Dodatek
Tabela 4. Temperatury i entalpie głównego przejścia
fazowego fosfolipidów
(wg Handbook of Lipid Research (Hanahan D. J., red.) Plenum Press, vol.4: The Physical
Chemistry of Lipids, New York and London, 1988)
Fosfolipid Tc "H
PC
12:0/12:0 ok. 4.3
14:0/14:0 23-24 5.0-6.0
16:0/16:0 40-42 7.7-9.0
18:0/18:0 54-56 10.2-12.0
20:0/20:0 66 12.3
22:0/22:0 75 15.0
16:lc"9/16:lc"9 -36 9.1
18:lc"2/18:lc"2 41 9.6
18:lc"5/18:lc"5 11 7.8
18:lc"9/18:lc"9 -20 - -23 7.6
16:1t"9/16:1t"9 -4
18:lt"9/18:lt"9 10-12 7.3-10.0
14:0/16:0 35.3 6.9-7.9
16:0/14:0 27.3 5.2-6.5
14:0/18:0 38.5 6.9
18:0/14:0 29.5 5.2
16:0/18:0 47-49 8.3
18:0/16:0 44 7.3
18:0/18:lc"9 6.5-13 5.3
18:0/18:1t"9 33
PE
12:0/12:0 29 4.0
14:0/14:0 47.5-50 5.8-6.4
16:0/16:0 60-66 8.5-8.8
18:0/18:0 71
16:lc"9/16:lc"9 -33.5 4.3
18:lc"9/18:lc"9 -16 4.7
18:1t"9/18:1t"9 35-38.5 6.3-7.0
16:0/18:lc"9 20
18:0/18:lc"9 30.4
Dodatek 104
Fosfolipid Tc "H
PA
12:0/12:0 pH<3 36.5
pH 5.5 33
pH>10 0
14:0/14:0 pH <3 54
pH 5.5-7.4 52 6.8
pH>11 27
16:0/16:0 pH<3 63
pH 6.5 67 5.2
pH>11 46
PG
12:0/12:0 forma -H 30
forma -Na 4
forma -Ca ok. 70 10
14:0/14:0 -H 42
-Na 23 6.9
-Ca 80-90 15.2
57-64 6.4
16:0/16:0 -H
-Na 41.5 7.9-8.9
-Ca 80-90 19
75
18:0/18:0 -H
-Na 54.5 10.5
18:lc"9/18:lc"9 -Na -18
18:1t"9/18:1t"9 -Na 10 7.1
PS
14:0/14:0 forma -Na pH 7 36 7.0
16:0/16:0 forma -Na pH 7 53-55 9.0
18:lc"9/18:lc"9 -Na pH 7 -11 8.8
18:1t"9/18:1t"9 -Na pH 7 22.5
SM
41-44 6.7-8.3
16:0 SM
57 20
18:0 SM
48.7 15.3
24:0 SM
DPG (CL)
25.2 8.7
di-(12:0/12:0)x(NH )
4 2
12.5
39.8
di-(14:0/14:0)x(NH )
4 2
57.8 17.7
di-(16:0/16:0)x(NH )
4 2
39.5 8.9
x Na
2
24.2
88.3
x Ca
Dodatek 105
Tabela 5. Temperatury przejścia dwuwarstwa-HII
fosfatydyloetanolamin
Lipid
T
BH
14:0/14:0 PE>90
18:0/18:0 PE 105
16:0/18:1 PE 75
c
18:l /18:l 55-65
t t
10
18:l /18:l
c c
0
16:l /16:l
c c
18:2 /18:2 <-15
c c
20:4 /20:4 <-30
c c
dieterowa sn 16:0/16:0 PE 87-88
dieterowa rac 14:0/14:0 PE 93.5
PE z jaj 25-35
PE transestryfikowana z PC z jaj 40-55
PE z E. coli 55-60
PE z erytrocytów 8
PE z retikulum endoplazmatycznego 7
PE z retikulum sarkoplazmatycznego -10
PE z wewnętrznej błony mitochondrialnej 10
PE z soi -10
PE transestryfikowana z PC z soi 0-20
Dodatek 106
Tabela 6. Orientacyjne masy cząsteczkowe
niektórych lipidów
Fosfolipidy
PC PA* PG* PI PS* PE
di 12:0 622 537 611 699 623 580
di 14:0 678 593 667 755 678 636
di 16:0 734 648 723 810 734 692
di 18:0 790 705 779 867 791 748
di 18:1 786 701 775 863 787 744
di 18:2 782 697 771 859 783 740
di 18:3 778 693 767 855 779 736
di 20:0 846 761 835 923 847 804
di 20:4 830 745 819 907 831 788
di 22:0 902 817 891 979 860 860
*w formie wolnej
Lizofosfolipidy
14:0 468 383 469 426
16:0 495 409 496 453
18:0 524 438 525 482
18:1 522 436 523 480
18:2 520 434 521 478
20:0 552 467 553 510
Lipidy naturalne
(średnie masy obliczone na podstawie składu reszt acylowych)
DPG (CL) 1473
ceramid 566
cerebrozyd 728
gangliozyd 1264
DGDG (rośl.) 940
MGDG (rośl.) 778
PC 787
744
PE
+
744
PA (sól Na )
PI 856
PG 775
788
PS
SM 749
LPC 508
LPE 463
LPS 508
894
sulfatyd (mono Gal.)
Tabela 7. Struktura i niektóre właściwości
wybranych związków powierzchniowo czynnych
Masa
Nazwa chemiczna Nazwa CMC
Wzór ogólny cząstecz- HLB
(notacja skrócona) handlowa (mM)
kowa
Anionowe sól sodowa siarczanu
alkilu
R: 232.2 130
oktyl 246.2 64
nonyl 260.3 32.6
decyl 274.3 16
undecyl SDS 288.3 8.2
dodecyl 316.4 2.1
tetradecyl 344.4 0.52
heksadecyl
sól sodowa sulfonianu
alkilu
R: 244.3 44
decyl 272.3 9.8
dodecyl
sól sodowa kwasu
karboksylowego
(mydło sodowe)
R:
oktyl kaprylan sodu 166.2 351
Dodatek
107
Masa
Nazwa chemiczna Nazwa CMC
Wzór ogólny cząstecz- HLB
(notacja skrócona) handlowa (mM)
kowa
Anionowe sól sodowa kwasów
żółciowych cholan sodowy 430.6 14
dezoksycholan
sodowy 414.6 5
taurocholan 537.7 10-15
sodowy
"
taurodezoksycholan
sodowy 521.7 2-6
] chlorek alkilo aminy
R: 221.8 14.7
dodecyl
Dodatek
108
Kationowe chlorek alkilo pirydyny
R:
dodecyl 283.9 14.7
heksadecyl chlorek
cetylopirydyny 340.0 0.9
bromek alkilo pirydyny
R:
dodecyl 328.3 11
heksadecyl bromek
cetylopirydyny 384.5 0.58
oktadecyl 412.6 0.61
chlorek alkilo
trójmetyloamoniowy
R:
decyl 235.8 61
dodecyl 263.9 21
tetradecyl 292.0 4.5
bromek alkilo
trójmetyloamoniowy
R:
decyl 280.3 65
dodecyl 308.4 14.2
heksadecyl CTAB 364.5 0.96
oktadecyl 440.6 0.33
Dodatek
109
Masa
Nazwa chemiczna Nazwa CMC
cząstecz- HLB
Wzór ogólny
(notacja skrócona) handlowa (mM)
kowa
palmitoilolizofosfaty-
Amfoteryczne
dylocholina 16:0 lysPC 495 0.007
278 ok. 0.045
dodecylo-N-betaina
dipalmitoilofosfaty-
dylocholina DPPC 752.1 0.000001
cholamidopropylodime-
tyloamoniosulfonian
propylu CHAPS 614.9 1.4-8
Dodatek
11 0
etery glikolu
Niejonowe
polietylenowego
i alkoholi alifatycznych
typ Brij, Lubrol
C16PEG(1) Brij 52 ok. 300 5.2
C12PEG(3) Brij 30 ok. 320 9.8
Cl8PEG(10) Brij 76 0.03 12.4
C18:lcPEG(10) Brij 96 0.04 12.4
C16PEG(10) Brij 56 ok. 400 0.002 12.9
C18:lcPEG(29) Brij 98 0.025 15.3
C16PEG(20) Brij 58 ok. 1050 0.077 15.8
C12PEG(23) Brij 35 ok. 900 0.05 16.9
262.4
C8PEG(3) 7.5
C8PEG(6) 394.6 9.9
C8PEG(9) 526.7 13
C10PEG(3) 290.4 0.6
C10PEG(6) 422.6 0.9
C10PEG(9) 554.8 1.3
C16PEG(7) 550.9 0.0017
C16PEG(9) 639.0 0.0021
C16PEG(12) 771.2 0.0023
C16PEG(15) 903.4 0.0031
C16PEG(21) 1167.8 0.0039
C16-18PEG(16-17) Lubrol WX ok. 1000 0.02-0.06 14.9
C12PEG(9-10) Lubrol PX ok. 582 0.10
Dodatek
111
Masa
Nazwa chemiczna Nazwa CMC
Wzór ogólny cząstecz- HLB
(notacja skrócona) handlowa (mM)
kowa
Niejonowe etery kwasu stearynowego
i glikolu polietylenowego
typ Myrj
Cl8PEG(8) Myrj 45 ok. 400 11.1
C18PEG(33) Myrj 52 ok. 1700 16.9
C18PEG(95) Myrj 59 ok. 4500 18.0
estry sorbitolu i kwasów
tłuszczowych
typ Span
trójoleinian sorbitolu Span 85 1050
1.8
trójstearynian Span 65 1050 2.1
monooleinian Span 80 460 4.3
monostearynian Span 60 460 4.7
palmitynian Span 40 430 6.7
laurynian Span 20 375 8.6
etery Spanów z glikolem
polietylenowym
typ Tween
PEG(5)monostearynian Tween 61 9.6
PEG(20)trójstearynian Tween 65 10.5
PEG(20)trójoleinian Tween 85 11.0
PEG(20)monostearynian Tween 60 ok. 1300 14.9
PEG(20)monooleinian Tween 80 ok. 1310 0.012 15.0
PEG(20)monopalmitynian Tween 40 ok. 1280 15.6
PEG(20)monolaurynian Tween 20 ok. 1200 16.7
Dodatek
1 1 2
Niejonowe mieszane polioksyetyleny
typ Pluronic
n: m:
1 55 Pluronic Ll0l 1
4 30 Pluronic L61 3
27 30 Pluronic L64 15
75 55 Pluronic P85 16
300 55 Pluronic F108 27
160 30 29
Pluronic F68
etery glikolu
polietylenowego
i p-t-oktylofenolu
typ Triton X,
Igepal CA,
Nonidet
n:
PEG(1) Triton X-15 250.2 3.6
PEG(3) Triton X-35 338.4 7.8
PEG(4) 382.5 0.125
PEG(5) 426.6 0.154
PEG(4-5) Triton X-45 ok. 400 0.11
PEG(6) 470.7 0.205
PEG(7) 514.7 0.246
PEG(8) 558.8 0.28
PEG(9) Nonidet P40 602.0 0.29 13.1
PEG(7-8) Triton X-114 ok. 550 0.20 12.4
Dodatek
113
Masa
Nazwa chemiczna Nazwa CMC
Wzór ogólny
cząstecz- HLB
(notacja skrócona) handlowa (mM)
kowa
Niejonowe PEG(10) 646.9 0.34
PEG(9-10) Triton X-100 ok. 650 0.024-0.30 13.5
PEG(12-13) Triton X-102 ok. 760 0.3-0.4 14.6
PEG(16) 15.8
Triton X-165 ok. 920 0.43
PEG(30) Triton X-305 ok. 1800 17.3
PEG(40) Triton X-405 ok. 2100 0.81 17.9
etery glikolu
polietylenowego
i nonylofenolu
typ Triton N
n:
PEG(10) 661.0 0.075
PEG(9-10) Triton N-101 ok. 695 0.085 13.4
alkiloestry glukozy lub
maltozy
(alkilo-D-glukopiranozyd)
R: cukier:
heptylo glu 278.4 78
oktylo glu 292.4 25
nonylo glu 306.4 6.5
decylo glu 320.4 2.2
dodecylo glu 348.5 0.19
dodecylo mal 510.6 0.16
Dodatek
114
digitonina (saponina) -
glukozydowe pochodne
sterydowe 1229.3
Tabelę opracowano na podstawie dostępnych materiałów informacyjnych firm Serva i Sigma oraz prac P. Mukerjee i K. J. Mysels, Critical
Micelle Concentrations of Aqueous Surfactant Systems, Nat. Stand. Ref. Data Ser. Nat. Bur. Stand. (US) 36 (1971) 1-227; A. Helenius i K.
Simons, Biochim. Biophys. Acta 415 (1975) 29-79.
Dodatek
11 5