Kpc 5 października 2011
Postępowanie cywilne – prof. Jankowski i prof. Cieślak, ten pierwszy robi postępowanie rozpoznawcze, drugi egzekucyjne. Inne, niezrobione na wykładzie części – monografy i z tego pytań nie będzie. Egzamin z prof. Jankowskim.
Generalnie ciężka kobyła.
Materiał podzielony na II części:
Tylko przedmiot wykładu
Tylko ćwiczenia
Własny zakres – kochamy!
Jedyny słuszny podręcznik – prof. Broniewicz, 10. wydanie z 2008; „w bardzo dużej mierze już nieaktualny” - WTF???
16 WRZEŚNIA SEJM BYŁ UPRZEJMY UCHWALIĆ OGROMNĄNOWELIZACJĘ KPC – OK. 150 ARTYKUŁÓW
Prawdopodobnie wejdzie w życie w kwietniu i oczywiście będzie już na wykładzie tylko o nowych rozwiązaniach. Żeby nie było za łatwo, komentarze i książki stały się nieaktualne.
EGZAMIN
W sesji pisemny, w maju ustny. Na zerówkę przyjmowane są osoby chodzące na wykłady (nie jest to warunek niezbędny) i będą tam pytania głównie z wykładu, których nie ma w podręcznikach. Zapisów nie ma, tydzień wcześniej trzeba tylko uprzedzić profesora. Na tym egzaminie jest jedno pytanie. Jeśli się odpowie, to dostaje się drugie pytanie, trzecie i czwarte. Jeśli się nie odpowie, to zostaje pisemny.
Pisemny to test, 21 pytań, wielokrotnego wyboru, czyli w każdym pytaniu możliwe jest więcej niż jedna odpowiedź prawidłowa. Zawsze jednak będzie przynajmniej jedna odpowiedź prawidłowa. Punktów ujemnych brak. Zdaje się od 10 punktów. Identyczny egzamin prowadzi UJ (tam trzeba mieć 13 punktów). Uwaga, może warto do nich uderzyć po testy, bo obie katedry się nimi wymieniają! Test jest trudny, wedle słów profesora. W trakcie wykłady pojawią się przykładowe pytania testowe – warto w domu raz jeszcze przeczytać notatki!
Terminy – czerwiec, jeden na początku, drugi na końcu sesji i dwa wrześniowe, też na początku i na końcu. Prawdopodobnie aula fioletowa. 14 pytań z części pierwszej i 7 z drugiej, czas – pół godziny (Zdaniem profesora powinna być minuta na pytanie. No, ale nie jest). Lepiej jednak oddawać wcześniej.
POJĘCIE I NAZWA POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
Postępowanie cywilne – jest to prawnie zorganizowana działalność ludzka służąca załatwianiu spraw cywilnych. Załatwianie spraw cywilnych to zarówno ich rozpoznawanie (dążenie do wydania orzeczenia), jak i zabezpieczanie przyszłego orzeczenia (mogącego zapaść) oraz przymusowe wykonywanie zapadłego rozstrzygnięcia.
Sprawy cywilne – definicja jest, ale będzie nieco później na wykładzie, prawdopodobnie drugim.
Postępowanie cywilne – termin został przetłumaczony z łacińskiego terminu processius iudicarius (średniowiecze) i w XIX wieku wszedł do powszechnego użytku. Równocześnie i zamiennie mówiono o „procesie” czy „procedurze” cywilne. Jednak proces cywilny jest tylko częścią postępowania cywilnego. Potocznie jest to dopuszczalne, ale to tylko jedno z postępowań cywilnych.
Struktura postępowania cywilnego:
Proces cywilny
Postępowanie nieprocesowe
Postępowanie zabezpieczające
Postępowanie egzekucyjne
Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt sądowych
Postępowanie w sprawie uznania orzeczeń sądów zagranicznych
Postępowanie upadłościowe i naprawcze (POZA KODEKSEM)
Postępowanie przed sądem polubownym
SYSTEMATYKA KPC
Kpc to najobszerniejsza polska ustawa. Jest ponad 1200 zwykłych artykułów, a do tego dochodzą te z indeksami – łącznie Profesor szacuje, że jest w kpc około 1500 przepisów.
