Rozmiar czcionki:

0

Krzysztof Majczyk

komentarz praktyczny

Analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa

 

Gospodarowanie aktywami dla osiągania wyznaczonych celów ekonomicznych wymaga ustalenia i utrzymywania ich optymalnej struktury, tj. pożądanej proporcji różnego rodzaju aktywów; głównie chodzi tu o stosunek środków związanych na dłużej, przede wszystkim ogólnej wartości środków trwałych do sumarycznie liczonych środków obrotowych. Przedmiotem analizy aktywów są również następujące zagadnienia: wielkość, struktura i zmiany stanu (dynamika) majątku oraz wykorzystanie majątku trwałego i obrotowego.

1. Charakterystyka składników majątku przedsiębiorstwa

 

Aktywa przedsiębiorstwa to składniki majątku przedsiębiorstwa, służące do wygospodarowania zysku, będącego podstawowym celem działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Obejmują one majątek trwały, to jest długotrwałe finansowe lokaty pieniężne i rzeczowe, a zwłaszcza środki trwałe, wyposażenie oraz prawa i majątek obrotowy, głównie zapasy, należności oraz środki pieniężne. Majątek trwały związany jest w przedsiębiorstwie przez czas dłuższy (powyżej 1 roku i dłużej) i w przeważającej mierze uczestniczy w wielu powtarzających się cyklach obrotu, zużywając się stopniowo co obrazuje amortyzacja. Z tego też względu, majątek ten uważa się za mało elastyczny; nie stwarza bowiem możliwości do bieżącego dostosowywania jego wielkości do poziomu rzeczywiście wykorzystywanego potencjału działalności, np. do zdolności produkcyjnej, zależnej m.in. od zapotrzebowania odbiorców (na świadczenia przedsiębiorstwa) i aktywności konkurentów. Decyzje optymalizujące zaangażowanie majątku trwałego wymagają niestety długiego czasu i specjalnych zabiegów prawnoorganizacyjnych, często użycia obcych źródeł finansowania.

Z majątkiem trwałym wiąże się duże ryzyko inwestycyjne, albowiem nakłady na inwestycje w środki trwałe ponoszone są w momencie ich podjęcia a także przed tym, nigdy zaś nie ma pewności, czy nastąpi pełny ich zwrot z wpływów z bieżącej działalności gospodarczej. Koszt zużycia (amortyzacji) majątku trwałego ma charakter względnie stały. Wciąż wzrasta udział kosztów stałych w kosztach całkowitych przedsiębiorstwa, co wynika m.in. z postępujących na całym świecie procesów mechanizacji, automatyzacji i informatyzacji produkcji oraz przyśpieszonego skracania ekonomicznego czasu użytkowania parku maszynowego w następstwie szybkiego postępu technicznego. Te tendencje powodują małą elastyczność środków trwałych i trudności w dostosowywaniu się do zmian zachodzących na rynkach, stąd też w przypadku niepełnego wykorzystania potencjału działalności gospodarczej następuje szybkie obniżenie się rentowności przedsiębiorstwa.

W przeciwieństwie do majątku trwałego, który spełnia pośrednią rolę przy osiąganiu zysku operacyjnego, majątek obrotowy wchodzi wprost do procesu gospodarczego i uczestniczy bezpośrednio w osiąganiu zysku. Majątek obrotowy podlega stałym przemianom oraz wymianom, które powinny przynosić nadwyżkę środków uzyskanych nad środkami zaangażowanymi w postaci zysku. Na ogół zaangażowanie środków obrotowych jest znacznie krótsze czasowo niż środków trwałych. Czas związania poszczególnych składników majątku obrotowego w przedsiębiorstwie jest różnorodny i zależy od charakteru działalności, np. rodzaju procesu produkcyjnego, terminowości regulowania należności przez kontrahentów itd. W związku z tym, ryzyko związania majątku obrotowego choć istnieje również (niechodliwe zapasy, nieściągalne należności) jest o wiele mniejsze niż majątku trwałego, a ponadto różne, zależnie od jego struktury. Rozchód składników majątkowych powinien być zastąpiony odpowiednim przychodem, co stwarza możliwość ciągłego dostosowywania wielkości środków obrotowych do stopnia wykorzystania potencjału działalności.

