Podsumowanie

Autorzy

Prof. dr hab. Barbara Gawrońska-Szklarz

---

Jednym z istotnych problemów współczesnej farmakoterapii są szkodliwe następstwa podjętego działania leczniczego. Przeprowadzona analiza 39 badań wykazała, że częstość występowania działań niepożądanych leków u hospitalizowanych pacjentów ocenia się na 6,7%, z czego 0,32% stanowią groźne dla życia powikłania związane z zastosowaną farmakoterapią powodując w Stanach Zjednoczonych 100 000 zgonów rocznie. Dane statystyczne w Europie są podobne. Z roku na rok zwiększają się także nakłady na leczenie powikłań polekowych.

 

 

Ryc 23. Toksyczność farmakoterapii.

 

Podobne obserwacje dotyczą oceny skuteczności leczenia. Wykazano, że 30-60% pacjentów z nadciśnieniem, chorobą Alzheimera, reumatoidalnym zapaleniem stawów czy osteoporozą, leczonych jest nieskutecznie, pomimo stosowania często bardzo drogich leków.

 

 

Ryc 24. Skuteczność farmakoterapii.

 

Dlatego też istotnym jest, aby wśród czynników modyfikujących działanie leków u danej osoby oprócz współistniejących chorób przewodu pokarmowego, nerek, wątroby, wieku, płci, czynników środowiskowych czy też równoczesnego stosowania innych leków (interakcje), uwzględniać także genetycznie uwarunkowane odmienne reakcje chorych na leki.

 

 

Ryc 25. Czynniki wpływające na skuteczność i bezpieczeństwo farmakoterapii.

 

Wykonanie testu genotypowania lub fenotypowania, czyli poznanie zdolności indywidualnego pacjenta do metabolizowania leku, może okazać się przydatne w wyborze właściwego leku lub odpowiedniej dawki, a więc ułatwić ustalenie racjonalnej farmakoterapii. Ma to szczególne znaczenie przy wielokrotnym, przewlekłym stosowaniu niektórych leków. Korzyści wynikające z oznaczania fenotypu/genotypu pacjenta przedstawiono na przeźroczu 26.

 

Ryc 26. Cel genotypowania/fenotypowania.

 

Jaka będzie przyszłość farmakoterapii? Czy osiągnięcia farmakogenetyki pozwolą na stosowanie bezpiecznych i skutecznych leków? Może na podstawie wykrytych zmian w genomie człowieka, będą syntetyzowane i dobierane odpowiednie leki w danych jednostkach chorobowych (badania farmakogenomiki). I może będzie tak, jak przedstawiono na przeźroczu 27, że na podstawie sekwencji DNA farmaceuta dobierze odpowiedni lek dla pacjenta.

 

Ryc 27. APTEKA PRZYSZŁOŚCI.

Dziękuję za uwagę i poświęcenie cennego czasu na poznanie podstawowych wiadomości z farmakogenetyki.