Kodeks dzieli się na pięć części. Przed nie wyciągnięty jest tytuł wstępny – Przepisy ogólne. To jest 13 artykułów. Są to najważniejsze idee i zasady przenikające cały kodeks.
Pierwsza część – postępowanie rozpoznawcze. Najważniejsza funkcja postępowania cywilnego. Zajmuje gdzieś z połowę kodeksu.
Druga część – postępowanie zabezpieczające.
Trzecia część – postępowanie egzekucyjne
Czwarta część – międzynarodowe postępowanie cywilne
Piąta część – sąd polubowny – dodana w 2005 roku
Części dzielą się dodatkowo na księgi.
PROCES CYWILNY
Proces cywilny to księga pierwsza części pierwszej, a więc postępowanie rozpoznawcze. Na proces składa się:
postępowanie zwykłe
15 postępowań odrębnych
Postępowania odrębne:
Postępowanie w sprawach małżeńskich
Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi
Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy
Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania
TO POSTĘPOWANIE W KWIETNIU ZNIKNIE – NOWELIZACJA Z 16 WRZEŚNIA 2011!!! Postępowanie w sprawach gospodarczych (sprawy cywilne między przedsiębiorcami). Wprowadzone w 1989 roku i zastąpiło radziecki model państwowego arbitrażu gospodarczego.
Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów – typowe postępowanie administracyjne, bo toczy się przed prezesem UOKiK. Potem można się odwołać do sądu.
Postępowanie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.
Postępowanie przyspieszone – nakazowe.
Postępowanie przyspieszone – upominawcze.
Postępowanie przyspieszone – uproszczone.
Europejskie postępowania w sprawach transgranicznych – dwa i nowe. Sprawa transgraniczna to taka, w której co najmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub pobytu w państwie członkowskim UE innym niż państwo, w którym sąd rozpoznaje sprawę. Europejskie postępowanie nakazowe.
Europejskie postępowanie w sprawach drobnych roszczeń.
Postępowania elektroniczne – elektroniczne postępowanie upominawcze. Właściwy jest jeden sąd w Polsce: e-sąd w Lublinie.
Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji, transportu kolejowego
Poza tym:
Postępowanie pojednawcze - służy ugodowemu załatwieniu sprawy przed wytoczeniem powództwa. Można wezwać swojego przeciwnika do próby ugodowej. Odbywa się to za pośrednictwem sądu, ale bez pozwu i wyroku.
Postępowanie mediacyjne – od 2006 roku i służy ugodowemu załatwieniu sprawy przed mediatorem na mocy umowy stron albo wskutek skierowania sprawy przez sąd przed mediatora. Sąd może sprawę skierować w toku procesu.
POSTĘPOWANIE NIEPROCESOWE – RÓWNIEŻ ROZPOZNAWCZE, BO KSIĘGA DRUGA CZĘŚCI PIERWSZEJ
Składa się z postępowania zwykłego i z postępowań odrębnych. Zwykłe – uregulowane tylko przepisami ogólnymi o postępowaniu nieprocesowym. Odrębne – kilka w kodeksie, a kilkadziesiąt poza nim. Kodeks – np. postępowania z zakresu prawa spadkowego czy rzeczowego.
POSTEPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE
Jednolite i o ogromnej randze. Zawieszone między postępowaniem rozpoznawczym a egzekucyjnym. Postępowanie może trwać nawet lata i chodzi o to, żeby na końcu było z czego wykonać ewentualny wyrok. Służy ono tymczasowemu zabezpieczeniu powództwa. Np. zajęcie rachunku bankowego.
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE
Jest niejednolite. Wyróżniamy:
Postępowanie
klauzulowe
(o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności). Jest to
jakby przygotowanie egzekucji. Jeśli powód uzyskuje korzystny dla
siebie wyrok, to w rozumieniu kpc jest to tytuł egzekucyjny, a żeby
można było prowadzić z niego egzekucję, musi być zaopatrzony w
klauzulę wykonalności. Temu służy to postępowanie. Podobne
postępowanie jest dla zagranicznego tytułu wykonalności (różnią
się)
→ Tytuł
egzekucyjny
– dokument ustalający określone świadczenie. Wyliczenie w art.
