Balliwowie- średniowieczny urząd przechodzi w gubernatorów Biuro Policji Pośredniej- w 1827 przekształca się w Dyrekcję Policji, od 1840 podporządkowuje się cała adm. Lokalną. Cyrkuły- starostowie obwodowi Deklaracja praw człowieka 1789 Departament Kamer- organy kolegialne: Wojny i Domen. ściśle podporządkowane Generalnemu Dyrektorium. Sprawy administracji, wojska, policji, podatkowe, lesne, sądownictwo w sprawach skarbowych, budowlanych, policyjnych. Prezydent Departament Policji- związany z Rada Nieustającą, kompetencje: kontrola rachunków. Doktryna kameralistyczna-nauka o policji Dominnia- 1784 przez cesarza Józefa II stanowiące zwierzchności gruntowe podlegające władzy pana Dyrekcja Policji Dystrykt- najniższa jednostka adm. zarządzane przez komisarzy ziemskich Fiskałowie- nadzorcy nad urzędnikami wszystkich szczebli Generalny Delegat Rządu dla byłej Galicji Generalny Dyrektoriat- utworzony w 1723 powstał z GKW z GDF. dzielił sięna 5 realnych departamentów z ministrami na czele. Generalny Kontroler Finansów- od pol XVII wcześniej nadintendent finansów. Czołowy minister Jan Baptysta Colbert, kontrolował roboty publiczne, przemysł, handel, rolnictwo i komunikację. Gubernie- liczba 6 z gubernatorami na czele Gubernie Kraju nadwiślańskiego Hirtenbrief- Józef II wydaje w 1783 okólnik do urzędników, reorganizacja stanu urzędniczego w duchu oświeconego absolutyzmu. Horodniczowie- pełnili funkcje plicyjne w miastach. Intendenci- komisarze nadzwyczajni, szefowie administracji lokalnej. Mianowanie przez króla na wniosek generalnego kontrolera finansów. Szlachta i burżuazja. Władza w okręgach generalnych. Administracja, skarbowość, wymiar sprawiedliwości. Justycjariusze- arbiter w sporach Kamery Wojny i Domen Kancelaria Nadworna Galicyjska -1774-76, 1797-1802 , 13 departamentów Kancelaria Stanu- z 1742 zarząd dworu i sprawy zagraniczne. Kanclerz- strażnik pieczęci, kontrola aktów wychodzących z kancelarii królewskiej oraz zwie Rzchnictwo nad sądami oraz nadzór nad funkcjonowaniem rad królewskich. Komendanci- policjanci w miastach gdzie stacjonowały garnizony. Komisarzowie ziemscy- zarządcy dystryktów Komisja dla Usprawnienia Administracji Publicznej Komisja Edukacji Narodowej 1773- administracja oświaty i sądownictwo jej. Komisja Kontroli Długów Państwa Komisja nad Szpitalami-1775 zakładanie nowych szpitali, koordynacja służby zdrowia. Komisja Policji- 1791-działania porządkowe i 8 podległych komisji-wydziałów policyjnych- intendenci policyjni. Komisja Skarbowa- 1764 zasada kolegialności, funkcje fiskalne i gospodarki budżetowej, komunikacja, transport Komisja Włościańska- ustalanie prawa własności i powinności chłopów wobec dworu. Komisja Wojskowa 1764 organizacja zaopatrzenia i szkolenia sił zbrojnych. Komisje boni ordinis dobrego porządku- oczyszczanie i odbudowa miast Komitet do Spraw Królestwa Polskiego Komitet Ocalenia Publicznego- Maksymilian de Robespiere 1793 Komitet Urządzający Konkordat Konstytuanta- 9 lipca 1789 głównym zadaniem uchwalenie pierwszej konstytucji Konstytucja grudniowa Konsyliarze- członkowie Rady nieustającej, powoływani co 2 lata przez sejm Listy zachowania- sprawozdania oceniające urzędnika Mandatariusze- urzędnik opłacany przez właściciela wsi, wykonawca zleceń cyrkułu. Marginalia- odręczne decyjze władcy. Merkantylizm- doktryna ekonomiczna zakładająca dodatni bilans handlowy przez sterowanie Polityką celną (przewaga eksportu nad importem) Ministerstwo Gabinetowe- sprawy zagraniczne z 1728 Ministerstwo Sprawiedliwości- z 1737 z Kanclerzem i kilkoma ministrami, sąd i religia Ministeriat- organ doradczy króla - wykonawca jego woli, koordynował nimi I minister do 1743. Municypalność- najniższa jednostka adm Księstwa