Konsumpcjonizm i ukryta potęga reklamy [Karolina Pawlak, 26.07.2008]

XXI wiek to bez wątpienia era konsumpcjonizmu. Znane marki widnieją na każdym rogu, a szał zakupów nie ma końca. Co zadziwiające, deklaracje młodych ludzi na temat konsumpcjonizmu są sprzeczne z tym co praktykują.

Według raportu Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów UOKiK nastolatki z zainteresowaniem śledzą nowości na rynku, znają reklamy oraz orientują się jakie marki są aktualnie na topie. Opinia młodego człowieka ma również coraz większe znaczenie przy poważnych decyzjach konsumenckich całej rodziny.

Ukryta potęga reklamy

Młodzież ma zdecydowanie negatywne zdanie na temat reklam. Uważa, że jest ich za dużo, a co więcej, są nieetyczne, bo oszukują potencjalnych konsumentów. Siła perswazji reklam ma znikome znaczenie przy ich konsumenckich wyborach. Młodzi twierdzą, że nie kierują się nowościami na rynku i ich krzykliwymi reklamami dokonując zakupów. Reklama według nich pełni funkcję bardziej rozrywkową, aniżeli informującą.

Jednakże przeprowadzone badania socjologiczne odkrywają całą prawdę. Okazuje się, że reklamy są istotnym elementem ich życia. 63,5 proc. młodych ludzi przyznaje, że podobają im się reklamy skierowane do nich, natomiast 62 proc. rozmawia ze znajomymi na ich temat. Zaledwie 24,5 proc. osób sprawdza informacje o produktach zauważonych w reklamach, co dowodzi, że to właśnie ona jest głównym źródłem wiadomości o danym artykule. Ponadto, rozpoznawalność sloganów przypisanych do marki jest zaskakująco wysoka i oscyluje w granicach 70 - 90 proc. Marki nieznane ( bo niereklamowane ) budzą uczucie niepewności wśród przebadanych osób.

Marka determinuje wybory konsumenckie

Zakup to nie tylko nabycie produktu codziennej użyteczności oraz zaspokojenie swoich potrzeb. To również deklaracja, wskaźnik statusu oraz kulturowa autoprezentacja. I dobrze o tym wiedzą nastoletni konsumenci. Marka jest ściśle związana z walką o pozycję w grupie, dlatego też szczególne znaczenie ma głównie dla chłopców. Stanowi ona istotne narzędzie w tworzeniu własnej tożsamości w grupie, służy kreowaniu indywidualnego wizerunku.

Zakupy, zakupy i jeszcze raz zakupy

Gołym okiem można zauważyć, że coraz więcej młodych ludzi robi zakupy. Wystarczy wyjść do pierwszej lepszej galerii, by bez trudu zaobserwować konsumencki szał. Wg. zakupyonline.pl zakupy to dla Polaków świetna zabawa połączona z relaksem i rekreacją. Coraz częściej ludzie dokonują zakupów nie z konieczności, a właśnie z samej pasji i fascynacji tą czynnością.

Smutna prawda o znajomości praw konsumenckich

Okazuje się, że znajomość praw konsumenckich wśród nastolatków jest na żenująco niskim poziomie. Większość nie jest świadoma tego, że zasady typu „Po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględnia się” są sprzeczne z prawem. Poza tym niecała połowa badanych błędnie twierdzi, iż sklep ma prawo wprowadzić przykładowy przepis „Towar zakupiony na promocji nie podlega zwrotowi ani wymianie”. Biorąc czynny udział w gonitwie konsumenckiej powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na znajomość naszych praw. To może zapobiec niedopatrzeniom oraz zaoszczędzić pieniądze wyrzucone w błoto.

Anty - konsumpcjonizm

Co roku w ostatnią sobotę listopada organizowany jest Dzień Bez Kupowania. Jest to manifestacja skromnego stylu życia, gloryfikacja więzi społecznych. Ideą tej imprezy jest podkreślenie ekologicznych i ekonomicznych konsekwencji konsumpcjonizmu. Kraje rozwinięte, w których rządzą korporacje pochłaniają 80 proc. naturalnych zasobów środowiska powodując niszczenie przyrody oraz nierówną dystrybucję dóbr. Buy Nothing Day jest imprezą organizowaną w wielu krajach, a uczestnictwo w niej polega paradoksalnie na nieuczestnictwie. Dzień Bez Kupowania.

Duży rozgłos zyskała książka Naomi Klein „która twierdzi, że proces ewolucyjny doprowadził do ukształtowania się człowieka, który jest w dużym stopniu predysponowany do bycia częścią kultury konsumpcyjnej. Jednakże niech przestrogą dla wielu będzie cytat zaczerpnięty z filmu „Podziemny krąg”- „Rzeczy, które posiadasz, w końcu zaczynają posiadać ciebie”.