2. Prezentacja majatku trwałego i obrotowego w bilansie

 

Sposób prezentacji majątku trwałego i obrotowego w bilansie stanowi podstawowe źródło informacji o sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa:

1) majątek trwały obejmuje aktywa jednostki, które nie są zaliczane do aktywów obrotowych, a więc nie tylko rzeczowe aktywa trwałe (środki trwałe, w tym grunty oraz należności długoterminowe) oraz wartości niematerialne i prawne, ale również finansowe składniki majątku trwałego („Inwestycje długoterminowe"), czyli nieruchomości obce, obce wartości niematerialne i prawne i długoterminowe aktywa finansowe (udziały w jednostkach powiązanych oraz w innych obcych jednostkach, długoterminowe papiery wartościowe, udzielone pożyczki długoterminowe. Wartości niematerialne i prawne ujmują już tylko przejściowo część wartości środków trwałych; przede wszystkim są to długotrwałe prawa i szczególnego rodzaju rozliczenia międzyokresowe - wartości firmy oraz koszty zakończonych prac rozwojowych.

2) środki obrotowe wzbogacono o pozycję „Inwestycje krótkoterminowe" jak np. weksle przeznaczone do dalszej odprzedaży, akcje, obligacje a zapasy o „Zaliczki na poczet dostaw". Środki obrotowe wzbogacono ponadto w należnościach krótkoterminowych o należności od jednostek powiązanych oraz od pozostałych jednostek.

3. Wstępna analiza wielkości, struktury i dynamiki aktywów bilansu

 

Istota i funkcje majątku trwałego oraz obrotowego uzasadniają potrzebę badania zmian relacji zachodzących pomiędzy tymi grupami środków oraz struktury poszczególnych składników jednej i drugiej grupy. Do tego celu dobrze nadaje się bilans analityczny, zestawiony na podstawie bilansu sprawozdawczego wzbogaconego o dane uzupełniające. Układ bilansu analitycznego zawiera już w sobie pewne elementy analizy wstępnej bilansu, wyodrębnia bowiem odchylenia bezwzględne, wskaźniki tempa wzrostu i wskaźniki struktury. Odchylenia bezwzględne informują o zmianach wielkości majątku ogółem i jego bardziej lub mniej scalonych składowych.

Dla analizy zmian, jakie nastąpiły w ciągu okresu sprawozdawczego, większą wartość poznawczą ma wielkość względna - wskaźnik tempa wzrostu. Wskaźnik ten odzwierciedla stosunek odchylenia bezwzględnego do stanu majątku na początek okresu i wyraża w procentach wielkość zmian: majątku ogółem, majątku trwałego i obrotowego oraz ich składowych. Wielkość dodatnia tego wskaźnika świadczy na ogół o rozwoju przedsiębiorstwa, zwiększaniu potencjału gospodarczego, np. zdolności produkcyjnych, natomiast wielkość ujemna wskazuje na zawężanie działalności oraz ograniczanie posiadanego potencjału. Istotnym uzupełnieniem wstępnej oceny obu miar dynamiki jest analiza struktury majątku firmy. Wskaźniki struktury wyrażają stosunek procentowy poszczególnych grup składników majątkowych do majątku ogółem. Porównanie tak ustalonych wskaźników za kolejne okresy pozwala na zbadanie relacji zachodzących w strukturze majątku.

Dokonując wstępnej oceny sytuacji majątkowej przedsiębiorstwa duże znaczenie poznawcze przypisuje się zwłaszcza następującym wskaźnikom:

 

 

Przy gospodarce rynkowej relacje te, charakteryzujące proporcje majątku trwałego i obrotowego, stanowią podstawę do oceny elastyczności przedsiębiorstwa oraz stopnia ryzyka. Ma to istotne znaczenie dla wierzycieli oraz banków finansujących działalność przedsiębiorstwa. Do badania sytuacji majątkowej wykorzystuje się również wskaźniki, które są relacjami jednych pozycji aktywów do innych pozycji aktywów. Wskaźnikiem takim jest:

 

Wskaźnik ten stanowi syntetyczną miarę stopnia elastyczności przedsiębiorstwa i jeżeli przekracza 100%, to jest te sygnał znacznego stopnia unieruchomienia majątku, wysokich kosztów stałych i małej elastyczności przedsiębiorstwa. W przypadku obniżenia zapotrzebowania odbiorców na wytwarzane produkty lub odprzedawane towary, narastającej konkurencji względnie też pojawienie się na rynku substytutów, istnieje duże prawdopodobieństwo obniżenia rentowności, a nawet powstanie strat. Nie dotyczy to przedsiębiorstw przemysłowych wprowadzających nowoczesną technikę i technologię; u nich wzrost udziału środków trwałych w całkowitym majątku może świadczyć o rosnącym stopniu mechanizacji produkcji i postępie technicznym.

