|
Bazylika św. Marka
znajduję się w Wenecji, przy placu św. Marka. Świątynie
wybudowano prawdopodobnie między 828 - 832 r., po pożarze w
976r, został odbudowany dopiero w 1063-1094r.
|
Haga
Sofia znajduje się w Stambule (dawny Konstantynopol). Haga Sofia
to tak naprawdę kościół
pod wezwaniem Mądrości Bożej powstały
między 532 - 537 r. W 1453 zamieniona na meczet, obecni e
znajduje się tam muzeum.
|
|
Wymiary:
długość:
76 m
szerokość
fasady: 52 m
szerokość
nawy poprzecznej (transeptu) 62 m
wysokości
kopuły centralnej (zewnątrz) 43 m, 28 m (wewnątrz)
Kościół
wybudowany został na planie krzyża greckiego z pięcioma
kopułami rozmieszczonymi nad nawami w ramionach krzyża i nad
polem w przecięciu się naw, nadało to całości charakter
orientalny (szczególne nawiązanie do architektury islamu,
podobne rozwiązania jak w przypadku m. in. Meczetu Umara w
Jerozolimie) , choć całość budowana była w stylu
bizantyjskim. Formę budowli możemy porównać do Kościoła
Dwunastu Apostołów, wzniesionym w VI w. w Konstantynopolu na
polecenie cesarza Justyniana. Całość budowli zbudowana w w
stylu bizantyjskim. Korpus Bazyliki wykonano z cegły, okładziny
ścian z marmuru.
|
Wymiary:
wysokość
do wierzchołka kopuły: 56 m
krótsza
średnica kopuły 31 m
dłuższa
średnica kopuły 33 m
długość:
77 m
szerokość:
71m
Bazylika kopułowa,
łącząca założenie centralne z cechami budowli podłużnej.
Założenie czworoboczne, podzielone na trzy nawy. Kościół
wybudowany został na planie centralnym o wymiarach 71 m na 77 m.
Nawę środkową pokrywa kopuła o średnicy 31 m na krótszej osi
i 33 m na dłuższej osi. Całość konstrukcji odciążona jest
dzięki czterem filarom (umieszczonych w rogach kwadratu), 107
kolumnom oraz cztery pendentywy. Stanowi to typowe rozwiązanie
architektury bizantyjskiej. Dzięki wprowadzonej innowacji mamy
wrażenie, że kopuła jest zawieszona w powietrzu. Od wschodu i
zachodu do kopuły przylegają dwie mniejsze półkopuły
przykrywające pozostałą powierzchnię nawy głównej. Od
zewnątrz kopuły zasłonięte są bębnami, w których
umieszczono szeregi okien oświetlających wnętrze kościoła.
Pod półkopułami nawy boczne od nawy głównej oddzielają
półkoliste eksedry. Nawy przykryto sklepieniami krzyżowymi a
kolumny połączono arkadami.
|
|
Fasada budowli była
wielokrotnie przebudowywana. Efektem tych rozbudowań był między
innymi narteks (kryty przedsionek) otaczający ramię wejściowe
kościoła. Na fasadzie dostrzegamy liczne większe lub mniejsze
kolumny (jest ich ok 500) wykonane z różnych gatunków kamienia,
takiego jak: porfir, granit, biały i czarny marmur grecki, marmur
zielony, alabaster i inne. Zwieńczenie fasady stanowi swoistego
rodzaju marmurowa koronka składająca się z figur, wieżyczek i
płaskorzeźb w stylu lombardzkim i toskańskim. Strzeliste
wieżyczki między łukami, wsparte na kolumnach, kryją posągi
ewangelistów. Pod nimi 4 oryginalne rzygacze, ukryte w otworach
dzbanów, spoczywających na barkach dorodnych mężczyzn. Na
szczycie ozdobnych łuków, posagi świętych wojowników.
Dostrzegamy gotyckie zdobienia na szczycie fasady. Znajdujące się
na zewnątrz posągi koni są replikami oryginałów umieszczonych
wewnątrz muzeum. Posągi te w oryginale były pozłacane i
wykonane z brązu o bardzo wysokiej zawartości miedzi. Znajdują
się tam również rzeźby bizantyńskie, starochrześcijańskie i
antyczne, wmurowane w ściany kościoła, jak np. porfirowa grupa
Tetrarchów z IV w. Kapitele w różnym stylu. Możemy znaleźć
tu formy romańskie, bizantyjskie, gotyckie i renesansowe. Arkady
ozdabiane rzeźbami charakterystycznym dla stylu toskańskiego.
