Andragogika
- subdyscyplina pedagogiki zajmująca się kształceniem
dorosłych.
Dziedzina powstała w XX wieku. Początkowo
stanowiła część składową pedagogiki ogólnej i filozofii
wychowania. Jej rozwój związany jest także z antropologią
filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego, etyką, socjologią
kultury i wychowania, historią oświaty i myśli pedagogicznej.
Andragogika to nauka o celach, treściach, formach, metodach, zasadach nauczania, kształcenia, wychowania, samokształcenia, samowychowania ludzi dorosłych. Jest nauką społeczną, humanistyczną i o wychowaniu.
andragogika dorosłych (wprowadzenie do działów szczegółowych)
teoria wychowania ludzi dorosłych (charakteryzuje się aktywnością ludzi dorosłych; co robić aby zmieniać swoje poglądy itp.)
dydaktyka dorosłych (teoria nauczania ludzi dorosłych)
historia andragogiki (pewne rzeczy są ponadczasowe, przekłada się je na grunt andragogiki, pewne się ulepsza)
Synonimy andragogiki: oświata dorosłych, edukacja dorosłych, itp.
Andragogika wyrosła na terenie pedagogiki, w okresie XIX i XX wieku. Ten przełom to wielkie zmiany w technologii, produkcji. Zaczęły się wyłaniać pierwsze szkoły.
Dziedzina powstała w XX wieku. Początkowo stanowiła część składową pedagogiki ogólnej i filozofii wychowania. Jej rozwój związany jest także z antropologią filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego, etyką, socjologią kultury i wychowania, historią oświaty i myśli pedagogicznej.
W
"Dialogach" Sokratesa - wzmianki o uczeniu się dorosłych,
o starszych panach którzy się późno uczyć zaczęli.
Platon
- "Rzeczypospolita" – ideał państwa- początkowe
koncepcje ed. dorosłych z możliwościami kształcenia najlepszych
do 35 r. ż.
Kalwinizm, neopresbiterianizm – "od kolebki
do grobu"
Tomasz More - "Utopia" – 1516 r. -
pierwszy o edukacji dorosłych.
Campanell – "Państwo
Słońca" 1620 r. – równe prawa wszystkich ludzi do
korzystania z dóbr kult. i gosp. Praca dla kobiet i mężczyzn.
Jan
Amos Komeński - "Wszechoświecienie" - powszchność
oświaty.
Gerard Winstanley - "Prawo wolności" -
praca kulturalno-oświatowa.
Przedmiotem
zainteresowania tej nauki jest trójstopniowy:
- zajmuje
się możliwościami rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacją,
-
procesami, które składają się na edukację. W obrębie tych
procesów jeszcze bardziej szczegółowymi procesami,
-
odpowiednie instytucie w których ten proces zachodzi, np. szkoła,
przychodnia lekarska, biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.
Wychowanie:
-
proces przystosowywania się człowieka do zmian, które wokół
niego się odbywają w rozmaitych dziedzinach życia
-
zachowanie indywidualności człowieka
Kształcenie człowieka jest związane z samokształceniem. Ma na celu zdobywanie wiedzy i nawyków, itd.
Cele
andragogiki jako nauki:
- badania procesów edukacyjnych
- uogólnienie badań
- formułuje wnioski
-
wprowadza do życia
Dzięki andragogice są to cele dotyczące kształcenia dorosłych:
-
rozwój harmoniczny pełnej osobowości (człowiek jako całość)
-
upowszechnienie wiedzy ogólnej w edukacji dorosłych, co daje
człowiekowi elastyczność, rozszerza horyzonty myślenia,
łatwiejsze przystosowanie się do zmian
- umożliwianie
dorosłym osobom przekwalifikowania się, zdobycia nowych wiadomości,
nowych kompetencji zawodowych, rozwój zawodowy.
Andragogika czerpie z innych nauk takich jak: pedagogika, psychologia, socjologia, historia wychowania.
