WARZYWA KAPUSTNE- pod względem powierzchni uprawy jak i wielkości zbiorów zajmują 1 miejsce w Polsce.Warzywe te z wyjątkiem kapusty pekińskiej,pochodzą od wspólnego przodka-kapusty dzikiej.Wsztstkie warzywa kapustne rozmnażane są generatywnie.W większości są to rosliny 2letnie,z wyjątkiem kalafiora brokuł i kapusty pekińskiej.Najczesciej mają silnie rozwiniety syst.korzeniowy(poza kalarepą i kap.pekińską)Optymalna temp.wzrostu wynosi 15-20C.Znosi krótkotrwałe spadki temp.poniżej 0C.Dłużej utrzymujące się spadki temp.mogą doprowadzić u rośl.2-letnich do wydania pędów kwiatostanowych już w 1roku wegetacji.Wysokie wymagania wodne,wrażliwe na niedobór szczególnie w początkowym ikresie wzrostu.Najlepsze pod uprawę są gleby zwięzłe o wys.zawartości próchnicy i pH 6,2-7,0. A)KAPUSTA GLOWIASTA BIAŁA,CZERWONA I WŁOSKA- Brasica oleracea-L.var.capitata alba-kapusta głowiasta biała.Brassica oleracea L.var.capitata rubra-kapusta głow.czerwona.Brassica oleracea L.var.sabauda-kapusta włoska. POCHODZENIE-Kapusta pochodzi od kapusty dzikiej,która wyst.na atlantyckich wybrzeżach Europy i w rejonie Morza Sródziemnego.Prawdopodobnie pierwsi uprawiali ja Celtowie,znana była również w starożytnej Grecji i Rzymie.W Polsce pierwsze wzmianki o uprawie kapusty pochodzą z XI w. BIOLOGIA-Kapusta głowiasta jest rośliną 2letnią.System korzeniowy-palowy jednak często uszkadzany przy sadzeniu -silny, sięgający na gł. 1-1,5 m i rozrastający się w promieniu 50-60 cm. –korzenie przybyszowe mogą wyrastać z części podliścieniowej łodygi. –liście mają kształt sercowaty –pierwsze liście właściwe najczęściej zbliżony do okrągłego –poczatkowo roślina tworzy rozetę liści. FORMOWANIE GŁÓWKI-liście zaczynają zawijać się do środka, zachodzą jedne na drugie i narastając od zewnątrz tworzą główkę(silnie rozbudowany pąk szczytowy).-wzrost łodygi w czasie formowania główki ulega zahamowaniu ,gromadzą się w niej substancje zapasowe co powoduje znaczne pogrubienie pędu ,który w dolnej części często drewnieje.-po pewnym czasie od formowania się główki, pęd wznawia wzrost ,główka pęka tracąc wartość handlową –dzieje się tak zwłaszcza u odmian wczesnych i średnio wczesnych. –W drugim roku pęd wznawia wzrost, wierzchołek pędu przebija główkę –tworzy się pęd kwiatostanowy ulistniony ,rozgałęziony z kwiatostanami graniastymi o wysokości do 1,5m –pędy kwiatostanowe mogą również wyrastać z pączków bocznych znajdujących się w górnej części łodygi. KWIATY- obupłciowe, obcopylne(możliwe samozapylenie)owadopylne, zbud.z 4działek kielicha , 4 płatków korony ,6 pręcików (dwa z zewnętrznego okółka są krótsze), jeden słupek zrośnięty z dwu owocolistków z jednokomorowa zaląznią przedzielona fałszywa przegrodą. K2+2 C4 A 2+4 G(2) - kwiaty są jasnożółte najczęściej średnie lud duże , u kapusty włoskiej mniejsze, o płatkach karbowanych, żółte.

OWOC-łuszczyna z krótkim Dziubkiem kształcie cylindrycznym lub podłużno owalnym – po dojrzeniu pęka na dwie części , a nasiona pozostają na fałszywej przegrodzie.

NASIONA- kuliste z widoczną blizna od strony znaczka.- masa tysiąca nasion 3,3 do 5,9 g –zachowuja zdolność kiełkowania przez 4-5 lat.

CECHY ROZPOZNALNE I URZYTKOWE- wielokość roślin odmiany wczesne mniejsze rośliny(Q 40=60), a odmiany pużne większe (Q80cm), -liczba liści. –układ liści w rozecie w fazie rozsady , liście ułożone naprzeciwlegle główki twardsze niż naprzemianlegle. –nachylenie liści zewnętrznych względem główki łącznie z wielkością liści decyduja o powierzchni zajmowanej przez roślinę. (RYSUNEK!!!!)

