Terapia integracji sensorycznej (SI) Ayres - neurorozwojowa rehabilitacja dzieci.
Teoria SI bazuje na wczesnych etapachrozwoju neurofizjologicznego dziecka, gdy zaczynają się kształtować układy zmysłów. Prawidłowy rozwój zmysłów, zarówno organów zmysłów jak i percepcji sensorycznej, stanowi niezbędny warunek dobrego samopoczucia dziecka, zachowania i uczenia się bez zaburzeń i dysfunkcji.
SI (ang. sensory integration) - jest to proces, w trakcie którego mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów, segreguje je interpretuje, porównuje z wcześniejszymi doświadczeniami i w efekcie odpowiada adekwatną reakcją. (zachowaniem, ruchem, reakcją obronną ).
Informacje płynące od różnych zmysłów muszą zostać złożone w jakąś całość, która pozwoli nam odpowiednio zareagować na sytuację. Z czasem układ nerwowy dojrzewa, rozwija się i jest zdolny do integrowania wielu sygnałów naraz oraz precyzyjnego pokierowania bardziej złożoną reakcją.
INTEGRACJA SENSORYCZNA:
Proces integracji sensorycznej zaczyna się od pierwszych tygodni życia płodowego i najintensywniej przebiega do końca wieku przedszkolnego. Z rozwojem integracji sensorycznej wiąże się całokształt funkcjonowania człowieka.
Podstawowe znaczenie dla rozwoju integracji zmysłowej ma funkcjonowanie trzech układów odbierających i analizujących informacje związane z ciałem, są to:
układ przedsionkowy,
układ prioprioceptywny,
układ dotykowy.
Dysfunkcja integracji któregokolwiek zmysłów może doprowadzić do:
zaburzeń kontroli postawy,
zaburzeń napięcia mięśniowego,
dysfunkcji okoruchowych,
zaburzeń mowy,
trudności w czytaniu i pisaniu
Dzieci mają zaburzoną orientację w przestrzeni, koordynację ruchową, są niezgrabne.
PRZYCZYNY ZABURZEŃ SI
To zaburzenia integracji sensorycznej skomplikowanych procesów neurofizjologicznych, leżących u podstaw naszego zachowania i uczenia się. Dzięki odpowiedniej, profesjonalnej diagnozie i terapii, uwzględniającej aktualny poziom rozwoju neurofizjologicznego dziecka, możemy pomóc dzieciom lepiej radzić sobie w życiu.
Zaburzenia SI często występują u:
dzieci autystycznych,
z mózgowym porażeniem dziecięcym,
dzieci niedowidzących lub niedosłyszących
zaburzeniami genetycznymi – zespół Downa
ze specyficznymi problemami w uczeniu się
dzieci z upośledzeniem umysłowym
ZABURZENIA SI A TERAPIA:
Ze względu na szczególne potrzeby rozwojowe i terapeutyczne metoda wykorzystywana jest w pracy z tymi dziećmi.
JAK ROZPOZNAĆ ZABURZENIA SI:
ruchowe tzn. jest nadmiernie ruchliwe i nerwowe,
ma kłopoty z koncentracją uwagi i koordynacją
cierpi na nadpobudliwość psychoruchową
jest zbyt spokojne, powoli wykonuje codzienne czynności,
jest nadwrażliwe lub zbyt mało wrażliwe na bodźce dotykowe, wzrokowe, słuchowe oraz ruch
jest opóźniony rozwój mowy i ma trudności w nauce
NA CZYM POLEGA TERAPIA INTEGRACJI SENSORYCZNEJ:
Terapię każdego dziecka rozpoczyna się od dokładnej, indywidualnej diagnozy, na podstawie kwestionariuszy zaburzeń, obserwacji klinicznej i testów. W każdym przypadku są przeprowadzane inaczej. Diagnoza oparta jest na obserwacji dziecka w zabawie spontanicznej i ukierunkowanej, na pogłębionym wywiadzie z rodzicami, a u dzieci powyżej 4r.ż. na specjalistycznych testach. Głównym celem tej terapii jest dostarczenie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych po to, by dziecko, na co dzień potrafiło spontanicznie formułować reakcje adaptacyjne i umiejętnie odpowiedzieć konkretnym zachowaniem na działający bodziec ze środowiska zewnętrznego.
Stosowanie testów, ćwiczeń i zabaw z zakresu SI w przypadku dzieci :
wspomagają ich prawidłowy rozwój sensoryczno - motoryczny, zapobiegając równocześnie późniejszym problemom i trudnościom szkolnym
pozwalają również na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju dzieci i zastosowanie odpowiedniej interwencji terapeutycznej
angażują całe ciało, w szczególności zmysły równowagi i dotyku, ale również wzrok i słuch
prowadzą do właściwej organizacji pracy układu nerwowego na poziomie analizy i synchronizacji bodźców zmysłowych.
TERAPIA SI:
Zajęcia odbywają się w sali przeznaczonej do terapii SI.
Podczas terapii wykorzystywane są sprzęty i pomoce, wspierające rozwój ruchowy dziecka oraz usprawniające jego funkcjonowanie w różnych sferach
Terapia przeprowadzana jest przez fizjoterapeutę, terapeutę SI, przy współpracy z psychologiem, logopedą oraz pedagogami. Pod okiem terapeuty, a często przy jego wsparciu, dziecko wykonuje różnorodne Ćwiczenia , angażujące całe ciało oraz układy.
CZĘSTOTLIWOŚĆ SPOTKAŃ 1 - 2 razy w tygodniu
CZAS TRWANIA TERAPI od 6 miesięcy do 2 lat w zależności od stopnia zaburzeń i trudności, częstotliwości zajęć oraz motywacji dziecka do ćwiczeń
CZAS TRWANIA JEDNEGO SPOTKANIA 30 lub 50 minut
TERMINY SPOTKAŃ TERAPEUTYCZNYCH ustalane dogodnie dla rodziców i terapeutów stałe dni i godziny
STRÓJ DO TERAPII: wygodny, luźny, nie krępujący ruchów
Polega na wykonywaniu ćwiczeń w sztucznie stworzonych warunkach z jakimi można się spotkać na co dzień. Dziecko nie uczy się konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmaga procesy nerwowe, dzięki czemu te umiejętności pojawiają się samoistnie, w naturalny sposób. Aby ćwiczenia były atrakcyjne dla dzieci, a jednocześnie efektywne wykorzystywane są różnorodne przybory i przyrządy jak basen z piłkami, trampolina, huśtawki, duże piłki, tzw. topek, muchomor (do stymulacji układu przedsionkowego) równoważnie, tory przeszkód, przedmioty z różnymi fakturami i o różnych kształtach.
Dzieci chodzą po matach "jeżykach", kolorowych kamieniach.
Ćwiczą na rowerku stacjonarnym i steperze.
Każde ćwiczenie dostosowane jest do poziomu rozwojowego i ma postać tzw. "twórczej zabawy"
TERAPIA SI - ĆWICZENIA
UCISKANIE WAŁKIEM LUB PIŁKĄ:
Stymulacja czucia głębokiego które bezpośrednio wpływa na napięcie mięśniowe, czucie własnego ciała i orientację w przestrzeni. Stymulację proprioceptywną często stosuje się jako ćwiczenie przygotowujące do terapii dotykowej.
SZCZOTKOWANIE, GŁASKANIE PRZEDMIOTAMI O RÓŻNYCH FAKTURACH:
Przy dużej nadwrażliwości dotykowej, kiedy dziecko nie akceptuje dotyku innej osoby, zachęcamy je do samodzielnej stymulacji i dopiero później stymulację rozpoczyna terapeuta.
HUŚTANIE, RUCH LINIOWY
Stymulacja układu przedsionkowego. Bezpośrednio wpływa na reakcje równoważne. Dodatkowym utrudnieniem jest wykonywanie przy tym innych czynności. Dziecko uczy się planowania ruchu oraz koordynacji oko – ręka.
TURLANIE
Ćwiczenie skupiania wzroku na przedmiocie. Oczy kontrolują kierunek turlania. Jednocześnie dziecko nakłada krążki – następuje stymulacja układu przedsionkowego, dotyku i czucia głębokiego. Ćwiczenie wymaga odpowiedniego planowania ruchu.