młodzież.
Ponieważ każda praca o rocku kończy się wypowiedzią na temat schyłku istnienia samego zjawiska, ja również odniosę się do tego problemu. Pisał na ten temat Zbigniew Hołdys , Franciszek Walicki i wielu innych autorów. Główne wnioski zawierały się w stwierdzeniu, że "muzyka rockowa kończy się", że "wyparowuje" gitara elektryczna. Sądzę, że rock ma już małe szanse stworzenie całego zespołu wzorów kulturowych , których autorem był wcześniej. Ma na to wpływ zarówno forma, w jakiej istnieje obecnie kultura masowa, jak i fakt, że młode pokolenie nie jest już zdane wyłącznie na muzykę w wyrażaniu swojej odrębności. Paleta możliwości jest naprawdę duża - można powiedzieć, że młodzi żyją w odrębnym esemesowo-internetowym świecie, do którego dorośli nie mają wstępu. Rock na pewno nie zniknie, nie rozpłynie się. Pozostanie pewnym motywem kulturowym, z bogatą przeszłością, serią skojarzeń i symboli, wykorzystywanym w innych rodzajach twórczości.