ROZDZIAŁ 16. PSYCHOLOG W ŚRODKACH MASOWEGO PRZEKAZU.

0

I. Wystąpienia psychologów w programach telewizyjnych:

1. Programy informacyjne – komentowanie newsów ze świata polityki

2. Programy kryminalne – przewidywanie motywów działań przestępców i sporządzanie ich portretów osobowości

3. Programy interwencyjne – np. „Superniania”, „Przebacz mi”

4. Programy rozrywkowe – np. „Big brother”, „Dwa światy”

5. Programy społeczno-obyczajowe – np. „Tak show”, „Rozmowy w toku”

II. Zasady etyczne obowiązujące w mediach:

Psycholog pojawiający się w mediach powinien przestrzegać podstawowych zasad etyki dziennikarskiej a w szczególności pięciu z tych zasad:

1 Każdy ma prawo do ochrony swojej prywatności i sfery intymnej, naruszenie tego prawa może nastąpić jedynie w imię wyższego interesu publicznego (tropienie przestępstw, bezpieczeństwo państwa, nadużycie władzy).

2 Relacje o czynach przestępczych i aspołecznych nie powinny ułatwiać ich naśladowania.

3 Sceny przemocy i nieszczęścia winny być pokazywane tak, aby zachowana została równowaga między dokładnością relacji a wrażliwością odbiorców, zwłaszcza dzieci i młodzieży.

4 U widzów nie powinno się rozbudzać ani nadmiernych obaw ani nadmiernych nadziei i rozczarowań z powodu ich niespełnienia. Nie można zabiegać o większą oglądalność za pomocą epatowania widzów scenami zbrodni i ludzkich nieszczęść. Nie można też promować różnych metod leczenia czy psychoterapii, jeśli nie są one oparte na wiarygodnych przesłankach, żeby nie wzbudzić u widzów przedwczesnych nadziei i rozczarowań.

5 Psycholog występujący w mediach powinien okazywać szacunek dla osób – nie wolno nikogo obrażać, dyskryminować ze względu na pochodzenie etniczne, poglądy polityczne, wyznawaną religię, odrębność kulturową lub obyczajową, chorobę czy niepełnosprawność.

Język wypowiedzi psychologa:

- powinien być wolny od słów i wyrażeń obscenicznych

- nie powinien zawierać określeń wartościujących i stronniczych

Dziennikarze Polskiego radia i psychologowie wypowiadający się w radiu:

- mają służyć prawdzie

- mają strzec wolności słowa

- mają strzec niezależności

- mają strzec bezstronności

III. Psycholog w mediach a relatywizm moralny

Relatywizm moralny – głosi, iż wszystkie przekonania moralne są równie prawomocne, uzasadnione, dobre i prawdziwe. Uznanie czegoś za moralnie dobre lub złe zależy od wyniku głosowania przez demokratyczną większość.

Według M. Iłowickiego (1993) relatywizm moralny prowadzi do „zamazywania granic” między dobrem a złem, prawdą a fałszem, uczciwością a nieuczciwością.

Psychologowie często używają w swoich wypowiedziach form odzwierciedlających relatywizm moralny, takich jak: „to zależy od kultury”, „różnie bywa”, „są różne teorie” czy „są różne szkoły, koncepcje i paradygmaty”. Może to być szczególnie niebezpieczne w odniesieniu do dzieci, które pozostają zagubione wobec względności prawdy, sprawiedliwości, wolności i innych wartości etycznych.

IV. Psycholog w mediach podsumowanie.

1. Psychologowie poprzez swoją medialną obecność mogą:

- promować studia psychologiczne i zawód psychologa

- kształtować świadomość psychologiczną widzów

- wzbogacać wiedzę psychologiczną i myślenie psychologiczne

2. Psychologowie poprzez swoją medialną obecność powinni:

- służyć idei porozumienia jednostek i społeczeństw

- służyć pokojowemu współżyciu narodów i kultur

- służyć życzliwości między jednostkami, grupami społecznymi i narodami

3. Psycholog powinien zabiegać o to, aby ograniczyć programy szerzące okrucieństwo, agresję, wojnę, pornografię, i przesadną rywalizację.

Opracowanie Marta Strączek.