JOHN LOCK E- 1632 – 1704 [Uk]

• “Rozważania dot. rozumu ludzkiego”

• zasada empiryzmu

  • twórca EMPIRYZMU

  • skąd pochodzi nasza wiedza zawarta w ideach, pojęciach i sądach? Skąd czerpiemy ten źródłowy materiał informacyjny?

    Cała nasza wiedza zawarta w sądach, ideach czy teoriach pochodzi z doświadczenia.

  • Doświadczenie rozumiane jest dwojako:

    1. doświadczenie zmysłowe – nabywamy info o świecie zewnętrznym

    2. doś. wewnętrzene [refleksja] – na podstawie tego doświadczenia nabywamy info o nas samych

• krytyka teorii idei wrodzonych

  • Te podstawowe treści doświadczenia nabywane na drodze doświadczeń zmysłowych i refleksji Lock nazywa ideami [zgodnie ze znaczeniem kartezjańskim]

  • Wszystkie idee poajawiają się w wyniku jakiegoś doświadczenia. W związku z tym Lock odrzuca kartezjański pogląd o ideach wrodzonych, czyli takie które wyprzedzałyby doświadczenie. Nie ma idei wrodzonych, jakichkolwiek zasad wrodzonych.

  • Argumenty:

    1. gdyby były wrodzone, byłyby powszechnie wiadome.

    2. Nawet gdyby były powszechnie wiadome, nie dowodziłoby to ich wrodzonego charakteru (powszechność doświadczenia)

    wrodzone = powszechne

  • jeśli chodzi o zdolnośći => to chyba są wrodzone, materiał nie jest

Skoro całe nasze poznanie wynika z doświadczenia => nasze twierdzenia o świecie, albo o nas samych są wtedy uzasadnione, gdy dają się powiązać z doświadzeniem.

• Idee proste i złożone

  • wszelkie idee pochodzą ostatecznie z doświadczenia => każda idea jest nam bezpośrenido dana w doświadczeniu bądź jest skonstruowana w jakiś sposób z idei już posiadanych.

    1. 1^st – idea prosta [np.zimno, twardość, kawłek lodu, smak cukru – odbieramy za pomocą 1 zmysłu] [są też odbierane za pomocą więcej niż 1 zmysłów – np.kształt – wzrok i dotyk]nabywane wszystkimi zmysłami

       => wspólna cecha – uzyskujemy je w sposób bierny, pasywny

       gdy umysł raz posiądzie idee prostą, nie może jej wg własnej woli zmienić, zniszczyć czy zastąpić.

       Nikt sam z siebie nie jest zdolny wytowrzyć w umyślę idee prostą [kto nie czuł zapachu lilli, nigdy nie pozna jaki to zapach]

    2. 2^nd – idea złożona

       umysł potrafi przetworzyć idee złożoną, używając do tego idee prostą jako bodźca

       człowiek nie musi ograniczać się przy tworzeniu idei złożonych do obserwacji, refleksji, tworzy wg dowolnych zasad

       nie mają dla poznania takiej wagi co proste

  • idee proste umysł odbiera pasywnie, natomiast w tworzeniu idei złożonych wykazuje pewną aktywność.

• Cechy pierwotne i wtórne:

  • pierwotne – własności rzeczy, ich lista obejmuje rozciągłość, kształt, ruch.

    są obiektywne w tym sensie, że wynikają z faktu, że rzeczy są w sobie takie właśnie.

  • Wtórne – nie istnieją rzeczywiście w rzeczach

    są subiektywne

  • doświadczanie jakiejś rzeczy jako kwadratowej wynika z faktu, że rzecz sama w sobie jest kwadratowa. Natomiast doświadczenie jakiejś rzeczy jako czerwonej nie wynika, z tego, że rzecz jest czerwona, wynika z działania rzeczy na wzrok.

• Idea substancji: krytyka

  Czy istnieje substancja jako podmiot?

  • Podmoit cech <=Recz jednostkowa => cechy [barwa,smak]

  • Czy mamy obok idei cech także ideę podmiotu tych cech, czyli substancji?

  • Nie mamy żadnej jasnej idei podmiotu cech (substancji), mamy jedynie idee poszczególnych cech

    Czy w związku z tym powinniśmy odrzucić idee substancji?

  • Nie =>przypuszczamy istnienie substancji

    dlaczego?

    1. Bo nie potrafimy wyjaśnić, jak mogłyby istnieć same cechy

    2. coś musi te cechy łączyć w całość, w spółistnienie

• identyczność osoby trwającej w czasi

  Na czym opiera się identyczność osoby w czasie [pomimo zmian jakim ona podlega]?

  • Lock odróżnia:

    1. identyczność substancji – opiera się na ciągłości tego samego tworzywa

    2. identyczność organizmu – jedności ciągłości ich organizacji [tego samego życia], nie jest istotne to samo tworzywo a organizacja

    3. identyczność osoby – osoba – istota obdarzona świadomością swojego własnego “ja” wraz z pamięcią minionych doświadczeń i właśnie świadomość własnego “ja” wraz z pamięcią minionych doświadczeń jest podstawą identyczności osoby.

       W tej mierze w jakiej świadomość rozciąga się na działania przeszłe, osoba jest tą samą osobą. I tak daleko jak pamiętamy, co było naszym udziałem, tak daleko sięga nasza identyczność samych siebie.

• Liberalizm filozoficzny -

  • “2 traktaty o rządzie”

    dlaczego mamy państwo?

  • Punktem wyjścia jest stan natury, czyli bez państwa.

  • Wg Locle'a wcale nie jest stanem wojny, jak u Hobbesa

  • opiera się na pewnym prawie moralnym

  • podstawową zasadą tego prawa jest zasada równości wszystkich stworzeń rozumnych – ta zasada wyznacza podstawowe uprawnienia natury:

    1. prawo do zachowania własnego życia i obrony

    2. do wolności

    3. do własności prywatnej

    Skoro ten stan jest sam w sobie doby, to w czym leży interes by stworzyć zorganizowane społeczeństwo?

    1. w stnie natury nie ma spisanego i jednolitego prawa, a takie prawo jest potrzebne, by rozbijać spory

    2. w stanie natury ludzie sami wymierzają karę, ale ludzie w swoich sprawach są zwykle nadgorliwi a w sprawach innych opieszali, przeto potrzebny jest jednolity system sądownictwa.

    3. Człowiek w stanie naturalnym może nie dysponować omcą wyznaczenia sprawiedliwego wyroku => potrzeba jest niezależnych organów, które przestrzegałyby i pilnowały prawa[szeroko rozumianego]

    4. ochrona własności zarówno przed zewnętrznym jak i wewnętrzenym wrogiem

  • to są naturalne, racjonalne przesłanki, że państwo jest potrzebne..

  • jest to koncepcja państwa bardzo minimalnego

  • Lock zakładał, że ludzie wiedzą lepiej czego chcą i potrzebują.

  • Konstytuacja USA na podstawie tego traktatu jest.