777 („trzy kosy”): wyrok (prawomocny lub natychmiast wykonalny),
ugoda zawarta przed mediatorem, wyrok/ugoda zwarta przed sądem
polubownym.
→ Klauzula
wykonalności
– zezwolenie sądu na prowadzenie egzekucji na podstawie danego
tytułu egzekucyjnego. Krótko mówiąc, sąd stwierdza, że z
tytułem egzekucyjnym jest wszystko w porządku i można na jego
podstawie prowadzić egzekucyjne.
→ Tytuł
wykonawczy – „tytuł
egzekucyjny z pieczątką”, czyli z klauzulą wykonalności
Właściwe postępowanie egzekucyjne – służy przeprowadzeniu egzekucji. Wierzyciel występuje do organu egzekucyjnego o przeprowadzenie egzekucji (często tym organem jest komornik). Potem organ egzekucyjny prowadzi egzekucje środkami przymusu.
Postępowanie podziałowe – kiedy dłużnik a kilku wierzycieli; dotyczy egzekucji świadczeń pieniężnych. Wtedy suma uzyskana z egzekucji jest dzielone w drodze postępowania podziałowego, która odbywa się już po zakończeniu właściwej egzekucji.
ZAGINIĘCIE/ZNISZCZENIE AKT
Jednolite, proste.
ORZECZENIA SĄDÓW ZAGRANICZNYCH
Jednolite
PRAWO UPADŁOŚCIOWE
Ustawa
SĄD POLUBOWNY
Jednolite.
Spośród tych postępowań cywilnych proces i postępowanie egzekucyjne mają szczególne znaczenie.
Szczególne znaczenie procesu – art. 13 par. 1- „Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi inaczej.”. Proces to zasadniczy tryb postępowania rozpoznawczego. Przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych postępowań, chyba że ustawa stanowi inaczej. Są to więc przepisy wzorcowe. Również stosuje się je odpowiednio do postępowania przed sądami administracyjnymi (o ile ustawa nie stanowi inaczej). Przed TK – tak samo.
Szczególne znaczenie postępowania egzekucyjnego
Służy ono przymusowemu wykonaniu właściwie wszystkich rozstrzygnięć, jakie zapadają przed sądami powszechnymi, karnymi czasami, polubownymi, mediacje, pojednawcze w prawie pracy...
Z PUNKTU WIDZENIA CELU PODZIELIMY TE POSTĘPOWANIA NA:
Rozpoznawcze – mają ustalić istnienie albo nieistnienie normy prawnej indywidualno-konkretnej. Są to: proces, postępowanie nieprocesowe, zabezpieczające, klauzulowe, przed sądem polubownym.
Wykonawcze – mają na celu przymusowe wykonanie (urzeczywistnienie tej normy). Postępowanie egzekucyjne, ale bez klauzulowego – ono jest rozpoznawcze.
Upadłościowe i naprawcze jest mieszane, rozpoznawczo-wykonawczy.
W każdym postępowaniu występuje postępowanie główne, czyli postępowanie w sprawie (tak nazywa je ustawa). Mogą występować postępowania wpadkowe (incydentalne) i uboczne.
Postępowanie główne ma na celu bezpośrednio załatwienie sprawy cywilnej, w której zostało wszczęte.
Postępowanie wpadkowe ma na celu rozstrzygnięcie pewnej kwestii proceduralnej, a jego wynik warunkuje możność przeprowadzenia postępowania głównego. Np. badanie zdolności sądowej powoda; postępowanie o przywrócenie terminu, wyłączenie sędziego.
Postępowanie uboczne biegnie jakby obok postępowania głównego. Tu tez rozstrzyga się kwestię proceduralną związaną z postępowaniem głównym, jednak jego wynik nie warunkuje możności przeprowadzenia postępowania głównego. Np. postępowanie o zwolnienie z kosztów sądowych, postępowanie o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.