Warszawskiego, zarządzana prze burmistrza lub prezydenta. Nadworna Izba Rachunkowa -kontrola rachunkowa z 1762 działała do 1854 Nadworna Izba Skarbowa (hofkammer) - sprawy finansowe państwa Nadworna Rada Wojenna- w XVIII podzielona na wydzialy: ekonomiczny, spraw sądowniczych, rekrutacji. Najwyższa Izba Obrachunkowa- z czasów Księstwa Warszawskiego Najwyższa Izba Sprawiedliwości- z 1749 wymiar sprawiedliwości, przewodzi prezydent, trzy senaty Najwyższa Komisja Egzaminacyjna 29 IV 1808 dekret o egzaminach dla urzędników Najwyższa Tajna Rada- doradczy organ władcy 1726-1730 Nakazy gabinetowe- decyzje króla Ober- Prokurator- podlegali prokuratorowi generalnemu. Oberpolicmajstrzy- policjanci w miastach stołecznych. Okręgi Generalne Państwo dobrobytu- wkraczanie przez państwo we wszystkie sfery życia obywateli. Państwo Policyjne Podział typu historycznego - podział na ziemie w XVI i XVII w, Anglia (hrabstwa i parafie) Holandia (prowincje), Szwajcaria (kantony), Stany Zjednoczone (stany), Austria (kraje). Polska- Wojewodztwa ziemie i powiaty. Podział typu racjonalistycznego -francuski departament w 1790. Kryterium odległości do 1 dnia 10 mil. Obecnie 96 /100 departamentów. Hiszpania 1833, Włochy po zjednoczeniu II poł. XIX w. Japonia od 1871, Prusy 1815. Policja bezpieczeństwa-powiązana z wymiarem sprawiedliwości. Powiat- Landrat (starosta) mianowany przez króla. Prawo Policyjne- iuris politiae w imię dobra powszechnego wkraczanie przez panującego we Wszystkie dziedziny życia poddanych. Od niebezpieczeństw chronił społeczeństwo mądry i tros Kliwy władca. Hierarchiczny aparat admini. Zależny wyłącznie od panującego, bez przepisów pr awa, decyzje adm miały charakter wiążący jednostronni, ich zmiana drogą via gratiae Prefekt-stał na czele departamentu Prikaz- prikaz aptekarski i Prikaz Preobrażeński Priwislinskij Kraj Prokuratoria Generalna Protomedyk Prowincja Przysiężnicy- samorząd w dominniach Rada Depesz 12 członków, wszyscy ministrowie stanu, kanclerz sekretarze stanu, radcowie, sprawy administracyjne, I ins Tancja dla spraw spornych , oraz instancja odwoławcza od zarządzeń intendentów. Do 1789 Rada Finansów -generalny kontroler, radcowie oraz kanclerz przewodniczący - podatki oraz ich rozdział Rada najwyższa Tymczasowa-1794 Rada Nieustająca- 1775 centralna instytucja adm. Składała się z 36 członków Konsyliarzy. Spośród posłów wybierany był marszałek. 5 departamentów: Interesów cudzoziemskich, Policji, Wojska, Sprawiedliwości, Skarbu. Rada prefekturalna- 2-5 osób Rada Spraw Handlowych- organ doradczy (sprawy kolonii) Rada Stanu- pod przewodnictwem króla nie więcej niż 7 osób, członkowie ministrowie stanu: sekretarz stanu , kanclerz, Generalny kontroler finansów, polityka zagraniczna i wewnętrzna. 1761 Kanclerz Kaunitz Rada Stron Procesowych (Prywatna) kontynuacja Rady Królewskiej, pod przewodnictwem kanclerza, 4 sekretarze stanu, Oraz 30 radców (3 duchownych, 3 szlachty rodowej, 24 ze szlachty urzędniczej, a także referandarze. Funkcje sądowe: Sąd kasacyjny, kompetencyjny, sąd mogący wywołać już każdą sprawę zawisłą już w innym sądzie. Radca gubernialny Radcy Skarbowi- organ nadzorujący miasta. Rady municypalne- organy samorządowe w miastach, 30 osobowe powoływane przez króla.I‘ Realne departamenty Reformy Terezjańsko-Józefińskie Remonstracja- odmówienie rejestracji Resort- niezależny pion organizacyjny Rezydenci- w Rzeczpospolitej Krakowskiej organy rządów opiekuńczych. Rozporządzenie o postępowaniu administracyjnym Samorząd szlachecki- powołany w 1785 przez Katarzynę II, organami były gubernialne i powiatowe zgromadzenia szlachty. Sankcja Pragmatyczna - 1713 Karol VI -zasad primogenitury, nierozerwalna i niepodzielna całość. Sejm grodzieński- 1793 