Hasla zwiazane z epoka




HASŁA
ZWIĄZANE Z EPOKĄ

AKCJA

Akcja
to ciąg zdarzeń dający się wyodrębnić w fabule dzieła
literackiego(dramatu, opowiadania, powieści, poematu epickiego),
pozostających ze sobą w związku przyczynowo - skutkowym i
stanowiacych rezultat celowego postępowania postaci literackich.
Akcji przeciwstawia się kontrakcję -równoległy, lecz
zmierzający w odwrotnym kierunku ciąg zdarzeń; zespół
wysiłków podjętych przez obóz przeciwny dla opóźnienia lub
uniemożliwienia osiągnięcia celu. Zderzenie akcji i kontrakcji
stanowią podstawę konfliktu, a najwyższe ich nasilenie to
punkt kulminacyjny.

FABUŁA

Fabuła
to układ zdarzeń przedstawionych w utworze. Fabuła obejmuje
zdarzenia połączone ze sobą w jednym lub w wielu wątkach, z
których każdy skupiony jest na ogół wokół działań dwóch
lub wiecej postaci, zespolony więzią przyczynowo - skutkową,
następstwem w czasie albo dążeniem do określonego celu.
Fabuła wielowątkowa składa się zazwyczaj z wątku głównego
i wątków pobocznych, choć może wystąpić ich
równorzędność. W skład fabuły wchodzą również epizody, a
więc wydarzenia luźno tylko związane z głównym ciągiem
zdarzeń, choć niekiedy cała fabuła może mieć charakter
epizodyczny i być utworzona z samodzielnych w dużym stopniu
zdarzeń. Fabuła przedstawiona jest w utworze zgodnie z
porządkiem narracji, nie zawsze więc z zgodnie porządkiem
obiektywnym zdarzeń (zaręczyny poprzedzają wesele, a śmierć
pogrzeb).

INWERSJA

Inwersja
to struktura składniowa polegająca na przestawieniu naturalnego
szyku wyrazów w zdaniu lub członów składniowych. Polega ona
również na takim ukształtowaniu fabuły, że zostaje naruszona
chronologia wydarzeń; podane jest najpierw wydarzenie
późniejsze, mieszają się wydarzenia z róznych okresów
życia postaci (powieści strumienia świadomości, np. J. Joyce
"Ulisses").

MOTYW

Motyw
to najmniejsza cząstka znaczeniowa dzieła literackiego. Może
to być zdarzenie, sytuacja, przedmiot lub postać. Ze względu
na funkcję w utworze wyróżnia się motywy statyczne (w
opisach) oraz motywy dynamiczne, dzięki którym świat
przedstawiony rozwija się w czasie, podlega przekształceniom.
Każdy motyw pełniąc określoną funkcję w utworze,
równocześnie odwołuje się do serii podobnych motywów
występujących w tradycji literackiej (m. cudownego środka,
umożliwiającego bohaterowi zmianę miejsca, zwyciężenie
przeszkody; m. ruin w poezji romantycznej).

RECENZJA

Recenzja
to:

1.
Sprawozdawcze omówienie, krytyczna analiza lub ocena książek,
spektakli, wystaw, koncertów, itp.

2.
Sprawozdawcze i krytyczne omówienie danego dzieła.

3.
Krytyczne rozpatrywanie i ocena utworu.

 

Funkcje
recenzji:

-
informacyjna - poinformowanie odbiorcy o istnieniu danego utworu;

-
wartościująca- ocena dzieła;

-
postulatywna- konfrontacja przedmiotu rozważań z systemem
idealnych wartości, uwzględniając autora dzieła, tytuł,
datę powstania (reżyser, scenografia, muzyka - TV, film).

Typy
recenzji:

-
informacyjna - autor, tytuł, krótkie streszczenie, zarys
tematyki;

-
oceniająca - część informacyjna, część
analityczno-krytyczna, część oceniająco-postulatywna -
studium - ocena niezwykle dogłębna i wnikliwa;

-
recenzja-esej - zbliżona pod względem kompozycyjnym do
felietonu, z tym, że bardziej wyczerpuje tematykę z racji
większych rozmiarów;

-
recenzja-felieton - skrajnie subiektywna ocena dzieła, często
jest ona w zasadzie pretekstem do refleksji o sztuce.
Eksponowanie odczuć i wrażeń autora - znaczne ograniczenie
części informacyjnej i części analityczno-krytycznej
(recenzja-list).

 

 

 

TOTALITARYZM

Totalitaryzm
to system rządzenia opierający się na ingerencji państwa we
wszystkie dziedziny życia społecznego, kulturalnego i
politycznego, sprawowaniu nad nimi ścisłej kontroli odgórnej
przy jednoczesnym całkowitym zniesieniu kontroli społecznej;
wyraża się w prześladowaniu elementów postepowych, w
ograniczeniu większości praw obywatelskich i militaryzacji
życia społecznego.