Diagnoza dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym.

Krzyś (lat 9) upośledzony umysłowo w stopniu umiarkowanym z cechami autyzmu, uczęszczający w Ośrodku Rehabilitacyjno – Wychowawczym do klasy II.

Krzyś urodził się w 1995 roku z ciąży drugiej i porodu drugiego (pierwsze dziecko zdrowe, trzecia ciąża poronienie, czwarte dziecko zdrowe). Poród odbył się po terminie (42 tydzień), po prowokacji, był krótki i prawidłowy. Uzyskał 9/10 pkt w skali Apgar. Ważył 3400g i miał 57 cm długości. Krzysiu ma dwóch braci 9-letniego Michała i 5- letniego Adasia. Rodzina jest pełna, matka nie pracuje zajmuje się domem i wychowywaniem dzieci, ojciec z zawodu stolarz prowadzi warsztat stolarski jest jedynym żywicielem rodziny. Warunki mieszkalne są dobre, dziecko ma swój pokój, miejsce do zabawy.

W rodzinie ze strony matki stwierdzono przypadki upośledzenia umysłowego.

Rozwój dziecka w pierwszym roku wydawał się przebiegać prawidłowo, jednakże już jako niemowlę był bardzo spokojny, mało zainteresowany otoczeniem, nie lubił się przytulać. Do trzeciego roku życia opiekowała się w domu mama , która nie pracuje.

W wieku 7 m-cy siedział, 1,5 roku samodzielnie chodził.

Od 3-4 roku był diagnozowany w Katedrze Pediatrii oraz Poradni Zdrowia Psychicznego w Katowicach. W wieku 3,5 lat stwierdzano nadpobudliwość, nadmierną potliwość. W badaniu neurologicznym zespół piramidowy z kończyn dolnych z przewagą po stronie prawej. Z wywiadu wynika, iż u dziecka sporadycznie obserwuje się napady nieświadomości.

Uczęszczał do przedszkola od 3 roku życia, a w wieku 5 lat zaczął chodzić do Przedszkola Integracyjnego.

I Umiejętności związane ze sprawnością motoryczną

1. Motoryka duża

- dobry poziom ogólnej sprawności ruchowej

- występowanie stereotypii ruchowych:

= podskakiwanie z nogi na nogę

= podskakiwanie do góry obunóż

= dziwaczny sposób chodzenia i przyjmowania póz

= chód na sztywnych nogach

= chodzenie w bok, do tyłu i do przodu

= wysokie podnoszenie nóg przy chodzeniu

= bieganie w kółko

2. Manipulacja

- chwyt szczypcowy precyzyjny

- dobór przedmiotów i sposób ich użycia stereotypowy

- dobra koordynacja wzrokowo – ruchowa

- używanie ręki dorosłych do manipulacji

II Umiejętności samoobsługowe

1. Jedzenie i picie

- dziwaczne schematy jedzenia – nienasycenie,

- napychanie się

2. Toaleta

- nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych, używa Pampersów

- chętnie bawi się wodą, nie lubi mycia twarzy

3. Rozbieranie się i ubieranie

- potrafi przy znacznej pomocy rozebrać się i ubrać

III Sposoby poznawania świata i umiejętności poznawcze

1. Sposoby poznawania świata

- najchętniej poznaje otoczenie obserwując ruch wirowych przedmiotów

- obserwuje przedmioty pod pewnym kątem zwłaszcza kiedy odbijają refleksy świetlne

- przysłania dłonią oczy podczas obserwacji

2. Umiejętności poznawcze

- wybiórcze zainteresowania poznawcze skierowane na niektóre przedmioty (samochodziki, klocki, książeczki)

3. Zachowanie społeczne

- brak kontaktu wzrokowego

- brak reakcji na czyjąś obecność

- brak reakcji na własne imię

- skłonność do izolacji i samotnych zabaw

IV Umiejętności porozumiewania się

1. Relacje

- brak umiejętności inicjowania i podtrzymywania interakcji

- brak reakcji na polecenia słowne

- zachowana umiejętność rozumienia niektórych kontekstów sytuacyjnych

2. Sposoby, dzięki którym porozumiewa się

- brak ekspresji słownej (jedynie w stanach silnego pobudzenia – okrzyki i pojedyncze dźwięki mowy, które nie mają wartości komunikacyjnej)

- jeśli czegoś chce naprowadza rękę dorosłego w kierunku pożądanego przedmiotu

- wymusza krzykiem i płaczem

V Preferencje dziecka

- bardzo cieszy się słysząc rytmiczną muzykę

- lubi przeglądać się w lustrze

- bawi się przedmiotami posiadającymi ruchome elementy (kółka), wprawia je w ruch, długo i z uwagą je obserwując

- umieszcza przedmioty w stanie chwiejnej równowagi, np.: na krawędzi mebli

- lubi przesypywać materiały sypkie i obserwować ich spadanie

- kartkuje książeczki nie zwracając uwagi na obrazki,a jedynie na ruchy stron

- lubi zabawy w wodzie

- wykazuje większe zainteresowanie przedmiotami niż ludźmi

- chętnie włącza się do zabaw muzyczno – ruchowych

VI Zachowania nietypowe

- oglądanie własnych rąk

- bezwładne potrząsanie rękoma

- mrużenie oczu

- traktowanie klocka „jakby patrzył”

- obserwowanie obracających się obiektów

- brak reakcji na ból, zimno

- gryzienie rękawa.

