„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:

mgr in

. Krzysztof Kubit

mgr El

bieta Pietrasz

mgr in

. Jolanta Nowak

Recenzenci:

dr Katarzyna Cholewa-Kowalska
mgr in

. Marek Galewicz

Opracowanie redakcyjne:

mgr Iwona Kacak

Korekta merytoryczna:
mgr in

. Barbara Arciszewska

mgr in

. Aneta Hedasz

Korekta techniczna:
mgr Magdalena Mrozkowiak

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spis tre

Wprowadzenie

Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu

dydaktyczno-wychowawczego

II.

Plany nauczania

III Moduły kształcenia w zawodzie

1. Podstawy zawodu

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

Konstruowanie elementów maszyn i urz

dze

Stosowanie podstawowych technik obróbki materiałów

Stosowanie układów sterowania i regulacji maszyn
i urz

dze

2. Metody badania surowców szklarskich i szkła

Okre

lanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich

Badanie wła

ciwo

ci szkła

Wykonywanie analiz laboratoryjnych surowców
szklarskich i szkła

3. Technologia topienia masy szklanej

Opracowywanie receptur zestawu szklarskiego

Dobieranie

surowców

sporz

dzanie

zestawu

szklarskiego

Eksploatacja pieców szklarskich

Topienie masy szklanej

4. Technologia produkcji i przetwarzania szkła

Wytwarzanie szkła gospodarczego i opakowaniowego

Wytwarzanie szkła technicznego

Wytwarzanie szkła budowlanego

Stosowanie technik wyka

czania szkła

Stosowanie technik zdobienia szkła

Stosowanie technik przetwórstwa szkła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Praktyka zawodowa

Organizowanie procesów produkcyjnych

Nadzorowanie procesów produkcyjnych

101

Wprowadzenie

Celem kształcenia w zawodzie technik technologii szkła jest

przygotowanie absolwenta do skutecznego wykonywania zada

zawodowych w warunkach gospodarki rynkowej. Wymaga to zarówno
dobrego przygotowania ogólnego jak i opanowania podstawowej wiedzy
i umiej

tno

ci prezentowania wła

ciwych postaw zawodowych.

Absolwent

szkoły

powinien

charakteryzowa

otwarto

komunikatywno

, wyobra

, zdolno

do ci

głego uczenia si

i podnoszenia kwalifikacji, a tak

e umiej

tno

oceny własnych

liwo

ci.

Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podej

cia modułowego,

poprzez powi

zanie celów i materiału nauczania z procesem pracy

i zadaniami zawodowymi umo

liwia:

−

przygotowanie uczniów do wykonywania zada

zawodowych, głównie

przez realizacj

zada

zbli

onych do tych, które s

wykonywane na

stanowisku pracy,

−

integracj

tre

ci nauczania z ró

nych dyscyplin wiedzy,

−

stymulowanie aktywno

ci intelektualnej i motorycznej uczniów,

pozwalaj

cej na indywidualizacj

procesu nauczania.

Kształcenie modułowe charakteryzuje si

tym,

−

preferowane s

aktywizuj

ce metody nauczania, które wyzwalaj

aktywno

ść

, kreatywno

ść

i zdolno

ść

do samooceny ucz

cego si

oraz

zmieniaj

rol

nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta,

organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego,

−

proces nauczania - uczenia si

ukierunkowany jest na osi

ganie

umiej

tno

ci intelektualnych i praktycznych, które umo

liwiaj

wykonywanie okre

lonego zakresu pracy w zawodzie,

−

wykorzystuj

w szerokim zakresie zasad

transferu wiedzy

i umiej

tno

ci wcze

niej uzyskanych przez ucznia w toku nauki

formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej,

−

program nauczania posiada elastyczn

struktur

, a znajduj

ce si

w nim moduły i jednostki modułowe mo

na aktualizowa

modyfikowa

, uzupełnia

i wymienia

nie burz

c ich konstrukcji tak,

aby dostosowa

tre

ci do zmieniaj

cych si

potrzeb rynku pracy,

rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycji ucz

cych si

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modułowy program nauczania dla zawodu składa si

z „modułów

kształcenia w zawodzie” i odpowiadaj

cych im „jednostek modułowych”,

wyodr

bnionych na podstawie okre

lonych kryteriów, umo

liwiaj

cych

zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiej

tno

ci i postaw wła

ciwych

dla zawodu.

W strukturze programu wyró

nia si

−

zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,

−

plany nauczania,

−

programy modułów i jednostek modułowych.

Program modułu kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia,

wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych
i literatur

Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia,

materiał

nauczania,

wiczenia,

rodki

dydaktyczne,

wskazania

metodyczne do realizacji programu jednostki oraz propozycje metod
sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna

mapa

programu

nauczania,

zamieszczona

w zało

eniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie,

przedstawia

schemat

powi

(korelacji)

dzy

modułami

i jednostkami modułowymi, który okre

la kolejno

ść

ich realizacji. Ma ona

ułatwi

dyrekcji szkół i nauczycielom planowanie i organizowanie

procesu dydaktycznego.

W programie przyj

to system kodowania modułów i jednostek

modułowych, który zawiera nast

puj

ce elementy:

−

symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowi

zuj

klasyfikacj

zawodów szkolnictwa zawodowego,

−

symbol literowy, oznaczaj

cy grup

modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,
Z – dla modułów zawodowych,
S – dla modułów specjalizacji.

−

cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej

wyodr

bnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[33] – symbol cyfrowy dla zawodu: Technik technologii szkła,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu.
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
311[33].O1.01
311[33] – symbol cyfrowy dla zawodu: Technik technologii szkła,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy,

01 – pierwsza jednostka modułowa wyodr

bniona w module O1:

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

I. Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik technologii szkła

311[33] mo

e by

zatrudniony w:

−

hutach

szkła

płaskiego,

opakowaniowego,

gospodarczego

i technicznego,

−

zakładach wytwarzaj

cych szkła specjalne,

−

zakładach wytwarzaj

cych włókno szklane i wełn

mineraln

−

zakładach przetwórstwa szkła,

−

zakładach zdobienia szkła.

Absolwent mo

e prowadzi

działalno

ść

gospodarcz

w zakresie

produkcji i przetwarzania szkieł.

Zadania zawodowe

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik technologii szkła

powinien by

przygotowany do wykonywania zada

zawodowych

w zakresie:

−

wytwarzania szkła płaskiego, opakowaniowego, gospodarczego

i technicznego,

−

wytwarzania galanterii szklanej i wyrobów artystycznych,

−

wytwarzania szkieł bezpiecznych i specjalnych,

−

produkcji szkieł laboratoryjnych,

−

wytwarzania włókna szklanego, wełny mineralnej i szklistych

materiałów włóknistych,

−

nadzorowania procesu produkcyjnego,

−

kontrolowania jako

ci wyrobów szklanych.

Umiej

tno

ci zawodowe

W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umie

−

okre

wła

ciwo

ci surowców, materiałów, półfabrykatów i wyrobów

gotowych,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

−

sporz

dza

schematy technologiczne,

−

ytkowa

i konserwowa

aparatur

laboratoryjn

−

ustala

skład chemiczny szkła na podstawie wymaga

okre

lonych

dla wyrobu,

−

stosowa

receptury zestawu szklarskiego w produkcji szkła,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dobiera

metody topienia masy szklanej w zale

ci od jej

przeznaczenia,

−

wykonywa

badania wła

ciwo

ci surowców i szkieł,

−

dobiera

maszyny

urz

dzenia

okre

lonego

procesu

produkcyjnego,

−

oblicza

zdolno

ść

produkcyjn

urz

dze

stosowanych w procesie

wytwarzania szkła,

−

obsługiwa

piece szklarskie podczas wytopu masy szklanej,

−

przestrzega

parametrów procesowych podczas odpr

ęż

ania wyrobów

w odpr

ęż

arkach komorowych i tunelowych,

−

wykonywa

obliczenia termotechniczne,

−

ocenia

jako

ść

masy szklanej,

−

kształtowa

wyroby sposobem r

cznym oraz formowa

je w procesie

zmechanizowanym,

−

nadzorowa

procesy wytwarzania szkieł i aparatury laboratoryjnej,

−

nadzorowa

procesy

wytwarzania

włókna

szklanego,

wełny

mineralnej oraz szklistych materiałów włóknistych,

−

ocenia

jako

ść

wyrobów ze szkła,

−

okre

techniki wykonania, wyko

czania i zdobienia wyrobów

szklarskich w porozumieniu z projektantem,

−

posługiwa

zykiem obcym w zakresie wspomagaj

cym

wykonywanie zada

zawodowych,

−

przestrzega

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

wskazywa

sposoby utylizacji odpadów zwi

zanych z produkcj

szkieł,

−

kierowa

zespołem pracowników,

−

korzysta

ró

nych

ródeł

informacji

oraz

doradztwa

specjalistycznego,

−

prowadzi

działalno

ść

gospodarcz

−

wykorzystywa

technologi

informacyjn

w zakresie niezb

dnym

do wykonywania zada

zawodowych,

−

organizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

przestrzega

przepisów prawa dotycz

cych działalno

ci gospodarczej,

−

przestrzega

przepisów prawa dotycz

cych wykonywanych zada

zawodowych,

−

udziela

pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

wychowawczego

Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla

zawodu technik technologii szkła mo

e by

realizowany w czteroletnim

technikum oraz w dwuletniej szkole policealnej.

Program

nauczania

obejmuje

kształcenie

ogólnozawodowe

i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientacj

w zawodzie, umo

liwia opanowanie podstawowych umiej

tno

z zakresu działalno

ci zawodowej oraz ułatwia ewentualn

zmian

zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta
szkoły do realizacji zada

na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikaj

z podstawy

programowej.

W programie nauczania wyodr

bniono pi

ęć

modułów: jeden

ogólnozawodowy oraz cztery zawodowe. Moduły s

podzielone na

jednostki modułowe. Ka

da jednostka modułowa zawiera tre

stanowi

ce wyodr

bnion

logicznie cało

ść

. Realizacja celów kształcenia

modułów i jednostek modułowych umo

liwia opanowanie umiej

tno

pozwalaj

cych na wykonywanie okre

lonego zakresu pracy. Czynnikiem

sprzyjaj

cym nabywaniu umiej

tno

ci zawodowych jest wykonywanie

wicze

zaproponowanych w poszczególnych jednostkach modułowych.

Moduł 311[33].O1 „Podstawy zawodu” zawiera pi

ęć

jednostek

modułowych

obejmuje

ogólnozawodowe

tre

kształcenia.

Moduł ten powinien by

realizowany w pierwszej kolejno

ci.

Moduł 311[33].Z1 „Metody badania surowców szklarskich i szkła”

zawiera trzy jednostki modułowe i obejmuje tre

ci dotycz

ce okre

lania

wła

ciwo

ci szkła, dobierania metod badania surowców szklarskich

i szkła oraz wykonywania analiz laboratoryjnych.

Moduł 311[33].Z2 „Technologia topienia masy szklanej” zawiera

cztery jednostki modułowe i obejmuje tre

ci dotycz

ce dobierania

surowców do eksploatacji pieców szklarskich oraz sporz

dzania

zestawów szklarskich.

Moduł 311[33].Z3 „Technologia produkcji i przetwarzania szkła”

zawiera sze

ść

jednostek modułowych i obejmuje tre

ci dotycz

dobierania maszyn i urz

dze

do produkcji i przetwarzania wyrobów ze

szkła oraz wytwarzania, przetwarzania, wyka

czania i zdobienia szkła.

Moduł 311[33].Z4 „Praktyka zawodowa” zawiera dwie jednostki

modułowe i obejmuje tre

ci dotycz

organizowania procesu

produkcyjnego

oraz

nadzorowania procesów produkcyjnych wyrobów ze

szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zwi

zki oraz zale

ci mi

dzy modułami i jednostkami modułowymi

przedstawiono w wykazie modułów i jednostek modułowych oraz
dydaktycznej mapie programu.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol
jednostki
modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

Moduł 311[33].O1

Podstawy zawodu

360

311[33].O1.01

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

311[33].O1.02 Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[33].O1.03 Konstruowanie elementów maszyn i urz

dze

311[33].O1.04 Stosowanie

podstawowych

technik

obróbki

materiałów

120

311[33].O1.05 Stosowanie układów sterowania i regulacji

maszyn i urz

dze

Moduł 311[33].Z1

Metody badania surowców szklarskich i szkła

252

311[33].Z1.01 Okre

lanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich

311[33].Z1.02 Badanie wła

ciwo

ci szkła

311[33].Z1.03 Wykonywanie analiz laboratoryjnych surowców

szklarskich i szkła

104

Moduł 311[33].Z2

Technologia topienia masy szklanej

324

311[33].Z2.01 Opracowywanie receptur zestawu szklarskiego

311[33].Z2.02 Dobieranie surowców i sporz

dzanie zestawu

szklarskiego

311[33].Z2.03 Eksploatacja pieców szklarskich

311[33].Z2.04 Topienie masy szklanej

Moduł 311[33].Z3

Technologia produkcji i przetwarzania szkła

744

311[33].Z3.01

Wytwarzanie

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego

150

311[33].Z3.02 Wytwarzanie szkła technicznego

150

311[33].Z3.03 Wytwarzanie szkła budowlanego

150

311[33].Z3.04 Stosowanie technik wyka

czania szkła

311[33].Z3.05 Stosowanie technik zdobienia szkła

160

311[33].Z3.06 Stosowanie technik przetwórstwa szkła

Moduł 311[33].Z4

Praktyka zawodowa

140

311[33].Z4.01 Organizowanie procesów produkcyjnych

311[33].Z4.02 Nadzorowanie procesów produkcyjnych

Razem

1820

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa programu

311[33].O1.01

311[33].O1

311[33].O1.02

311[33].O1.03

311[33].O1.04

311[33].Z1

311[33].Z1.01

311[33].Z1.02

311[33].Z1.03

311[33].Z2.04

311[33].Z2

311[33].Z2.01

311[33].Z2.02

311[33].Z3.06

311[33].Z3.05

311[33].Z3.04

311[33].O1.05

311[33].Z3

311[33].Z3.03

311[33].Z3.02

311[33].Z3.01

311[33].Z4.01

311[33].Z4.02

311[33].Z2.03

311[33].Z4

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania przedstawia

schemat powi

dzy modułami i jednostkami modułowymi

oraz okre

la kolejno

ść

ich realizacji. Stanowi podstaw

do planowania

procesu dydaktycznego. Ewentualna zmiana kolejno

ci realizacji

programu

modułów

lub

jednostek

modułowych

powinna

poprzedzona szczegółow

analiz

dydaktycznej mapy programu

nauczania, przy zachowaniu korelacji tre

ci kształcenia.

Modułowy program nauczania wymaga przygotowania nauczyciela

w zakresie kształcenia modułowego, aktywizuj

cych metod nauczania,

pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów
edukacyjnych.

Nauczyciel powinien równie

udziela

pomocy w rozwi

zywaniu

problemów,

kształtowa

umiej

tno

zawodowe,

uwzgl

dniaj

indywidualne predyspozycje, mo

liwo

ci i do

wiadczenia uczniów.

Ponadto, powinien rozwija

zainteresowania zawodem, wskazywa

liwo

ci dalszego kształcenia i zdobywania nowych umiej

tno

zawodowych. Jego zadaniem jest kształtowa

takie cechy osobowe, jak:

dokładno

ść

, systematyczno

ść

, rzetelno

ść

i odpowiedzialno

ść

za prac

sprawne komunikowanie si

, twórcze rozwi

zywanie problemów oraz

współdziałanie w grupie.

Wskazane jest, aby realizacja zaj

ęć

edukacyjnych przebiegała

z wykorzystaniem aktywizuj

cych metod nauczania, takich jak: dyskusja

dydaktyczna, metoda tekstu przewodniego, metoda samokształcenia
kierowanego, metoda sytuacyjna, metoda projektów oraz

wicze

praktycznych.

Stosowanie tych metod zapewnia dominacj

procesu uczenia si

nad

procesem nauczania, co w naturalny sposób aktywizuje uczniów
do pracy i przygotowuje do planowania działa

oraz dokonywania

samokontroli i samooceny. Nie zwalnia to jednak nauczyciela od pomocy
uczniom w rozwi

zywaniu problemów zwi

zanych z realizacj

zada

oraz sterowania tempem ich pracy.

Wskazane jest równie

stosowanie filmów dydaktycznych oraz

organizowanie wycieczek do przedsi

biorstw produkuj

cych wyroby ze

szkła

celu

poznania

produkowanych

asortymentów

szkieł,

stosowanych maszyn i urz

dze

. Wa

ne jest w trakcie realizacji

programu zwraca

uwag

na samokształcenie i pozyskiwanie informacji

z ró

nych

ródeł: literatury zawodowej, podr

czników, poradników,

przepisów prawa, norm PN i ISO, instrukcji, Internetu.

Celowe jest zapraszanie na zaj

cia edukacyjne wła

cicieli lub

menad

erów przedsi

biorstw produkcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Cennym do

wiadczeniem mo

e okaza

równie

prowadzenie

przez uczniów teczki prac, w której b

gromadzi

własne

opracowania.

Podana w tabeli wykazu modułów i jednostek modułowych

orientacyjna

liczba

godzin

realizacj

e ulec zmianie

w zale

ci od stosowanych przez nauczyciela metod nauczania

rodków dydaktycznych.

Nauczyciel

powinien

uczestniczy

organizowaniu

bazy

dydaktycznej oraz ewaluacji programów nauczania, szczególnie
w okresie dynamicznych zmian w technologii i technice.

Zaleca si

, aby zaj

cia prowadzone były w grupach do 15 uczniów,

w blokach 3 i 4 godzinnych, w 2 – 3 osobowych zespołach
a w uzasadnionych przypadkach proponuje si

prac

indywidualn

Praktyk

zawodow

proponuje si

realizowa

w ci

gu 7 godzin dziennie.

Istotnym elementem procesu dydaktycznego jest sprawdzanie

i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów. W tym celu nale

prowadzi

badania diagnostyczne, kształtuj

ce i sumuj

ce.

Badania diagnostyczne maj

ułatwi

ocen

poziomu wiedzy

i umiej

tno

ci uczniów w pocz

tkowej fazie kształcenia.

Badania kształtuj

ce, przeprowadzone w trakcie realizacji słu

żą

dostarczaniu bie

żą

cych informacji o efektywno

ci procesu nauczania –

uczenia si

Badania

sumuj

powinny

dostarcza

informacji

zwrotnej

o osi

gni

ciach uczniów w zakresie realizacji celów jednostki modułowej.

Informacje uzyskane w wyniku bada

pozwalaj

na dokonywanie

ewaluacji procesu nauczania.

Ocenianie ma u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w stosunku

do wymaga

edukacyjnych oraz mobilizowa

do systematycznej pracy,

samokontroli i samooceny. Podstawowe narz

dzia sprawdzania

i oceniania osi

gni

ęć

uczniów to sprawdziany ustne, pisemne,

praktyczne oraz testy osi

gni

ęć

szkolnych.

Kształtowanie umiej

tno

ci praktycznych powinno odbywa

w pracowniach i warsztatach szkolnych, na odpowiednio wyposa

onych

stanowiskach pracy.

Szkoła realizuj

ca kształcenie w zawodzie technik technologii szkła

powinna posiada

pracownie: rysunku technicznego, technologiczn

komputerow

oraz laboratorium chemiczne i laboratorium kontroli

produkcji.

eli szkoła nie dysponuje odpowiedni

baz

dydaktyczn

, mo

skorzysta

z oferty Centrum Kształcenia Praktycznego lub zorganizowa

zaj

cia w zakładach produkcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA
Czteroletnie technikum
Zawód: technik technologii szkła 311[33]
Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla

młodzie

Dla dorosłych

Liczba
godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

czteroletnim

okresie

nauczania

Semestry I-VIII

Lp.

Moduły kształcenia

w zawodzie

Klasy I-IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy zawodu

126

Metody badania surowców
szklarskich i szkła

Technologia topienia masy
szklanej

113

Technologia produkcji
i przetwarzania szkła

303

Razem

630

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: technik technologii szkła 311[33]
Podbudowa programowa: szkoła daj

ca wykształcenie

rednie

Dla

młodzie

Dla dorosłych

Liczba
godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

dwuletnim

okresie

nauczania

Semestry I-IV

Lp.

Moduły kształcenia

w zawodzie

Semestry I-IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy zawodu

136

Metody badania surowców
szklarskich i szkła

Technologia topienia masy
szklanej

123

Technologia produkcji
i przetwarzania szkła

327

Razem

682

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 311[33].O1
Podstawy zawodu

1. Cele główne

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

przestrzega

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska w procesie pracy,

−

ocenia

ryzyko zagro

enia zdrowia i

ycia zwi

zane z wykonywaniem

zada

zawodowych,

−

wskazywa

sposoby zapobiegania zagro

eniom wyst

puj

cym

w procesie pracy,

−

organizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

stosowa

procedury

udzielania

pierwszej

pomocy

osobom

poszkodowanym,

−

wykonywa

rysunki

techniczne

ęś

maszyn,

zgodnie

z obowi

zuj

cymi normami,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

−

okre

wła

ciwo

ci materiałów konstrukcyjnych,

−

dobiera

materiały konstrukcyjne do budowy maszyn,

−

dobiera

techniki obróbki materiałów,

−

charakteryzowa

budow

maszyn i urz

dze

−

rozpoznawa

elementy konstrukcyjne maszyn i urz

dze

−

ocenia

stan techniczny maszyn i urz

dze

−

charakteryzowa

rodzaje nap

dów,

−

analizowa

schematy układów sterowania,

−

okre

zastosowanie układów regulacji

w maszynach,

−

posługiwa

przyrz

dami pomiarowymi,

−

wykonywa

pomiary

warsztatowe

przy

pomocy

przyrz

dów

pomiarowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol
jednostki
modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[33].O1.01

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

311[33].O1.02 Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[33].O1.03 Konstruowanie elementów maszyn i urz

dze

311[33].O1.04 Stosowanie podstawowych technik obróbki

materiałów

120

311[33].O1.05 Stosowanie układów sterowania i regulacji maszyn

i urz

dze

Razem

360

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[33].O1

Podstawy zawodu

311[33].O1.03

Konstruowanie elementów maszyn

i urz

dze

311[33].O1.04

Stosowanie podstawowych technik

obróbki materiałów

311[33].O1.01

Stosowanie przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska

311[33].O1.02

Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

311[33].O1.05

Stosowanie układów sterowania

i regulacji maszyn i urz

dze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Literatura

Adamczewski J.: Pomiary cieplne. WNT, Warszawa 1999
Albin K.: Reklama. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
Bernaciak A.: Ochrona

rodowiska w praktyce. Wydawnictwo SORUS,

Warszawa 2004

Bolkowski S.: Elektrotechnika. WSiP, Warszawa 2004
Brauer H.: Ochrona powietrza. Skrypty uczelniane. Politechnika
Krakowska, Kraków 1993
Buchfelder M.A.: Podr

cznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo Lekarskie

PZWL, Warszawa 1999
Chocholski A.: Elektrotechnika z automatyk

wiczenia. WSiP,

Warszawa 2004
Dobrza

ski

L.:

Metaloznawstwo

obróbka

cieplna.

WSiP,

Warszawa 2004
Giełdowski L.: Przekroje.

wiczenia i zadania rysunkowe. WSiP,

Warszawa 1998
Górecki A., Grzegórzki Z.: Monta

, naprawa i eksploatacja maszyn

i urz

dze

przemysłowych. Technologia. WSiP, Warszawa 2003

Górecki A.: Technologia ogólna – podstawy technologii mechanicznych.
WSiP, Warszawa 2004
Horemann E., Hubscher H., Klaue J., Schierack K., Stolzenburg R.:
Gwiazdeczki M.: Rysunek zawodowy w przemy

le szklarskim. WSiP,

Warszawa 1978
Hansen A.: Bezpiecze

stwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998

Hillar

J.,

Jarmoszuk

S.:

lusarstwo

spawalnictwo.

WSiP,

Warszawa 2004
Jabło

ski W., Płoszajski G.: Elektronika z automatyk

. WSiP, Warszawa

2003
Karaczun Zb.: Ochrona

rodowiska. Aries, Warszawa 1999

Kijewski J., Miller A., Pawlicki K., Szolc T.: Maszynoznawstwo. WSiP,
Warszawa 2004
Kotlarski W., Grad J.: Aparaty i urz

dzenia elektryczne. WSiP,

Warszawa 2004
Kozak D., Chmiel B., Nieko J.: Ochrona

rodowiska. Wydawnictwo

UMCS, Lublin 2001
Leszczy

ski W., Zakrzewska K.: Bezpiecze

stwo i higiena pracy.

Mac S.: Obróbka metali z materiałoznawstwem. WSiP, Warszawa 2004
Malinowski J.: Pasowania i pomiary. WSiP, Warszawa 1993
Mejer L., Pró

niak B., Werstler J.: Urz

dzenia mechaniczne w przemy

szklarskim. Arkady, Warszawa 1966
Michel K., Sapi

ski T.: Czytam rysunek elektryczny. WSiP, Warszawa

1999, WSiP, Warszawa 2005

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Najlepsze dost

pne techniki (BAT). Ministerstwo

rodowiska, Zwi

zek

Pracodawców Polskie Szkło. Warszawa 2004
Paprocki K.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 1999
Parcha

ski J.: Miernictwo elektryczne i elektroniczne. WSiP, Warszawa

1995
Popławski Z.: Maszynoznawstwo specjalne dla sekcji szkła. Skrypty
uczelniane AGH, Kraków 1974
Por

bski J.: Rysunek zawodowy dla hutników szkła. PWSZP, Warszawa

1956
R

czkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003

Roman M.: Kanalizacja i oczyszczanie

cieków. Arkady, Warszawa 1986

pczak K.: Ochrona i kształtowanie

rodowiska. WSiP, Warszawa 2001

Szmaj E.: Bezpiecze

stwo i Higiena pracy w hutach szkła. CRZZ,

Warszawa 1965
Tuszy

ski K.: Pomiary i automatyka w przemy

le chemicznym. WSiP,

Warszawa 1995
Waszkiewiczowie E. i S.: Rysunek zawodowy. WSiP, Warszawa 1997
W

chalewski T.: Elementy chemii

rodowiska. Wydawnictwo AGH,

Kraków 1994
Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. O

rodek

Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gda

sk 1998

Wojtku F., Bukata W.: Materiałoznawstwo cz

ęść

1 i 2. WSiP, Warszawa

1999
Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001
Zwiejski S.:

Rysunek techniczny

wraz

z zestawem

arkuszy

wiczeniowych. Format – AB, Warszawa 1997.

Praca

zbiorowa.:

Aparatura

kontrolno-pomiarowa

przemy

chemicznym. WSiP, Warszawa 1993
Praca zbiorowa. Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1999
Praca zbiorowa: Nap

d elektryczny. WSiP, Warszawa 1994

Praca zbiorowa: Prawo ochrony

rodowiska Wspólnoty Europejskiej.

Tom 1-6. Warszawa 1994-1996
Praca zbiorowa: Technologia szkła tom 2. Arkady, Warszawa 1987

Czasopisma specjalistyczne: Ochrona

rodowiska, Aura, Gospodarka

wodna, EKO profit, Energetyka, Gaz, woda i technika, Bezpiecze

stwo

i Higiena Pracy, ATEST, Słu

ba pracownicza, Nauka i Praktyka.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].O1.01
Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

rodowiska,

–

okre

prawa i obowi

zki pracodawcy w zakresie zapewnienia

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

–

okre

prawa i obowi

zki pracownika w zakresie bezpiecze

stwa

i higieny pracy,

–

okre

zagro

enia dla zdrowia na stanowiskach pracy,

–

dobra

rodki ochrony indywidualnej odpowiednio do wykonywanej

pracy,

–

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

okre

wymagania dotycz

ce pomieszcze

pracy i pomieszcze

higieniczno-sanitarnych,

–

przewidzie

konsekwencje naruszenia przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy podczas wykonywania zada

zawodowych,

–

udzieli

pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

–

scharakteryzowa

sposoby prowadzenia gospodarki odpadami,

–

okre

sposoby prowadzenia gospodarki wodno –

ciekowej

w przedsi

biorstwie,

–

okre

sposoby prowadzenia gospodarki w zakresie ochrony

powietrza w przedsi

biorstwie,

–

scharakteryzowa

substancje szkodliwe oraz odpady powstaj

w procesach produkcyjnych,

–

okre

wpływ odpadów produkcyjnych na

rodowisko,

–

dobra

sposób utylizacji odpadów wytwarzanych w procesie

produkcyjnym,

–

zaplanowa

działania maj

ce na celu ograniczenie emisji substancji

szkodliwych dla

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Higiena pracy.
Klasyfikacja czynników szkodliwych w

rodowisku pracy.

Zagro

enia

ycia i zdrowia pracownika.

Metody i

rodki zapobiegania czynnikom szkodliwym.

rodki ochrony indywidualnej i zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zagro

enia poza prac

: techniczne, organizacyjne i ludzkie.

Wymagania dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpo

arowej w hutach szkła.

Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy.
Pierwsza pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

Ochrona

rodowiska a działalno

ść

przedsi

biorstwa.

Post

powanie z odpadami i truciznami powstaj

cymi przy produkcji

szkła.
Gospodarka wodno –

ciekowa w przedsi

biorstwie.

Emisje szkodliwych substancji do

rodowiska.

Sposoby ograniczania emisji szkodliwych substancji do

rodowiska.

Najlepsze Dost

pne Techniki (BAT).

wiczenia

•

Analizowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy dotycz

cych

pomieszcze

pracy i pomieszcze

higieniczno – sanitarnych.

•

Rozpoznawanie

zagro

wypadkowych

wyst

puj

cych

stanowisku pracy.

•

Dobieranie

rodków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej

pracy.

•

Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach

przy pracy.

•

Dobieranie sprz

tu i

rodków ga

niczych do gaszenia po

aru.

•

Planowanie zagospodarowania odpadów powstałych podczas

produkcji szkła.

•

Opracowywanie sprawozdania na temat emisji substancji szkodliwych

do atmosfery.

rodki dydaktyczne

Instrukcje i teksty przewodnie do

wicze

Kodeks pracy.
Przykłady regulaminów: bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej, przeprowadzania ewakuacji w przedsi

biorstwie.

