Kierunek: MET II	Nazwisko i imię:	Data zajęć: 20.
Nr grupy lab. 1	Temat ćwiczenia: Próba ściskania, powstanie złomów.	Ocena:
Prowadzący:

1. Cel ćwiczenia

1) Wykonanie prób ściskania stali i ocena wpływu smukłości (stosunku ho/d0) próbki na charakter

wykresu ściskania.

2) Określenie wpływu stosunku h0/d0 próbki na poziom granicy wytrzymałości żeliwa na ściskanie

i ocena powstałego przełomu.

3) Pomiar udarności różnych materiałów.

4) Ocena przełomów próbek, poddanych udarowemu zginaniu.

2. Przebieg ćwiczenia

Przed przystąpieniem do wykonania próby trzeba dokonać pomiarów próbki. W ćwiczeniu zostały użyte próbki stalowe o niskiej zawartości węgla ST1. Poddajemy je odpowiednio sile o wartościach równych: 80, 100, 120, 140, 160 [kN].

Próbę ściskania przeprowadza się na uniwersalnych maszynach wytrzymałościowych,

bądź z użyciem zwykłych pras hydraulicznych wyposażonych w siłomierz i rejestrator, który

rejestruje zmiany skrócenia próbki w zależności od siły ściskającej.

Próbkę układa się między umieszczone w maszynie wytrzymałościowej płyty naciskowe, z których jedna powinna się opierać na kulistym przegubie (rys. poniżej). Przegub ten eliminuje punktowy styk między płytą a próbką i ułatwia ich bardziej równomierne przyleganie.

Powierzchnie płyt naciskowych powinny być płaskie, polerowane i twardsze od

badanych próbek. Oś próbki powinna pokrywać się z osią obciążenia.

Próbka nr	F	do	ho	So	ho/do	h	Δ h	Ec	qc	σ c	σ rz
	kN	mm	mm	mm^2		mm	mm		%	Mpa	Mpa
1	80	15,1	22,5	178,9879	1,490066	22,3	0,2	0,008889	0,896861	446,9577	442,9848
	100	15,1	22,5	178,9879	1,490066	21,7	0,8	0,035556	3,686636	558,6971	538,8324
	120	15,1	22,5	178,9879	1,490066	19,1	3,4	0,151111	17,80105	670,4366	569,1262
	140	15,1	22,5	178,9879	1,490066	17,1	5,4	0,24	31,57895	782,176	594,4538
	160	15,1	22,5	178,9879	1,490066	15,3	7,2	0,32	47,05882	893,9154	607,8625
2	80	15,7	15,1	193,4947	0,961783	15	0,1	0,006623	0,666667	413,4481	410,7101
	100	15,7	15,1	193,4947	0,961783	14,1	1	0,066225	7,092199	516,8102	482,5843
	120	15,7	15,1	193,4947	0,961783	12,7	2,4	0,15894	18,89764	620,1722	521,6018
	140	15,7	15,1	193,4947	0,961783	11,3	3,8	0,251656	33,62832	723,5342	541,4528
	160	15,7	15,1	193,4947	0,961783	10,3	4,8	0,317881	46,60194	826,8962	564,0418
3	80	14,6	8,6	167,3306	0,589041	7,5	1,1	0,127907	14,66667	478,0955	416,9437
	100	14,6	8,6	167,3306	0,589041	7,1	1,5	0,174419	21,12676	597,6193	493,3834
	120	14,6	8,6	167,3306	0,589041	6,3	2,3	0,267442	36,50794	717,1432	525,3491
	140	14,6	8,6	167,3306	0,589041	5,7	2,9	0,337209	50,87719	836,6671	554,5351
	160	14,6	8,6	167,3306	0,589041	5,1	3,5	0,406977	68,62745	956,1909	567,0435

Statyczna próba ściskania dla próbek żeliwnych.

W drugiej części ćwiczenia do badań używamy 3 cylindryczne próbki żeliwne o stałej średnicy początkowej, lecz o różnym stosunku h0/d0 = 0,5; 1,0 oraz 1,5. Po dokładnym zmierzeniu wymiarów początkowych: ho, do, próbki ściskamy aż do zniszczenia, rejestrując maksymalną wartość siły Fz. Dzieląc siłę Fz przez przekrój początkowy próbki, określamy granicę wytrzymałości żeliwa na ściskanie. Wyniki zamieszczamy w tabeli oraz w formie wykresu słupkowego: ac = f (ho/do). Oceniamy wpływ stosunku h0/d0 próbki żeliwnej na poziom granicy wytrzymałości na ściskanie.

Nr próbki	do	h0	ho/do	So	F	σ c	Uwagi
	mm	mm		mm^2	kN	Mpa
1	15,6	22,5	1,442308	191,0376	206	1,078322
2	15,6	15,6	1	191,0376	264	1,381927
3	15,6	7,6	0,487179	191,0376	(398)		NIE UWZGLĘDNIAMY

Próbę udarności wykonywać będziemy na młocie Charpy'ego o maksymalnej energii uderzenia 300 J. Badaniu udarowemu poddajemy 2 próbki - z żeliwa i stali. Próbki te zakładamy kolejno na młocie Charpy^go i zginamy udarowo, odczytując pracę K zużytą na zniszczenie (złamanie) próbki. Stosunek tej pracy do pola powierzchni przekroju poprzecznego próbki w miejscu zniszczenia So będzie udarnością badanego materiału KC w J/cm2.

Wyniki próby udarowego zginania zestawiamy w tabeli.

Próbka	So	K	KC
	cm^2	J	J/cm^2
stal	0,8181	156,96	191,8592
żeliwo	0,8181	0,981	1,19912

Próbka stalowa: powstał złom z rozwarstwieniem.

Próbka żeliwna: powstał złom rozdzielczy. Wygląd złomu - matowy i włóknisty

3.Wnioski

Pod wpływem działającej siły zmniejsza się wysokość próbki (im większa siła, tym większa różnica).

Próbka stalowa wykazuje większą odporność na obciążenia dynamiczne (większa udarność).

Wraz ze wzrostem smukłości spada wytrzymałość na ściskanie.

Odkształcenie jest proporcjonalne do działającej siły ściskającej.