–kształt blaszki liściowej (często skorelowanyz kształtem główki): szeroko lancetowaty, owalny, odwrotnie jajowaty, okrągły, poprzecznie owalny , ścięty. – wielokość blaszki liściowej mała do 40cm średnicy, średnio duża do 40-50 cm, duża ponad 50cm. – powierzchnia blaszki liściowej : głowiaste najczęściej gładka, włoska –pokarbowana , wzdęta. –unerwienie liści : jego gęstość(rzadkie, gęste) i grubość (cienkie, grube). –kształt brzegu blaszki liściowej: wrębny, gładki, ząbkowaty.-barwa liści zewnętrznych: jasnozielona do ciemnozielonej, szarozielona ,kapusta głowiasta czerwona ,szaro fioletowa, fioletowo zielona ,ciemnofioletowa, ciemnoczerwona.-intensywność nalotu woskowego cecha odmianowa, która silnie modyfikowana przez warunki pogodowe ale i agrotechnikę. – cechy dotyczące główki: 1. Wysokość głąba: zewnętrznego- niski(do 12 cm) , średnio wysoki (12-15cm); wewnętrznego- krótki do ¼ - 1/3 , średnio wysoki 1/3 -1/2 , wysoki ponad ½ wysokości główki.

2.Kształt główki: kuliste silne spłaszczone, kuliste nieco spłaszczone, kulista,stożkowe, elipsoidalne, odwrotnie jajowate.

3.Wielkość główki: od 0,5 do ponad 10kg (nawt do 16kg). 4.Twardość główki: b.lużne, lużne ,średnio twarde, twarde, b.twarde, ofite nawożenie zaotowe przyczyniają się do tworzenia lużniejszych główek , a fosforowe i potasowe sprzyja tworzeniu główek twardych i smaczniejszych.

5. Barwa liści wewnętrznych: białe,kremowe, od jasno do ciemno zielonych, fioletowo czerwona,ciemnoczerwona. 6.Długość okresu wegetacji: b. wczesne) do 60 dniod sadzenia), wczesne(60-80) ,średnio wczesne(90=120),średnio pużne (120-140),pużne(140). 7. Zawartość składników: suchej masy, cukrów ,witamin. 8. Plenność: plony kapusty głowiastej białej wynoszą najcz. Od 20 do 80 t ha-1 (nawet do 160 t ha -1), czerwona 20-60 (120) tha -1, kapusta włoska 20-50 tha -1. 9.Skłonność do pękania: wazywa odmian wczesnych i średnio wczesnych. 10, Skłonność do pośpiechowatości. 11. Wyrónanie główek w pionie. 12. Równomierność dojrzewania. 13. Tolerancja na choroby i szkodniki: wyhodowano odmiany tolerancyjne na FUSARIUM. 14. Tolerancja na na niesprzyjające warunki środowiska np. suszę.

B) KAPUSTA GŁOWIASTA BIAŁA- b. wczesne: Agat F1, Delphi F1, Topaz F1. - wczesne: Beryl F1, Grenadier F1, Karlla F1, Kasta F1. -średniowczesne: Sława z Enkhuizen GOF (od 1900), Rinida F1, Cennturion F1. -średniopużne: Brunśwcka (od 1844) , Menza F1 , Ramco F1 , Megaton F1. - Póżne : Amager POL (od 1844) , Kamienna Głowa ZIF, Langendijeker HOR, Brutus F1, Galaxy F1, Marathon F1, Strukton F1.
C )KAPUSTA GŁOWIASTA CZERONA - wczesne: Bambina, Haco, Primero F1. - średniowczesne: Koda, Redeo F1, Revite F1. - średniopużne: Kissendrup, Rodon F1, Gradur F1. - Póżne: Autoro F1, Langendijker POL, Roxy F1, Reliant F1 , Rodima F1.

D) KAPUSTA WŁOSKA - b. wczesne: Daphne F1 , Salarite F1. - wczesne: Capriccio F1, Mira Polana F1, Chirimen F1. - średniowczesne:Julius F1, Roma Polana F1, Primavoy F1. -średniopużne: Mila F1, Melissa F1, Tasmania F1, Saga F1. - Póżne: Langedijker Darwirsing Ovasa F1, Wirosa F1, Tarvoy F1.

E)KALAFIOR- Brassicca oleracea L. var botrytis L. –Kalafior w obecnej formie jest uprawiany od XVI wieku. BIOLOGIA- roślina jednoroczna o nieco słabszym systemie korzeniowym niż kapusta głowiasta. Pęd główny silnie skrócony gęsto ulistniony. Liście są długie przeważnie gładkie , czasem lekko pomarszczone , śrubowato ułożone. Początkowo na długich ogonkach następnie zas siedzące. Ostatnie liście , zwłaszcza u nowych odmian , są silnie wygięte i osłaniaja różę. Róża jest to część szczytowa łodygi, powstajaca na skótek jej silnego rozgałęzienie się . Powierzchnię róży stanowi niezróżnicowana tkanka merystema tyczna(skł. Się z kilku milionów stożkó wzrostu). Po 10-20 dnich od wyrastania róży pędy wydłużają się , róża rozsypuje się , i tworzy się pęd kwiatostanowy. Pęd kwiatostanowy osiąga wysokość do 60-70cm. Kwiaty sa jasnożółte. Owoc łuszczyna. Masa tysiąca nasion wynosi 2,5- 3,0g. Zachowują one zdolność kiełkowania przez 4 lata. CECHY ROZPOZNAWCZE I URZYTKOWE: Pokrój liści: wzniesione, rozłożyste. Cechy dot. Liści: długość, kształt, barwa, powierzchnia blaszki liściowej, pofałdowanie brzegu blaszki liśćowej, intensywność nalotu woskowego. Róża : skłonność do przerastania róż lisicami, tworzenia róż omszonych, przebarwień antocyjanowych,; stopni pokrycia róży przez liście, wyrównanie róż, jednoczesność tworzenia się róż. ; kształt róży: kulisty, kulisty lekko spłaszczony, płaski) , ; zwięzłość róży najlepiej srednia; zabarwienie śnieżnobiałe , kremowe, zielonożółte; powierzchnia gładka , guzowata, stożkowata; wielkość. ; Preferowany termin uprawy-są odmiany przeznaczone do uprawy wiosennej lub jesiennej. ; Dł. Okr. Wegetacji: ……..; Plenność; Tolerancja na niesprzyjające war. Klimatyczne. ; Tolerancja na choroby. ODMIANY: - do uprawy pod osłonami: opal, -Do uprawy w polu: , -Wczesne: Pionier, Ambition F1, -Średniowczesne: Rober, Siria F1, Perla Clause F1, Sierra, Nautilus F1 , - Średniopuzne White Ball, Plana F1, Fremont F1, Fargo F1, Asterix F1, -Póżne: Bringo Star, Pavilion F1, Memphis F1.

F) BROKUŁ- Brasica oleracea L. var. italic Plenck. Pochodzenie-uprawiany był w starożytnej Grecji I Rzymie. Wyróżnia się trzy formy brokuła: - f.albida L.-o różach białych (zielonkawych),- f.flava- o różach żółtych –f. violescens- o różach fiolerowych. BIOLOGIA- Roślina zielna , roczna. Liście u brokuła: są osadzone na dłuższych ogonkach niż u kalafiora, blaszka lisciowa jest bardziej falista i silniej powcinana, liście są ciemnozielone i pokryte nalotem woskowym, nadaje to lisciom odcień szarozielony lub niebieskawy. Po upływie 7-13 tygodni na szczycie łodygi formuje się silnie rozgałęziony kwiatostan, zwany róża. Na powierzchni znajdują się w pełni uformowane ale nierozwinięte pąki kwiatowe. Po ścięciu róży głównej wyrastaja pęy zakończone różami bocznymi.Róze zachowują wartość handlowa przez kilka(kilkanaście dni). Pużniej traca zwięzłość , a pączki kwiatowe otwieraja się. Masa tysiaca nasion wynosi od 3,3 do 4,2 g. zachowuja one zdolność kiełkowania przez 4-5 lat. Jeżeli w okr. Wys. Tem. I suszy , następują intensywne opady,może to być przyczyną tworzenia się pustych przestrzeni w łodydze. Na powstawanie pustych przestrzeni w łodydze maja również wpływ:- zbyt duże dawki azotu, uprawa roślin w małym zageszczeniu. CECHY ROZPOZNAWCZE I UŻYTKOWE: wielkość rozety liściowej. Liść-barwa, wielkość blaszki liściowej. Róża: barwa –zielona, zielono fioletowa, fioletowa. ;ścisłość róż, wielkość róż. CECHY ROZPOZNAWCZE I UŻYTKOWE: szybkość rozwijania się pąków kwiatowych, skłonnoś do przerastania róż liśćmi, skłonność do przerastania liścmi, jakość róż bocznych. Wczesność. Plenność. Skłonność do tworzenia pustych przestrzeni w łodydze. Tolerancja na choroby np. mączniak właściwy, bakteryjne gnicie róż. Tolerancja na niesprzyjające warunki środ. ODMIANY: Wczesne:Warus, Sebastian, Colonel F1 - Średniowczesne: Decathlon F1, Lard F1-Średniopuzne: Cumbal F1, Marathon F1 - Póżne: Husky F1, Chevalier F1, Sena F1.