powołuje z powrotem Radę Nieustającą złożoną z króla i 24 członków wybieranych przez sejm co 4 lata. Sekretarz Stanu -notariusze z kancelarii królewskiej od XVI w, każdy kierował jednym z 4 region Ów geograficznych, prowadził politykę zagraniczną . Od XVI w 4 resorty: spraw zagranicznych, Wojny, domu królewskiego (religia), oraz marynarki (kolonie). Od XVII ministrowie królewscy. Senat Rządzący- z 1711 składał się z 9 senatorów i obersekretarza., a po 1798 doszlo 12 prezydentów kolegiów. Stan Urzędniczy- kupowanie stanowisk, odrębny status prawny, Starostowie obwodowi- podlegali bezpośrednio gubernatorom. Straż Praw- na czele władzy wykonawczej, podlegały jej: komisje rządowe „obojga narodów”. Subdelegaci- rezydenci miast Syndyk Generalny- wprowadzał w życie nowe akty prawne Systematyczny podział terytorialny -województwa dzieliły się na obwody , a te na gminy. Szkoła Nauk Administracyjnych- 1811 zwaną Szkoła Prawa i administracji Szlachta urzędnicza Święty Synod- cesarz sprawował przez niego władzę nad cerkwią. Tajna Rada Stanu- w Prusach u boku króla, zniesiona przez Fryderyka II Trójpodział władzy- władza ustawodawcza-parlament, wykonawcza- król i ministrowie, sądownicza- niezawisłe sądy Uniwersał Połaniecki- z 7 maja 1794r.opieka prawa i rządu nad chłopami. Urząd Administracji Lokalnej Urząd Budowniczych- 1819 Wolnego Miasta Krakowa i jego okręgu Ustawa dobrego porządku Ustawa konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z Drezna 22 lipca 1807 Ustawa konstytucyjna z 1815 Ustawy o państwowej służbie cywilnej 1922 zarządy gubernialne- doradczo-wykonawcze organy kolegialne od 1775 Zasada Biurokratyzmu- kryterium kwalifikacji i wynagrodzenie. „Szlachta urzę Dnicza” noblese de robe. Pionowy i poziomy podział pracy, hierarchiczność, jednolite normy Generalne, pózniej korpus państwowej służby cywilnej. Zasada Centralizmu- stosunki zachodzące pomiędzy organami adm. Podporządkowanie organów niższego stopnia organom nadrzędnym, oraz skupie Nie decyzji w organach centralnych. Centralizacja osobowa- dysponowanie osobą Pełniąca funkcję w organie adm. Zależność służbowa- upoważnienie do wydawan Ia poleceń służbowych. Zasada Decentralizmu- domniemanie samodzielności i niezależności Podmiotów, organ nie może być adresatem poleceń służbowych, a jego decyzje nie Mogą być uchylane w trybie nadzoru. Od XIX w Samorząd, terytorialny, zawodowy. Zasada Dekoncentracji- powierzenie kompetencji adm. Organom lokalnym. Zasada Jednoosobowości- od XIX w. ześrodkowanie władzy dla ministra, który Rozstrzyga bezpośrednio, bądź pośrednio za pomocą dekoncentracji wewnętrznej. Zaletą Szybkość, wadą arbitralność. Rosja 1802-1811, Prusy 1808, Austria i Dania 1848. Zasada kolegialności-decyzje podejmowane są większością głosów. XVII-XVII w Zasada Koncentracji- skupienie kompetencji przez szczebel centralny. Zasada Legalności- związanie administracji prawem Zasada Odpowiedzialności- dopiero od francuskiej doktryny rewolucyjnej Zasada Resortowości -za Ludwika XIII i XIV, niezależne resorty, Najpierw kolegialnie, od XIX w ministrowie, sprawy zagraniczne, skarbowość, Wojskowość, sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwości. Administracja Zespolona, niezespolona, specjalna. Od XVIII w. w Prusach, Austrii, Belgii, Holandii, Rosji, Polski (II połowa xviii w) Resort skarbu i spraw wew. Dominu Je co prowadzi do powstania tzw. Państw policyjnych. Zasada Suwerenności Ludu- Jan Jakub Rousseau „Umowa społeczna” -władza pochodzi od narodu. Zgromadzenie Reprezentantów- 41 członków, 26 z wyborów gminnych, 3 z Senatu, 3 Kapituła, 3 UJ + 6 sędziów pokoju. ziemscy isprawnicy -kapitanowie- stali na czele powiatów Zjednoczona Kancelaria Nadworna Czesko Austriacka- z 1761