31) Pogrzeb hrabiego Orgaza El Greco

Pogrzeb hrabiego Orgaza - El Greco


Rozpoznanie dzieła

  • tytuł: „Pogrzeb hrabiego Orgaza”

  • autor: El Greco

  • data: 1586-1588 r

  • technika: olej na płótnie

  • wymiary: 460 × 360 cm

  • znajduje się: Santo Tomé

  • powstał na zamówienie: księdza Andrésa Núñeza

Kompozycja

  • kształt pola obrazowego: prostokąt zwieńczony połową elipsy;

  • kompozycja zamknięta: całość tworzy logiczny skończony układ;

  • podkreślona równowaga: szczególnie widoczne jest to pomiędzy ukazaniem dwóch światów;

  • kompozycja dynamiczna: mamy wrażenie jakby ktoś zatrzymał czas, wrażenie ruchu;

Światłocień

strefa niebiańska:

strefa ziemska:

  • brak konkretnego źródła światła;

  • miękkie światło: dające wrażenie nastroju mistyczności, delikatności, uniesienia;

  • księżycowa poświata: wchłaniająca barwy;

  • brak wyraźnych kontrastów światłocieniowych;

  • źródło światła poza polem obrazu;

  • światło ostre: wyraźnie podkreśla kontrasty, nie opływa postaci w sposób łagodny;

Kolorystyka

  • obraz bogaty chromatycznie;

  • brak wyraźnych konturów;

  • szeroka gama barwna: obejmuje barwy chłodne i ciepłe;

  • barwy stonowane;

  • barwa dominująca: wyraźnie wybija się charakterystyczny dla El Greca odcień żółci (szaty księży i anioła);

  • kontrasty: widoczne w ukazaniu nieba i ziemi

Ukazanie dwóch światów na jednym obrazie zostało podkreślone również kolorystycznie. W ziemskiej części przedstawione postacie zostały poprzez barwy ciemne, żałobne. Jedyne wyróżniające się osoby to dwaj kapłani przedstawieni w intensywnie żółtych szatach. Część niebiańska jest znacznie jaśniejsza, poprzez specyficzne światło mamy wrażenie, że barwy zostały wciągnięte. Kolorystycznie wybija się tam jedynie postać Maryi.

Treść i ekspresja

Obraz został podzielony na dwie części. Dolna część obrazu przedstawia strefę ziemską, górna zaś strefę nieba.


Dolna część obrazu została przedstawiona w sposób realistyczny, a osoby znajdujące się tam ubrane w stroje współczesne autorowi, nie zaś z czasów samego pogrzebu. W centrum tej części dostrzegamy ciało hrabiego składane do grobu. Podtrzymane jest ono przez dwóch świętych: Augustyna (atrybut: strój biskupa, wyraźnie widoczne na obrazie, znajduje się po prawej stronie ciała hrabiego) i Szczepana (w ikonografii przedstawiany jako młody diakon, w realizacji El Greca także). Autor przedstawił obu świętych w sposób by przypominali zwykłych ludzi. Na obrazie dostrzegamy wielu innych ludzi:

  • Andrés Núñez – proboszcz miejscowego kościoła, który zamówił ów obraz; na jego szacie – św. Tomasz (patron kościoła do którego stworzono dzieło);

  • El Greco – autor przedstawił na obrazie samego siebie; szlachcic zrealizowany nad głową św. Szczepana;

  • Jorge Manuel – syn El Greca, zrealizowany jako paź z lewej strony, znajduje się na pierwszym planie; na chusteczce wystającej z kieszeni dostrzegamy datę 1578, rok urodzenia chłopca;

Na obrazie dostrzegamy, że paź wskazuje na ciało hrabiego. W ten sposób autor chciał pokazać łączność pomiędzy śmiercią, a narodzinami człowieka. Mamy do czynienia z izokefalizmem (głowy postaci znajdują się w jednej płaszczyźnie). Odnosimy wrażenie, że w tej części dostrzegamy wpływy bizantyjskie, charakterystyczne dla początkowej twórczość El Greca.


Granicą pomiędzy strefą ziemską, a niebiańską są chmury. W granicy dostrzegamy szczelinę, przez którą przedostaje się dusza zmarłego, przedstawiona jako nagie dziecko, podtrzymywana przez anioła w żółtej (odcień takiej żółci charakterystyczny dla El Greco) szacie.


Górna część obrazu przedstawiająca niebo, została zrealizowana w stylu charakterystycznym dla El Grecka. Postacie są nienaturalnie wydłużone, wyglądają jakby były w niezwykłym, mistycznym otoczeniu. Brak tutaj konkretnego źródła światła, charakterystyczne barwy i podkreślenie religijnego charakteru dzieła. W tej części obrazu postaci przedstawione to:

  • Chrystus – w centrum kompozycji, siedzący na tronie;

  • Maria – znajduje się po lewej stronie Chrystusa, jej postać wyróżnia się dzięki mocnym kolorom szat; jest jedyną kobietą na obrazie;

  • Jan Chrzciciel – po lewej stronie Chrystusa;

  • św. Piotr – za Marią w żółtej szacie, z kluczami;

  • Filip II – król Hiszpanii, po prawej stronie obrazu

  • Mojżesz – trzymający tablicę z dekalogiem; po lewej stronie

W centrum kompozycji strefy niebiańskiej dostrzegamy trójkąt kompozycyjny złożony z Chrystusa, Maryi i Jana Chrzciciela. To znany w ikonografii chrześcijańskiej motyw deesis (polega ona na trój częściowym obrazowaniu osób świętych - centralną osobą jest Chrystus, obok Maryja, następnie Jan Chrzciciel);

Wnioski końcowe

Pogrzeb hrabiego Orgaza” jest jednym z najsławniejszych znanych obrazów El Greco, jest uważany wręcz za przełomowe dzieło artysty. Zerwał ze wcześniejszymi wpływami oraz motywami (rzymskimi i weneckimi). Rozpoczyna odkrywać własny niepowtarzalny styl. Głębie przedstawia za pomocą postaci. Mamy tu dużo postaci, które zwartą formą wypełniają całą przestrzeń obrazu, tak charakterystyczne dla El Greca. Artysta wprowadza w całej swej twórczości niejasne elementy, które powodują, że jego dzieła są problematyczne do interpretacji, za to ciekawe w odbiorze. Mamy również wrażenie, że całość przedstawienia jest niezwykle uduchowiona, wręcz mistyczna.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron