BUDOWA OBRAZU
Przekrój stratygraficzny obrazu:
1) podobrazie
2) przeklejenie
3) zaprawa-grunt
4) warstwa malarska
5) werniks-funkcja ochronna
podłoże malarskie:
1) skały wapienne
2) drewno- cedr, kukszpan, orzech(renesans), sosna(Hiszpania), dąb(Niderlandy);
3) płótno- konopne, jedwabne, lniane;
4) papier- pergamin- znaki wodne
Przybory malarskie,które służą rysowaniu na papierze,malowaniu na płótnie:
1) pastele,
2) ołówek grafitowy-połowa XVI wieku,
3) tusz,
4) kreda,
5) sangwina,
6) węgiel drzewny,
7) piórka gęsie, trzcinowe,
8) sztyft metalowy- stosowany na pergaminie;
Barwniki- substancje pochodzenia organicznego, rozpuszczalne w spoiwie;
Pigmenty- substancje pochodzenie nieorganicznego np.minerały, nierozpuszczalne w spoiwie, tworzą zawiesinę;
Farba-
tworzą ją barwniki rozpuszczalne w spoiwie,pigmenty zawieszone w
spoiwie,lub częściowo zawieszone pigmenty i częściowo
rozpuszczone barwniki w spoiwie;
-SPOIWA to substancje , które z pigmentami tworzą zawiesiny, z barwnikami zaś przejrzyste lakowe warstwy.
Spoiwa wiążą cząstki pigmentów, umożliwiając wytworzenie się warstwy barwnej przylegającej do podobrazia.
Spoiwo z barwnikami działa jak rozpuszczalnik.
Spoiwa dzielą się na :
*pochodzenia roślinnego (gumy, skrobia, kleik z ziaren),
*zwierzęcego ( żółtko, krew, mleko, żelatyna, klej rybi),
*spoiwa temperowe,
*emulsyjne( sok figowy, mleko, żółtko),
*spoiwa
tłuste, woski, olejki, balsamy, żywice.
-SUBSTRATY
są podłożem, na którym osadzają się wytrącone barwniki
organiczne i które nadaje im właściwości pigmentów.
Jeśli służą polepszaniu mechanicznych właściwości pigmentów , nazywamy je wypełniaczami.
Podkład
z zasady pokryty jest ZAPRAWĄ jedno lub wielo warstwową, która
nadaje powierzchni fakturę i odpowiednie właściwości
optyczne.
Zaprawą
pokrywa się powierzchnie porowate, wchłaniające płyny,
powierzchnie nie porowate.
Zaprawa
wiąże się fizycznie z podobraziem w głąb ,także za pomocą
przylegania tzw. adhezja.
Niektóre
zaprawy wiążą się z podobraziem fizycznie lub chemicznie przez
stapianie w gorącu ( emalia, glazura) lub chemicznie, jak w
zaprawach wapiennych.
Wsiąkliwość
zaprawy zależy od tworzywa.
Zaprawy
: chude, półtłuste, tłuste
*Ze
względu na użyte spoiwo: klejowe, kazeinowe, olejne, emulsyjne
*Ze
względu na wypełniacz: kredowe, gipsowe
*Ze
względu na ich jasność i barwy: białe, ciemne lub barwne
Zaprawy
BOLUSOWE to podłoża czerwonobrązowe.
Między
podkładem a zaprawą znajduje się warstwa wiążąca-spajająca te
dwie niejednorodne warstwy.
Do
tego celu używa się : kleju, żelatyny, werniksów żywicznych.
Na
powierzchnię zaprawy bywa nakładana następna cienka warstwa dla
zmniejszenia chłonności podłoża.
Jej nazwa IZOLACJA w pełni wyjaśnia funkcję którą spełnia: zapobiega mianowicie wsiąkaniu spoiwa farb (np. oleju) w zaprawę.
Najczęściej
jest to warstwa żelatyny lub werniksu żywicznego albo
olejnego.
Białość
zapraw bywa tonowana za pomocą laserunkowej albo na pół
przeźroczystej farby, tzw. IMPRIMITURY.
Imprimiturę
wciera się dłońmi w podłoże, albo nakłada się na wyschniętą
izolację, albo do niej się dodaje. Spoiwem jest klej albo olej.
Na
tak przygotowane podłoże , przychodzi następna część obrazu
malowidło.
-MALOWIDŁO
-to po prostu farby położone na podłożu.
-PODMALOWANIE-
to spodnia część malowidła, stanowiące przygotowanie barwne dla
następnych warstw.
-LASERUNEK-
to wierzchnie przeźroczyste warstwy farby.
-WERNIKS
to przeźroczysta warstwa którą pokrywa się obrazy w celu
zabezpieczenia przed wpływami atmosferycznymi oraz nadaniu głębi
barwom.
Nie
może być stosowany w akwareli, gwaszu, pastelu i suchej temperze.
W
zależności od procesów schnięcia mamy werniksy :
*olejne- schnące w procesie chemicznym,
*rozpuszczone w lotnych rozpuszczalnikach-schnące w procesie fizycznym,
*twardniejące
pod wpływem ciepła-schnące na skutek reakcji kondensacji.
*w
zależności od użytego materiału : żywiczne, olejno- żywiczne,
białkowe, z mas syntetycznych, z pochodnych celulozy.
*w
zależności od rozpuszczalnika: terpentynowe, alkoholowe, acetonowe
i wodne.
-FIKSATYWY
-to lekkie roztwory jakiegoś ciała mające zdolność utrwalania
rysunków, np. wykonanych węglem, kredką, ołówkiem, akwarelą.
-SYKATYWY-
to substancje, które po dodaniu do olejów schnących lub farb
powodują ich szybkie schnięcie.
Sykatywę
otrzymuje się przez gotowanie oleju lnianego z dodatkiem tlenku
ołowiu i manganu lub przez gotowanie z żywicami, np. kalafonią,
dmatą.
OPTYCZNE
PODSTAWY MALARSTWA-ZJAWISKA BARWNE:
Światło
dzienne, białe , jest mieszaniną barwnych promieni w równoważnych
ilościach i idealnych warunkach.
Zmiana
proporcji, ukazuje nam światło barwne.
Promienie
rozchodzą się w powietrzu w postaci drgań o falach bardzo
krótkich, dlatego są niewidzialne.
300
000 km/ sek.- to prędkość światła.
Barwę
różnych ciał, np. farb, możemy wytłumaczyć tym, że promienie
białego światła padające na pigmenty są częściowo pochłonięte,
natomiast
reszta promieni zostaje odbita, wywołując w naszych oczach wrażenie
pewnego określonego koloru.
Mieszanie
farb odbywa się metodą addytywną i metodą subtrakrywną.
ADDYTYWNE mieszanie barw to mieszanie kolorowych świateł.
Potrzebne są trzy źródła światła z barwami: NIEBIESKĄ, CZERWONĄ, ZIELONĄ.
Jeśli odpowiednio zmieszamy intensywność wiązki promieni otrzymamy dowolną barwę.
SUBSTRAKTYWNE
mieszanie barw: zamiast źródeł światła, stosowanych w addytywnym
mieszaniu, stosuje się barwniki, filtry, które powstały z procesu
addytywnego.
Mieszanina
barw zasadniczych widma słonecznego daje zawsze barwę białą.