Filmy

dydaktyczne

dotycz

udzielania

pierwszej

pomocy,

stosowanego sprz

tu i

rodków ga

niczych.

rodki ochrony indywidualnej.

Apteczka pierwszej pomocy.
Fantom do nauki resuscytacji.
Plany ewakuacyjne przykładowych przedsi

biorstw.

Przepisy prawa dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów.

Przepisy dotycz

ce ustalania okoliczno

ci i przyczyn wypadków przy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a tak

e zakresu informacji

zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy.
Podr

czny sprz

t ga

niczy.

Wydawnictwa z zakresu ochrony

rodowiska.

Ustawy i rozporz

dzenia dotycz

ce ochrony

rodowiska.

Instrukcje gospodarki: wodno –

ciekowej, odpadami, ochrony powietrza.

Sprawozdania na temat emisji substancji szkodliwych do

rodowiska.

Schematy instalacji do ograniczania szkodliwych emisji substancji
szkodliwych do

rodowiska.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci przestrzegania zasad bezpiecze

stwa i higieny pracy,

udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach
przy pracy, rozpoznawania

ródeł i czynników niebezpiecznych

rodowisku pracy oraz ochrony

rodowiska.

Program powinien by

realizowany przez nauczyciela specjalist

do spraw bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

rodowiska.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na samodzielne wykonywanie

przez uczniów

wicze

dotycz

cych udzielania pierwszej pomocy osobie

poszkodowanej oraz przeprowadzania reanimacji w sytuacjach
zagro

enia

ycia. Ka

dy ucze

powinien wykona

na fantomie

wiczenia

dotycz

ce udzielania pierwszej pomocy. Niezwykle wa

ne jest

kształtowanie postawy odpowiedzialno

ci, sumienno

ci i umiej

tno

współdziałania w grupie.

Kształtowanie umiej

tno

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów

kształcenia wymaga stosowania ró

nych metod i form pracy z uczniami

oraz wła

ciwego doboru

rodków dydaktycznych.

W procesie dydaktycznym zaleca si

stosowanie aktywizuj

cych

metod nauczania: przypadków, tekstu przewodniego, inscenizacji oraz

wicze

praktycznych. Zaj

cia powinny by

prowadzone w grupach 15

osobowych, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe, w odpowiednio
przygotowanym pomieszczeniu dydaktycznym.

Realizacj

programu

jednostki

modułowej

ułatwi

zorganizowanie zaj

ęć

w pomieszczeniach stra

y po

arnej i punktach

pomocy medycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej, na podstawie okre

lonych kryteriów.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy ucznia jak i nauczyciela.

Nauczyciel prowadz

cy proces dydaktyczny zobowi

zany jest

opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.

Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów nale

y zwróci

uwag

na:

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpo

arowej,

−

stosowanie procedur zapobiegania zagro

eniom

ycia i zdrowia

pracowników,

−

dobieranie

rodków ochrony

indywidualnej,

−

udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach

przy pracy,

−

wykonywanie reanimacji na fantomie,

−

sporz

dzanie sprawozda

zwi

zanych z ochron

rodowiska.

Oceny osi

gni

ęć

uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

sprawdzianów pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów
osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji czynno

ci wykonywanych przez

ucznia podczas

wicze

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie sprawdzianu teoretycznego. Zadania w te

cie mog

otwarte (krótkiej odpowiedzi, z luk

) lub zamkni

te (wyboru

wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz).

cowej

ocenie

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

Podstaw

do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest poprawne

i samodzielne wykonanie

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].O1.02
Posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

okre

znaczenie normalizacji w technice,

–

dobra

przybory

kre

larskie

oraz

materiały

rysunkowe

wykonywania rysunków,

–

sporz

dzi

szkice z zastosowaniem zasad rzutowania prostok

tnego

aksonometrycznego,

–

wykona

rysunki cz

ęś

ci maszyn,

–

zastosowa

zasady wymiarowania rysunków technicznych,

–

wykona

przekrój i kład przekroju elementu maszyny,

–

rozpozna

oznaczenia stosowane w dokumentacji technicznej,

–

odczyta

rysunki

techniczne:

wykonawcze,

zło

eniowe,

zestawieniowe, monta

owe, zabiegowe, operacyjne,

–

odczyta

schematy kinematyczne maszyn i urz

dze

stosowanych

w procesach produkcyjnych szkła,

–

rozró

rodzaje dokumentacji technicznej,

–

rozpozna

elementy maszyn lub urz

dze

na podstawie dokumentacji

technicznej,

–

odczyta

schematy technologiczne procesów produkcyjnych,

–

wykona

schemat blokowy okre

lonego procesu produkcyjnego,

–

posłu

dokumentacj

konstrukcyjn

technologiczn

i warsztatow

2. Materiał nauczania

Znaczenie normalizacji w technice.
Przybory kre

larskie i materiały rysunkowe.

Zasady sporz

dzania szkiców figur płaskich, brył geometrycznych

i cz

ęś

ci maszyn.

Rzutowanie prostok

tne i aksonometryczne.

Zasady wymiarowania.
Przekroje i kłady przekrojów.
Rodzaje rysunków technicznych.
Schematy kinematyczne maszyn i urz

dze

Rodzaje i elementy dokumentacji technicznej.

Schematy technologiczne procesów produkcyjnych.
Schematy blokowe procesów produkcyjnych.
Dokumentacja konstrukcyjna, technologiczna i warsztatowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Szkicowanie figur płaskich oraz brył geometrycznych.

•

Szkicowanie elementów maszyn i urz

dze

•

Wymiarowanie i opisywanie pismem technicznym rysunków cz

ęś

maszyn.

•

Wykonywanie rysunków brył w rzutach prostok

tnych.

•

Wykonywanie rysunków cz

ęś

ci maszyn w rzutach prostok

tnych.

•

Wykonywanie

przekrojów

elementów

maszyn

oraz

kładów

przekrojów.

•

Odczytywanie rysunków technicznych: wykonawczych, zło

eniowych.

zestawieniowych, monta

owych, zabiegowych i operacyjnych.

