Choroby wewnętrzne koni

Wykład 12

Oddział intensywnej terapii

• pacjent

• wyposażenie

• pracownicy

• izolacja

60% - kolki

8% - noworodki

7% - ortopedia

5% - rany

4% - biegunki (enteritis, colitis)

4% - neurologia

4% - układ rozrodczy

4% - układ oddechowy

Terapia płynowa

• materiały

  • katetery dożylne – rozmiary, materiały, zatyczka, skrzepy,

  • wlewniki, przedłużniki (przyrząd do przetaczania płynów infuzyjnych)

  • pompy, mankiety ciśnieniowe

• miejsce

  • żyła jarzmowa, piersiowa boczna, dogłowowa, odstopowa

  • nawadnianie doustne/dożołądkowe

    • zw z upośledzonym połykaniem, niektóre kolki, bezpieczne

• II zasady terapii płynowej

  • nawadnianie podtrzymujące – zazwyczaj po, iv, niskosodowe, wysoko wapniowe i magnezowe

  • nawadnianie zastępcze – korekcja odwodnienia, uzupełnienie ubytków płynów – zwycajowo iv

  • pytanie: ile, jaki, jak szybko?

    • Ile

      • potrzeby bytowe + odwodnienie + ubytek

      • potrzeby bytowe: 60ml/kg/dzień

      • odwodnienie % odwodnienia x mc

% odwodnienia	Uderzenia serca/minuta	Czas kapilarny (s)	PCV/TP %/g/L	Crea mg/dl
6	40-60	2	40/7	1,5 – 2
8	61-80	3	45 / 7,5	2-3
10	81-100	4	50-8	3-4
12	> 100	> 4	>50/>8	>4

• NW (dm3) = 1-Na norma/ Na obecny x 0,6 x mc(kg)

• ubytek: pomiar ilości płynów traconych np. w refluksie, do jm ciała, ocena obrzęków, stanu nerek, ilości moczu, Crea, PCV, liczba tt, uderzeń serca, ciśnienie żylne, tętniczne

  • jaki – profil biochemiczny, typ choroby

    • płyny podstawowe

      • dodatki – deficyty, rk-z

    • NaCl 0,9% - gdy Na<125 mEq/L, hiperkaliemia, 4-5 dni z dodatkiem K, Ca (czynność mm gładkich) Mg gdy doustnie niemożliwe

    • PWE – gdy elektrolity b/z, krótko

    • NaHCo3 – ostra kwasica metaboliczna mleczanowa

      • w kłopotach oddechowych pogarsza stan (wzrost koncentracji CO2)

      • pH < 7,2 odwodnienie – nawodnienie przywraca wytwarzanie moczu, kompensacja nerkowa gdy pH > 7,2

      • 0,5 obliczonej dawki szybko, reszta w ciągu 12-24 godzin

      • NaHC03 (mEq) = mc (kg) x BE (NZ) x 0,3 (0,4-0,5)

        • NZ? 1-2ml/kg mc (8,4%)

      • 1 ml NaHC03 (8,4%) = 1mEq = 1mmol Na+ i 1 mmol Hco3-

      • nie łączyć z infuzją Ca

      • przewlekła kwasica metaboliczna z utratą węglowodanów (biegunka)

      • można NaHCo3 po (1g NaHCo3 = 12 mEq NaHCo3) po 30g co 12 godzin (8,4%)

  • jak szybko? Wstrząs 60-80 ml/kg w 1 godz., potem odwodnienia

    • nawadnianie po w 21 dm3 wody

      • NaCl 10,0

      • NaHCo3 15,0

      • Kcl 75,0

      • K2HPO4 60,0

• preparaty wypełniające łożysko naczyniowe

  • krystaloidy izotoniczne – PWE, RINGER

    • 60-90 ml/kg/godz

  • krystaloidy hipertoniczne 7,2% NaCl

    • 4 ml/kg możliwie szybko

  • koloidy – utrzymanie ciśnienia onkotycznego, działają

    • naturalne – surowica, osocze – możliwość wstrząsu

    • syntetyczne – dekstran – zmniejszają krzepnięcie, amafilaksja

    • 10 ml/kg (6%)

  • krwiozastępcze – roztwór hemoglobiny (oxyglobin) efekt oksydacji niezależny od 2,3-DPG

    • efekt do 18 godzin

  • pełna krew po krwotokach, przechowywana traci 02 z Hb

    • 20ml/kg

    • (Ht pożądane – Ht obecny) x 0,01 x mc/Ht dawcy

Monitorowanie pacjenta

• ciśnienie tętnicze = perfuzja naczyń

  • perfuzja tkanek jest regulowana lokalnie

  • perfuzja zależy od różnicy ciśnień

  • perfuzja zależy od lepkości krwi, średnicy naczyń

• metody pomiaru

  • bezpośrednia, inwazyjna – t. promieniowa, twarzowa

  • pośrednia, bezinwazyjna – mankiet na ogonie, nadgarstku

    • doppler – ciśnienie skurczowe

    • sfingomanometria oscylometrycza

  • wartości pożądane → 70 mmHg u dorosłych, > 60 mmHg źrebięcia

Gazometria, elektrolity, mleczany

• krew tętnicza, szybkość pomiaru

Główne procedury

• sondowanie żołądka

  • refluks – patologia > 1dm3 – kolka jelit cieńkich, ucisk okreżnicy na dwunastnicę –

    • alkaliczny, karma

    • krwisty, gnilny, fermentacyjny – enteritis

  • dekompresja żołądka – ustąpienie bólu w funkcjonalnym ileusie, kolka mechaniczna – ból powraca, dekompresja co 4 godziny, czasem co 2 godziny

• punkcja jamy brzusznej

  • igła, kateter 18G/35-50mm, kateter do dializy, kaniula strzykowa, probówki

  • 3 cm doogonowo od rękojeści mostka, 1-2 cm lewo lub prawo, można miejscowo znieczulić

  • płyn otrzewnowy do EDTA lub na posiew

  • interpretacja wyników

    • TP< 2,5 g/dl

      • Wzrost TP – stangulatio – 1-2 godziny, płyn żółty, po 3-4 godzinach- różowy (erys), po 6 godzinach mętny (Leu)

    • WBC <5000 /ul (40% neutrofile)

  • materiał roślinny, bakterie, kurz, brak komórek krwi – punkcja jelit

  • krew, liczne Erys, płytki krwi (brak w wynaczynieniach po 12 godzinach) punkcja naczynia

  • hemolizowana krew, brak płytek erytrofagocytoza – krwawienie do jamy otrzewnowej

  • po operacji na jamie brzusznej – wzrost YB, WBC, wzrost Neu > 90% septyczne pertonitis

• trokarowanie

  • dekompresja wzdętych jelit, żołądka, podanie leków

  • kateter 14G/150-250 mm, anastetyk, rurka elastyczna, pojemnik z wodą

  • prawa słabizna (głowa jelita ślepego)

  • obserwacja 24 godziny w kierunku peritonitis

  • punkcja jelit per rectum – konieczna późniejsza antybiotykoterapia

• tracheostomia

  • anastetyk, skalpel, nożyczki, hemostatyki, rurka tracheotomijna

  • górna 1/3 szyi, 8-10 cm, cięcie podłużne, preparacja na tępo

  • po usunięciu gojenie przez ziarninowanie przez 10-14 dni

• punkcja opłucnej

  • płyn w opłucnej

  • 7 p.m. 5 cm powyżej chrząstkozrostów, przesunąć skórę, kranik/zawór z przedłużką

• odma płucna

  • otwarta

  • zamknięta

  • kateter 14G/45-60 mm z zaworem, 12 pm dogrzbietowo

• opieka nad koniem zalegającym

  • nawodnienie (40ml/kg) odżywianie sztuczne przez sondę i uzupełniające iv

  • ewakuacja treści jelitowej, zawartości pęcherza moczowego

  • olej mineralny po, środki przeciw fermentacyjne, opróżnianie prostnicy

  • zapobieganie odleżynom – miękka ściółka, przewracanie co 4 godziny

  • miękkie bandażowanie kończyn, głowy, przemywanie ochrona oczu

4