plik

Język francuski

Nowe wzory odmian

czasowników

S Z Y B K A P O M O C

•

doklasówki

•

doegzaminu

•

domatury

tabliceodmian•wskazówkigramatyczne•rekcja

•

Wzory odmianczasownikówregularnychiposiłkowych

•

Pełna lista czasowników nieregularnychzformami
podstawowymi

•

Komentarz gramatyczny

•

Praktyczneuzupełnieniepodręcznika,gramatyki,

samouczka

Język francuski

Nowe wzory odmian

czasowników

S Z Y B K A P O M O C

ISBN 978-83-7476-131-4

Ję

k f

N
ow

e w

n c

nik

ów

Wserii:

czasowniki angielskie

czasowniki hiszpańskie

czasowniki niemieckie

czasowniki włoskie

W j´zyku francuskim rozró˝nia si´ trzy grupy czasowników.

A. Do grupy I zalicza si´ czasowniki, których forma w bezokoliczniku czasu teraêniej-

szego (i n f i n i t i f p r é s e n t ) koƒczy si´ na -er.

B. Do grupy II nale˝à czasowniki, których i n f i n i t i f p r é s e n t koƒczy si´ na ir,

a p a r t i c i p e p r é s e n t na -issant.

C. Do grupy III nale˝à czasowniki zakoƒczone w i n f i n i t i f p r é s e n t na -re, -oir oraz

ir, które w p a r t i c i p e p r é s e n t majà koƒcówk´ -ant (a nie -issant).

Czasowniki zaliczane do grupy I i II tworzà tzw. koniugacj´ ˝ywà, poniewa˝ wszyst-

kie nowe czasowniki wchodzà w sk∏ad jednej z tych dwu grup, zw∏aszcza do grupy I,
która jest najliczniejsza.

Czasowniki nale˝àce do grupy III tworzà tzw. koniugacj´ martwà. Sà one w znacz-

nej cz´Êci nieregularne. Liczba ich nie zwi´ksza si´, poniewa˝ ˝aden nowy czasownik
nie wchodzi w sk∏ad tej grupy.

PoÊród wszystkich cz´Êci mowy czasowniki posiadajà najwi´kszà liczb´ form, mogà

bowiem wyst´powaç w ró˝nych stronach (strona czynna i strona bierna), trybach
i czasach.

W stronie biernej mogà wyst´powaç tylko czasowniki przechodnie, których dope∏-

nienie nie jest poprzedzone przyimkiem.

Rozró˝niamy szeÊç trybów, z czego cztery sà trybami osobowymi: tryb oznajmujàcy

(indicatif), tryb ∏àczàcy (subjonctif) – wyra˝ajàcy ˝yczenie lub niepewnoÊç, tryb roz-
kazujàcy (impératif) i tryb warunkowy (conditionnel). Dwa pozosta∏e tryby sà nie-
osobowe: bezokolicznik (infinitif) i imies∏ów (participe).

W niniejszej ksià˝ce znajdujà si´ tablice obejmujàce modele odmiany obu grup cza-

sowników regularnych (grupa I i II) i czasowników zwrotnych we wszystkich trybach
i podstawowych czasach prostych i z∏o˝onych, a tak˝e czasowniki posi∏kowe avoir i ˘tre
oraz wzory odmiany wszystkich czasowników ró˝niàcych si´ w jakikolwiek sposób
od czasowników regularnych. Na koƒcu ksià˝ki znajduje si´ spis wszystkich czasowników
francuskich, a przy ka˝dym z nich podano numer tablicy zawierajàcej wzór jego odmiany.
Uk∏ad czasów w obr´bie trybów jest nast´pujàcy:

Czasowniki odmieniane z czasownikiem posi∏kowym avoir lub ˘tre

Indicatif – Tryb oznajmujàcy

temps simples – czasy proste
présent – czas teraêniejszy: il donne on daje/il arrive on przybywa
imparfait – czas przesz∏y niedokonany: il donnait on dawa∏ /il arrivait on przybywa∏
passé simple – czas przesz∏y dokonany (historyczny) wyst´pujàcy obecnie wy∏àcz-
nie w j´zyku pisanym: il donna on da∏/il arriva on przyby∏
futur simple – czas przysz∏y: il donnera on da/il arrivera on przyb´dzie
temps composés – czasy z∏o˝one
passé composé – czas przesz∏y dokonany: il a donné on da∏/il est arrivé on przyby∏
plus-que-parfait – czas zaprzesz∏y: il avait donné on da∏ wczeÊniej (przed innà
czynnoÊcià)/il (elle) était arrivé(e) on (ona) przyby∏(a) wczeÊniej

Wprowadzenie

passé antérieur – czas zaprzesz∏y (historyczny) wyst´pujàcy tylko w j´zyku pisa-
nym razem z passé simple: il eut donné on da∏ wczeÊniej (przed innà czynnoÊcià)
/il (elle) fut arrivé(e) on (ona) przyby∏(a) wczeÊniej
futur intérieur – czas przysz∏y uprzedni wyra˝a czynnoÊç przysz∏à, która ma uprze-
dziç innà czynnoÊç przysz∏à wyra˝onà w futur simple: il aura donné on da (a po-
tem nastàpi inna czynnoÊç)/il (elle) sera arrivé(e) on (ona) przyb´dzie

Subjonctif – Tryb ∏àczàcy

temps simples – czasy proste
présent – czas odnoszàcy si´ do teraêniejszoÊci: qu’il donne niech on da/qu’il
(elle) arrive niech on (ona) przyb´dzie
imparfait – czas odnoszàcy si´ do przesz∏oÊci, wyst´pujàcy tylko w j´zyku pisanym:
qu’il donnât ˝eby on da∏/qu’il (elle) arrivât ˝eby on (ona) by∏(a) przyby∏(a)
temps composés – czasy z∏o˝one
passé – czas odnoszàcy si´ do przesz∏oÊci: qu’il ait donné ˝eby on by∏ da∏/qu’il
(elle) soit arrivé(e) ˝eby on (ona) by∏(a) przyby∏(a)
plus-que-parfait – czas odnoszàcy si´ do przesz∏oÊci, wyst´pujàcy tylko w j´zyku
pisanym: qu’il eût donné ˝eby on by∏ da∏/qu’il (elle) fût arrivé(e) ˝eby on (ona)
by∏(a) przyby∏(a)

Impératif – Tryb rozkazujàcy: donne! daj!/arrive! przybàdê!

Conditionnel – Tryb warunkowy

présent – czas odnoszàcy si´ do teraêniejszoÊci i przysz∏oÊci: il donnerait on da∏-
by/il (elle) arriverait on (ona) przyby∏(a)by
passé – czas odnoszàcy si´ do przesz∏oÊci: il aurait donné on by∏by da∏/il (elle) se-
rait arrivé(e) on (ona) by∏(a)by przyby∏(a)

Infinitif – Bezokolicznik (tryb nieosobowy)

présent – bezokolicznik czasu teraêniejszego: donner dawaç/arriver przybywaç
passé – bezokolicznik czasu przesz∏ego: avoir donné dawaç (w przesz∏oÊci)/ ˘tre
arrivé przybywaç (w przesz∏oÊci)

Participe – Imies∏ów

présent – imies∏ów czynny (czasu teraêniejszego): donnant dajàc/arrivant przyby-
wajàc
passé – imies∏ów przesz∏y prosty: donné dany/arrivé(e)s który(a) przyby∏(a)
passé composé – imies∏ów przesz∏y z∏o˝ony: ayant donné dawszy/étant
arrivé(e)s przybywszy

Wprowadzenie

Odmiana czasowników posiłkowych

présent

imparfait

passé simple

futur simple

j’
tu
il
nous
vous
ils

avais
avais
avait
avions
aviez
avaient

eus
eus
eut
e

mes

tes

eurent

aurai
auras
aura
aurons
aurez
auront

Subjonctif

Impératif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

eusse
eusses
e

eussions
eussiez
eussent

—

aie

—

ayons
ayez

—

aurais
aurais
aurait
aurions
auriez
auraient

présent

imparfait

présent

participe présent:

ayant

participe passé:

(e)

avoir

mieć

temps simples

Indicatif

ai
as
a

avons
avez

ont

aie
aies
ait
ayons
ayez
aient

j’
tu
il
nous
vous
ils

passé comp.

plus-que-parf.

passé ant.

futur ant.

j’
tu
il
nous
vous
ils

avais

avait

avions

aviez

avaient

eus

eut

mes

tes

eurent

aurai

auras

aura

aurons

aurez

auront

Subjonctif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

eusse

eusses

eussions

eussiez

eussent

—
—
—
—
—
—

aurais

aurait

aurions

auriez

auraient

passé

plus-que-parf.

passé

participe passé composé:

ayant

inf. passé :

avoir

temps composés

Indicatif

avons

avez

ont

aie

aies

ait

ayons

ayez

aient

j’
tu
il
nous
vous
ils

Odmiana czasowników posiłkowych

présent

imparfait

passé simple

futur simple

j(e)
tu
il
nous
vous
ils

étais
étais
était
étions
étiez
étaient

fus
fus
fut
f

mes

tes

furent

serai
seras
sera
serons
serez
seront

Subjonctif

Impératif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

fusse
fusses
f

fussions
fussiez
fussent

—

sois

—

soyons
soyez

—

serais
serais
serait
serions
seriez
seraient

présent

imparfait

présent

participe présent:

étant

participe passé:

été

tre

być

temps simples

Indicatif

suis
es
est
sommes

tes

sont

sois
sois
soit
soyons
soyez
soient

je
tu
il
nous
vous
ils

passé comp.

plus-que-parf.

passé ant.

futur ant.

j’
tu
il
nous
vous
ils

avais

été

avais

été

avait

été

avions

été

aviez

été

avaient

été

eus

été

eus

été

eut

été

mes

été

tes

été

eurent

été

aurai

été

auras

été

aura

été

aurons

été

aurez

été

auront

été

Subjonctif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

eusse

été

eusses

été

eussions

été

eussiez

été

eussent

été

—
—
—
—
—
—

aurais

été

aurais

été

aurait

été

aurions

été

auriez

été

auraient

été

passé

plus-que-parf.

passé

participe passé composé:

été

inf. passé :

avoir

été

temps composés

Indicatif

été

avons

été

avez

été

ont

été

aie

été

aies

été

ait

été

ayons

été

ayez

été

aient

été

j’
tu
il
nous
vous
ils

Wzór odmiany z czasownikiem posiłkowym avoir
dla czasowników zaczynających się od spółgłoski

Wzór odmiany z czasownikiem posiłkowym

ttrre

dla czasowników zaczynających się od spółgłoski

Wzór odmiany z czasownikiem posiłkowym avoir
dla czasowników zaczynających się od samogłoski

Wzór odmiany z czasownikiem posiłkowym

ttrre

dla czasowników zaczynających się od samogłoski

Czasowniki zakończone na --é

ég

err

Czasowniki zakończone na --e

ette

err (typ a

ette

err)

Czasowniki zakończone na --e

elle

err

Czasowniki zakończone na --é

é przed ostatnią sylabą

Czasowniki zakończone na --é

ée

err

Czasowniki zakończone na --o

err

Czasowniki zakończone na --u

err

Czasowniki zakończone na --o

err (typ e

err)

Czasowniki zakończone na --iie

err

Czasowniki zakończone na --e

ette

err (typ jje

ette

err)

Czasowniki zakończone na --g

err

Czasowniki zakończone na --c

err

Czasowniki zakończone na --a

err

Czasowniki zakończone na --e

e przed ostatnią sylabą

Pierwsza grupa

Pierwsza grupa

présent

imparfait

passé simple

futur simple

je
tu
il
nous
vous
ils

donn

ais

donn

ais

donn

ait

donn

ions

donn

iez

donn

aient

donn

mes

donn

tes

donn

rent

donn

erai

donn

eras

donn

era

donn

erons

donn

erez

donn

eront

Subjonctif

Impératif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

donn

asse

donn

asses

donn

assions

donn

assiez

donn

assent

—
donn

ons

donn

—

donn

erais

donn

erais

donn

erait

donn

erions

donn

eriez

donn

eraient

présent

imparfait

présent

participe présent:

donnant

participe passé:

donné(e)

donner

dawać

temps simples

Indicatif

donn

ons

donn

ent

donn

ions

donn

iez

donn

ent

je
tu
il
nous
vous
ils

passé comp.

plus-que-parf. passé ant.

futur ant.

j’
tu
il
nous
vous
ils

avais donné
avais donné
avait donné
avions donné
aviez donné
avaient donné

eus donné
eus donné
eut donné
e

mes donné

tes donné

eurent donné

aurai donné
auras donné
aura donné
aurons donné
aurez donné
auront donné

Subjonctif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

eusse donné
eusses donné
e

t donné

eussions donné
eussiez donné
eussent donné

—
—
—
—
—
—

aurais donné
aurais donné
aurait donné
aurions donné
auriez donné
auraient donné

passé

plus-que-parf.

passé

participe passé composé:

ayant donné

inf. passé:

avoir donné

temps composés

Indicatif

ai donné
as donné
a donné
avons donné
avez donné
ont donné

aie donné
aies donné
ait donné
ayons donné
ayez donné
aient donné

j’
tu
il
nous
vous
ils

Pierwsza grupa

présent

imparfait

passé simple futur simple

je
tu
il
nous
vous
ils

ne donnais pas
ne donnais pas
ne donnait pas
ne donnions pas
ne donniez pas
ne donnaient pas

ne donnai pas
ne donnas pas
ne donna pas
ne donn

mes pas

ne donn

tes pas

ne donn

rent pas

ne donnerai pas
ne donneras pas
ne donnera pas
ne donnerons pas
ne donnerez pas
ne donnerons pas

Subjonctif

Impératif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

ne donnasse pas
ne donnasses pas
ne donn

t pas

ne donnassions pas
ne donnassiez pas
ne donnassent pas

—
ne donne pas
—
ne donnons pas
ne donnez pas
—

ne donnerais pas
ne donnerais pas
ne donnerait pas
ne donnerions pas
ne donneriez pas
ne donneraient pas

présent

imparfait

présent

participe présent:

ne donnant pas

participe passé:

donné

temps simples

Indicatif

donne pas
donnes pas
donne pas
donnons pas
donnez pas
donnent pas

ne donne pas
ne donnes pas
ne donne pas
ne donnions pas
ne donniez pas
ne donnent pas

je
tu
il
nous
vous
ils

Forma przeczàca

ne
ne
ne
ne
ne
ne

passé comp.

plus-que-parf.

passé ant.

futur ant.

je
tu
il
nous
vous
ils

n’avais pas donné
n’avais pas donné
n’avait pas donné
n’avions pas donné
n’aviez pas donné
n’avaient pas donné

n’eus pas donné
n’eus pas donné
n’eut pas donné
n’e

mes pas donné

n’e

tes pas donné

n’eurent pas donné

n’aurai pas donné
n’auras pas donné
n’aura pas donné
n’aurons pas donné
n’aurez pas donné
n’auront pas donné

Subjonctif

Conditionnel

que
que
qu’
que
que
qu’

n’eusse pas donné
n’eusses pas donné
n’e

t pas donné

n’eussions pas donné
n’eussiez pas donné
n’eussent pas doné

—
—
—
—
—
—

n’aurais pas donné
n’aurais pas donné
n’aurait pas donné
n’aurions pas donné
n’auriez pas donné
n’auraient pas donné

passé

plus-que-parf.

passé

participe passé composé:

n’ayant pas donné

inf. passé:

ne pas avoir donné

temps composés

Indicatif

n’ai pas donné
n’as pas donné
n’a pas donné
n’avons pas donné
n’avez pas donné
n’ont pas donné

n’aie pas donné
n’aies pas donné
n’ait pas donné
n’ayons pas donné
n’ayez pas donné
n’aient pas donné

je
tu
il
nous
vous
ils