Gry dydaktyczne

Gry dydaktyczne to rodzaj metod nauczania należących do grupy metod problemowych i organizujących treść kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk, sytuacji lub procesów w celu zbliżenia procesu poznawczego uczniów do poznania bezpośredniego dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.

Rodzaje gier dydaktycznych:

• Metoda symulacyjna ( inscenizacja)

• Metoda sytuacyjna

• Metoda biograficzna

• Burza mózgów

Metoda symulacyjna

• Z pozycji ucznia w grze można wyodrębnić cztery fazy, z których trzecia i czwarta powtarzają się wielokrotnie:

u wyposażenie ucznia we wstępny zasób doświadczeń

v wykorzystanie wstępnego zasobu doświadczeń

w wytwarzanie nowych doświadczeń

x wykorzystanie nowych doświadczeń

• Z pozycji nauczyciela lub konstruktora gry (też nauczyciela)

- wykonać model tego, co uczeń ma poznać

Prawidłowy model:

- jest dynamiczny

- trafnie modeluje rzeczywistość

- jest kompletny – zawiera wszystkie istotne elementy

- jest jasny – umożliwia i ułatwia zrozumienie modelu i modelowanej rzeczywistości

- jest poręczny – można łatwo manipulować elementami

- zmiany w modelu powinny nadążać za przyrostem doświadczenia uczniów

- jest użyteczny – pomaga rozumieć i kształtować rzeczywistość

- jest elastyczny – nie traci założeń pod wpływem działalności uczniów

k Wyposażyć ucznia w niezbędny wstępny zasób doświadczeń

l Ukierunkować działalność uczniów

m Umożliwić uczniom wykorzystywanie w trakcie gry całego nabywanego doświadczenia

n W miarę potrzeby ingerować w grę

METODA SYMULACYJNA – to najbardziej złożony rodzaj gry dydaktycznej

• W trakcie symulacji (inscenizacji) gracze mają znaczne możliwości oddziaływania na model, który wskutek działań podlega zmianom: staje się modelem procesu rzeczywistego, którego częścią są działania graczy i skutki tych działań

• Gracze są współtwórcami modelu, ich działanie sprawia, że model zyskuje na trafności i kompletności

• Omówienie – przy pomocy tradycyjnego modelu nauczani

Gry symulacyjne-to inaczej naśladowanie rzeczywistości; odegranie zestawu ról, zgodnie z ich realizacją w prawdziwym świecie. Jest to duża zabawa „na niby” służąca do ćwiczenia reakcji (najbardziej efektywnych}. Ten typ gier łączy w sobie właściwości symulacji społecznych i gier edukacyjnych. Po grze uczniowie powinni \"wyjść z roli\" i być gotowi do przedyskutowania powstałych sytuacji. Dobrym sposobem jest wyznaczenie obserwatorów, którzy udzielą uczniom informacji zwrotnej. Gra powinna być postrzegana jako ćwiczenie pewnych zachowań społecznych w celu ich skutecznego stosowania w realnych sytuacjach

BURZA MÓZGÓW

• Burza mózgów jest metodą przeznaczoną do samodzielnego i szybkiego wymyślania przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego

• Konstrukcja burzy mózgów w całości służy przerwaniu komunikacji ,między fazą produkcji a szacowania pomysłów

• Burzę mózgów stosuje się bardzo łatwo, a jej przygotowanie nie wymaga długiego czasu

• W porównaniu z innymi grami, burza mózgów jest grą najprostszą i najkrótszą

- nie obejmuje czterech faz gry

Zasady, instrukcje i zachowania podczas sesji

• każdy uczeń ma prawo zgłaszać wiele pomysłów;

za jednym razem można zgłaszać tylko jeden pomysł

• głosu udziela prowadzący sesję (zwykle nauczyciel)

• pomysły nie mogą być przez nikogo oceniane

• nie notuje się autora pomysłu

• pomysły mogą być rozwijane, zmieniane i użyte do zgłaszania następnych pomysłów;

może to zrobić każdy uczestnik burzy mózgów

• pomysły mogą być najbardziej śmiałe i niedorzeczne

• pomysły, żeby później można było z nich korzystać, notowane są na tablicy lub przez dwóch sekretarzy sesji w zeszycie

BURZA MÓZGÓW – przykład posłużenia się metodą na lekcji i jej przebiegu

• Wykład lub pogadanka – przeprowadza nauczyciel

• Przygotowanie uczniów do zrozumienia problemu, który mają rozwiązać

→ pobudzenie do dalszego rozwoju:

- przerzucenie tego, co uczeń wie, a tym, co będzie za chwilę poznawał

- wzbudzenie potrzebnych wiadomości z zasobu jego wiedzy

- uzupełnienie ewentualnych luk

• Przypomnienie zasad, instrukcji i zachowań podczas sesji burzy mózgów

• Wyznaczenie sekretarzy

• Poddanie problemu – zagadnień do burzy mózgów

• Rozpoczęcie sesji

• Trwanie sesji: 5 -15 minut

• Czynne uczestnictwo nauczyciela i uczniów

• Zakończenie sesji i wypisanie pomysłów na tablicy

• Uporządkowanie pomysłów

• Weryfikacja pomysłów

• Wiele możliwych rozwiązań przy koncepcjach różnych pomysłów

METODA SYTUACYJNA – METODA PRZYPADKÓW

• Metoda stosowana od dawna w kształceniu kadr kierowniczych, w szkolnictwie wojskowym i medycznym

• Polega ona na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, skonstruowanego tak, żeby był typowy dla dużej klasy zdarzeń

• Rozwiązanie problemów zawartych w grze sytuacyjnej służy ukształtowaniu umiejętności przydatnych do rozwiązywania często trafiających się zadań, których główne cechy uczyniono przedmiotem gry

→ uczniom przedstawia się sytuację wymagającą podjęcia decyzji

→ doprowadza się ich do zaproponowania kilku rozmaitych projektów decyzji

→ omawia się konsekwencje każdej z nich

• Nauczanie metodą sytuacyjną:

→ przedstawienie opisu sytuacyjnego

- forma słowna

- schematy

- filmy

- szkice

→ przedstawienie dodatkowych informacji o sytuacji

→ formowanie poleceń

→ omówienie gry

METODA BIOGRAFICZNA

• To bardzo atrakcyjna metoda

• Niezbyt trudna do przygotowania dla nauczyciela

• Wymagająca sporego nakładu pracy przygotowawczej od uczniów

• Bardzo rzadko stosowana w szkolnictwie

• Wykorzystując biografię wielkiego uczonego pomysłowy nauczyciel może ją uczynić podstawą gry

• Stosowano ją do kształcenia kadr kierowniczych

• Gra biograficzna stoi pomiędzy metodą sytuacyjną a metodą symulacyjną

e biografia jest jakby opisem sytuacyjnym jak w metodzie sytuacyjnej

e wyciąganie wniosków do rozwiązania fikcyjnych problemów przybliża ją do metod symulacyjnych

KONSTRUKCJA METODY

1. Wybór postaci- spraw, które można poznać z perspektywy życiorysu

2. Zebranie materiałów - biografia

3. Określenie tematyki gry- zestaw pytań i problemów

4. Przygotowanie zestawu pytań (pytania przypominają polecenia z metody sytuacyjnej)

5. Opracowanie scenariusza gry

6. Ze scenariusza wynikają zadania dla uczniów

7. Przygotowanie wytycznych do końcowego omówienia gry

Prowadzenie gry to po prostu wykorzystanie tego, co sporządził nauczyciel i czego nauczyli się uczniowie w fazie przygotowawczej.

Biografię dobieramy stosownie do zamiaru pedagogicznego

Użyteczność gier dydaktycznych

• Mają wpływ na gracza

• Utożsamia się on z rolą, którą odgrywa

• Zgodnie z treścią gry zmienia swój system wartości

• Wzbudzają silną motywację

• Gry mogą mieć bardzo silną dramaturgię, która silnie oddziałuje na graczy

• Dramaturgia ta odczuwana jest bardzo realistycznie

W toku gry:

• narastają napięcia psychiczne

• pojawiają się konflikty oddające scenariusz gry

• Rozładowanie tych napięć i zlikwidowanie konfliktów jest niemal równie trudne, jak gdyby ich źródłem były sytuacje rzeczywiste, a nie symulacja.

W czasie gry uczeń:

• styka się z wiadomościami

• rekonstruuje je

• sam wytwarza nowe

• wiadomości te łatwo zapadają w pamięć

• są trwałe

• w przyszłości łatwo dadzą się wykorzystać

Gry kształtują wiele umiejętności poznawczych i społecznych:

• rozwiązywanie problemów

• strukturalizację, pod kątem zadania i napływających wiadomości

• prowadzenie negocjacji i dyskusji

• techniki współpracy i rywalizacji

• ćwiczą giętkość i płynność myślenia

• są okazją do treningu wynalazczości

Powodem zachęcania przyszłych nauczycieli do projektowania i posługiwania się grami dydaktycznymi w przyszłości jest:

u Niezwykła skuteczność pedagogiczna

v Projektowanie gry jest znakomitym sposobem głębokiego, dokładnego poznania materiału nauczania

w Test – przy braku pomysłu na prowadzenie zajęć lekcyjnych

- dla nauczyciela lekcja polega na sprawieniu, żeby uczeń pracował tak, jak nauczyciel uznaje za skuteczne.