Ewelina Urbaniak - T8

Turystyka i sport jako jedne z najczęściej praktykowanych współcześnie form spędzania czasu wolnego.

Czas wolny to czas bez obowiązków, przeznaczony na zajęcia dowolne. Czas ten wypełniany jest aktywnością, w którą człowiek angażuje się z własnej woli (po wypełnieniu swoich obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych), nie będąc do tego przez nikogo zmuszanym. Jeśli nawet ta działalność wymaga pewnej dyscypliny, podporządkowania się, to jednak jej wybór jest dobrowolny.

Wraz z rozwojem cywilizacji wzrasta ilość czasu wolnego oraz możliwość indywidualizacji zachowań i wyboru zajęć z szerokiej oferty różnych form aktywności. Jednymi z najczęściej praktykowanych form spędzania czasu wolnego, są turystyka i sport.

Turystyka, dziś bardzo popularna forma spędzania wolnego czasu - praktykowana przez miliony ludzi w Polsce, była przez wiele stuleci przywilejem zamożnych warstw społeczeństwa. Ludzie bogaci i uprzywilejowani odbywali podróże w celach poznawczych,zdrowotnych, wypoczynkowych i dla samej przyjemności podróżowania. Krótko mówiąc turystyka to forma czynnego wypoczynku poza miejscem stałego zamieszkania, związana z celami poznawczymi i elementami sportu. Pełni funkcje m.in. zdrowotną, wypoczynkową, kulturalną, poznawczą, wychowawczą.

Turystyka wypoczynkowa należy do najbardziej popularnych form spędzania czasu wolnego w gronie rodzinnym w miejscu o dużych walorach przyrodniczych, klimatycznych i krajobrazowych. Jej celem jest wypoczynek zarówno bierny (plażowanie, kąpiele i spacery) jak i czynny (uprawianie sportów, jazda na rowerze, konna, itp.). Turystyka poznawcza uprawiana jest przez osoby zdrowe i sprawne fizycznie. Celem jest spędzanie czasu wolnego odwiedzając zabytki architektury, skanseny, muzea, parki narodowe i krajoznawcze, pomniki przyrody. Turystyka kwalifikowana wymaga dużej czasowej aktywności i przygotowania kondycyjnego. Jej celem jest zaspokojenie potrzeb ruchu i wysiłku fizycznego, kontaktu z innym środowiskiem przyrodniczym, społecznym i kulturowym, często w połączeniu z niezwykłymi przeżyciami i doznaniem mocnych wrażeń. Turystyka zdrowotna polega na wyjeździe poza miejsce stałego zamieszkania w czasie wolnym od pracy w celu regeneracji stanu fizycznego i psychicznego ustroju.

Sportem nazywamy świadomą i dobrowolną działalność człowieka podejmowaną w celu zaspokajania potrzeb: zabawy współzawodnictwa oraz doskonalenia własnych cech fizycznych i umysłowych. Sport wyraża się przez ćwiczenia i gry uprawiane według określonych zasad.

W badaniu sportu jako kategorii należącej do sposobów spędzania wolnego czasu należy zawsze wyodrębniać dwa jego rodzaje: zainteresowanie sportem jako widowiskiem i oddawanie się sportowi – uprawianie go. W obydwu przypadkach sport zajmuje ważną pozycję w zagospodarowaniu czasu wolnego milionów ludzi na świecie. Wyróżniamy zatem sport kwalifikowany (zainteresowanie) i rekreacyjny (uprawiany amatorsko).
Ogromna popularność sportu na wszystkich kontynentach, w tym w Europie i Polsce, polega na niebywałym jego rozwoju jako widowiska. Miliony ludzi obsiadają stadiony sportowe, gromadzą się wzdłuż tras kolarskich, narciarskich, rajdów samochodowych, w halach sportowych, przy kortach tenisowych, i tym podobnych miejscach organizowania zawodów sportowych. Jeszcze większe rzesze zasiadają przed telewizorami lub śledzą sportowe komunikaty radiowe.

Sport rekreacyjny jest formą czynnego wypoczynku służącą odprężeniu po pracy, regeneracji sił, utrzymaniu sprawności fizycznej i dobrego stanu zdrowia. Jednocześnie zachowuje elementy współzawodnictwa, który jest ważnym czynnikiem motywującym. Sport rekreacyjny różni się w istotny sposób od sportu wyczynowego. Autentyczne amatorstwo sportowe jest w nowoczesnych społeczeństwach, w szczególności w Polsce, nie tak wielkie jak można by było oczekiwać na podstawie wielkiego zainteresowania widowiskami sportowymi. Niewielki odsetek społeczeństwa uprawia czynnie jakikolwiek sport, przy czym najbardziej popularne wśród ogółu młodzieży są sekcje piłki nożnej, natomiast wśród młodzieży szkolnej i studenckiej również siatkówka. Są państwa, w których upowszechnienie sportu amatorskiego amatorskiego wśród młodzieży jest bardzo wysokie, np. w Ameryce. Sport ten utożsamiany jest często z pojęciem rekreacji fizycznej. Przypomnijmy, że jest to forma działania wybrana dobrowolnie przez człowieka ze względu na osobiste zainteresowania i dla własnej satysfakcji. Może być to forma pasywna tj. odpoczynek, jak i aktywna tj. zabawa (gra, rozrywka) lub praca nad sobą.

Rekreacja fizyczna (ruchowa) stanowi rodzaj czynnego wypoczynku i zazwyczaj jest jednocześnie rozrywką. Zwiększa ona aktywność człowieka w czasie wolnym od pracy,rozwija zainteresowania i wzbogaca osobowość, rozładowując stany napięcia nerwowego. Przeciwdziała także ujemnym skutkom życia w warunkach wysoko rozwiniętej cywilizacji, służąc odbudowie fizycznych i psychicznych sił człowieka. Różnorodność form rekreacji fizycznej wynika z różnego typu zainteresowań człowieka.

Problem każdej formy rekreacji, a w szczególności rekreacji fizycznej, nabiera coraz większego znaczenia ze względu na skracanie czasu pracy, podnoszenie poziomu życia i wymagań człowieka współczesnego, jak też z uwagi na konieczność przeciwdziałania sytuacjom stresowym współczesnego świata i zapobiegania rozwojowi chorób cywilizacyjnych. W Polsce organizacją rekreacji ruchowej zajmują się: związki zawodowe i organizacje młodzieżowe, organizacje kultury fizycznej i turystyczne, a także zrzeszenia i kluby sportowe.

Współczesne wymogi życia podnoszą znaczenie rekreacji, bowiem chodzi tu nie tylko o przeciwdziałenie chorobom cywilizacji, o przedłużenie przydatności zyciowej człowieka, ale również o przystosowanie społeczeństwa do racjonalnego gospodarowania czasem wolnym, który wskazuje tendencję rosnącą.