Ciekawym elementem zewnętrznej dekoracji są także kunsztownie
zdobione drzwi środkowych, wykonane w stylu romańskim. Wnętrze
bazyliki ma układ centralny - na planie krzyża greckiego i jest
trzynawowe. Całość sklepiona jest pięcioma przepięknymi
kolumnami. Wzdłuż całego kościoła biegnie galeria składająca
się z 7 małych naw, przesklepionych kopułami i przedzielonych
szerokimi arkadami. Posadzka zrobiona jest z ozdobnego formami
geometrycznymi marmuru, każdy kawałek ściany i sklepienia
wypełniony jest mozaikami. Sklepienie pokrywają perfekcyjnie
wykonane mozaiki, przeważają mozaiki romańskie. Ściany
wyłożone kolorowym marmurem i ozdobione kolumnami o bogatych
kapitelach. Bazylika, często też nazywana Złotą Bazyliką,
zawdzięcza swoją nazwę dzięki spektakularnym mozaiką na
złotym tle, które pokrywają fasadę, atrium, kopuły i wnętrze.
Łuk centralny wieńczy posąg św. Marka wśród wstępujących
aniołów. Pod nim na niebieskim tle pokrytym gwiazdami złoty lew
św. Marka. Na archiwolcie centralnego łuku wspaniałe reliefy i
rzeźby. Fasada boczna północna zostały tu powtórzone motywy
architektoniczne i dekoracyjne fasady głównej.
|
W konstrukcji widać wiele
dobudówek i przeróbek, z pierwotnego kształtu pozostała tylko
główna kopuła. Pierwsza konstrukcja częściowo zawaliła się
po trzęsieniu ziemi i w 563 roku została zastąpiona wyższą
konstrukcją. Z zewnątrz Hagia Sophia to harmonijne spiętrzenie
potężnych brył, wnętrze imponuje lekkością, szczególnie
kopuła. Posadzki
i bazy kolumn wykonano z ciemnoszarego marmuru. Do wykonania
kolumn zastosowano w większości zielony marmur. Od nawy głównej
eksedry oddzielone są kolumnami z czerwonego porfiru. Wnętrze
kopuły pokrywała złota mozaika a na pendentywach umieszczono
wielkie postacie cherubinów. Wewnątrz kopuły umieszczono krzyż,
który później zastąpił wizerunek Chrystusa. Więcej zmian
wprowadziły przebudowy dokonane po przekształceniu kościoła w
meczet. Dodano wtedy wysokie minarety, z którego muezin mógł
nawoływać wiernych na modlitwę, oraz liczne mauzolea otaczające
budowlę. Usunięto większość mozaik i fresków a pozostałe
zamalowano. Większość z zachowanych do dzisiejszych czasów
mozaik powstała po okresie ikonoklazmu. Mozaika w tympanonie
bramy cesarskiej znajduje się w wewnętrznym narteksie nad bramą
cesarską. Przedstawia ona Chrystusa Pantokratora, siedzącego na
wysadzanym klejnotami tronie. Prawą ręką udziela
błogosławieństwa natomiast w lewej trzyma otwartą księgę.
Symbolizuje wieczną władzę nadaną przez Chrystusa Cesarzom
bizantyńskim. Mozaika nad wejściem południowo-zachodnim
znajduje się w wewnętrznym narteksie. Przedstawia Matkę Boską
siedzącą na tronie bez oparcia, Jezus siedzi na jej kolanie
udzielając prawą ręką błogosławieństwa, a w lewej trzymając
zwój. Postacie te otacza dwóch cesarzy. W pendentywach znajdują
się cztery wyobrażenia, serafów. Mozaika cesarza Aleksandra
umieszczona na drugim piętrze w narożniku sklepienia.
Przedstawia ona cesarza Aleksandra trzymającego zwój w swojej
prawej ręce natomiast w lewej jabłko królewskie. Mozaika w
apsydzie głównej przedstawia Marię siedzącej na tronie bez
oparcia, trzymającą nogi na piedestale. Prawa dłoń Maryi
spoczywa na prawym kolanie, zaś lewą przytrzymuje Jezusa,
udziela błogosławieństwa. Mozaika Deesis znajduje się na
galerii katedry, przedstawia Chrystusa Pantokratora z Najświętszą
Marią Panną po lewej i Janem Chrzcicielem po prawej stronie.
Mozaika cesarzowej Zoe
znajduje
się w południowej galerii. W centralnej części mozaiki
znajduje się Chrystus, po lewej stronie umieszczono wizerunek
cesarza Konstantyna IX ofiarującego Jezusowi worek kosztowności.
|