•

Sporz

dzanie

schematów

blokowych

okre

lonych

procesów

produkcyjnych.

•

Analizowanie

dokumentacji

konstrukcyjnej,

technologicznej

i warsztatowej.

rodki dydaktyczne

Komplet przyrz

dów kre

larskich i materiałów rysunkowych.

Modele brył geometrycznych i cz

ęś

ci maszyn.

Wzory pisma znormalizowanego.
Schematy kinematyczne maszyn i urz

dze

stosowanych w przemy

szklarskim.
Dokumentacja konstrukcyjna, technologiczna i warsztatowa.
Schematy procesów technologicznych.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce zasady wymiarowania

i wykonywania rysunków technicznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci wykonywania rysunków technicznych oraz posługiwania si

dokumentacj

techniczn

W procesie dydaktycznym zaleca si

stosowanie aktywizuj

cych

metod nauczania, takich jak: przypadków, inscenizacji, pokazu
z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nale

y zapozna

uczniów z organizacj

stanowiska pracy oraz zwróci

uwag

wła

ciw

postaw

podczas pracy. Podczas

wicze

nauczyciel powinien

obserwowa

prac

uczniów i udziela

dodatkowych wyja

nie

i wskazówek. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował materiały
potrzebne do wykonania

wicze

i zapewnił uczniom mo

liwo

ść

korzystania z ró

nych

ródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje,

dokumentacja techniczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po wykonaniu rysunków i schematów procesów technologicznych

ucze

powinien zaprezentowa

je na forum grupy.

Zaj

cia nale

y prowadzi

w pracowni rysunku technicznego

w grupach 15 osobowych.

Proponuje si

, aby

wiczenia z zakresu szkicowania i wymiarowania

ęś

ci maszyn uczniowie wykonywali indywidualnie, za

wiczenia

dotycz

ce schematów technologicznych w zespołach 2-3 osobowych.

W przypadku

wicze

indywidualnych uczniowie powinni mie

zapewnione osobne stanowiska pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów uczniów w toku realizacji programu oraz

rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu programu

jednostki modułowej.

Oceny osi

gni

ęć

uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

staranno

ść

i dokładno

ść

wykonywania rysunków, szkiców, oraz

schematów technologicznych,

−

prawidłowe wymiarowanie wykonywanych rysunków,

−

interpretacj

oznacze

zamieszczonych w dokumentacji technicznej.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].O1.03

Konstruowanie elementów maszyn i urz

dze

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

sklasyfikowa

materiały konstrukcyjne,

–

okre

wła

ciwo

ci materiałów konstrukcyjnych,

–

scharakteryzowa

procesy otrzymywania metali i ich stopów,

–

rozró

gatunki stali,

eliwa i staliwa,

–

sklasyfikowa

stopy metali nie

elaznych,

–

sklasyfikowa

tworzywa sztuczne,

–

okre

wła

ciwo

ci i zastosowanie tworzyw sztucznych,

–

okre

rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie materiałów spiekanych,

–

rozró

podstawowe gatunki drewna i okre

ich zastosowanie,

–

dobra

materiały konstrukcyjne do wykonania okre

lonej cz

ęś

maszyny,

–

obliczy

napr

ęż

enia i odkształcenia dla prostych przypadków

obci

ąż

–

rozró

obci

ąż

enia przenoszone przez osie i wały,

–

scharakteryzowa

poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne elementów

konstrukcyjnych maszyn i urz

dze

–

sklasyfikowa

ło

yska

lizgowe i toczne,

–

scharakteryzowa

nap

dy hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne

i mieszane,

–

scharakteryzowa

rodzaje sprz

gieł,

–

sklasyfikowa

hamulce i okre

ich przeznaczenie,

–

okre

zastosowanie przekładni z

batych,

limakowych i ciernych,

–

okre

zastosowanie elementów maszyn i urz

dze

–

scharakteryzowa

czynniki i procesy powoduj

ce zu

ycie elementów

maszyn,

–

zabezpieczy

elementy maszyn przed korozj

–

scharakteryzowa

procesy zwi

zane z eksploatacj

, zu

yciem

i uszkodzeniem cz

ęś

ci maszyn,

–

okre

sposoby smarowania i regeneracji cz

ęś

ci maszyn,

–

posłu

dokumentacj

techniczno-ruchow

maszyn

i urz

dze

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja materiałów konstrukcyjnych.
Metody otrzymywania metali i ich stopów.
Gatunki stali,

eliwa i staliwa.

Stopy metali nie

elaznych.

Tworzywa sztuczne, ich wła

ciwo

ci i zastosowanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie materiałów spiekanych.

Gatunki drewna i ich zastosowanie.
Napr

ęż

enia i odkształcenia dla prostych przypadków obci

ąż

Osie i wały.
Poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne elementów konstrukcyjnych maszyn.

Ło

yska

lizgowe i toczne.

Nap

dy hydrauliczne, pneumatyczne, elektryczne i mieszane.

Rodzaje sprz

gieł.

Hamulce i ich przeznaczenie.
Przekładne z

bate,

limakowe i cierne.

ycie elementów maszyn.

Regeneracja cz

ęś

ci maszyn.

Sposoby smarowania cz

ęś

ci maszyn.

Metody zapobiegania korozji.

wiczenia

•

Rozpoznawanie materiałów konstrukcyjnych na podstawie próbek

oraz okre

lanie ich zastosowania.

•

Rozpoznawanie gatunków stali oraz stopów metali nie

elaznych na

podstawie oznaczenia.

•

Porównywanie wła

ciwo

ci materiałów konstrukcyjnych.

•

Dobieranie materiału konstrukcyjnego do wykonania okre

lonej cz

ęś

maszyny.

•

Obliczanie odkształcenia bezwzgl

dnego i wzgl

dnego przy

rozci

ganiu.

•

Wyznaczanie warto

ci napr

ęż

dopuszczalnych dla danego

materiału na podstawie tablic.

•

Rozpoznawanie poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych elementów

konstrukcyjnych maszyn.

•

Dobieranie ło

yska do okre

lonych warunków pracy na podstawie

katalogu.

•

Dobieranie sprz

gła do okre

lonych warunków pracy urz

dzenia na

podstawie katalogu.

