Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości

lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.

Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie

książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie

praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi

bądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte

w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej

odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne

naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION

nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe

z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka

Projekt okładki: Jan Paluch

Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.

Wydawnictwo HELION

ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE

tel. [phone]

e-mail: [e-mail]

WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!

Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres

http://onepress.pl/user/opinie/buzep2

Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 978-83-246-6516-7

Copyright © Helion 2013

Printed in Poland.

•

Kup książkę

•

Poleć książkę

•

Oceń książkę

•

Księgarnia internetowa

•

Lubię to! » Nasza społeczność

Spis treci

Wstp ................................................................................................................ 7

1. Podstawowa wiedza o zespole .................................................................11

Po co nam zespoy ............................................................................................... 11
Cele szkole outdoor ..........................................................................................14
Dlaczego nauka przez dowiadczenie ...............................................................16
Cechy efektywnego zespou ................................................................................18
Cykl ycia zespou .............................................................................................. 20
Role zespoowe .................................................................................................... 25
Eliminacja bdów w pracy zespou ................................................................. 36
Proces budowania zespou ................................................................................. 38

2. Organizacja i logistyka szkolenia outdoor ........................................ 45

Wybór hotelu ...................................................................................................... 45
Karta kontroli hotelu ......................................................................................... 48
Wybór lokalizacji ................................................................................................ 48
Przygotowanie uczestników ............................................................................... 52
Ubezpieczenie szkolenia .....................................................................................53

3. Samodzielne prowadzenie prostych wydarze integracyjnych ........55

Krok po kroku ..................................................................................................... 55
Style uczenia si ................................................................................................... 58
Zanim rozpoczniesz ........................................................................................... 59
Budowanie atmosfery szkolenia ....................................................................... 60
Sposób prowadzenia poszczególnych moduów ........................................... 66
Feedback — informacja zwrotna po wiczeniu ............................................. 74
Koszty podwykonawców ................................................................................... 76

Kup książkę

Poleć książkę

4

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

4. Budowanie zespou we wspópracy

z zewntrzn firm szkoleniow .......................................................... 79

Poziom trudnoci fizycznych w szkoleniach outdoor .................................. 80
Formy wicze i gier outdoor ............................................................................81
Wybór firmy szkoleniowej ................................................................................ 84
Wzajemne oczekiwania ...................................................................................... 92
Szkolenia z manipulacj .................................................................................... 94
Wybór trenerów .................................................................................................. 95
Analiza potrzeb szkoleniowych ........................................................................ 99
Wspópraca po szkoleniu ................................................................................ 100
Ceny usug firm szkoleniowych ......................................................................101

5. Szkolenia dla duych zespoów .......................................................... 103

Cele szkole ........................................................................................................103
Wybór firmy szkoleniowej ...............................................................................105
Program zaj .................................................................................................... 107
Hotel i teren ....................................................................................................... 109
Kombinat planistyczny ....................................................................................110
Kalendarz organizatora wyjazdu ..................................................................... 111

6. Zagraniczne wyprawy integracyjne ................................................... 127

Czym s wyprawy .............................................................................................. 127
Cele wypraw ....................................................................................................... 129
Uczestnicy ...........................................................................................................135
Kierunki wypraw ................................................................................................137
Forma zaj .........................................................................................................138
Przykad programu ........................................................................................... 140
Koszty ..................................................................................................................143
Kalendarz organizacji wyjazdu ........................................................................146
Trudnoci w wyprawach ...................................................................................146
Zagroenia dla zdrowia i ycia ......................................................................... 151

7. Specyficzne zastosowania szkole outdoor ..................................... 157

Ksztatowanie otwartoci na zmiany ..............................................................157
Wprowadzanie zmian strategicznych .............................................................162
Kreowanie wizerunku pracodawcy .................................................................167

8. Przykadowe gry integracyjne i komunikacyjne ............................ 169

Komunikacja zespoowa ...................................................................................169
Umiejtno suchania ..................................................................................... 172
Komunikacja midzykulturowa ......................................................................173

Kup książkę

Poleć książkę

Spis treci

5

Planowanie zespoowe ...................................................................................... 178
Koordynacja pracy zespou ............................................................................. 179
Wyznaczanie celów ........................................................................................... 180

Aneksy — przykady narzdzi wykorzystywanych
w szkoleniach integracyjnych ................................................................. 183

Kodeks outdooru .............................................................................................. 184
Zarzdzanie prostym projektem outdoor — tabela organizacyjna .......... 192
Przykadowy program szkolenia integracyjnego .........................................195
Ankieta przedszkoleniowa — dla szkole integracyjnych ......................... 197
Przykadowa ankieta oceniajca proste wewntrzne

szkolenie integracyjne ................................................................................... 199

List do uczestników — zapowied szkolenia ................................................ 200
Przykadowe case’y wspomagajce dyskusje podsumowujce .................... 201
Fotografie ........................................................................................................... 203
Formularze obserwacyjne dla trenera ............................................................ 214
Formularz obserwacyjny dla uczestnika zaj outdoor .............................. 218
Dekalog pracy wewntrznego moderatora .................................................... 221
Lista kontrolna zada menedera organizujcego wyjazd outdoor ......... 223
List informacyjny dla hotelu goszczcego zajcia outdoor ........................ 225
Regulamin zaj outdoor ................................................................................ 227
Skad apteczki organizatora zaj outdoor ................................................... 230
Wzorzec wniosku o zgod na przeprowadzenie zaj outdoor ....................231
Wzorzec protokou powypadkowego ............................................................ 232

Kup książkę

Poleć książkę

6

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

Kup książkę

Poleć książkę

Samodzielne prowadzenie
prostych wydarze
integracyjnych

W tym rozdziale:

™

krok po kroku,

™

style uczenia si,

™

zanim rozpoczniesz,

™

budowanie atmosfery szkolenia,

™

sposób prowadzenia poszczególnych moduów,

™

feedback — informacja zwrotna po wiczeniu,

™

koszty podwykonawców.

Krok po kroku

Prace nad projektem szkolenia w terenie, realizowanego od pocztku do koca
wasnymi siami, maj nastpujcy przebieg:

Kup książkę

Poleć książkę

56

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

1.

Analiza potrzeb szkoleniowych

W przypadku zewntrznej firmy szkoleniowej, która od zera musi
poznawa swojego klienta, taka analiza jest mocno rozbudowana.
Jeli jednak szkolenie organizujemy wasnymi siami, wystarczy czsto
bieca wiedza i rozmowa z kilkoma potencjalnymi uczestnikami.

Pamita trzeba, i analiza potrzeb powinna dotyczy take formy
szkolenia. Jeli np. poowa osób ma lk wysokoci, wspinaczka raczej
odpada.

Na tym etapie warto te dyskretnie porozmawia o ewentualnych
kopotach uczestników. Czy jestemy pewni, e w gronie uczestników
nie ma cukrzyków, którzy woleliby unika nagych intensywnych
wysików (np. wspinaczka)? Czy potrafimy sobie poradzi z ewentualnym
omdleniem takiej osoby? A moe mamy kogo z wysokim ryzykiem
zawau, wic nie powinnimy zmusza go do przeciskania si przez
wskie jaskinie albo skoków na bungee?

Prowadzc analiz, warto skorzysta z ankiety, która zawarta jest
w aneksach. Nawet jeli planujemy jedynie nieformaln rozmow
z uczestnikami szkole, ankieta moe okaza si pomocna.
Uporzdkuje rozmow, podpowie pytania, zasugeruje,
jakie informacje i opinie uczestników trzeba zdoby.

2.

Konstruowanie merytorycznej zawartoci programu

Na tym etapie chodzi jedynie o dobór tematyki. Trzeba podj decyzj,
czy np. szkolenie ma koncentrowa si na komunikacji w zespole,
umiejtnoci wspólnego podejmowania decyzji, rozwijaniu asertywnoci
w kontaktach z innymi czy te na pracy w zespole midzykulturowym.
Podczas jednego szkolenia (zwykle dwu-, trzydniowego) nie powinno si
porusza wicej ni pi, sze tematów szczegóowych. Nadmiar
omawianych treci powoduje bowiem, e uczestnicy szybko zapominaj
o tym, co byo podczas zaj.

Kiedy ju znamy zakres tematyczny, trzeba ustali, co po kolei bdziemy
omawia.

Wicej o budowie programu szkolenia — w dalszej czci tego rozdziau.

3.

Dobór i testowanie wicze

Ten etap to projektowanie konkretnych wicze i gier. Jeli np.
zdecydowalimy si na temat „komunikacja”, naley znale wiczenia,
które rozwijaj t konkretn umiejtno. Przykady takich zada
prezentuj w ostatniej czci ksiki.

Kup książkę

Poleć książkę

Samodzielne prowadzenie prostych wydarze integracyjnych

57

Etap ten jest trudny dla osoby, która nigdy wczeniej nie prowadzia
szkole outdoor. Oczywiste jest, e nie mona ich prowadzi, jeli nigdy
nie byo si ich uczestnikiem. Ale nawet kto, kto wielokrotnie bra
w nich udzia, moe mie problemy z doborem wicze. Doborem
— bo projektowanie wasnych od zera to zadanie dla osób bardziej
dowiadczonych.

Pocztkujcym polecam albo konsultacje z zaprzyjanion firm
szkoleniow, albo ksiki z opisami gier team building. Kilka takich
pozycji, zawierajcych bardzo proste, podstawowe gry, pojawio si
ju na polskim rynku. W wersji anglojzycznej mona znale ich
dziesitki w ksigarni Amazon. Tego typu opracowania zawieraj
nawet i po 100 rónych gier.

Mona te zwróci si po rad do podwykonawców (patrz punkt
Koszty podwykonawców), ale ostateczna decyzja o wyborze wicze
nalee powinna do nas jako organizatorów.

Kade z wicze powinno by w miar moliwoci przetestowane,
choby na maej grupie. Zajcia outdoor to nie prezentacje — nie da si
do koca przewidzie czasu ich trwania ani przebiegu. Jeli gry nie
przetestujemy, moe si okaza, e zamiast rozwija zdolnoci przywódcze,
wywouje konflikty. Zamiast bawi — mczy. I trwa dwie godziny, a nie
pó. Tego typu wpadki s czym naturalnym dla pocztkujcego trenera.
To element nauki, trzeba ich dowiadczy. Wane, by w warunkach
testowych, a nie na prawdziwym szkoleniu.

4.

Ustalenie listy pyta, które s punktem wyjcia do dyskusji

eby wiczenie miao sens, uczestnicy musz wcign z niego wnioski.
eby tak si stao, trzeba po wiczeniu dokona jego analizy. Oczywicie
nie w formie monologu trenera. To powinna by dyskusja, w której
prowadzcy pytaniami naprowadza uczestników na waciwy tor mylenia.
Powinien mie przy tym wiadomo, i s pytania, które warto zada
i takie, których lepiej unika. S te takie, które mona zada na pocztku
i takie, z którymi lepiej nieco poczeka. Dlatego wanie ju na starcie
powinien mie list pyta, które chce zada uczestnikom po kadym
wiczeniu.

Oczywicie nie naley si tej listy uczy na pami. Nie warto te trzyma
si jej w 100%. Pewne dodatkowe pytania wymusi przebieg dyskusji.

Kup książkę

Poleć książkę

58

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

Innych nie trzeba bdzie zadawa, bo ju wczeniej na nie odpowiedziano.
Wane jednak, by nie zapomnie o najwaniejszych zagadnieniach,
które chcemy przedyskutowa.

Moliwe pytania i metodyka ich zadawania opisane zostay dokadniej
w kolejnych punktach.

5.

Znalezienie podwykonawców

Nie wszystko przygotujemy sami. Sprzt do wspinaczki, wybór terenów
do biegów na orientacj, organizacja pikniku itp. — to wszystko lepiej
zleci wyspecjalizowanym podwykonawcom. Przykadowe koszty,
z jakimi wie si podwykonawstwo, przedstawiam na kolejnych stronach.

6.

Zaatwienie spraw organizacyjnych i ubezpieczenia

O tym mówilimy w poprzednim rozdziale.

7.

Przeprowadzenie szkolenia

Wicej na ten temat w kolejnych punktach.

8.

Ocena po szkoleniu, wnioski, propozycje zmian organizacyjnych
po szkoleniu itp.

W sprawnym przeprowadzeniu projektu szkoleniowego pomocna moe oka-
za si tabela Zarzdzanie prostym projektem outdoor zawarta w aneksie do ksiki.

Style uczenia si

Szkoleniowcy powinni przekazywa wiedz w sposób dostosowany do ludz-
kich moliwoci i stylów uczenia si. Te ostatnie mona podzieli na trzy
podstawowe grupy: audytywny, wizualny i kinestetyczny. Oznacza to, e trener
powinien przekaza kad informacj trzy razy, w rónej formie, tak by dotara
do wszystkich uczestników niezalenie od ich stylów uczenia si.

Styl audytywny oznacza, e informacje przyswajamy poprzez such. Zapami-
tujemy dwiki, sowa, melodi, mocno reagujemy na barw gosu czy into-
nacj. Osoby uczce si wizualnie pamitaj to, co widziay. Kolory, ksztaty,
napisy i wykresy — to przyswajaj najlepiej. A kinestetycy ucz si poprzez
ruch i dotyk. Rozumiej to, czego mogli dotkn i uy, pamitaj to, co
miao w sobie jak dynamik. Chtnie uczestnicz w inscenizacjach, grach
menederskich, wiczeniach grupowych.

Kup książkę

Poleć książkę

Samodzielne prowadzenie prostych wydarze integracyjnych

59

Sprawny trener nie powtarza zwyczajnie trzy razy tej samej informacji. Po
prostu mówi o czym i jednoczenie pokazuje wykresy czy slajdy dotyczce
poruszanego zagadnienia. Dodatkowo odpowiednio porusza si po sali i ge-
stykuluje. Wreszcie, kiedy omówi dany punkt, przeprowadza dynamiczne
(kinestetyczne) wiczenie utrwalajce wiedz czy w praktyce sprawdzajce zdo-
byt umiejtno.

Najlepsi trenerzy id nawet o krok dalej. Dostosowuj do owych trzech ka-
naów take przekaz gosowy i wizualny. „Jak to brzmi?” — dopytuj si
osób o stylu audytywnym. „Wida tutaj wyran zaleno” — przekonuj
wizualistów. „Poruszymy kolejny punkt” — mówi do kinestetyków. Uywa-
j na przemian sów kojarzonych z dwikiem, ruchem i obrazem, by pod-
trzymywa uwag wszystkich trzech typów uczestników szkolenia. Podobnie
postpuj z pokazywanymi obrazami. Prezentuj nie tylko wykresy i hasa,
ale take rysunki przedstawiajce rzeczy kojarzce si z ruchem, dotykiem
czy muzyk, np. biegncych sportowców albo fortepian.

W przypadku outdooru kinestetyka jest czym naturalnym. Outdoor to prze-
cie ruch. Równie oczywista jest konieczno przedyskutowania wicze
(suchowcy). Ale czsto zapomina si o jeszcze jednym elemencie: zanoto-
waniu wniosków (wzrokowcy). Jak to zrobi, skoro w terenie nie ma tablicy
czy flipcharta? Ja stosuj prosty zabieg — nosz ze sob markery i kartki pa-
pieru. Rozdaj je i prosz, by kady zanotowa na swojej kartce jeden wniosek.
Potem je krótko podsumowuj, pokazujc kartki. Na koniec po powrocie
do sali szkoleniowej rozwieszam wszystkie kartki na cianie.

Zanim rozpoczniesz

Prowadzcy powinien by w peni przygotowany na wszelkie niespodzianki
na szkoleniu. Powinien te upewni si, e sprawy organizacyjne s dograne,
nawet jeli to inna osoba odpowiada za logistyk. To od trenera zaley efekt
kocowy i to jego bd uczestnicy wini za wpadki, nawet jeli wpadk bdzie
ulewa. Bo to trener mia zadba, by wszyscy mieli peleryny.

Oto lista rzeczy, które powiniene zrobi lub sprawdzi na kilka, kilkanacie
godzin przed szkoleniem.

™

Pojaw si na miejscu szkolenia na kilka godzin przed uczestnikami
i obejrzyj dokadnie orodek.

™

Sprawd, czy kucharze syszeli kiedy o wegetarianach.

™

Upewnij si, e stojcy przy recepcji automat do kawy dziaa.
Jeli nie, uprzed obsug, e musz dostarcza kaw w inny sposób.

Kup książkę

Poleć książkę

60

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

™

Skoro planujesz wiczenia plenerowe, sprawd wersj zapasow
(sala gimnastyczna, korytarz) na wypadek zaamania pogody,
szczególnie w górach.

™

We zapasowy przeduacz i wicej flipchartów.

™

Miej w baganiku samochodu zestaw nietypowych rekwizytów do gier
i zabaw, które wykorzystasz, gdyby trzeba byo rozbudzi i zmotywowa
uczestników do pracy.

™

Zaplanuj ewentualne atrakcje (konkursy, gitara itp.) na wieczorn
imprez, która jest zwykle nieodczn czci szkolenia integracyjnego.
Trener powinien by jej dobrym animatorem. Po pierwsze, poprawia
to atmosfer szkolenia i integracj uczestników. Po drugie, obecno
trenera na imprezie zwykle w magiczny sposób zmniejsza rozmiary
porannego bólu gowy uczestników.

™

Zaó wersj najgorsz: w orodku nie bdzie projektora LCD, dziurkacza,
drukarki, przeduacza ani kserokopiarki. Czy wiesz, jak si wtedy
zachowasz?

™

Pamitaj, e i tak najwaniejsza jest Twoja postawa, umiech, pomysowo
i zaangaowanie. To Ty — a nie zepsuta kserokopiarka — decydujesz
o kocowym efekcie.

Jeli po przyjedzie do hotelu okae si, e sprzt w sali szkoleniowej nie jest
ustawiony tak, jak tego oczekiwae, a sam nie dasz rady przestawi cikich
stoów, przede wszystkim si nie zaamuj. Trener, który pokazuje, e mimo
wpadek ze strony hotelu zaley mu na dobrym szkoleniu, nie bdzie krytykowany
za niezawinione bdy organizacyjne. Moe nawet odwoa si do pomocy uczest-
ników i nie bdzie mu to poczytane za minus. Kilkakrotnie zdarzyo mi si ju ra-
zem z uczestnikami nosi stoy, gdy okazao si, e pracownicy hotelu ustawili je
w bezsensownym porzdku. I mimo e na sali byli powani dyrektorzy, nikt nie
odbiera tego jako plamy na honorze. Kultura osobista, poczucie humoru i szczere
zaangaowanie — to podstawa sukcesu w takich chwilach.

Budowanie atmosfery szkolenia

To, w jaki sposób trener rozpocznie szkolenie, wpywa na cay efekt edukacyjny.
Pierwsze minuty determinuj nastawienie uczestników do prowadzcego,
tworz atmosfer w grupie i pobudzaj do mylenia lub usypiaj. Dlatego
trenerzy opracowuj specjalne wiczenia (ice-breakers) na rozpoczcie szkolenia
czy jednej z jego sesji.

Kup książkę

Poleć książkę

Samodzielne prowadzenie prostych wydarze integracyjnych

61

Ice-breakers (przeamywacze pierwszych lodów) to drobne, kilku-, kilkunasto-
minutowe wiczenia, które maj rozluni atmosfer, pobudzi mylenie i zin-
tegrowa uczestników szkolenia. Mog polega na tradycyjnym przedstawia-
niu si w maych podgrupach, ale mog te opiera si na amaniu konwencji
i stereotypów — a do rzucania w okrelony sposób zgniymi pomidorami
do tarczy. Wszystko zaley od celu wiczenia, momentu, w którym je prowa-
dzimy, i specyfiki grupy.

Zdaniem Juliusa Eitingtona (The winning trainer, Gulf Publishing Company,
1996) rol ice-breakers jest:

™

Rozbudzenie uczestników i rozlunienie ich, jeli przyszli na szkolenie
spici czy zestresowani, co w naturalny sposób utrudnioby im uczenie si.

™

Przedstawienie uczestnikom stylu prowadzenia zaj — ice-breaker
przeprowadzony na pocztku kursu (ice-breakers wykorzystujemy te
po przerwach) powinien mie tak form, w jakiej bdzie przebiegao
szkolenie: zabaw, zaj terenowych, dyskusji, prezentacji czy te
ich mieszanki (mona wtedy zacz od kilku rónych wicze
rozluniajcych).

™

Zwrócenie uwagi, e za proces uczenia si uczestnicy odpowiadaj w takim
samym stopniu jak trener, który nie jest wszechwiedzcym ekspertem,
lecz partnerem i facilitatorem.

™

Zaprezentowanie stylu pracy trenera: przyjaciel czy pozostajcy na
dystans autorytet, prowadzcy szkolenie w cakowicie nieformalnej
atmosferze czy zachowujcy pewne konwencje biznesowe itp.

™

Pokazanie zwizków pomidzy poruszanym na szkoleniu tematem
a tematami pokrewnymi, np. komunikacj a prac w zespole.

1. Przygotuj wiczenia przed sesj

Jak planowa i dobiera ice-breakers? Podstawowe kryteria to specyfika grupy,
jej oczekiwania wzgldem szkolenia, dugo szkolenia, moment, kiedy ice-
-breaker zostanie przeprowadzony, kultura organizacyjna firmy, dla której
prowadzimy szkolenie (w przypadku szkole zamknitych), osobowo trenera.

Trener musi czu si komfortowo z wiczeniem, które proponuje. Jeli jest to
nietypowa, harcerska zabawa, której sam nie chciaby wykonywa, nie prze-
kona do niej grupy albo zrobi to w sposób sztuczny, tworzcy barier midzy
nim a grup. Np. trener preferujcy zachowanie dystansu midzy sob a uczest-
nikami (choby z racji duej rónicy wieku) nie przekona nikogo do wi-
czenia wymagajcego fizycznej bliskoci, bo sam nie bdzie przykadem, jak
dobrze je wykona.

Kup książkę

Poleć książkę

62

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

Wana jest te specyfika grupy. Wspomnianej ju harcerskiej zabawy zwykle
nie bd zbyt chtnie wykonywa prezesi powanego banku, przynajmniej
na pocztku szkolenia. Bo warto pamita, e ice-breakers stosowane s take
np. po przerwie obiadowej, by przebudzi osoby upione zbyt cikim po-
sikiem. Im dalej posuwamy si w szkoleniu i im lepsza atmosfera w grupie,
na tym dziwniejsze i intymniejsze (fizycznie i psychicznie) wiczenia moemy
sobie pozwoli. Oczywicie nie mona przesadzi, szczególnie jeli grupa
skada si z osób o do konserwatywnym spojrzeniu na form szkolenia albo
nie jest przygotowana (wiek, ubiór itp.) na wiczenia wymagajce sprawnoci
fizycznej i ruchu. Ice-breaker ma przecie integrowa ludzi i pobudza ich
do mylenia, a nie naraa ich na fizyczny czy psychiczny szok.

Oczywicie ilo przeprowadzanych wicze amicych lody zaley od czasu
szkolenia. Kilkugodzinny trening zostawia nam kilkunastominutowe pole
do zabawy, weekendowe szkolenie daje nawet dwie godziny. Z ca pewnoci
czas powicony na dobrze przygotowane i poprowadzone wiczenia rozlunia-
jce nie jest zmarnowany. Dobra atmosfera i psychiczny komfort znacznie
zwikszaj tempo uczenia si. A mocno zintegrowani uczestnicy bd bardziej
skorzy do wygaszania szczerych pogldów podczas dyskusji.

2. Bd kreatywny

Stali bywalcy szkole narzekaj, e trenerzy cigle wykorzystuj te same ze-
stawy wicze na rozpoczcie sesji. Standardem jest zadanie polegajce na
przechadzaniu si po sali i wyszukiwaniu osób o tym samym znaku zodia-
ku, wyksztaceniu czy hobby, co nasze. Podobnie popularne jest budowanie
swojej wizytówki z klocków czy rysowanie swojego portretu i potem tuma-
czenie, co on wyraa.

To, e pierwsze wiczenia nie mog by zbyt intymne czy dowcipne, nie
zwalnia nas z kreatywnoci. Nawet zabaw polegajc na przedstawianiu si
mona przeprowadzi w niekonwencjonalny sposób. A wszystkie nastpujce
po niej z ca pewnoci mog by nietypowe — np. zbuduj z zadanych mate-
riaów trampolin i spadochron dla jajka, zbuduj z klocków samochód, gdy
wszyscy uczestnicy zabawy maj zawizane oczy, przedstaw — wedug otrzy-
manego scenariusza — jeden ze skeczy Latajcego Cyrku Monty Pythona.

Oczywicie do przeprowadzenia wielu wicze wystarczy papier, dugopis
i fantazja. Warto jednak zabiera ze sob na szkolenie nieco wicej rekwizy-
tów — mona wtedy przygotowa naprawd nietypowe zabawy. Zestaw takich
rekwizytów prezentuj poniej. Taki komplet czsto nie zostanie wykorzystany
w caoci, warto go jednak mie na wypadek jakich nieprzewidzianych sytuacji.

Kup książkę

Poleć książkę

Samodzielne prowadzenie prostych wydarze integracyjnych

63

Zestaw rekwizytów do projektowania ice-breakers:

™ papier, noyczki, kolorowe pisaki, spinacze, karteczki samoprzylepne

(etykiety kopertowe i post-it), tama klejca;

™ kilka pieczek do tenisa;
™ puzzle i maa paczka klocków;
™ zapaki lub inne mae patyczki;
™ paczka baloników;
™ kilka jajek;
™ kolorowe kijki o dugoci ok. 70 cm;
™ zwój cienkiego sznurka i kilka kolorowych linek lub wstek,

kilka gumek aptekarskich;

™ kawaek mikkiego, plastycznego kabla;
™ kilka gwizdków;
™ kilka maych pluszowych maskotek;
™ opaski do zawizywania oczu;
™ niebrudzca plastelina;
™ karty do gry;
™ kilkanacie woreczków foliowych lub toreb reklamowych;
™ wszelkiego rodzaju dowcipne gadety. Mona je kupi w specjalnych

sklepach z pamitkami i gadetami.

3. Zaplanuj kolejno zabaw

Prowadzcy zajcia musi ustali, w jakiej kolejnoci przeprowadzi zaplano-
wane wiczenia. Trudno rozpoczyna od zabaw wymagajcych bardzo nie-
formalnej atmosfery, gdy uczestnicy dopiero si poznali. Warto wtedy rozpo-
cz od niekonwencjonalnej formy przedstawiania si, opowiadania o swoich
oczekiwaniach wzgldem treningu itp.

Dopiero po jakim czasie mona przeprowadzi wiczenia wymagajce od
uczestników wicej szczeroci i zaufania. Mona wtedy np. poprosi o to, by
dobrali si w trzyosobowe grupy i kady opowiedzia pozostaej dwójce o naj-
bardziej nietypowym dniu, jaki zdarzy im si w cigu ostatniego roku.

Wreszcie mona przej do zada mniej standardowych, wymagajcych bar-
dziej nieformalnej atmosfery, ale te lepiej integrujcych uczestników i zmu-
szajcych do ruszania si (wane dla kinestetyków). Mona np. poprosi grup,
by ustawia jak najwyszy domek z kart, ale wszyscy, prócz jednego czonka

Kup książkę

Poleć książkę

64

Budowanie zespou. Organizacja szkole outdoor i wypraw incentive

zespou, bd mieli zawizane oczy. Pamitaj, e tego typu wiczenie mona
przeprowadzi, dopiero gdy uczestnicy s na tyle omieleni i zrelaksowani,
by móc mia si z wasnego zachowania w tak nietypowej sytuacji.

Kiedy uczestnicy s naprawd odpreni i zintegrowani, moesz przedstawi
im wiczenia wymagajce dotykania si nawzajem i wspólnych wicze
fizycznych, np. noszenia si na plecach czy apania spadajcych ze stou uczest-
ników (zabawy rozwijajce wzajemne zaufanie).

To, jak dugo zajmie przejcie od tradycyjnego przedstawiania si do niemal
szalonych kilkuminutowych zabaw, zaley nie tylko od danej grupy. Duo
waniejsza jest osobowo prowadzcego. Zdarza si, e w identycznych
grupach jedni trenerzy po kilku dniach wci nie potrafi wyj poza roz-
mowy w podgrupach, podczas gdy inni na tyle omielili grup, e ju pierw-
szego dnia domaga si uczestnictwa w zabawach, jakie pamita z harcerstwa.

4. Zadbaj o efekt edukacyjny

Uczestnicy nietypowych wicze czy gier czasem mog by im niechtni. —
Czy to, e zbuduj sze trójktów z czterech zapaek albo zrobi kilka pod-
skoków, ma jakikolwiek zwizek z tematem szkolenia? — powtpiewaj.
Trener musi wtedy dokadnie wytumaczy cel zabawy, schodzc czasem
nawet do poziomu biologii i fizjologii („Po obiedzie jestecie nieco ociali
i trudno wam si myli, a troch ruchu i miechu pozwoli wam si rozbudzi”).

Trener powinien te dokadnie wytumaczy, na czym polega zadanie. Jest
ono w kocu nietypowe, ma przeamywa stereotypowe mylenie, trudno
wic oczekiwa, e uczestnicy wykonaj je zgodnie z oczekiwaniem trenera,
jeli nie dostan zrozumiaych instrukcji. Zrozumiaych nie znaczy komplet-
nych. Czasem chodzi wanie o to, by czci domylili si sami.

Jeli zadanie wymaga rozpisania ról, lepiej zrobi to na osobnych kartkach
i wrczy je uczestnikom. Inaczej sporo czasu trzeba bdzie powici na tu-
maczenie kademu uczestnikowi z osobna jego obowizków.

Trener powinien przetestowa ice-breaker, zanim przeprowadzi go po raz
pierwszy. Mona to zrobi na grupie innych trenerów z firmy. Inaczej trudno
bdzie przewidzie, ile czasu zajmie nietypowa gra czy wiczenie. Moe si te
zdarzy, e przebiegn one cakowicie niezgodnie ze scenariuszem wymy-
lonym przez trenera.

Kup książkę

Poleć książkę

Kup książkę

Poleć książkę