Fotografia cyfrowa od A do Z

Aparat cyfrowy - (potocznie: cyfrak lub cyfrówka) to aparat fotograficzny rejestrujący obraz w postaci cyfrowej (tzw. mapy bitowej). Układ optyczny tworzy obraz na przetworniku optoelektronicznym (CCD) a współpracujący z nim układ elektroniczny odczytuje informacje o obrazie i przetwarza na postać cyfrową w układzie zwanym przetwornikiem analogowo-cyfrowym. Dane w postaci cyfrowej są kompresowane i zapisywane w jednym z formatów zapisu obrazu (zazwyczaj JPEG lub RAW) w pamięci aparatu (w pamięci półprzewodnikowej lub na miniaturowym dysku magnetycznym lub optycznym) albo przesyłana bezpośrednio do komputera.
Obecnie najczęściej wykorzystywanymi "trwałymi" pamięciami w aparatach cyfrowych są pamięci typu flash.


Apertura jest to efektywna średnica otworu instrumentu optycznego (np. teleskopu, lunety) przez który wpada światło, lub też soczewki lub lustra zapoczątkowującego dany układ optyczny, mierzona jako rozwartość układu czyli jako kąt pomiędzy promieniami świetlnymi wpadającymi do układu z najbardziej odmiennych kierunków. Apertura wzrasta ze średnicą układu a maleje z jego długością. Im większa apertura układu, tym czulszy instrument.



Autobracketing - (skr. AEB od ang. Auto Exposure Bracketing) - funkcja współczesnych aparatów fotograficznych polegająca na automatycznej ekspozycji kilku sąsiednich zdjęc z lekko zmienionymi parametrami - od lekkiego niedoświetlenia do lekkiego prześwietlenia, przy czym za parametr średni można przyjąć wskazania światłomierza lub wyczucie fotografa. Ilość zdjęć może wynosić trzy lub więcej (nawet do dziewięciu), a typowa różnica kolejnych naświetleń wynosi 1/3 stopnia EV (ang. Exposure Value). Oprócz korekcji parametrów naświetlania, uwzględniać również zmiany balansu bieli.



Autofocus (AF) system automatycznego ustawiania ostrości w aparatach fotograficznych.

Istnieją dwa rozwiązania umożliwiające automatyczne nastawienie ostrości w aparacie:


Oprócz ręcznego i automatycznego nastawiania ostrości istnieją też aparaty, w których ostrości się nie nastawia i jest ona zawsze ustawiona od pewnej minimalnej odległości granicznej do nieskończoności. Obiektywy w tych aparatch nazywa się FixFocus - co oznacza "Stała ostrość". Efekt ten jest możliwy do uzyskania ze względu na dużą głębię ostrości występującą w obiektywach szerokokątnych, stosowanych w tego typu aparatach.

Aparaty z AF mogą pracować zwykle w kilku trybach:


Tryb pasywny jest najbardziej popularną metodą ustawiania ostrości w lustrzankach jednoobiektywowych. Stosuje się tutaj zespół kilku czujników AF, najczęściej ułożonych na planie krzyża. W danej chwili wykorzystuje się jeden z nich. Ze względu na sposób wyboru odpowiedniego czujnika system AF może pracowac w jednym z trybów:





Balans bieli (WB) – Jest to proces kompensacji barw obrazu zarejestrowanego przez matrycę dla temperatury barwowej oświetlenia, jakie towarzyszyło wykonaniu fotografii. Na przykład światło żarowe powoduje dominację barwy żółtej. Regulacja balansu bieli niweluje ten efekt.



Aberracja chromatyczna - to wada soczewki, lub układu optycznego, polegająca na odmiennych długościach ogniskowania dla różnych barw widmowych światła (różnych długości fali światła), co objawia się rozszczepieniem światła - np. czarne punkty na białym tle będą miały dodatkowo barwne obwódki. Aberracja chromatyczna została po raz pierwszy skorygowana w układzie soczewek o nazwie achromat.



Czas otwarcia migawki - czas, podczas którego migawka pozostaje otwarta powodując ekspozycję klatki. Jest zazwyczaj mierzony w częściach sekundy. Każda zmiana czasu otwarcia migawki jest liczona jako jeden stopień przysłony.