Według definicji "Słownika pedagogicznego" wychowanie to całokształt procesów i czynności zmierzających do pełnego rozwinięcia osobowości człowieka.
B. Suchodolski - rzeczą najważniejszą w wychowaniu współczesnym jest kształtować ludzi tak, aby umieli oni żyć w warunkach nowożytnej cywilizacji, aby korzystali z możliwości kulturalnego rozwoju, którego im dostarcza, aby wiedzieli, ku czemu i jak dążyć, z jakich źródeł czerpać radość życia. Człowiek aby trwać musi się stale rozwijać i ustawicznie przekraczać siebie, wciąż tworzyć i przetwarzać ludzki świat.
Samokształcenie – jest odmianą kształcenia. Zachodzi wówczas, gdy człowiek dorosły wyznacza sobie cel, drogę dojścia do tego celu, poszukuje środków, sam siebie kontroluje i w rezultacie sam siebie ocenia.
Samowychowanie - odmiana kształcenia. To zdobywanie wiedzy. Jest wiązane z intelektem człowieka. Człowiek sam sobie stawia cel, itd. ale chodzi tu o naszą wolę, charakter, osobowość, sferę wolicjonalno - emocjonalną człowieka.
Oświata ustawiczna - na stałe w Polsce weszła w latach 70-tych. podkreśla, że uczenie się nie dotyczy tylko dzieci i młodzieży a rozciąga się na całe życie człowieka – oświata ciągła.To ta część oświaty, która następuje po szkole podstawowej. Dotyczy bardziej nauki typu kursowego. Nie koniecznie musi kończyć się uzyskaniem dyplomu.
Oświata permanentna - jej celem jest zapewnienie dorosłym możliwości odświeżenia wiedzy i umiejętności.
W
procesie uczenia się są 3 główne elementy:
Dorosły
uczeń – specyfika człowieka dorosłego, jeśli chodzi o
możliwości uczenia się ma pewne uwarunkowania. Człowiek dorosły
podejmuje edukację wtedy kiedy musi, obciążany obowiązkami, ma
przerwę w nauce, ma już inne zdrowie fizyczne i psychiczne. Wiek
18-60 lat to zróżnicowanie się niektórych form edukacji
dorosłych. Wiek nie jest ważny - ważne są CHĘCI!!. Poziom
intelektualny a nie wiek jest ważny. Uczniowie dorośli mają bardzo
zróżnicowany zasób doświadczeń. W każdej grupie edukujących
się dorosłych są osoby mające różnego rodzaju (czasowo) przerwy
w nauce.
Treści kształcenia – każdy nauczyciel ma różnego rodzaju reguły postępowania i zasady dydaktyczne, środki, metody, itd. (nazewnictwo zasad jest bardzo różnorodne).
Pierwsza ogromna zasada to:
1) ŚWIADOMOŚĆ
Ucznia
- po co on się uczy? Musi to wiedzieć.
Nauczyciela -
uświadomienie sobie krok po kroku po co dziecko chodzi do szkoły.
Ludzie dorośli mają świadomość po co się uczą.
Zasada świadomego stosunku do wiedzy i procesu kształcenia.
2) ZASADA POGLĄDOWOŚCI
U dzieci i młodzieży ma bardzo duże znaczenie lecz u dorosłych nie bardzo. Człowiek dorosły ma doświadczenie. Tę zasadę stosuje się często w sposób pośredni, odwołując się do doświadczeń człowieka dorosłego. Tę zasadę stosuje się wtedy gdy jest taka potrzeba.
3) ZASADA WYKORZYSTANIA DOŚWIADCZENIA UCZNIA DOROSŁEGO
Metody są rożnego rodzaju, oparte na słowie, dyskusji, metody problemowe, praktyczne, multimedialne, itd. Są dwie odmiany:
a) uzależnia stosowanie metod od źródła wiedzy np. nauczyciel, własnej aktywności uczniów, przedmioty, zjawiska zewnętrzne.
b) uzależnia stosowanie metod od etapów w sposobie samodzielnego ucznia się i studiowania. Wszystkie słowne metody - tam gdzie trzeba coś prowadzić; mogą być stosowane, ale lepiej jak najmniej mówić i więcej działać.
Nauczyciel dorosłych – powinien być nieci inny niż nauczyciel dzieci czy młodzieży.
Dwa
style nauczania:
1. Animator wywołuje aktywność
edukacyjną dorosłych, pewne rzeczy uświadamia, pokazuje możliwości
edukowania się dorosłych.
2. Nauczyciel doradca - nauczyciel
ma w sobie dużo odmian. Pracuje z tymi, którzy już sobie drogę
edukacyjną obrali, wybrali już to czego chcą się uczyć.
a)
nauczyciel ekspert - ma ogromny zasób wiedzy w danej dziedzinie,
doświadczenie, mówi co dla danego ucznia jest najlepsze i wówczas
daje gotowe rozwiązania.
b) nauczyciel informator - przekazuje
przede wszystkim informacje na temat możliwości edukacyjnych,
instytucji, form oświatowych a także proponuje, przekonuje swoich
uczniów do określonych działań.
c) nauczyciel leseferysta -
nigdy nie podaje gotowych rozwiązań wiedzy. Wychodzi z założenia,
że każdy człowiek jest inny. To co jest dobre dla jednego
człowieka, może nie być dla drugiego. Bardzo dużo rozmawia,
dyskutuje z uczniami by uczeń poznał swoje możliwości, ocenił je
i sam doszedł do rozwiązania.
d) opiekun spolegliwy - ciepły,
otwarty, niczemu się nie dziwi, jest gotów do udzielenia pomocy,
niczego nie narzuca pewne rzeczy podpowiada.
e) konsultant -
nauczyciel, który stara się wszelkie informacje tak ukierunkować,
by to się odbiło w działaniach ucznia. Uczeń konsultuje swoje
wybory z nauczycielem.
Kryteria
dorosłości:
1. Kryterium wiekowe (lub biologiczne) -
osoba dorosła to ta, która ukończyła 18 r. ż. Od tego momentu
człowiek jest pełnoprawnym obywatelem.
2. Kryterium psychologiczne - cechuje go odpowiedzialność, adekwatne reakcje do bodźców, krytycyzm myślenia.
3. Kryterium społeczne - dojrzałość psychiczna, przekłada się na społeczną. Wypełnia się wówczas odpowiednie role np. mąż - żona, rola zawodowa, itp.
Uczenie się osób dorosłych . Thorndike zasłynął z krzywych dzwonowych. Wg. Thorndike do 27 r. ż. – 33 r. ż. nasze możliwości uczenia się mają charakter wzrostowy. Możliwości uczenia się człowieka, który kończy 49 r. ż. są na poziomie 15-16 latka. W wieku 59 lat na poziomie 14 latka.
Uwarunkowania uczenia się czł. dorosłego:
1.
Subiektywne i obiektywne potrzeby
2. Zdrowie fizyczne i
psychiczne
3. Obciążenie rozmaitymi obowiązkami, rolami
4.
Praca zawodowa
5. Przerwa od systematycznej edukacji
6.
Wdrożenie do samokształcenia
W latach 60-tych Włodzimierz Sawczak badał poznawcze procesy czł. dorosłego:
POSTRZEGANIE:
to rodzaj poznania, zawsze związane z podstawową działalnością
człowieka., głównie z jego zawodem. Charakterystyczne dla
konkretnego zawodu działania, kształtujące nasze poznanie.
Postrzeganie uwikłane jest w myślenie, doświadczenie człowieka
dorosłego.
- dokładniejsze jest myślenie osób które
skupiają się na drobnych, blisko położonych przedmiotach.
-
postrzeganie utrzymuje się u człowieka na podobnym poziomie blisko
25 lat. Powolny spadek następuje po 45 r. ż.
-analityczność
postrzegania z czasem. Najpierw całościowe jak człowiek się
urodzi potem stopniowo analityczne.
Działanie kształtuje analityczne postrzeganie, dlatego stopień analityczności może być bardzo podobny u ludzi w różnym wieku. Różnice pomiędzy młodymi ludźmi a starszymi mogą być albo duże albo małe. Jeśli człowiek rozpoczyna nową działalność, która wymaga wyższych form działania powinien z założenia podwyższyć sprawność postrzegania.
Myślenie czł. dorosłego wg. Gerstmana – proces odzwierciedlenia rzeczywistości polegający na poznawaniu stosunków między przedmiotami i ich cechami w ogólnej postaci. Myślenie zrodziło się z działania i również dokonuje się nie samoczynnie, ale zawsze w powiązaniu z działaniem człowieka. Inaczej myślą osoby, które przechodzą w sposób systematyczny szczeble edukacji a inaczej osoby, które w sposób systematyczny się nie uczyły. To zagadnienie wiąże się z inteligencją człowieka. Wyrywkowe badania nad inteligencją osób dorosłych wykazują nieznaczne obniżenie inteligenci po 45 r. ż. . Nie ma jednak żadnych dowodów na to, że stanowi to tu główny warunek.
Bardzo ważna jest pamięć w procesie poznawania. Potocznie wraz z wiekiem pamięć w procesie się pogarsza. Wg. Badań – już po 25 r. ż. są widoczne oznaki zmian negatywnych, spadek jest widoczny. Trzeba całościowo analizować takie elementy: zapamiętywanie, przypominanie, zapominanie, trwałość i łatwość pamięci, gotowość, wierność oraz pojemność pamięci. PAMIEĆ NALEŻY ĆWICZYĆ!!!!
Badania
dowodzą, że do 60 r. ż. poziom inteligencji człowieka jest na
względnie stałym poziomie. Po 60-tym r. ż. widoczny jest spadek,
ale głównie w dziedzinie umiejętności psychomotorycznych :
PAMIĘĆ, UWAGA, ROZUMIENIE, SZYBKOŚĆ REAKCJI.
Natomiast
wiedza społeczna, zdolności słowo-pamięciowe, rozumienie
matematyczne wydają się nie podlegać starzeniu.
Obniżenie
się możliwości intelektualnych nie przebiega jednakowo u
wszystkich. Osoby aktywne przez całe życie wykazują niewielki
regres wraz z wiekiem lub go wcale nie mają.
Pamięć
– dwie kategorie:
a) pamięć bezpośrednia –
inaczej opamiętywanie tych treści, które znajdują się obecnie na
polu naszej uwagi. Ta pamięć wraz z wiekiem się pogarsza. Wypływa
to z tego, że wraz z wiekiem jesteśmy bardzo podatni na bodźce,
które nas rozpraszają.
b) pamięć pośrednia- wg. badań ma z
wiekiem ma się pewne trudności z opamiętywaniem treści, jeśli
przestały być one częstym przedmiotem myśli i uwagi.
Braki są bardzo często kompensowane takimi sprawami jak: mądrość (zwłaszcza takie cechy jak intuicja, doświadczenie, introspekcja, empatia, zrozumienie, cierpliwość, delikatność), rozległa wiedza.
Przed człowiekiem dorosłym stoją pewne zdania rozwojowe, które dają szanse do:
przystosowania do zmniejszającej się sprawności fizycznej
pokonania tego, że pogarsza się zdrowie
zagospodarowanie czasu, który pozostaje po zaprzestaniu pracy zawodowej.
Wg. Szewczuka:
1.
Etap stabilizacji planów życiowych. Na tym etapie konkretyzują się
nasze plany życiowe, przystosowujemy nasze plany do rzeczywistości,
możliwości. Etap wstępny 18-27 r. ż. tzw. wczesna dorosłość.
Etap progresywnej ekspansji z opus magnum u szczytu czyli z wielkim dziełem. Etap największej naszej aktywności; charakteryzuje się nastawieniem na wielkie dzieła, na przyszłość, szczyt naszych możliwości, marzeń.
3. Regresywna ekspansja, gdzie zaczynają się pojawiać elementy starzenia się człowieka. Pojawiają się takie wyjątkowe zdarzenia zwane momentami zrywów. Widoczna jest w wieku 45- 55 lat nadumieralność mężczyzn.
Starość wiąże się z przejściem na emeryturę. 65 lat. Cecha charakterystyczna- bilansowanie i przekraczanie tego co się dokonało w przeszłości. U każdego starość przebiega inaczej. Jest ona wykładnikiem tego co robiliśmy wcześniej.
Kształcenie – to zarówno proces nauczania jak i uczenia się, czyli całość poczynań umożliwiających jednostce uzyskanie wiedzy o przyrodzie, kulturze, społeczeństwie, a także osiągnięcie wszechstronnego rozwoju osobowości, rozwijanie uzdolnień, zainteresowań, ogólnej sprawności umysłowej i fizycznej.
W procesie kształcenia człowieka wyrabiają się odpowiednie do celów kształcenia postawy i przekonania. Kształcenie może odbywać się w instytucjach, jak i przybierać formę samokształcenia. Wynikiem kształcenia jest wykształcenie.
Szkolenie - polega na uzyskaniu całego szeregu konkretnych wiadomości, które pozwalają na skuteczną pracę. Wiedza uzyskana w ten sposób ma jednak charakter teoretyczny i dlatego, może mieć znaczenie tylko pomocnicze. Znaczenie zasadnicze ma praktyka.
Bezrobotny - to osoba bierna zawodowo.
Rodzaje bezrobocia:
bezrobocie
cykliczne - wywołane przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej
- bezrobocie przejściowe - występuje przy przechodzeniu
ludzi z jednego miejsca pracy na drugie(zmiana miejsca pracy)
-
bezrobocie strukturalne - wywołane innowacją technik lub
konkurencyjnością danej gałęzi przemysłu
- bezrobocie
ukryte - dotyczące osób nie ujętych w statystykach dotyczących
tego zjawiska, są one zatrudniene w niepełnym wymiarze czasu pracy
lub pracują na stanowisku niewymagającym posiadania przez nich
kwalifikacji.
Stowarzyszenia społeczno-oświatowe - bardzo ważny edukator. Podstawowe zadania – zabezpieczenia potrzeb osób, które w tym celu się zrzeszyły. Stowarzyszenia nie mają działań typowo gospodarczych (zysków).
ze względu na terytorium (zakres działania):
ogólnopolskie
regionalne
lokalne
ogólnoświatowe
ze względu na branże, w której działają stowarzyszenia np. naukowe
Zadania stowarzyszeń:
ochraniają interesy zawodowe swoich członków i ich rodzin
pełnią funkcję opiniodawczą
pełnią funkcję socjalną
zajmują się dokształcaniem i doskonaleniem swoich członków.
Wśród wszystkich stowarzyszeń które działają w Polsce, można wyróżnić te najbardziej aktywne:
Stowarzyszenia naukowo-techniczne – ok. 40. NOT- Federacja Stowarzyszeń naukowo- technicznych (zrzesza te stowarzyszenia)
Stowarzyszenie naukowe - ok. 100 (bardzo dużo). Dziedzina nauki wyznacza działanie tych stowarzyszeń. Są takie jak: stowarzyszenia naukowe, społeczne, przyrodnicze.
Stowarzyszenia twórcze - bardzo rozległa działalność edukacyjna – kilkanaście np. stowarzyszenia filmowców, literatów, dziennikarzy, itp. Główna działalność to dbanie i ochrona interesów swoich członków, ale również starają się wdrażać młodych twórców w specyfikę tych zawodów, które rozpoczynają – dotyczy głównie młodych twórców.
Stowarzyszenia fachowe - skupiają specjalistów w określonej działalności zawodowej np. stowarzyszenie księgowych, bibliotekarzy itd. Są to na ogół ogólnopolskie, duże organizacje ogólnopaństwowe, głównie w dużych miastach.
Stowarzyszenia naukowe typu regionalnego – właściwe dla danego regionu.
Formy edukacyjne:
Podstawowe formy to KURSY ale również konferencje, sympozja, narady, seminaria, wystawy itd.
Kolejny edukator: Wyspecjalizowane spółki, fundacje edukacyjne. Najmłodsza grupa edukatorów w zakresie edukacji zawodowej dorosłych. Różne są ich nazwy: ośrodek, przedsiębiorstwo edukacyjne i centrum pomocy, agencje, zakłady szkoleniowe itp.
Większość ich działalności sprowadza się do organizowania pozaszkolnej edukacji zawodowej dorosłych. Ich oferta jest kierowana do określonych przedsiębiorstw i wybranych kategorii zawodowych. Zajmują się głównie szkoleniem kadry średniego lub wyższego szczebla, aby dotrzeć do klientów, ułatwić im korzystanie z ich ofert edukacyjnych. Organizują nauczanie na zamówienia zakładów pracy. Robią to na terenie swoich organizacji lub w innych ośrodkach. Próbują rozpoznać potrzeby i oczekiwania swoich klientów – ze względu na konkurencję. Zatrudniają biegłych w danej dziedzinie, starają się mieć kadrę na bardzo wysokim poziomie.
Samorząd zawodowy- zaczynają dziś w niektórych resortach organizować pozaszkolną edukację dorosłych. Samorządy zawodowe- są to organizacyjne formy zrzeszania się osób wykonujących ten sam zawód. Powstają w celu reprezentowania ich interesów wobec władz państwowych. Współdziałają z organizacjami państwowymi.
Dwa typy samorządów zawodowych:
samorząd zawodowy zawodów prawniczych – zrzesza wszelkich prawników, adwokatów, notariuszy, itd.
samorząd zawodowy zawodów medycznych: lekarze, pielęgniarki, opiekunki PCK, itp.
Osoby fizyczne- prywatni edukatorzy, w 1993 r. istniało zalewnie 300 takich instytucji, w następnym aż ok. 4000 tyś. Instytucje te przeważają – jest ich najwięcej ponad 67 %. Jeśli chodzi o ilość edukujących się w nich osób to nie jest ich aż tak dużo.
Pozostali edukatorzy:
Międzynarodowe instytucje dokształcające w zawodzie - szkoli się też za granicą polskich pracowników.
SZKOLNA OŚWIATA DOROSŁYCH. Jest to systematyczny przekaz wiedzy, kształtowanie postaw człowieka. Odbywa się to w ustalonym czasie i miejscu. Widać strukturalizację treści kształcenia, widać autentyczność nauczyciela. Celem jest uzyskanie kwalifikacji formalnie potwierdzonych świadectwem.
POZASZKOLNA OŚWIATA DOROSŁYCH. Ogromny rozkwit przypada na lata 70 XX w. Upatrywano w tym typie edukacji wyjście z oświatowego kryzysu edukacji dorosłych. Tylko poza szkołą da się przekazywać w sposób systematyczny wiedzę i daje to szansą na skuteczną oświatę dorosłych.
Do 1989 roku edukacja centralnie kierowana była przez państwo. Po 1989 r. otworzyły się szanse dla wszystkich, którzy chcieli edukować. Przemiany w gospodarce, polityce, kulturze dotknęły także dorosłych.
Zmiany:
1. Rozbicie monopolu państwa
Po
1989 r. są już 4 podstawowe edukatory:
I. państwo
II.
zakład pracy
III. osoby prywatne
IV stowarzyszenie społ.-
oświatowe
Edukacja prywatna jest największym edukatorem (jeśli chodzi o liczbę instytucji). Nad tymi edukatorami były prowadzone kontrole, obserwacje przez państwo.
Wraz ze zmianami, pojawieniem się nowych sektorów – pojawiają się też nowe zadania.
Główne zadanie: BUDOWANIE NOWEGHO SYSTEMY OŚWIATY DOROSŁYCH, musi on nawiązywać do:
-
rodzimych tradycji
- do społecznych potrzeb
- zdobyczy
innych krajów
Te dwie ideały to przepustka do autentycznej demokratyzacji społeczeństwa:
a.
Powszechność edukacji
b. Dostępność do różnorodnych
edukacji
2. Do roku 1989 nie chciano wydobywać na światło dzienne pewnych informacji (zjawisk); to wyłonienie dziś pewnych pół działania edukacji:
-
dostrzeżenie potrzeby edukacji nie tylko w mieście ale i na wsi
-
zajęcie się uchodźcami i emigrantami
- rozbudowanie grup
mniejszości narodowych
- osoby chore i niepełnosprawne
-
osoby wykazujące trudności w adaptacji społecznej (osoby z
rozmaitymi dewiacjami)
- bezrobotni
3.Dzisiaj coraz bardziej widzi się potrzebę rozszerzenia autonomiczności edukacji. Edukacja ma pełnić w przyszłości podstawową funkcję, czyli doskonalenie wiedzy, nowych umiejętności. Te funkcje pełni tzw. edukacja pozaszkolna. Edukacja szkolna natomiast to kompensacja braków, które wynikają z nie ukończenia szkoły w podstawowym okresie.
By system edukacji był skuteczny musi być:
-
uregulowany prawnie
- sprawne zarządzanie tym systemem
-
efektywne doskonalenie nauczycieli
- bogate poradnictwo
metodyczne
- jeszcze bardziej rozwinięte wydawanie wydawnictwa,
które służy praktyce zawodowej
- prezentacja cennych
doświadczeń i wymiana myśli.
By nastąpiło to stosunkowo szybko zmiany powinny pójść w 10 kierunkach. Musi nastąpić:
europeizacja
oświaty dorosłych w Polsce
2. upowszechnienie edukacji
dorosłych jako stałej i trwałej części systemy edukacji
narodowej
3. profesjonalizacja kształcenia dorosłych
4.
uspołecznienie oświaty dorosłych
5. upowszechnienie
programów ogólnokształcących w oświacie dorosłych
6.
trzeba dokonać powrotu do indywidualnych form pracy, poradnictwa
oświatowego i kształcenia indywidualności zgodnie z potrzebami
jednostki, a nie tylko z potrzebami całego społeczeństwa.
Edukacja dla każdego a nie tylko dla wszystkich.
7.
odchodzenie od nauczania nakazowo-rozdzielczego a dochodzenie do
rozwijania aktywności i samodzielności w procesie kształcenia i
wychowania dorosłych
8. samokształcenie jest to przyszłość
w edukacji dorosłych
9. propagowanie idei kształcenia
ustawicznego
10. autonomiczność i naukowość oświaty
dorosłych
Dziś
edukacja na terenie zakładu pracy jest bardzo ważna. Przynosi to
niezwykłe rezultaty:
1. Zakład pracy jest bardzo
konkurencyjny na rynku gospodarczym
2. Ma szanse przetrzeć
szlaki zagraniczne.
W dzisiejszej rzeczywistości te wielkie zakłady pracy walczą ze sobą o uzyskanie certyfikatów. Dzisiaj ta edukacja jest prowadzona na terenie zakładu pracy: komórki szkolenia zawodowego, BHP, do spraw pracowniczych itd.
Zadania tych komórek:
-
określenie przydatności zawodowej pracowników
- opracowują
strategie kształcenia i doskonalenia zawodowego
- opracowują
instrukcje szkoleń dla swoich pracowników
- tworzy się
bardzo często instytucje do egzaminów końcowych
-
podejmowanie decyzji o miejscu odbywania dokształcania i
doskonalenia zawodowego (zakłady pracy, inna instytucja, itp.)
