Kpc 9 maja 2012 roku
APELACJA CD.
Postępowanie sądu II instancji, gdy nie odrzuca on apelacji
Wówczas sąd II instancji rozpoznaje apelację w składzie trzech sędziów na rozprawie (zasada).
Wyjątki:
gdy zachodzi nieważność postępowania, sąd rozpoznaje apelację na posiedzeniu niejawnym, ale też w składzie trzech sędziów
rozpoznani
apelacji na
posiedzeniu niejawnym jednoosobowo:
1. art. 367 par. 3 kpc: postanowienie dotyczące postępowania
dowodowego na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd drugiej instancji w
składzie jednego sędziego – czyli przy postanowieniach w
zakresie postępowania dowodowego
2. art. 367 par. 4 –
postanowienia dotyczące zwolnienia z kosztów, odmowie i inne,
wszystko jest w przepisie – chodzi o kwestie, które pojawiły się
dopiero w postępowaniu w drugiej instancji, bo strona wcześniej
nie żądała zwolnienia od kosztów czy ustanowienia pełnomocnika
z urzędu
Rozpoznanie apelacji:
Wywołanie sprawy.
Sprawozdanie sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem zarzutów.
Głosy stron, skarżący jako pierwszy.
Poza tym – odpowiednie stosowanie przepisów o I instancji.
Może się zdarzyć, że sąd II instancji podczas procedowania poweźmie zagadnienie prawne, które budzi poważne wątpliwości – wtedy art. 390 kpc i możliwość zwrócenia się do SN. SN może zagadnienie rozstrzygnąć (uchwała), odmówić albo przejąć całą sprawę do rozpoznania (wtedy oczywiście SN orzeka jako sąd II instancji).
Wyrok sądu II instancji – uwzględniający bądź oddalający apelację.
Wyrok uwzględniający:
reformatoryjny
kasatoryjny
Wyrok reformatoryjny sąd II instancji wydaje, gdy:
wyrok I instancji zapadł z naruszeniem tylko prawa materialnego i po prostu wystarczy je prawidłowo zastosować, o ile pozwala na to materiał procesowy posiadany przez sąd II instancji
Wyrok kasatoryjny – uchylenie zaskarżonego wyroku:
sąd stwierdza nieważność postępowania przed sądem I instancji, ale z przyczyny która nie stanowi podstawy odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania (np. skład sądu sprzeczny z przepisami prawa) – sąd II instancji uchyla wyrok I, znosi postępowanie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania
pozew ulega odrzuceniu bądź postępowanie umorzeniu, ale sąd I instancji tego nie zrobił i doprowadził do nieważności (np. niedopuszczalność drogi sądowej) – sąd II instancji uchyla wyrok I i odrzuca pozew/umarza postępowanie w I instancji
gdy wydanie wyroku co do istoty sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości albo w znacznej części, czego nie może zrobić sąd II instancji – uchyla wyrok I i przekazuje do ponownego rozpoznania z odpowiednim zaleceniem – tak samo, jeśli sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy (np. sąd I instancji tylko oparł się na zarzucie przedawnienia podniesionym przez pozwanego i oddalił powództwo)
Uchylenie zaskarżonego wyroku sadu I instancji nigdy nie jest jedynym orzeczeniem, bo zawsze wiąże się z nim rozstrzygnięcie dodatkowe (np. uchyla i umarza etc.).
Oddalenie apelacji
Następuje zawsze wyrokiem, bo jest to utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.
Wyjątki od normalnego toku procedowania:
Skarżący cofnął apelację – może ją zawsze cofnąć i sąd II instancji umarza wtedy postępowanie apelacyjne.
W postępowaniu w II instancji nastąpiło cofnięcie pozwu albo zawarcie ugody. Art. 332 kpc – można cofnąć pozew aż do uprawomocnienia się wyroku.
Zakończenie postępowania apelacyjnego może nastąpić na 6 sposobów:
Odrzucenie apelacji przez sąd I/II instancji - postanowienie
Uwzględnienie apelacji poprzez zmianę zaskarżonego wyroku - wyrok
Uchylenie zaskarżonego wyroku – kontrowersje; większość doktryny uważa, że jeśli sąd II instancji uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania (dowody/istota sprawy), to robi to wyrokiem, a w pozostałych wypadkach – raczej postanowienie
Oddalenie apelacji
Umorzenie postępowania apelacyjnego
Umorzenie postępowania w obu instancjach
Uzasadniania orzeczeń sądu II instancji:
Z urzędu uzasadnia się orzeczenie kończące postępowanie w sprawie z wyjątkiem, gdy jest to orzeczenie oddalające apelację (art. 387 par. 1 kpc).
Nie doręcza się jednak uzasadnienia sądu II instancji z urzędu. Doręcza się je tylko tej stronie, która w terminie tygodniowym od ogłoszenia sentencji zażądała doręczenia.
ZAŻALENIA
Drugi zwyczajny środek odwoławczy.
Trzy rodzaje
zażalenia:
do sądu II instancji
do SN
poziome (od lipca 2011 r.)
Zażalenie do sądu II instancji
Głównie art. 394-396 kpc. Przysługuje na postanowienia sądu I
instancji kończące postępowanie w sprawie oraz na postanowienia
sądu I instancji i na zarządzenia przewodniczącego wymienionych w
sposób szczególny w art. 394 kpc.
Są to np.:
zwrot pozwu – zarządzenie przewodniczącego
odmowa odrzucenia pozwu – postanowienie niekończące
przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu albo niższego – ale nie wyższego, bo tamten nie jest związany przekazaniem
Kodeks nie przewiduje szczególnych podstaw zażalenie – po prostu każde uchybienie, któe zarzuca skarżący.
Zażalenie poza sprawami z ubezpieczeń społecznych i pracowniczych powinno być wniesione w formie pisma procesowego (tam można ustnie).
Zażalenie powinno wskazywać zaskarżone postanowienie, wniosek o uchylenie lub zmianę, uzasadnienie, przytoczenie nowych faktów i dowodów.
Termin: tydzień od doręczenia postanowienia, a jak nie było doręczenia, to tydzień od ogłoszenia.
Zażalenie nie wstrzymuje wykonania zaskarżonego postanowienia, ale sąd I instancji do którego wpływa zażalenie może wstrzymać wykonanie postanowienia do czasu jego rozpoznania na posiedzeniu niejawnym.
Względna dewolutywność zażalenia:
Zażalenie wnosi się do sądu I instancji i tam badanie jego dopuszczalności. Sąd ten:
zachodzi nieważność postępowania
zażalenie jest oczywiście uzasadnione
może, nie przekazując sprawy sądowi II instancji, sam uwzględnić zażalenie. Będzie to nadal postanowienie sądu I instancji i skarżący nadal może je zaskarżyć zażalenie.
Potem sąd I instancji przedstawia akta sądowi II instancji, doręczając równocześnie zażalenie stronie przeciwnej, która może wnieść odpowiedź do sądu II instancji.
Rozpoznanie zażalenie na posiedzeniu niejawnym. Sąd może brać pod uwagę nowe fakty i dowody
Zażalenie do SN
Art. 394 ze znaczkiem 1 kpc.
Przysługuje na postanowienie sądu II instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz sądu I lub II instancji odrzucające skargę os twierdzenie niezgodności prawem prawomocnego orzeczenia.
Postanowienie sądu II instancji odrzucające apelację, jeżeli sprawa w której zapadło jest sprawa kasacyjną.
Art. 394 ze znaczkiem 1 par. 1 ze znaczkiem 1 kpc – nowelizacja 3 maja. Zażalenie do SN przysługuje także w razie uchylenia przez sąd II instancji wyroku sądu I instancji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Literatura jest w większości zgoda, że takie orzeczenie zapada wyrokiem. Nagle ustawodawca stworzył od niego zażalenie. „W razie” - zażalenie jakby na jakiś stan.
Przymus adwokacko-radcowski.
Odpowiednie stosowanie przepisów o zażaleniu do sądu II instancji i niektóre o skardze kasacyjnej.
Zażalenie poziome
Przysługuje na pewno postanowienia sądu II instancji, które dotyczą ważnych wolności i wartości obywatelskich, ale nie aż tak poważnych, że trzeba angażować SN (TK). Przysługuje ono do innego składu sędziowskiego tego samego sądu.
Np. postanowienia:
o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziego
skazanie świadka, biegłego, strony, pełnomocnika czy osoby trzeciej na grzywnę
koszty procesowe
przymusowe sprowadzenie świadka
i inne, wymienione wyczerpująco w art. 394 ze znaczkiem 2 kpc