 

Przykład 1

 

 

 

Obliczenie omawianych wielkości dotyczące spółki akcyjnej Alfa przedstawia tabela 1.

 

Tablela 1. Wskaźniki struktury aktywów firmy Alfa SA

Wskaźnik	Rok ubiegły	Rok bieżący	Porównanie
Majątku trwałego	14.640 / 29.100 x 100 = 50,31%	16.600 / 34.500 x 100 = 48,12%	Spadek
Majątku obrotowego	14.460 / 29.100 x 100 = 49,69%	17.900 / 34.500 x 100 = 51,88%	Wzrost
Aktywów	14.640 / 14.460 x 100 = 101,24%	16.600 / 17.900 x 100 = 92,74%	Spadek

Z bilansu spółki akcyjnej „Alfa" oraz z tabeli 1 wypływają następujące wnioski:

1) spółka Alfa w roku bieżącym rozwija się; zaangażowany majątek spółki wzrósł o 5400 zł, co stanowi przyrost o 18,56%;

2) nastąpił wzrost, aczkolwiek w różnym tempie, większości składników majątkowych; jedynie należności i środki pieniężne uległy zmniejszeniu o 2,2%;

3) mniejsze tempo wzrostu majątku trwałego (13,38%) niż majątku obrotowego (23,38%) powoduje korzystne zmiany relacji obu tych grup składników majątkowych, tj. ubywanie majątku trwałego a przybywanie majątku obrotowego w strukturze majątkowej firmy;

4) zwiększyła się elastyczność i obniżył stopień ryzyka spółki - podstawowy wskaźnik struktury aktywów uległ obniżeniu o 8,5% (ze 101,24% do 92,74%);

5) przyrost rzeczowych składników majątku trwałego z 7664 zł do 8084 zł tj. o 420 wskazuje na powiększanie potencjału (zdolności produkcyjnych); zwiększyła się zwłaszcza wartość netto maszyn, urządzeń i środków transportowych (490);

6) szybciej niż rzeczowe składniki majątku trwałego rosną jego składniki finansowe, co może świadczyć o integracji pionowej spółki (1520 zł, tj. 21,8 %);

7) spółka lokuje wolne środki pieniężne w krótkoterminowych papierach wartościowych, o czym świadczy wysoka dynamika tej pozycji aktywów (z 1100 zł do 3700 zł); może się to jednak wiązać z wysokim ryzykiem;

8) wzrost zapasów materiałów i towarów o 16,13% może wynikać ze zwiększonego popytu na wyroby produkowane przez spółkę. Tezę tę potwierdzają działania służące powiększeniu posiadanego potencjału.

Podsumowując, na wzrost majątku spółki Alfa o 5400 zł tj. 18,56% składa się m.in. wzrost rzeczowych składników majątku trwałego o 420 zł tj. o 5,48%, finansowych składników majątku trwałego o 1520 zł tj. o 21,78%, zapasów o 1000 zł tj. o 16,13%, krótkoterminowych papierów wartościowych o 2600 zł tj. o 236,36%.

4. Analiza wykorzystania majątku przedsiębiorstwa

 

Analiza sytuacji majątkowej nie powinna ograniczać się wyłącznie do danych bilansu. Pełniejszy obraz gospodarki majątkiem daje porównanie aktywów z wielkościami strumieniowymi rachunku wyników. Ciekawe jest zwłaszcza badanie posiadanego potencjału działalności. Przedmiotem pomiaru i późniejszej oceny są w szczególności relacje między stanem wyposażenia przedsiębiorstwa w składniki majątkowe a osiągniętymi wynikami produkcyjnymi, nazywane produktywnością majątku. Intensywność wykorzystania całego majątku charakteryzuje:

 

Wskaźnik ten wyraża liczbę obrotów całym majątkiem. Są to przychody ze sprzedaży produktów i towarów pomniejszone o podatek obrotowy VAT. Do oceny intensywności wykorzystania majątku ważna jest zarówno jego wielkość jak i tempo zmian.