Duże zakłady pracy mają na swoim terenie specjalne komórki: zakładowe ośrodki kształcenia i doskonalenia zawodowego. Jest to bardzo ekonomiczna sprawa- taniej jest kształcić ich na terenie zakładu pracy. Istnieje odpowiednia kadra, znająca zakład. Wypracowuje się rozmaite metody, najlepsze dla danego zakładu. Można prowadzić szkolenia w sposób bardzo systematyczny. Ośrodki są stymulatorem do tego, aby pracownicy podejmowali edukację nawet na własną rękę.
Tzw. kształcenie obligatoryjne w zakresie bhp i ochrony przeciwpożarowej. Treści tego kształcenie niezależnie do branży są prawie jednakowe.
2.
Nauka zawodu i ćwiczenia pracowników nowych w opanowywaniu
czynności zawodowych.
3. Edukacja językowa – bardzo
ważna
4. Kształcenie informatyczne - programy komputerowe
właściwe dla danej działalności itd.
5. Kształcenie
psychologiczne - na ogół bierze tu udział kadra kierownicza, by
ułatwić kierowanie ludzi, móc rozwiązywać konflikty, analizować
stosunki międzyludzkie itd.
6. Przekaz i pogłębienie wiedzy
ekonomicznej - wszyscy mogą uczestniczyć. Chodzi o znajomość
pracy, marketingu , itd.
7. Zapoznanie z podstawami prawnymi
działań podejmowanych przez zakład pracy – kodeks pracy, prawa
i obowiązki pracowników.
8. Najbardziej rozległą formą
jest edukacja specjalistyczna - wszystko co traktuje o technice,
technologii, organizacji pracy, zawodowych umiejętnościach.
Formy w jakich odbywa się edukacja w zakładzie pracy. Zależy to od rodzaju firmy ale na ogóle są to:
-
kursy wyuczające nowe czynności zawodowe
- kursy językowe
-
kursy przygotowujące do egzaminów kwalifikacyjnych
- kursy na
uprawnienia np. pedagogiczne
- inne formy tj. seminaria,
sympozja, konferencje naukowe, samokształcenie, studia podyplomowe.
Podstawą jest aktywność i formy aktywizujące szkolących się pracowników. Wszędzie odchodzi się od wykładów.
Zwykle po każdej takiej formie sprawdza się nabyte umiejętności a uczestnicy oceniają na ile jest to przydatne na terenie zakładu pracy.
Nowością na terenie z.k. jest to, że dotyczy to pracowników posiadających pewne kwalifikacje.
Dzisiaj dokształcenia realizuje się w czasie wolnym pracowników. Dawniej było inaczej, edukacja odbywała się na miejscu. Dziś na ogół odbywa się w pewnej odległości, żeby oderwać pracownika od obowiązków, by skuteczniej mógł się uczyć w danej formie.
Trudności i przeszkody na terenie zakładu pracy:
-
skromne środki finansowe na terenie zakładu pracy - wymuszają
oszczędności na środkach.
- rosnąca ciągle konkurencja
pomiędzy pracownikami i ośrodkami szkoleń. (ci wyszkoleni nie chcą
przekazywać wiedzy innym pracownikom).
Funkcje systemu kształcenia:
-
sprawny system kształcenia rozszerza wiedzę pracowników i
przyczynia się do przyjęcia przez nich skutecznych procedur
zawodowych;
- umożliwia zakładom pracy realizację zadań
gospodarczych i społecznych;
- dobry system kształcenia
sprzyja innowacyjności, nowym technologiom, lepszej organizacji
pracy i lepszym metodom pracy;
- w wielu zakładach jest to
kwestia stabilizacji załogi i wysokiej satysfakcji jej członków z
zatrudnienia;
- poziom jakości dokształcenia i doskonalenia
zawodowego podnosi prestiż firmy.