Efekt czerwonych oczu w fotografii - zjawisko odwzorowania na zdjęciu oczu ludzi lub zwierząt jako czerwonych punktów. Powstaje przy fotografowaniu w ciemności z użyciem lampy błyskowej. Ponieważ w ciemności źrenica oka jest szeroko otwarta, mocne światło lampy błyskowej dociera do siatkówki, odbija się od niej i ponownie trafia do aparatu fotograficznego. W oku światło uzyskuje czerwoną barwę na skutek przefiltrowania przez naczynia krwionośne. Zjawisko jest szczególnie widoczne, jeśli lampa błyskowa znajduje się blisko osi obiektywu.

Producenci wbudowują w aparaty fotograficzne systemy "redukcji efektu czerwonych oczu", które mają za zadanie silnym wcześniejszym błyskiem światła spowodować zwężenie źrenic oczu fotografowanych osób lub zwierząt. Inne, dużo skuteczniejsze metody, to odsuwanie lampy błyskowej od osi obiektywu i/lub skierowanie lampy błyskowej na ścianę lub sufit lub oświetlenie fotografowanych osób.

Należy pamiętać, że zwężanie źrenic trwa od 1 do 2 sekund i taki jest minimalny czas oświetlania fotografowanych osób. W wielu przypadkach wystarczy zaświecić światło znajdujące się w pomieszczeniu by znacznie zredukować ten efekt.



Ekspozycja to w fotografii dobór parametrów w celu uzyskania odpowiedniej ilości światła dla prawidłowego zrobienia zdjęcia fotograficznego. Uzyskuje się ją poprzez ustalenie wartości przysłony i czasu naświetlania w stosunku do wybranej czułości filmu (lub jej odpowiednika w fotografii cyfrowej), lub też czułości materiału odbitkowego (papier fotograficzny, kopia diapozytywowa), a także poprzez odpowiednie dozowanie oświetlenia (lampy błyskowe, lampy o świetle ciągłym, odbłyśniki, ekrany, żaluzje, rozpraszacze światła itp.).

Rodzaje ekspozycji w przypadku pracy z urządzeniem rejestrującym obraz (np. aparat fotograficzny, kamera filmowa).



Filtr obiektywu fotograficznego, filtr fotograficzny - płaska nasadka na obiektyw zmieniająca wygląd fotografowanego obrazu, nakładana najczęściej na przód obiektywu, a jeśli jest to niemożliwe, to na jego tył (np. w obiektywach lustrzanych, lub najszerszych). Filtry występują w postaci opraw wkręcanych na stosowny gwint na obiektywie, opraw zaciskanych, lub wkładów do specjalnej ramki montowanej na obiektywie (system Cokin). Do filtrów nie zalicza się nasadek zmieniających ogniskową (są to konwertery). Typowe filtry posiadają dwa gwinty - z tyłu zewnętrzny, do mocowania na innym filtrze lub na obiektywie, oraz z przodu, do mocowania kolejnego filtra, osłony przeciwsłonecznej lub zakrywki obiektywu.

Najczęstszym błędem wynikającym z nieprawidłowego użycia filtrów jest używanie kilku filtrów wkręcanych jednocześnie. Efektem takiego błędu jest winietowanie, spowodowane tym, że po prostu, obudowa filtru zaczyna zasłaniać część kadru. Dlatego też, w celu przeciwdziałania winietowaniu, filtry robi się jak najcieńsze, a w skrajnych przypadkach - dla obiektywów najszerszych, produkowane są specjalne wersje filtrów pozbawione gwintu z przodu (tzw. wersja slim). Błędu tego można uniknąć stosując wiele filtrów w systemie Cokin - ramka, w którą wkłada się te filmy jest zwykle dużo większa niż średnica gwintu i zawiera szczeliny umożliwiające zamontowanie kilku (zwykle trzech) filtrów. Dodatkowo, ramka taka zwiększa możliwości zastosowania filtrów połówkowych.

Rodzaje filtrów



Głębia ostrości – parametr stosowany w optyce do określania zakresu odległości, w którym obiekty obserwowane przez urządzenie optyczne sprawiają wrażenie ostrych.

Na zakres głębi ostrości mają wpływ następujące czynniki:





Interpolacja (żarg. resampling, od ang. resample) w grafice komputerowej to transformacja bitmapy polegająca na zmianie ilości jej pikseli. Efektem interpolacji jest rzeczywiste powiększenie lub pomniejszenie obrazu bitmapowego, lub zmiana proporcji jego boków.

Istnieją trzy główne rodzaje interpolacji:


Ponieważ obraz bitmapowy przypomina szachownicę lub papier milimetrowy, to wszelkie obracanie bitmapy o kąt inny niż 90 i 180 stopni odbywa się również na drodze interpolacji.



JPG, TIFF, RAW – co i jak?
Wielu z was zastanawia się co to jest RAW i TIFF. Coraz więcej z was ma możliwość tworzenia plików w tym właśnie rozszerzeniu, ale nie wie do końca co to jest i jakie płyną z tego korzyści. Postaram się w prosty sposób powiedzieć wam trochę na temat tego potężnego narzędzia, które niegdyś było zarezerwowane tylko dla profesjonalistów, lecz z biegiem czasu i popularyzacji fotografii staje się dobrem ogólnodostępnym.

Wszystkie obecne modele aparatów cyfrowych zapisują zdjęcia w formacie JPG. Jego niewątpliwą zaletą jest niewielka waga tworzonych plików, która okupiona jest jedynie 24bitową głębią kolorów, oraz artefaktami, które mogą się ujawnić na zdjęciach. Dlatego też mamy do dyspozycji 2 inne formaty, które pozwalają zapisywać zdjęcia bez utraty informacji o kolorze, jednak zajmują znacznie więcej miejsca nić pliki JPG, mowa o formacie TIFF i RAW.

TIFF jest to format pozwalający zapisać nasze zdjęcia bez utraty informacji o kolorze. Zdjęcia są zapisywane z głębią kolorów 24-48 bit. Format ten ma jednak wadę, która jest nie do zaakceptowania, przykładowo plik zapisany w tym formacie przy użyciu 24 bitowej głębi kolorów z aparatu o matrycy wielkości około 5mln będzie zajmował jakieś 15MB. Jest to trochę duża waga pliku, dla przykładu na karcie 1GB zmieścimy niespełna 70zdjęć, nie jest to porażająca liczba. Kolejnym minusem jest spowolnienie pracy aparatu, jeśli nie jest to aparat z dużym buforem czas zapisu jednego zdjęcia może się wahać od kilkunastu do kilkudziesięciu sekund, podczas których nie możemy wykonać następnego ujęcia.

RAW (ang. surowy) nie jest normalnym formatem zapisu zdjęć, jest to bowiem cyfrowy negatyw, a więc plik, którego nie będziemy mogli otworzyć na naszym komputerze bez odpowiedniego oprogramowania. Z softem nie powinniśmy mieć jednak problemu, bo jeśli nasz aparat obsługuje RAW, producent zapewne dorzucił oryginalne oprogramowanie na CD, może nie oferuje ono nadzwyczajnych możliwości ale na początek zanim znajdziemy coś lepszego powinno być wystarczające. Format RAW powstał w związku z ograniczeniami jakościowymi JPG i wagowymi TIFF. RAW nie zapisuje informacji o kolorze, tylko natężenie światła padającego na dany piksel matrycy. Nie zawiera informacji o kolorze bo każda komórka światłoczuła na matrycy rejestruje tylko jedne podstawowy kolor: R (czerwony) G (zielony) B (niebieski) -> RGB, pozostałe informacje są interpretowane na podstawie oświetlenia sąsiednich czujników. Dzięki zapisowi informacji dotyczących oświetlenia a nie koloru pliki są znacznie mniejsze niż ma to miejsce w formacie TIFF. Format TIFF zapisuje zdjęcie z 24 bitową głębią kolorów co daje nam 8 bitów na kolor, przy formacie RAW możemy uzyskać nawet 16bitów na kolor przy mniejszej wadze pliku. Po konwersji pliku RAW otrzymujemy 48bitową rozpiętość tonalną co w końcowym rezultacie daje nam większą ilość szczegółów na zdjęciu i mniej zaszumiany obraz. Zdjęcie wykonane w formacie RAW, możemy przekonwertować za pomocą odpowiedniego oprogramowania o czym wspomniałem wcześniej, musimy przeprowadzić ten zabieg z każdym plikiem RAW, bo swobodnie oglądać go na swoim monitorze tak jak pliki JPG, TIFF, GIF czy BMP. Podczas wywoływania naszego zdjęcia będziemy mogli podnieść mu temperaturę barw, odszumić, wyostrzyć poprawić kontrast, usunąć hot piksele i zrobić wiele innych zabiegów które wpłyną na jakość naszego zdjęcia. Wywołanie jednego pliku Raw, który później zapiszemy jako JPG nie powinien przekroczyć 2-3 minut, więc wydaje mi się że jest to dobry kompromis co do wagi, jakości i czasu jaki musimy spędzić wywołując nasz cyfrowy negatyw.



Kompresja obrazu - algorytm zmniejszania rozmiaru pliku ze zdjęciem kosztem utraty jakości obrazu. Polega na zmianie sposobu zapisu informacji w taki sposób, aby zmniejszyć redundancję i tym samym objętość zbioru, nie zmieniając przenoszonych informacji. Innymi słowy chodzi o wyrażenie tego samego zestawu informacji, lecz za pomocą mniejszej liczby bitów.



Lampa błyskowa - urządzenie, które wyzwala wiązkę światła niezbędną do właściwego oświetlenia fotografowanego obiektu. Umożliwia wykonywanie zdjęć w niekorzystnych warunkach oświetleniowych. Jej działanie jest ściśle związane z mechaniką lub elektroniką aparatu fotograficznego.



Liczba przewodnia (LP) – podstawowy parametr lampy błyskowej. Służy do określania siły jej strumienia świetlnego, co pozwala na obliczenie wartości przysłony przy fotografii z wykorzystaniem lampy.

Liczba ta oznacza odległość lampy od oświetlanego nią obiektu, z jakiej do obiektu dotrze odpowiednia ilość światła do poprawnego naświetlenia filmu ISO100 przy przysłonie f/1.

Wartość przysłony oblicza się następująco:



Lustrzanka - aparat fotograficzny wyposażony w lustro i matówkę. Zadaniem zespołu lustra i matówki jest dokładna prezentacja bieżącego kadru. Rozwiązanie takie ma znaczenie przy precyzyjnym nastawianiu odległości fotografowania, ocenianiu głębi ostrości, ocenie aberracji optycznych, jak również przy prawidłowym kadrowaniu obiektów nieodległych. Sprzyja również kompozycji kadru, ocenie proporcji oświetlenia itp.

W zależności od liczby obiektywów lustrzanki dzielą się na:



Lustrzanka dwuobiektywowa

Starszą konstrukcją jest lustrzanka dwuobiektywowa, w której każdy z obiektywów służy tylko jednemu celowi - albo prezentacji kadru, albo naświetlaniu materiału światłoczułego. Aparaty te charakteryzowały się zwiększonymi wymiarami w stosunku do aparatów jednoobiektywowych na ten sam rodzaj filmu. Dzisiaj nie są już stosowane. Ich zaletą w porównaniu z wcześniejszymi rozwiązaniami było przedstawianie kadru na wygodnej i dużej matówce ze wszystkimi tego pozytywnymi skutkami. Wadą był jednak nadal efekt paralaksy pomiędzy kadrem obserwowanym i naświetlanym. Natomiast zaletą w porównaniu do późniejszych lustrzanek jednoobiektywowych była możliwość obserwacji kadru w trakcie robienia zdjęcia, co ma znaczenie przy długich czasach naświetlania.
[Edytuj]

Lustrzanka jednoobiektywowa

Jest to konstrukcja nieco młodsza, a obecnie dominująca wśród aparatów średniej i wyższej klasy. Występuje tu tylko jeden obiektyw, który służy zarówno do obserwacji kadru, jak i naświetleń. Lustro w tego typu aparatach unosi się na czas potrzebny do zrobienia zdjęcia odsłaniając migawkę, przestając jednak tym samym prezentować kadr osobie fotografującej. Olbrzymią zaletą tego rozwiązania jest przedstawianie osobie fotografującej kadru w dokładnie takiej postaci, w jakiej będzie naświetlony. Szczególną zaletą jest u całkowity brak paralaksy. Rozwiązanie takie umożliwia również wygodne stosowanie pełnej gamy obiektywów wymiennych, konwerterów i różnego rodzaju nasadek na obiektywy.



Migawka jest częścią aparatu fotograficznego służącą do odsłaniania na odpowiedni czas a następnie zasłaniania z powrotem materiału światłoczułego (lub przetwornika optoelektronicznego) w celu jego prawidłowej ekspozycji czyli dostarczenia odpowiedniej ilości światła padającego przez obiektyw.

Migawka centralna umieszczona jest we wnętrzu obiektywu, lub tuż za nim. Składa się z kilku elementów z cienkiej blaszki stalowej, rozmieszczonych symetrycznie wokół osi optycznej aparatu. Uruchomienie mechanizmu migawki powoduje odchylenie elementów otwierające drogę światłu na określony czas, a następnie ich zamknięcie.

Migawka szczelinowa stosowana obecnie najczęściej w lustrzankach umieszczona jest pomiędzy obiektywem a materiałem światłoczułym. Składa się z dwóch równolegle prowadzonych taśm stalowych lub płóciennych, z których każda posiada wycięty otwór. Zmiana położenia taśm względem siebie skutkuje zwiększeniem lub zmiejszeniem wielkości otworu. Naciągnięcie i zwolnienie mechanizmu migawki powoduje przesuwanie się otworu wzdłuż materiału światłoczułego, czego skutkiem jest jego równomierne naświetlenie.

W dawniej produkowanych aparatach czas otwarcia migawki regulowany był mechanicznie. Większość obecnie produkowanych modeli ma migawkę sterowaną elektronicznie, co skutkuje większą dokładnością i lepszą powtarzalnością czasu naświetlania. Standardowo oferowany przedział czasu otwarcia migawki to obecnie od 1/2000 do 1/15 sekundy.



Obiektyw jest soczewką, układem optycznym, lub układem magnetycznym przenoszącym obraz przedmiotu do dalszej części aparatu
Rodzaje obietywów:



Ogniskowa (ogniskowa odległość) - odległość pomiędzy ogniskiem układu optycznego a punktem głównym układu optycznego np. odległość soczewki od punktu, w którym skupione zostaną promienie słoneczne.

Dla układów soczewkowych wyróżnia się ogniskową przednią f i tylną F, spełniona jest równość:
f/n = F/N

gdzie n, N - współczynniki załamania światła dla ośrodków odpowiednio przed i za układem optycznym.

Jeśli układ znajduje się w jednorodnym ośrodku, to n = N, a więc również f = F. Odległość ogniskowa danego układu optycznego określa jego powiększenie .



Optyczna stabilizacja obrazu - Znacznie ogranicza efekt poruszenia zdjęcia (w wyniku poruszenia ręki), co jest szczególnie ważne przy wykonywaniu zdjęc przy maksmyalnym zbliżeniu w aparatach, które mają duży zakres zoomu. Żyroskopy wykrywające najmniejszy ruch i soczewka korygująca przeciwdziałają efektowi poruszenia obiektywu, dzięki czemu zdjęcia są ostrzejsze nawet przy dużych zbliżeniach i długich czasach (np przy słabym oświetleniu.



Paralaksa - niezgodność, niepokrywanie się obrazu widzianego w celowniku z obrazem fotograficznym. Wolne od tego błędu są aparaty fotograficzne, w których celowanie odbywa się poprzez obiektyw, np. lustrzanki jednoobiektywowe i niektóre aparaty studyjne. Błąd paralaksy maleje ze wzrostem odległości od fotografowanego motywu.



Przesłona - (gr. diafragma, łac. apertura, niem. blenda) – część urządzenia optycznego w postaci regulowanej przeszkody na drodze strumienia światła. Regulując szerokość szczeliny (jej średnicę, będącą jednocześnie aperturą urządzenia) można zmieniać ilość światła przechodzącego przez urządzenie, a jednocześnie wpływać na głębię ostrości uzyskiwanego obrazu.

W przypadku urządzeń rejestrujących obraz (np. aparaty fotograficzne, kamery filmowe) przysłona jest jednym z dwóch elementów dozujących odpowiednią ilość światła podczas naświetlania. Drugim jest urządzenie sterujące czasem otwarcia migawki. W przypadku urządzeń naświetlających sytuacja wygląda analogicznie, np. w przypadku powiększalnika fotograficznego drugim elementem jest zestaw lampa + zegar ciemniowy.



Początkujący fotografowie cyfrowi miewają problemy ze zrozumieniem pojęcia rozdzielczości. Częstokroć mylone są terminy rozdzielczości i rozmiaru zdjęcia, a także jednostki, którymi opisywane są rozdzielczość obrazu cyfrowego oraz monitorów i drukarek.

Cyfrowe zdjęcie to zbiór przylegających do siebie, drobnych punktów (pikseli) o zróżnicowanej kolorystyce. Punkty te są identycznej wielkości, więc ściśle określona ich liczba mieści się na danej powierzchni. Dzięki temu, że mają różne barwy, tworzą różne kompozycje. Mówiąc bardziej naukowo, zdjęcie z aparatu cyfrowego to tak zwana mapa bitowa, stworzona z ułożonych jeden obok drugiego pikseli. W przypadku zdjęcia zapisanego w formacie JPEG, każdy piksel może przybierać jeden z ponad 16 milionów dostępnych kolorów, bowiem głębia bitowa takiego obrazu wynosi 24 bity (3 x 8 bitów na każdy spośród trzech kanałów barwnych).
Mozaika pikseli tworząca cyfrowe zdjęcie jest bardzo skomplikowana, więc musi się rządzić ściśle określonymi prawami, aby każde urządzenie mogło bez trudu wyświetlić lub wydrukować dane zdjęcie. Kluczowym jest tu pojęcie rozdzielczości.

ROZDZIELCZOŚĆ MONITORA I DRUKARKI

W przypadku, gdy cyfrowe zdjęcie wyświetlane jest na monitorze, jego rozdzielczość określa się liniowo, to znaczy że piksele zlicza się w linii prostej. Podstawową jednostką jest cal (2.54 centymetra), więc typowa rozdzielczość obrazu cyfrowego będzie określoną liczbę pikseli na cal długości. Na przykład typowy obraz zoptymalizowany do Internetu będzie miał rozdzielczość 72 ppi (ang. 72 pixels per inch, 72 piksele na cal). Natomiast typowa rozdzielczość zdjęcia, z którego zamierzamy zrobić odbitki lub które ma zostać wydrukowane, to 200-300 ppi. Rozdzielczość wyświetlanego obrazu cyfrowego to zatem liczba pikseli na długości jednego cala.

Nieco inaczej rzecz się ma w przypadku zdjęć drukowanych w drukarkach. Także w tym przypadku podstawową jednostką jest cal, jednakże zliczane są punkty (kropki). Rozdzielczość drukarki podaje się w dpi (ang. dots per inch, kropki na cal). W przypadku drukarek wartości rozdzielczości są znacznie wyższe, niż te określające rozdzielczość obrazu cyfrowego. Wynika to z faktu, że aby drukarka mogła odwzorować barwę danego piksela obrazu, musi pokryć papier więcej niż jedną barwą. Aby uzyskać ściśle określony kolor, drukarka nakłada na siebie wiele punktów - stąd konieczność wysokiej rozdzielczości drukarki. Wyjątkiem są drukarki termosublimacyjne, które są w stanie odwzorować określony piksel jednym punktem.


Aby p rzy pomocy drukarki atramentowej uzyskać obraz o fotograficznej jakości, należy posłużyć się rozdzielczością urządzenia 1440 dpi. Gdy rozdzielczość druku jest mniejsza, obniży się zużycie atramentu, ale ucierpi jakość wydruku. Zalecana rozdzielczość wydruków (nie drukarki) to 360 ppi. W przypadku drukarek termosublimacyjnych, rozdzielczość urządzenia powinna wynosić około 300 dpi, natomiast rozdzielczość wydruku ma taką samą wartość, a więc 300 ppi.
Wprawdzie niekiedy terminy ppi i dpi są używane zamiennie, ale warto trzymać się prawidłowej terminologii celem uniknięcia nieporozumień.


ROZDZIELCZOŚĆ APARATU CYFROWEGO

Pojęcia rozdzielczości używa się także w innym kontekście. Na przykład gdy ktoś mówi o 6-megapikselowym aparacie cyfrowym, można usłyszeć, że maksymalna dostępna rozdzielczość zdjęć wynosi 3072 x 2048 pikseli. Po przemnożeniu tych wartości przez siebie uzyskamy wynik określający liczbę pikseli, z których składa się zdjęcie. Rzeczywiście przyjęło się mówić wówczas o rozdzielczości, choć oczywiście są to wartości określające liczbę pikseli na długości i szerokości, a nie ich gęstość, która w bezpośredni sposób wpływa na jakość obrazu na papierze. Liczba pikseli to po prostu liczba danych. Im więcej danych, tym większy potencjał zdjęcia, ale oczywiście tym więcej miejsca zajmuje ono na karcie pamięci. Zdjęcia z aparatu 3-megapikselowego zapisane w bezstratnym formacie TIFF będą miały wielkość 9 MB. Oczywiście, na ogół stosuje się format JPEG, który kompresując obraz zmniejsza jego rozmiar.

Warto wykonywać zdjęcia z najwyższą dostępną rozdzielczością, ponieważ nigdy nie wiadomo, jaki będzie ostateczne przeznaczenie danego obrazu. Czasem trudno przewidzieć, czy faktycznie odbitki będą miały tylko i wyłącznie rozmiar 9x13 cm, czy może któreś ze zdjęć będzie wyjątkowo udane i zasługujące na co najmniej 15 x 21 cm. Rejestracja zdjęć w większej rozdzielczości daje nam też większą swobodę przy kadrowaniu z poziomu programu graficznego.


ROZDZIELCZOŚĆ A FIZYCZNA WIELKOŚĆ OBRAZU

Większa rozdzielczość zdjęcia sprzyja obróbce w programie graficznym oraz umożliwia robienie większych odbitek. Liczba pikseli ma bezpośredni wpływ na wielkość odbitek, ale należy mieć świadomość, że duża odbitka eksponuje wszelkie wady obrazu. Tak więc, nawet jeśli dany aparat posiada matrycę 6-megapikselową, ale słabą optykę, nie warto robić odbitek w maksymalnym rozmiarze. Jeżeli natomiast przyjąć czysto teoretyczne założenie, iż liczba pikseli jest jedynym determinantem wielkość i jakości możliwych do wykonania odbitek, to poniższa tabela reprezentuje potencjał poszczególnych rozdzielczości.

liczba megapikseli format odbitki (bez interpolacji)
1 odbitki nie zalecane
2 9 x 13 cm
3 10 x 15 cm
4-5 13 x 18 cm
6 15 x 21 cm
8 20 x 30 cm


Należy podkreślić, że sztuczne zwiększenie rozdzielczości obrazu na drodze interpolacji w programie graficznym wprawdzie umożliwia wykonanie większych odbitek, ale ich jakość może być słabsza. W związku z tym faktem, warto mieć na uwadze, na jak wiele można sobie pozwolić, dokonując interpolacji. Można założyć, iż w miarę dobrą jakość da się uzyskać drukując w formacie o jeden stopień większym od zalecanego. Tak więc ze zdjęcia 2-megapikselowego można zaryzykować wykonanie odbitek 10 x 15 cm.

Równie istotne jest pojęcie rozmiaru zdjęcia, które w sposób bezpośredni związane jest z jego fizycznymi wymiarami. Pracując z obrazem o stałej liczbie pikseli, każdorazowa zmiana rozmiaru będzie skutkować zmianą rozdzielczości. Zwiększenie rozmiaru obrazu spowoduje zmniejszenie rozdzielczości. Odwrotnie jest w przypadku zmniejszenie rozmiaru - wówczas rozdzielczość wzrośnie.

Przy zachowaniu liczby pikseli, podwojenie rozdzielczości obrazu
skutkuje pomniejszeniem go do 25% oryginalnego rozmiaru.

Zależność ta ma duże znaczenie, ponieważ przygotowując obraz do druku, aby uzyskać lepszą wyrazistość dokonuje się powiększenia rozdzielczości właśnie. Bardzo ważne, by rozdzielczość obrazu była właściwa, w przeciwnym wypadku może dojść do poważnej utraty jakości.

Im większa rozdzielczość, tym większa wyrazistość obrazu, lepsze odwzorowanie szczegółów fotografowanej sceny. Obraz powinien być odpowiednio przygotowany do odbitek, zaleca się rozdzielczość 300 ppi. Decydując się na odbitki z obrazów o mniejszej rozdzielczości, ryzykujemy utratą jakości, a w skrajnych przypadkach uwidocznienie pikselowej struktury obrazu.

Właściwy wybór rozdzielczości ma również duże znaczenie podczas wysyłania zdjęć przy pomocy poczty elektronicznej. Bezsensowne jest wysyłanie przez Internet plików zdjęciowych o rozdzielczości identycznej z wymogami drukarki. Całkowicie wystarczająca jest wielkość 800 x 600 pikseli i 72 ppi. Wysyłając obraz o większej rozdzielczości dokonujemy zasadniczo dwóch błędów. Po pierwsze nie uwzględniamy środowiska, w którym zdjęcia będą oglądane. Bezpośrednią implikacją jest fakt, że obraz może nie mieścić się na ekranie. Jeżeli bowiem obszar ekranu widza ustawiony jest powiedzmy na 1024 x 768 pikseli, to każde większe zdjęcie będzie oglądane albo fragmentarycznie, albo sztucznie pomniejszone przez przeglądarkę utraci na jakości, ponieważ piksele nie będą należycie prezentowane. Po drugie, obraz o dużej rozdzielczości jest plikiem o większym rozmiarze, tak więc skrzynka pocztowa już przy kilku odebranych zdjęciach zostanie po prostu zapchana. Na ogół zwykli użytkownicy posiadają konta o ograniczonej pojemności i dlatego trzeba ograniczyć wielkość wysyłanych plików do niezbędnego minimum.


ROZDZIELCZOŚĆ MONITORA

Także w przypadku dyskusji na temat bieżącego obszaru ekranu, słyszy się niekiedy, iż ma on rozdzielczość na przykład 1024 x 768 pikseli, choć oczywiście purysta na pytanie o rozdzielczość odrzekłby, że na ogół wynosi ona 96 ppi (choć Photoshop optymalizując obrazy do Internetu zmienia ich rozdzielczość na 72 ppi). Purysta dopowiedziałby również, iż właśnie z tego powodu jako większe wyświetlane są obrazy cyfrowe, posiadające większą rozdzielczość aniżeli rozdzielczość monitora. Wynikają w związku z tym pewne nieporozumienia, ale na szczęście program Photoshop przychodzi nam z pomocą. Dzięki funkcji Widok-Wielkość rzeczywista każdy piksel obrazu odwzorowany jest dokładnie jednym pikselem monitora. Wyświetlane w ten sposób zdjęcie będzie wyraźnie uwidaczniało swój potencjał. Inną opcją, która może się przydać jest polecenie Widok-Wielkość w druku. Nie jest to wprawdzie doskonałe rozwiązanie, ale przynajmniej w przybliżeniu prezentuje wielkość obrazu zgodną z rozmiarem ewentualnego wydruku.


ZMIANA ROZDZIELCZOŚCI Z POZIOMU PHOTOSHOPA

Aby ustawić poprawną rozdzielczość dla danego zdjęcia w programie Photoshop, należy skorzystać z polecenia Obrazek-Rozmiar obrazka. Jeżeli chcemy się przekonać, w jakim rozmiarze obraz może zostać wydrukowany z rozdzielczością 300 ppi bez ingerowania w liczbę pikseli, należy wyłączyć opcję Metoda ponownego próbkowania, a następnie w polu Rozdzielczość wprowadzić wartość 300 piks/cal. Program automatycznie obliczy rozmiar zgodnie z wpisaną wartością. Na przykład wykonane aparatem cyfrowym zdjęcie o liczbie pikseli 3072x2048, w rozdzielczości 180 ppi może zostać wydrukowane w przybliżeniu na przestrzeni 43 x 29cm. Po zmianie rozdzielczości na 300 ppi rozmiar wydruku ulegnie zmniejszeniu, do 26 x 17cm.

Innym sposobem na przygotowanie obrazu do odbitek określonego rozmiaru, jest użycie narzędzia Kadruj. W pasku menu wpisanie odpowiednich wartości, na przykład Szerokość 15 cm, Wysokość 10 cm, Rozdzielczość 300 piks/cal.

Następnie rysujemy narzędziem prostokąt obejmujący stosowny fragment zdjęcia. Zatwierdzamy poprzez wciśnięcie Enter na klawiaturze, a program automatycznie dokona właściwych operacji.

W przypadku zdjęć z niektórych aparatów, nie będzie możliwe objęcie kadrem całego obrazu. Format odbitek nie pokrywa się bowiem z formatem wykonanego zdjęcia. Należy takie zdjęcia przygotowywać w przed zaniesieniem do fotolabu, bo tamtejszy pracownik może tego nie zrobić, wskutek czego zdjęcie będzie na odbitce ucięte w niekorzystny sposób.

Cały proces prawidłowego kadrowania i przygotowywania odbitek wraz z innymi praktycznymi informacjami omówiłem w filmach instruktażowych.


ROZDZIELCZOŚĆ A REKLAMA

Warto również mieć świadomość, iż rozdzielczość jest wciąż sztandarowym argumentem nieustającego wyścigu producentów aparatów cyfrowych. Liczba pikseli matrycy rejestrującej jest tylko jednym z elementów wpływających na jakość obrazu. Owszem, bezpośrednio wpływa na możliwość zarejestrowania mniejszej lub większej liczby szczegółów, ale o tym, czy będą one zarejestrowane decyduje jeszcze optyka i procesor aparatu. Nie należy pozwalać sobie wmówić, iż więcej zawsze znaczy lepiej. Niekiedy starsze aparaty dają lepszej jakości zdjęcia, aparaty o podobnej rozdzielczości, ale z niższej półki cenowej. Trudno oczekiwać, by aparat kompaktowy wart tyle, co obiektyw do lustrzanki cyfrowej pokroju Canona EOS 20D, czy Nikona D70s, robił od nich lepsze zdjęcia, nawet jeśli ma równie dużą rozdzielczość.

Autorem artykułu jest Rafał Olszak, Redaktor Naczelny www.cyfrografia.pl
oraz czasopisma CYFROGRAFIA, autor i wydawca
filmów instruktażowych o fotografii cyfrowej i cyfrowej obróbce fotografii
w Photoshop.



Samowyzwalacz - urządzenie wbudowane w aparat fotograficzny, pozwalajace na opóźnienie o określony czas zadziałania migawki. Samowyzwalacza używa się po unieruchomieniu wycelowanego aparatu.

Zastosowania samowyzwalacza:






Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron