Historia Nauki w Polsce

STAN POLSKIEJ OŚWIATY W LATACH 1918-1939


Po odzyskaniu niepodległości w Polsce funkcjonują 3 uniwersytety:


Emigracja wielu wybitnych profesorów spowodowała deficyt w polskiej edukacji, a do tego dochodził problem iż większość pracowni i laboratoriów była zniszczona co było jedną z przyczyn które uniemożliwiały podniesienie polskiej nauki na nogi.

Państwo polskie miało ubytki w podstawowych dziedzinach (takich jak gospodarka czy przemysł) a z takimi brakami było trudno unormować i rozwinąć oświatę i naukę. Trzeba było podjąć zatem wyzwanie odbudowania i unowocześnienia przemysłu i gospodarki, ujednolicić system praw, instytucji i administracji, aby w końcu stworzyć podstawy rozwojowe nauki.


TWORZENIE NOWYCH PLACÓWEK.

Z czasem powstawały nowe placówki oświaty. Powstały i działały między innymi:


Chciano rozbudować, unormować placówki wyższych uczelni na placówki dydaktyczne i naukowe zarazem.


Na uczelniach wyodrębniły się ośrodki badań podstawowych i stosowanych również poza uczelniami. A były to m. in. :


Pod koniec lat 30 pracowały już 32 uczelnie wyższe zatrudniające ponad 3100 nauczycieli akademickich i kształcące ponad 49 tysięcy studentów.



W 1919 roku Polska Akademia Umiejętności (przekształcona z Akademii Umiejętności) w Krakowie stała się jedną z głównych instytucji naukowych w kraju, która inspirowała, koordynowała, scalała i wspierała badania a także reprezentowała Polskę na arenie międzynarodowej.


W 1920 roku powstały dwie ogólnopolskie Instytucje Naukowe:


Silnie rozwinięte i prężnie działające były też Towarzystwa Naukowe ogólne i specjalistyczne, m. in. :

Wiele towarzystw zlikwidowano po 1945 roku, jedne zdołały się odrodzić po 1956 roku, inne reaktywowano dopiero w latach 90. (w 1938 było ich łącznie 349)


Niektóre z towarzystw zakładały własne placówki badawcze, mające dość dużą autonomię, np.:

Obie placówki osiągnęły poziom europejski.


Działalność towarzystw wykraczała szeroko poza samą naukę; inspirowały przedsięwzięcia naukowe i badania, wspierały uczonych, publikowały ich wyniki, integrowały środowisko naukowe, upowszechniały w społeczeństwie wiedzę.


W 1920 roku wydano pierwszą polską Ustawę o szkołach akademickich. Ujednolicała ona ustrój szkolnictwa wyższego, dawała uczelniom autonomię. Gwarantowała wolność nauki i nauczania. Z czasem owa ustawa została zniesiona. A w 1933 roku wydano nową, która ograniczała autonomię uczelni. Nie uchroniła ona jednak marnotrawstwa przez państwo wielu inicjatyw badawczych i wynalazków, a także nieudolności w wykorzystaniu dorobku nauki.


W 1931 roku Polska Akademia Umiejętności, Akademia Nauk Technicznych oraz Towarzystwa Naukowe : Warszawskie i Lwowskie powołały wspólny organ reprezentujący polskie środowisko naukowe wobec władz – KOMITET POROZUMIEWAWCZY.

Walczył on o zaspokojenie potrzeb nauki, występował jako opozycja broniąca autonomii uczelni.

W 1936 roku organizacje skupione w Komitecie Porozumiewawczym wraz z współpracującymi z nim instytucjami naukowymi powołały Radę Nauk Ścisłych i Stosowanych, która potrafiła sformułować 15-letni program rozwoju nauki, skoordynowany z planem gospodarczym i odpowiadający ówczesnym potrzebom kraju i samej nauki. Pełniła rolę zbiorowego eksperta, opracowując analizy rożnych problemów ogólnych i wydając opinie w sprawach nauki i techniki.


Pod koniec lat 30 fundusze na naukę zaczęły dość poważnie rosnąć, a działania środowiska powoli przynosiły owoce.


Badania naukowe skupiły się zatem w trzech nurtach:


W niektórych dyscyplinach takich jak: matematyka, logika, filozofia, badania historyczne i archeologia, językoznawstwo i antropologia – POLSCY uczeni znaleźli się w światowej czołówce światowej.

W naukach technicznych wyrazem rozwoju był światowy poziom konstrukcji lotniczych, budownictwa mostowego, niektórych technologii chemicznych czy zastosowań tele- i radiotechniki.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron