Ciekawe – rozbicie belkowanie, pozostawienie tylko nad kapitelami
Kościół św. Kajetana w Monachium, 1720 roku jeszcze trwały prace, opdobna w planie do
układu Jezuickiego – jedynie jest poszerzona o wieże.
Te kościoły prowadzili włosi – Niemcy są zbyt głupi żeby móc zbudować np. kościół, który
będzie przenetował prawdziwa sztukę
Jednym z pierwszych twórców – Andrea Sliteur, pracuje tez w warszawie, płac ksiński, oł.
gł. na Czerniakowie, pomniów w Zółkwi – słynie jako znakomity rzeźbiarz – naukę wziąć od
Tylmana z gamerem
Po 1658 – siedziba władców wBerlinie – od Tylmana bierze rozbicie architrawu i
wkomponowanie w nie okna mezzanina.
Wspaniały portyk – główne wejście – wzięte z Luwru.
Twórcy działający w Wiedniu – rozwija się doskonale, przez odsunięcie zagrożenia Turków.
Po 1700 – mamy bójny rozkwit arch. niemieckiej – można gigantycnzy tom o tym napisac
(Lucas von Hildenbrandt)
1 – nurt wywodzący się od Berniniego – klasycyzujący, antykizujący, ch. wykorzystywany
przez władze polityczne np. barok Ludwika XVI, na terenie Niemiec - Lucas Fischer von
Elbracht.
2 – nurt ekspresyjny – Borominiego i Guarino Guariniego – na terenie obecnych Czech,
Rzesza Niemiecka– bardzo długo istniała sztuka gotycka, dzięki zemu świtnie rozumiano
korpus budynku – to przetrwało, dzięki temu powstały swietne dzieła barokowe. (nurt
ekspersyjno-barokowe)
3. gigantomachia architektury (Baltazar Neiman)

*Wiedeń – Johan Fischer von Elbracht (był synem rybaka, otrzymał szlachectwo od króla) –
kościół św. Trójcy w Salzburgu, wprawka przez Karolem Boromeuszem w Wiedniu – opiera
plan na owalu – do dziś nie wiemy dlaczego formowano prezbiterium w formie owalu – może
był on bardziej dynamiczny.Przecina kościół poprzeczną sosią kaplic – zamarkowane na
przecięciu dwie kapice.
- wyróżnienie cokołu, poprawne wydzielę belkowania, lekkie wklęśniecie – jest tudynmaika,
efekt wciągania który wypracował Borominie –
*- dzięło najważniejsze – k. św. Boromeusza w Wiedniu, 1716-1737, już po śmierci Fischera
(+1733) – owal który jest poziomą osią przecięrty, oś wzdłóżna zaakcentowana prezbiterium
i wejściem.
- cała masa cytatów z Rzymu – był to gł. kościół cesarski w Wiedniu
- cycta – Panteon, Kolumna Trajana (dzieje Boromeusza), dwie wierze – nawiązanie do baz.
Św. Piotra. Sama kopuła zbliża się do św. Piotra
- w ten spsoósb dowównowuje on do mitycznej stolicy – ma się stać nowym rzymem.
- wnętrze – bardzo rozczarowuje. Dość wysoki bęben – mało palstyczne, mało barokowe –
cały nasik na elewacji, a wnętzrze zarezerwowane dla cesarza jest jakie jest.
*Salzburg, kolegiata pocz. 1696 – kolegium Benedyktynów – jest o tyle ważny że zdradza
tenedencje barokowe i do tego oddziela część dla kleru i część dla swieckich
- wybrzuszaona fasada – ujęta miedzy dwei wieże – zobaczymy szereg klasztorów – każdy
kolejny kościół będzie z niego korzystła.
* Wideń, Leopold I, po 1683, buduje wielka rezydencję pod Wiedniem, Szenbrun, Fischer
projektuje kilka opcji – miało nawiązywać do Wersalu, ale być piękniejsza. Maria Teresa w
poł. XVIII wieku uznała że trzeba to skończyć
- mniej wyrafinowana arch. od wersalu – wszystko podzielone tylko pilastrami, jedynie część
śreodkowa jakoś wydobyta.

-sala lustrzana połączona z ogrodem – ok 1750 roku kończona, więc jest to już rokoko.

Kontynuają nurt berninowskie - jest twórczość braci (1715-1750) Asam
Założenie w Eltenburgu – w prostokątny układ kon. Wpisano owalną przestrzeń.
- ołtarz nawiązuje do Ekstazy św. Teresy
Kościół w Ror, po 1517 – WNMP – jest jak żywe – sa to kompozcyje niezykle przekonujące,
dlaczego w bawari było to tworzone – to okres ścierania się protestantyzmu i chrześcijaństa,
dlatego tworzy się takie twrałe kompozycje, któ®e mają nas przekonywać do wiary.
K. w Monachium, św. Neapomucena, zakupili działkę miedzy kamienicami, wyk. jako kościół
– wszelkie opcje by zwiększyć optycznie kościół zostały tu zastosowane. (kamienń na którym
został stracony do rzeki.

Wiedeń – Lucas von Hildenbrandt – był poch. szlacheckiego z Turyna. (nurt ekspersyjny)
Belwedere – dla króla, dominują czesc centralna, po bokach wielie sale i kolejno łączniki do
pawilonów.
- pokpiwał sobie z porządków – wyraźne odejście od
*k. św. Piotra w Wiedniu, lata 20. XVIII w,. na pl. Owalu, fasada z ukośnymi wierzami –
możliwe że to inspiracja dla kościołów na ślasku.
- we wnętrzu liczne pendentywy – nakryty kapą czeską, to nie jest kopuła.
* Praga – stolicą n. ekspresyjnego – k. św. Mikołaj na Małej Stranie, Krzysztofa dincen
Hoffer,
- char. wygięte gurty – dzięki nim mogły być stasowane większe formy niż kopuły,
- jest bud. Po 1703-1711 – później został zmieniona przez Kiliana Ignacy, wprowadził
jednolitą kapę.
Możemy jedynie podziwiec zaostrzone kompozycje fialrów

●

Zał. Benedy. W Rozłowie, 1708 – przenikające się owale – najw. Filary dostawione do ścian a
w środu wygląda to tak zegurty trafią na nachylone filary.

●

Ściany miedzy filarami nieistote – przeprute ogromnymi oknami.

Kilian jest autorem wielu dzieł np. w Legnickim Polu na Śląsku -1720-1740, powstaje
gigantyczna sala
- fasada bardzo sympantyczna – cokół i belkowanie a nad nim ziwńćzenie
- wnętrze we freskach, Egin Qwirynal de Agada
W czchach mamy baroko-gotyk – taka ilośc tych obiektów zgotycyzująca jest obecna na
terenie Czech – Jan Santini Aicher, zaczyna działać około 1700.
- Aicher – specjalizował się w zachowaniu gotyckiego szkieletu i tworzeniu nowych sklepień.
Wiązało się to z dość poważnymi konfiktami ponieważ – chodziło to żeby zachować to co
stare – kto nie chciał chrześcijaństwa musiał oddać swój majatek.
Ściany obudowywał nową formą – wzorował się na Reidzie z Hradczasn
- u niego sklepienia sa tylko dekoracją.
Zał. w Kadrubach, kopuła została dodana w średniowieczu i wnętzre które jest ubrane w
fantazyjną siatkę sklepień, które są tylko dekracją niczego nie dźwigają.
Zielona góra, kaplica cmentarna pośw. Św. Janowi Neapomucenowi, przez 1723 rokuem.
- wnętrze zdobią skompliwkowana siatka sklpeień.
Bawaria, di Viest, Łąka, po 1745 Dominik Cinerman, na planie owalu , skl. Wsprate na
filarach – niestety nie wystarczyły te wsporniki.
Zwinger – w Dreźnie, nawiąznanie do form Trajana w Rzymie – pomyślane jako szereg
słupów (Pepelman, Karol Fryderyk Pepelman) czysty szkielet połączony formą wieńczącą.

Kośció. NMP, Gorga Bera, po 1722 roku, 4 gigantyczne filary w których umieszczono schodu
i one dźwigają bardzo skomplikowaną kopułę, a na zewnątrz filary dociążone sterczynami.
Drezo, kościół, Kiaweri, po 1720 (był w warszawie, ale nie wiemy co robił)

WIELKIE REZYDNECJE
Schlaismeim,
Amalienburg – pawilon myśliwski, salon uważany za szczytowe formy rokoka (błękit i srebro)
- ściany wyłożone lustrami, przez co powiększa przestrzeń – kolorowo ubrani ludzi
dopełniają form tego pomieszczenia.
Witelzbachowie bawarscy wykorzystali śm. Karola VIII i chcieli przechwycić koronę
Po 1740 –rokoko – najbardziej arystokratyczny.
Pawilony schodwe – pojawia się w rezydencjach w Pomoesverde, rozb. Przez Franconi, by
pomieścić wielkie klatki schodowe dostawia się pawilony. To tez jest jeszcze tak ze jeśli w
hierarchii gość był niżej z góry go witano, a gdy schodzono na dół oznaczało to równe rangi.
Siedziba Hohenzollernów
Sanssussi – Poczdam,

Baltazar Noiman – 1680-1753, zapraszany jest przez książąt do siebie
Kościół 14 świętych, była tam niewielka kapliczka, po 1741 roku powstaje obud. Arch. tej
kaplicy bo to miejsce stało ośrodkiem pielgrzymkowym (Pevsner!!!) . Patrząc z zewnątrz
kościół z fasadą dwuwieżowa jakby bez kopuły.
- ściany są mniej ważne, przeprute oknem
- on znał fizykę, posługiwał się matematyką – jego obiekty nie walą się, są statyczn.e
Przbudowa kościoła w Nereischaim, filary, które zbierają siły oporowe.
Rezydencja, Wircburg, po 1734 dla biskupów Franconich, po za miaste buduje się płac, który
robi ogromne znaczenie.
- jest ona wzniesiono po to by pełnić funckję królow,
- klatak schodowa w Wircburgu –
- salon owalny z przedstawieniami godności Hohenzollernów.
Klatak schodowa po 1731, w Bruchsbar, biegnie do okoła i prowadzi do Sali.

ZAŁOŻENIA KLASZTORNE
- papiestwo zgodziło się na KOMENDE – który miał doprowadzić do
- przebudowuje się dawne złożenia klasztorne i tworzy duże przestrzenie.
Melc – od 1721, były tam także budynki świeckie jako centra naukowe.
Gotvaic – Lucasa von Hildenbrandt – Escorial ma przypominać, pojawiają się tam klasztory
cesarskie. (naw. Lubiąż)
Vanidachten – 1715 przebudowa, bud. Klasztorskie i świeckie oraz kościół pośrodku,
wnętrze bardzo solidne bez eksperymentów
Maria Einsiedeln, - fasada z wbrzuszenieniem, jest tam miejsce adoracji, kościół tak jak w
Salzburgu. Bardzo piękne wnętrze – konstrukcja bardzo prosta.