Rozdział 1 – Charakterystyka usług 4
1.1. Istota i pojęcie usługi 4
Rozdział 2 – Rynek usług w zakresie sprzedaży i wynajmu maszyn rolniczych 14
2.1 Obecna sytuacja na rynku i oferta usług 14
2.2. Wpływ konkurencji na rozwój rynku 22
2.3 Procesy logistyczne w branży 25
Rozdział 3 - Korbanek Sp. z o. o. jako firma branży usługowej 31
3.1. Historia firmy Korbanek Sp. z o.o. 31
Światowy kryzys ekonomiczny, do którego doszło w latach 2007-2009 dotknął także branżę maszynową. Zmusiło to wielu polskich producentów do zwiększenia poziomu zadłużenia i zredukowania wielkości produkcji. Ograniczono także inwestycje i wszystkie prace konstrukcyjno-wdrożeniowe, co sprawiło, że polski przemysł maszynowy nie był konkurencyjny w stosunku do zachodniego. Wpłynęło to także na poziom zatrudnienia w branży. Przedstawiciele branży postulowali przed polskim rządem, by przyspieszyć realizcję PROW (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich) na lata 2007-2013, ponieważ opóźnienia w jego realizacji doprowadziły do zastoju inwestycji w rolnictwie, a co za tym idzie – do drastycznego spadku sprzedaży maszyn rolniczych. Ponadto należałoby urealnić wymagania dotyczące korzystania z funduszy UE, zwłaszcza dotyczy do zlikwidowania wymogu zwiększenia poziomu zatrudnienia po skorzystaniu ze środków programu. Wymaganie to jest nieuzasadnione ekonomicznie biorąc pod uwagę fakt, że nowoczesne maszyny zastępują pracę człowieka i zmniejszają zapotrzebowanie na personel. Potrzebne jest za to wsparcie inwestycyjne dla rolnictwa i przemysłu, który je obsługuje. Podobnie potrzebne jest wsparcie dla eksportowania polskich maszyn rolniczych, ponieważ niekorzystnie wysoki kurs złotego w stosunku do euro i dolara powoduje zmniejszanie konkurencyjności polskich maszyn. W tym celu należy wzmocnić również inicjatywy badawcze i rozwojowe1.
Branża maszyn rolniczych nie należy do najważniejszych gałęzi gospodarki naszego kraju, jednak to właśnie polskie maszyny są w zasięgu finansowym polskich rolników, których nie stać na drogie zagraniczne maszyny. Rozwiązaniem jest tutaj wynajem takich maszyn, ale również w przypadku maszyn zagranicznych jest on droższy.
Liczba firm świadczących usługi na rzecz rolnictwa wciąż się zwiększa. W roku 2009 na rynku działało około 27 tys. takich firm2. W większości są to małe przedsiębiorstwa zatrudniające do 5 osób (około 87%), firmy prywatne (97%) i stanowiące zakłady osób fizycznych (około 86%). Ze względu na wspomniany już niedawny kryzys, prowadzą one działalność w warunkach zmniejszego popytu i spadających dochodów w rolnictwie.
Jednak dzięki przystąpieniu Polski do UE sektor usług dla rolnictwa ma szanse na nowe możliwości rozwoju. Programy unijne pozwalają rolnikom na uzyskanie nawet 50% kosztów kwalifikowanych (do 100 tys. zł), co pozwala na zakup, a przynajmniej na wynajem nowoczesnych maszyn rolniczych niezbędnych do prowadzenia nowoczesnego gospodarstwa.