Inna rola majątku trwałego i obrotowego przy osiąganiu zysku uzasadnia oddzielne badanie intensywności wykorzystania obu tych grup majątku. Przedmiotem oceny majątku trwałego może być też:

 

Są to przychody ze sprzedaży produktów i towarów pomniejszone o podatek obrotowy VAT.

 

Przykład 2.

 

 

 

Stan majątku ogółem na początek roku ubiegłego wynosił 24.700 zł, w tym rzeczowe i niematerialne składniki majątku trwałego 7300 zł. Ocena - na podstawie wskaźników produktywności - intensywności wykorzystania majątku ogółem, w tym majątku trwałego wskazuje na utrzymywanie osiągniętego poziomu przez spółkę Alfa.

Do analizy intensywności wykorzystania majątku obrotowego stosuje się wskaźniki obrotowości, mówiące, ile razy w jednostce czasu, np. roku, miał miejsce obrót lub też, ile dni trwa jeden obrót tym składnikiem. Szybkość obrotu określonego składnika majątku obrotowego świadczy o długości okresu unieruchomienia środków pieniężnych tkwiących w tym składniku. Najczęściej bada się wskaźniki obrotowości zapasów i należności:

 

Wzrost wskaźnika informuje o poprawie efektywności gospodarowania zapasami; zakładając ciągłość produkcji i sprzedaży nie mogą temu jednak towarzyszyć równoczesne braki zapasów. Przypadek przeciwny, wzrastający stan zapasów w stosunku do sprzedaży, może być wynikiem wzrostu sprzedaży planowanego na przyszłość lub też powstawania zapasów zbędnych. Do pomiaru stopnia zamrożenia środków w zapasach stosuje się też:

 

lub

 

 

Przykład 3

Wskaźnik obrotowości zapasów w spółce akcyjnej Alfa przedstawia tabela 3.

Stan zapasów firmy „Alfa" na początek roku ubiegłego wynosił 5900 zł, przychody ze sprzedaży netto w roku ubiegłym 17.090 zł a w bieżącym 18.100 zł. Wskaźniki obrotowości zapasów ogółem spółki Alfa SA informują, że środki pieniężne zaangażowane w tej grupie składników majątkowych pozostają w obrocie przez ponad 100 dni, przy czym w roku bieżącym czas ten ulega wydłużeniu ze 127,4 dni aż do 133,3 dni. Przyczyny tego stanu rzeczy wymagają pogłębionej analizy stanów magazynowych. Celowe może być też badanie rotacji poszczególnych rodzajów zapasów: materiałów, produkcji w toku, wyrobów gotowych czy towarów.

Przy obliczaniu tych wskaźników pamiętać należy o właściwym doborze wielkości stanowiących podstawę ich odniesienia np. za podstawę ustalenia wskaźników obrotowości materiałów przyjmuje się wielkość zużycia materiałów, natomiast przy badaniu szybkości krążenia pozostałych składników odpowiednio techniczny koszt wytworzenia wyrobów, koszt własny sprzedaży i wielkość obrotu towarowego.

Kiedy przeprowadzamy analizę „zewnętrzną" majątku firmy na podstawie bilansu i rachunku wyników, wówczas często napotykamy na brakujące dane, utrudniające analizę. Konieczne jest wówczas posługiwanie się mniej dokładnymi wielkościami odniesienia, np. zamiast wartości zużycia materiałów - technicznym kosztem wytworzenia sprzedanych wyrobów. Kalkulacyjny rachunek wyników zawiera dane o koszcie wytworzenia sprzedanych wyrobów, brak natomiast wielkości zużycia materiałów, które zawiera porównawczy rachunek wyników. Przy analizach wewnętrznych nie ma trudności w uzyskaniu danych potrzebnych do badania rotacji.

Wskaźnik obrotowości należności od odbiorców ustala się za pomocą wzoru:

 

 

lub

 

 

Przykład 4

Wskaźniki obrotowości należności w spółce „Alfa" przedstawia tabela 4.

 

Stan należności z tytułu dostaw robót i usług na początek roku ubiegłego wynosił 5800 zł, a przychody ze sprzedaży brutto w roku ubiegłym 19.090 zł, w roku bieżącym 20.280 zł. Cykl inkasa należności w spółce Alfa jest dość długi, ale równocześnie stabilny. Stosunkowo długi cykl inkasa wynika zapewne z faktu, że firma zapewnia klientom dogodne warunki regulowania należności, udzielając w szerokim zakresie kredytu kupieckiego. Reasumując wyniki badań sytuacji majątkowej spółki akcyjnej Alfa można stwierdzić, że sytuacja ta uległa w roku bieżącym poprawie. Cykl inkasa należności w spółce Alfa skrócił się minimalnie ze 111,54 dni do 103,85 dnia.

Analizy sytuacji majątkowej dokonywano korzystając z publikowanych sprawozdań finansowych i dotyczyła ona jedynie zagadnień podstawowych. Pełna ocena gospodarki majątkiem przedsiębiorstwa obejmuje szerszy krąg problemów. Do zagadnień szczególnie ważnych należy ocena polityki inwestycyjnej, głównie zaś badanie efektywności nakładów przewidywanych do uruchomienia inwestycji. Opiera się ona jednak na innych źródłach informacji - przy zastosowaniu odpowiednich metod, które w ostatnich latach zostały szeroko przedstawione w różnych publikacjach. Są to m.in. proste metody oceny jak: okres zwrotu nakładów, prosta stopa zwrotu (zysku), jak i metody dyskontowe, tj. zaktualizowana wartość netto i wewnętrzna stopa zwrotu. Ocena polityki inwestycyjnej następuje także „ex post". Polega ona na badaniu intensywności i kierunków inwestowania oraz ocenie rzeczywiście osiągniętej efektywności, a więc analizie słuszności podjętych w przeszłości decyzji inwestycyjnych.

5. Analiza sytuacji majątkowej przedsiębiorstw „Alfa" i „Beta"

 

 

Przykład 5

Wskaźniki struktury przedsiębiorstw państwowych „Alfa" i „Beta" zawiera tabela 5.

 

 Ocena sytuacji majątkowej przedsiębiorstw Alfa i Beta jako firm o stosunkowo dobrej kondycji finansowej - prowadzi do zbieżnych wniosków. Majątek ogółem obu przedsiębiorstw wzrósł odpowiednio o 7% i o 12,38%, co wskazuje na ich rozwój, a zwłaszcza na rozwój firmy Beta. Daje się zauważyć zmniejszenie udziału majątku trwałego netto w aktywach obu firm, odpowiednio w firmie Alfa z 85,58% do 77,82% oraz w firmie Beta z 65,88% do 55,95%. Towarzyszył temu odpowiednio, wzrost udziału majątku obrotowego w aktywach obu firm.

Wielkość nakładów na inwestycje w rzeczowych i niematerialnych składnikach była niższa niż zmiany in minus wywołane umorzeniem i likwidacją majątku. Przedsiębiorstwa inwestują również w finansowe składniki majątku trwałego (np. wchodzą w spółki), co wskazuje, że oba przedsiębiorstwa wygospodarowały nadwyżki środków i ulokowały je w długookresowych składnikach finansowych, albo że wniosły środki trwałe w postaci aportów do spółek. Wzrost udziałów środków obrotowych wynika głównie ze zwiększenia stanu zapasów i jest konsekwencją rosnących cen materiałów. W przedsiębiorstwie Beta wskazuje także na dobrą pozycję na rynku i jasno sprecyzowany program produkcji. Rosnący udział i duży wzrost należności potwierdzają wydłużanie się cykli rozliczeniowych, co obecnie w kraju jest dość powszechnym zjawiskiem. Znaczna kwota rozliczeń międzyokresowych wynika ze specyfiki przedsiębiorstwa Alfa, które za pośrednictwem tego konta - zgodnie z zasadami branżowymi - rozlicza nierównomiernie kształtujące się koszty.

Ocenę struktury aktywów bilansu w przedsiębiorstwach zniekształcają w pewnym stopniu występujące w ciągu badanego okresu zjawiska inflacyjne. Przeszacowanie środków trwałych miało miejsce na dzień 31 grudnia roku ubiegłego. Przy wzroście cen o 35% skorygowana wielkość rzeczowych składników majątku trwałego w roku bieżącym wyniosła w przedsiębiorstwie:

Firma Alfa (1.410.830 x 135) / 100= 1.904.620 zł

Firma Beta (38.951 x 135) / 100 = 52.584 zł.

Struktura majątku obu przedsiębiorstw w analizowanym okresie przedstawia się następująco:

Przedsiębiorstwo Alfa

 

	Skorygowane wielkości roku bieżącego	Wskaźnik struktury
Majątek trwały	1.914.001	82,54
Majątek obrotowy	404.890	17,46
Majątek ogółem	2.318.891	100,00
Wskaźniki struktury aktywów		472,72

Przedsiębiorstwo Beta:

 

	Skorygowane wielkości roku bieżącego	Wskaźnik struktury
Majątek trwały	52.858	63,13
Majątek obrotowy	30.877	36,87
Majątek ogółem	83.735	100,00
Wskaźniki struktury aktywów		171,19

Skorygowana wielkość majątku trwałego netto i wskaźniki struktury wykazują podobne tendencje zmian do poprzednio ustalonych. Stopień unieruchomienia majątku, nawet po wyeliminowaniu skutków wzrostu cen dóbr inwestycyjnych, ulega wyraźnemu zmniejszeniu. W obu przedsiębiorstwach zachodzi niekorzystna dekapitalizacja majątku trwałego.

Produktywność majątku przedsiębiorstw charakteryzuje tabela 6.

 

Tabela 6. Produktywność majątku przedsiębiorstw Alfa i Beta

Wskaźnik	Przedsiębiorstwo	Rok ubiegły	Rok bieżący
Produktywność majątku	„A" „B"	0,77 1,47	1,14 1,44
Produktywność rzeczowych i finansowych składników majątku trwałego	„A" „B"	0,89 2,68	1,40 2,28
Obrotowość zapasów	„A" „B"	16,51 12,86	14,93 8,36
Obrotowość zapasów w dniach	„A" „B"	21,8 28,0	24,1 43,0
Obrotowość należności	„A" „B"	30,8 28,3	18,9 19,9
Obrotowość należności w dniach	„A" „B"	11,7 12,7	19,1 18,1

Wzrost produktywności majątku w przedsiębiorstwie Alfa wynika z przyrostu przychodów ze sprzedaży, jak i ze zmniejszenia wartości netto majątku trwałego. W warunkach porównywalnych relacja ta przedstawia się następująco:

 

Tabela 7. Produktywność majątku przedsiębiorstw Alfa i Beta

Treść	Rok ubiegły	Rok bieżący
Przedsiębiorstwo Alfa
Sprzedaż w cenach bieżących w zł	888.599	2.014.787
Sprzedaż w cenach 2004 r. w zł	1.679.490	2.014.787
Majątek ogółem w zł wg bilansu	1.705.666	1.825.101
Majątek ogółem w cenach 2004 r. w zł	2.433.418	2.318.891
Produktywność majątku	0,713	0,848
Przedsiębiorstwo Beta
Sprzedaż w cenach bieżących w zł	75.314	95.773
Sprzedaż w cenach 2004 r. w zł	128.260	95.773
Majątek ogółem w zł wg bilansu	62.382	70.102
Majątek ogółem w cenach 2004 r. w zł	91.611	83.735
Produktywność majątku	1,451	1,092

Ustalone jak wyżej wskaźniki produktywności majątku wykazują tendencje zbieżne z ustalonym poprzednio. W przedsiębiorstwie Alfa produktywność majątku wzrasta w analizowanym okresie, natomiast w przedsiębiorstwie Beta wyraźnie obniża się efektywność gospodarowania majątkiem. W przedsiębiorstwach cykl realizacji należności powinien być zbliżony do tzw. prawidłowego cyklu, którego długość odpowiada czasowi niezbędnemu do zapłaty należności dokonywanej za pośrednictwem banku. Wydłużenie tego cyklu może świadczyć o powstawaniu należności przeterminowanych i niepewnych oraz trudnościach w sfinansowaniu rosnących nieprawidłowo należności. W badanych przedsiębiorstwach - wobec wydłużenia się cykli realizacji rozrachunków - konieczne jest podjęcie działań dyscyplinujących odbiorców przy równoczesnym naliczaniu odsetek od należności przeterminowanych. Wynikającej z analizy cykli inkas należności w przedsiębiorstwach wykazują tendencje negatywne, które stanowią powszechne zjawisko występujące obecnie w Polsce. W obu przedsiębiorstwach, aczkolwiek zmiany wielkości i struktury majątku trwałego i obrotowego wykazują podobne tendencje, wystąpiły jednak zjawiska, które budzą zastrzeżenia; maleją rozmiary majątku trwałego netto oraz znacznie gorsze wyniki gospodarowania zapasami i należnościami.

 

72808