ROLA WERSALU W ROZWOJU URBANISTYKI XVII-XVIII

Wersal -ogromna rezydencja zbudowana przez Ludwika XIV na miejscu pałacyku mysliwskiego Ludwika XIII ,budowana od 1664. W kompozycji przestrzennej przejawiają sie zasady klasycznej urbanistyki francuskiej spotykanej w Paryżu ,za sprawą tych samych architektów i ogrodników jak :LE Vau ,Jules Hardouin -Monsart ,Le Notre

Plan cechuje upodobanie do regularności ,tworzenia długich skrzyżowanych lub zbiegających sie koncentrycznie osi,formowana ciagów urozmaiconych wnętrz otoczonych budynkami albo zielenią,szerokie stosowanie wody (kanałów , fontann ,basenow )

Krztałtujący park łatwiej można było zastosowac nowe rozwiązania niż operując budynkami ,ale rozwiazanie zastosowane w Wersalu pobudzały wyobraźnie tworców działajacych w Paryżu.Po przeniesieniu stolicy do Wersalu(1682) wtedy to ministerstwa i arystokracje ulokowano przy głównych arteriach zbiegajacych sie na Placu Broni. Miejsce dla pozostałej ludnosści wytyczono na północ od wachlarza 3 alei z kwadratowym rynkiem o skośnych narożach. Za czasow Ludwika XV zaprojektowano nową dzielnice usytuowaną na południe od najkrotszej z 3 alei prowadzacych do Wersalu = otrzymałao plan regularny ,wzniesiono katedre ,co podniosło jej prestiż .

Tereny miedzy Wersalem a Paryżem =miasto -las zamieszkane przez uprzywilejowane klasy społeczne powstałe spontanicznie.

Le Notre w Wersąlu podporzadkował wiele różnorodnych elementów jednej zasadniczej koncepcji opierając sie na znajomosci zasad optyki stworzył koncepcje niekonczących sie perspektyw , co stanie sie ideałem epoki absolutyzmu .Idealne dązenia epoki wyrazone w sztuce ogrodowej sprzyjały przenoszeniu obciążonych zasad szczegolnie do kompozycji urbanistycznej .

Wpływ kompozycji ogrodowych w XVIII w jest widoczny w sposobie kształtowania mniejszych zespołów architektonicznych . Za wzor najczęsciej słuzyły poszczegolne elementy wielkich kompozycji ogrodowych .Adaptacja doswiadczen ogrodowych dotyczyła rowniez rozwiazan funkcjonalych .Wielka sieć przesiek alei i placów łączących Wersal z innymi rezydencjami to system drog przeznaczonych w dużej mierze na potrzeby ruchu kołowego .Wyprobowana zasada gwiazdzistego planu jako węzła komunikacyjnego mogła zostac przejeta do kompozycji urbanistycznych .Wzor komunikacji kołowej i pieszej sa bodźcem do rozwiazania planow i arterri komunikacyjnych za pomoca elemenrtow ogrodowych .

J.H Monsart budując plac des VICTOIRES oparł sie na zasadzie kolumnady ,wykonanej wczesniej w parku Wersalskim .

Rowniez inne place jak np :Paryski du Trone ukształtowały jedynie ze szpalerów drzew ,czy plac krolewski w Lyonie (zielen zamykała dwie jego pierzeje i podporządkowała układ trzeciej pierzei) wywodząsie z kompozycji ogrodowych

ROLA RZEŹBY W KSZTAŁTOWANIU PRZESTRZENI PLACU MIEJSKIEGO:

;kształtowanie osi placu lub założenia

:miejsce przecięcia osi planu miasta

:centrum perspektywy planu

Plac Siguorii we Florencji

-liczne usytuowania rzeźb stanowiących ozdobe placu

-w średniowieczu symbole :

*lwy(1319)-niezależność komuny miejskiej

* Judyta Donatella (1494)- wygnanie Medyceuczy

*Dawid przy wejściu do pałacu

*Perseusz pod arkadą loggi

*Neptun w fontannie

Plac św Marka w Wenecji

-regularne zarysy i wielkie rozmiary placu

-przy wejściu na plac można zobaczyć dwie kolumny (z rzeźbami św.Teodory i Lwa sw.Marka ) stają sie jakby bramą

*z tradycji rzymskiej rzeźby na kolumnach miały większe znaczenie

* widocznie z dala symbolizowały łąd i porządek

(umiejscowienie między Pałacem Dorów a Dzwonnicą )

*symboliczne wykorzystanie spoliów w elewacjach

Plac na Kapitolu w Rzymie

-dążąc do uzyskania regularności Michał Anioł utworzył trzy elewacje tworząc wnętrze poszerzające się w kierunku Pałacu Senatorów

*początkowo widać tylko rzeźby ustawione na skraju placu i boczne elewacje

-rzeźba Marka Aureliusza stojąca w cenrtum na posadzce wzoru elipsy , przez co pomnik zyskuje szerszą podstawę

Piazza Obliqua

-rzeźby w kolumnadzie podkreślają jednorodny rytm elewacji