Warto wspomnieć, że rolnicy korzystają z usług mechnizacji z różnych przyczyn. Wpływać na ten proces mogą zarówno czynniki społeczne, jak i ekonomiczne. Czynniki ekonomiczne mają poprawić efektywność gospodarowania dzięki zastosowaniu nowoczesnych maszyn i urządzeń, również bez konieczności inwestowania we własny sprzęt. Oprócz zakupu maszyn, to właśnie ich najem jest elementem racjonalizacji nakładów, a dla mniejszych, często rodzinnych gospodarstw, jest szansą na wykonanie prac polowych. Ale jak wspomniano, usługi te wiążą się również ze sferą społeczną, a więc humanizacją pracy w rolnictwie, zmniejszeniem poziomu jej uciążliwości i szkodliwości dla zdrowia, a także wygospodarowaniem czasu wolnego3. Według badań z usług mechanizacji korzysta prawie 85% gospodarstw. Najrzadziej używane są maszyny do chemizacji (nawożenie, rozwożenie wapna, zabiegi chemicznej ochrony roślin). Najczęściej rolnicy korzystają z zakupu lub wynajmu maszyn do zbiorów zbóz, upraw kombajnowych, prasowania słomy i siana. Często gospodarstwa korzystają z usług wynajmu sprzętu, gdyż nie ma celowości zakupu drogich, nowoczesnych maszyn wykorzystywanych raz czy dwa razy w roku. Jednak dla gospodarstw, które nie posiadają własnej siły pociągowej, warsztatów rolnych, osób w podeszłym wieku usługi mechanizacji są warunkiem dla utrzymania produkcji rolnicznej. Ponadto, poziom zapotrzebowania na usługi mechanizacji cechuje bezpośrednia zależność z wielkością obszarową gospodarstwa.
Jednocześnie zaobserwować można zanikanie spółdzielni usługowych na rzecz prywatnych przedsiębiorstw. To właśnie na najem prywatny przypada największa część usług dotyczących zbiorów, przy małym udziale prac chemizacyjnych oraz uprawowo-pielęgnacyjnych. Pozostałą część wypełnia pomoc sąsiedzka. W tworzeniu oferty należy więc wziąć pod uwagę indywidualizację rozwiązań przez dostosowanie jej do podmiotu, który kreuje popyt, a więc dla odpowiedniego segmentu gospodarstw – wysokotowarowych, wyspecjalizowanych, które wykazują wzrost popytu na specjalistyczne usługi świadczone przy wykorzystaniu wysokowydajnych maszyn, agregatów, a inną ofertę należy stworzyć dla gospodarst niskotowarowych, podupadłych, socjalnych. Przy tworzeniu modelu usług firmy muszą także mieć na uwadze przywiązanie rolników do własności środka produkcji, które będzie jednak coraz bardziej ograniczane przez mozliwości inwestycyjne gospodarstw4.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, celem autora niniejszej pracy było zaznajomienie czytelnika z problemem niskiego zaawansowania technologicznego polskich gospodarstw rolniczych oraz przedstawienie dostępnej oferty usług z zakresu sprzedaży i wynajmu maszyn rolniczych. Praca została oparta o doświadczenia z działalności firmy Korbanek Sp. z o.o.
Praca składa się z trzech rozdziałów poprzedzonych wstępem i podsumowanych w zakończeniu. Praca ma charakter bibliograficzno-empiryczny, przy czym część empiryczna oparta jest na informacjach uzyskanych z firmy Korbanek.
W rozdziale pierwszym autor przedstawił istotę usług, wyjaśnił pojęcie usługi, zaprezentował rodzaje usług ze względu na różne kryteria oraz sposób segmentacji rynku usług, a także historię rozwoju usług.
W rozdziale drugim przedstawiono problematykę rynku usług w zakresie sprzedaży i wynajmu maszyn rolniczych. Zaprezentowano dostępną na rynku ofertę, poruszono temat konkurencji w branży oraz istotę procesów logistycznych w opisywanym sektorze.
Rozdział trzeci zawiera charakterystykę firmy Korbanek Sp. z o.o. Autor przedstawił działalność Firmy na tle konkurencji, zaprezentował zakres jej działalności oraz ofertę świadczonych usług jako przykład sprawnie działającej firmy w branży.
2 “Rynek maszyn rolniczych w Polsce” red. Sosnowska B., Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu 2009, str. 17
3 Radwan A., Radoń A. “Usługi mechanizacyjne w gospodarstwach rodzinnych w Polsce. Aspekty ekonomiczne i organizacyjne”, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, Tom 96, z. 3, 2009 r., str. 269
4 Tamże, str. 273