Krzyś ma wyraźne trudności z inicjowaniem kontaktów zarówno z dorosłymi jak i z dziećmi. Czyni to wyłącznie w celu zaspokojenia konkretnych potrzeb, prowadząc dorosłegow interesującym go kierunku, wskazując ręką i wymuszając krzykiem zaspokojenie swych potrzeb (poza fizjologicznymi, których nie sygnalizuje).

Niechętnie współpracuje przy wykonywaniu zadań, ma trudności w przechodzeniu od jednego zadania do następnego, łatwo się zniechęca. Pozytywnie reaguje na nagrody społeczne (głównie pochwałę), domaga się ich po wykonaniu wcześniej nagradzanego w ten sposób zachowania.

Najchętniej bawi się przedmiotami posiadającymi ruchome elementy (głównie kółka), wprawia je w ruch, długo i z uwagą następnie je obserwując. Lubi przesypywać materiały sypkie (groszek, ryż) i obserwować ich spadanie, kartkuje książeczki, nie zwracając uwagi na obrazki, a jedynie interesując się ruchem stron. Na innych zabawach koncentruje się krótkotrwale, niechętnie podejmuje narzucone formy czy reguły zabawy, choć potrafi naśladować wykonywanie prostych czynności (nakładanie klocków na kołek, układanie wieży z klocków). Ma duże trudności w rozpoznaniu początku i końca wykonywanej aktywności / zadania. Naśladuje w zależności od nastroju oraz wykorzystywanego materiału. Chętnie włącza się do zabaw muzyczno – ruchowych.

Głośne dźwięki oraz nowe / trudne sytuacje wywołują odruch ssania rękawa bądź zatykania uszu dłońmi.

Pochłonięty wykonywaniem czynności autostymulacyjnych nie przejawia reakcji orientacyjnych na dźwięki, próby przerwania tych czynności spotykają się ze znacznym protestem (płacz, krzyk, odmowa wykonania innej aktywności).

Można przypuszczać, że Krzyś przejawia niedowrażliwość dotykową wyrażającą się w braku reakcji na łaskotki, preferowaniu silnych uścisków, mocnych bodźców dotykowych.

O niedowrażliwości można też mówić w odniesieniu do sfery wzroku. Krzyś potrafi wpatrywać się w intensywne światło latarki, uważnie przygląda się ruchomym elementom i refleksom światła.

Chłopiec nie mówi, wydaje pojedyncze dźwięki nie mające wartości komunikacyjnej, nie sygnalizuje potrzeb fizjologicznych. Po kilkukrotnym powtórzeniu potrafi antycypować zdarzenia oraz kojarzy ich zajście z poprzedzającymi je czynnościami (magnetofon + kocyk = ćwiczenie programu Knilla).

Najlepiej rozwiniętą sferą jest motoryka duża. Krzysia porusza się samodzielnie, potrafi samodzielnie jeść, lubi zabawy ruchowe. Trudności sprawiają mu zadania wymagające współdziałania z drugą osobą i wykonywanie jej poleceń.

Spośród zadań z zakresu motoryki małej Krzyś dobrze radził sobie z zadaniami manipulacyjnymi, wymagającymi wielokrotnego powtórzenia tej samej czynności- zwłaszcza jeżeli poprzedzone były demonstracją. Słabiej radził sobie natomiast z zadaniami, których konieczne było wykonanie instrukcji słownej. Jest to związane z małą umiejętnością rozumienia mowy i ogólnie z niskim poziomem rozwoju czynności poznawczych. Krzyś nie potrafi kategoryzować, różnicować kolorów, wielkości i kształtów, nie dopasowuje elementów puzzli. Czynności wykonuje jedynie po demonstracji oraz po instrukcji popartej gestem.

Nauka nowych umiejętności jest utrudniona z uwagi na słabe rozumienie mowy oraz małą umiejętność koncentracji uwagi. Diagnoza psychiatryczna, obserwacja dziecka i przeprowadzony wywiad z matką wskazuje na zaburzenia autystyczne u dziecka. Specyfika zaburzenia rozwojowego, jakim jest autyzm wymaga stosowania określonych zasad w stosunku do dziecka:

- krótkie komunikaty, polecenia w formie wyrazu lub równoważnika zdania,

- konsekwencji w oddziaływaniach w stosunku do dziecka,

- wzmacniania zachowań pożądanych,

- redukowania i eliminowania zachowań niepożądanych i stymulacji,

- stosowania systemu nagród i stworzenie systemu motywacji.

Ogólny poziom funkcjonowania chłopca w poszczególnych funkcjach psychoruchowych jest zaburzony i opóźniony. Odnosi się do poziomu elementarnych ruchów dowolnych oraz wstępnej manipulacji o charakterze stymulacyjnym. Jego aktywność jest głównie skoncentrowana na dostarczaniu sobie przyjemnych doznań i stymulacji.