od XVIII kryzys wewnętrzny państwa osmańskiego (dąże-

nia separatystyczne, występowały narodowości Bałkanów).

Wpływy pragną zdobyć: Rosja (panowanie nad morzem

\Czarnym i cieśninami tureckimi, swobodny dostęp do

Morza Śródziemnego.pretekst: idea opieki nad ludnością

prawosławną mieszkającą na terenie imperium, idea

panslawizmu- wspieranie i protekcja dla narodów słowiań-

skich walczących przeciw władzy tureckiej), Wielka

Brytania (kontrola nad cieśninami, panowanie na Morzu

Śródziemnym, rozwój handlu z Turcją), Austria (nie chce

dopuścić do wzrostu wpływów Rosji), Francja (rozszerzenie

swych wpływów na Bliskim Wschodzie i afrykańskich

wybrzeżach Morza Śródziemnego/ idea opieki nad

zamieszkałą w imperium tureckim ludnością katolicką)

1850 zaostrzanie się sporu między duchowieństwem

katolickim i prawosławnym o miejsca święte- Betlejem

i Jerozolima. Po stronie katolików stanęła dyplomacja

francuska i Sułtan, a po prowosławnych dyplomacja

rosyjska. Mikołaj I szykuje się do wojny z Turcją i liczy

na pomoc cesarza Austrii Franciszka Józefa i neutralność

Prus. Zaproponował ministrowi spraw zagranicznych

Wielkiej Brytanii- H.J.Palmerston, podział stref wpływów

w Turcji, dla siebie rezerwując Konstantynopol i wpływy

na Bałkanach, W.B wpływy na Krecie i w Egipcie.Projekt

odrzucony. Mikołaj I kieruje do Sułtana żądania gwarancji

uprawnień prawosławnych i zapewnienia Rosji prawa

opieki nad nimi. 1853 wojska rosyjskie wkraczają na

teren księstw naddunajskich- Mołdawia i Wołoszczyzna.

Turcja wypowiada wojnę Rosji 10.1853.

Wojna Krymska:

Początkowy zwycięża Rosja (pod Synopą 11.1853,

Paweł Nachimow)

1854 do Turcji przyłączają się Francja i W.B

1855 do Rosji przyłącza się Królestwo Sardynii

Państwo austriackie nie udziela pomocy Rosji,

wysyła swe wojska do Mołdawii i Wołoszczyzny,

zmuszając Rosje do wycofania się z tych terenów.

we wrześniu 1855 armia rosyjska (admirałowie Władimir

Korniłow i Paweł Nachimow) opuszczają ruiny miasta

Sewastopol. W marcu 1855 nowym carem został syn

Mikołaja, Aleksander II. 1856 podjęto rokowania pokojowe.

Kongres paryski 1856:

obradowali przedstawiciele Austrii, Prus, Sardynii,

Turcji i wielkiej Brytanii. Gospodarz cesarz Napoleon III,

przewodniczącym syn Napoleona I, Aleksander Walewski.

Integralność terytorium państwa tureckiego, autonomię

Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny, sułtan zobowiązał się

zrównać prawa chrześcijan i muzułmanów. Morze czarne

terenem neutralnym. Dunaj miał się stać rzeką dostępną

dla statków handlowych wszystkich państw, a panowanie

nad deltą Dunaju przywrócono Turcji.

Zmiany na Bałkanach po wojnie krymskiej:

Po kongresie usamodzielniły się księstwa naddunajskie.

Hospodarem wybrano w 1859 Alexandru Cuzę. 1861 doszło

do zjednoczenia obu księstw Rumunii. Zwierzchnictwo

Turcji nad rumunią nadal istniało ale tylko w charakterze

formalnym. Reformy: uwłaszczenie chłopów. 1866 Cuzę

został obalony przez opozycję liberalną. Nowym został

Karol Hohenzollern-Sigmaringen. Drugie autonomiczne

terytorium to Serbia. Dziedzicznym władcą został Obrenovic.

1830 z Serbii usunięto wielkich tureckich właścicieli ziemskich,

stał się krajem drobnej własności chłopskiej. 1867 Turcja

wycofała z Serbii swoje wojska, choć nadal utrzymywała

formalne zwierzchnictwo.