•

Dobieranie typu hamulca do okre

lonych warunków pracy urz

dzenia.

•

Rozpoznawanie elementów i mechanizmów w konstrukcji maszyn.

•

Dobieranie

rodków ochrony cz

ęś

ci maszyn przed zu

yciem

i korozj

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne

Próbki materiałów konstrukcyjnych.
Zestaw gatunków drewna, tworzyw sztucznych.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce procesów obróbki cieplnej i cieplno-

chemicznej.
Foliogramy dotycz

ce procesów otrzymywania metali i ich stopów oraz

znakowania stopów

elaza oraz stopów metali nie

elaznych.

Foliogramy z zakresu maszynowej obróbki wiórowej, odlewania, obróbki
plastycznej, ł

czenia metali.

Modele i eksponaty poł

cze

rozł

cznych i nierozł

cznych.

Kolekcja cz

ęś

ci maszyn i urz

dze

Kolekcja cz

ęś

ci maszyn i urz

dze

o ró

nym stopniu zu

ycia.

Schematy maszyn i urz

dze

Rysunki konstrukcyjne cz

ęś

ci maszyn.

Plansze, foliogramy, fazogramy obrazuj

osie i wały, spr

ęż

yny

i elementy spr

ęż

yste, poł

czenia rozł

czne i nierozł

czne, mechanizmy

krzywkowe, korbowe, z

bate, przekładnie z

bate, cierne, ci

gnowe

rodki do zabezpieczania elementów maszyn przed zu

yciem i korozj

Tabele

przedstawiaj

wła

ciwo

rodków

smaruj

cych

i zabezpieczaj

cych przed korozj

ęś

ci maszyn.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce procesy zabezpieczenia, regeneracji

oraz uszkodzenia cz

ęś

ci maszyn i urz

dze

Dokumentacja konstrukcyjna.
Polskie Normy, katalogi.
Poradnik mechanika.
Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program

jednostki

modułowej

obejmuje

zagadnienia

dotycz

ce konstruowania elementów maszyn i urz

dze

oraz

zastosowania elementów konstrukcyjnych. Stanowi on podbudow

realizacji programów modułów zawodowych.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Program jednostki modułowej proponuje si

realizowa

metod

: dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Realizuj

program

jednostki

modułowej

wskazane

jest

prezentowanie filmów dydaktycznych, foliogramów, schematów oraz
plansz. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu ukierunkowa

obserwacj

uczniów.

W trakcie realizacji programu nale

y zwraca

uwag

na kształtowanie

postaw zawodowych takich, jak: utrzymanie porz

dku na stanowisku

pracy, przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

staranne wykonywanie zada

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one w niezb

dny

sprz

t, narz

dzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowi nale

umo

liwi

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji, takich jak: normy,

poradniki, katalogi, dokumentacja techniczna.

Wskazane jest, aby tre

ci programowe realizowa

w ró

nych formach

organizacyjnych. Zaj

cia dydaktyczne nale

y prowadzi

w pracowni

technologicznej w 15 osobowych grupach, z podziałem na 2-3 osobowe
zespoły.

Praca

grupie

pozwala

kształtowanie

umiej

tno

ponadzawodowych,

takich

jak:

komunikowanie

zespołowe

podejmowanie decyzji, prezentowanie wykonanych prac.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej, na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Szczególnie wa

ne jest opanowanie przez uczniów umiej

tno

ci:

–

okre

lania wła

ciwo

ci tworzyw konstrukcyjnych,

–

posługiwania si

dokumentacj

techniczn

–

dobierania sposobów zabezpieczenia oraz regeneracji elementów

maszyn i urz

dze

Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych oraz motywowa

samodzielnej pracy.

Nauczyciel prowadz

cy proces nauczania – uczenia si

zobowi

zany

jest opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie

szkolne.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

sprawdzianów pisemnych i ustnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie sprawdzianu teoretycznego (test dydaktyczny

wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiej

tno

ci praktycznych (zadanie

typu próba pracy).

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].O1.04
Stosowanie

podstawowych

technik

obróbki

materiałów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

rozró

rodzaje wymiarów liniowych,

–

okre

wymiar tolerowany,

–

rozró

metody pomiarowe,

–

wyja

podstawowe poj

cia metrologiczne,

–

sklasyfikowa

przyrz

dy pomiarowe,

–

okre

wła

ciwo

ci metrologiczne przyrz

dów pomiarowych,

–

dobra

przyrz

dy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania cz

ęś

maszyn,

–

okre

bł

dy pomiarowe,

–

przygotowa

stanowisko

obróbki

materiałów

zgodnie

i wymaganiami ergonomii,

–

dobra

parametry obróbki okre

lonego materiału konstrukcyjnego,

–

dobra

narz

dzia i maszyny do rodzaju wykonywanej obróbki

materiałów,

–

wykona

trasowanie na płaszczy

nie,

–

wykona

prace z zakresu obróbki r

cznej: piłowanie, wiercenie,

gwintowanie, prostowanie, gi

cie, ci

cie,

cinanie,

–

scharakteryzowa

sposoby spajania metali i ich stopów,

–

rozró

podstawowe rodzaje obróbki plastycznej,

–

scharakteryzowa

sposoby maszynowej obróbki wiórowej,

–

scharakteryzowa

metody odlewania,

–

sprawdzi

jako

ść

wykonanej pracy,

–

posłu

dokumentacj

techniczn

, instrukcjami, katalogami oraz

poradnikami,

–

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas obróbki

materiałów.

2. Materiał nauczania

Rodzaje wymiarów.
Tolerancja wymiarów liniowych.
Bł

dy pomiarowe.

Mierzenie i sprawdzanie.
Metody pomiarowe.
Klasyfikacja i wła

ciwo

ci metrologiczne przyrz

dów pomiarowych.

Wzorce miar. Sprawdziany.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czujniki.
Przyrz

dy suwmiarkowe i mikrometryczne.

Obróbka materiałów i jej parametry.
Narz

dzia, oprzyrz

dowanie i maszyny do obróbki materiałów.

Trasowanie na płaszczy

nie.

Obróbka r

czna: piłowanie, wiercenie, gwintowanie, prostowanie, gi

cie,

cinanie.

Spajanie metali i ich stopów.
Rodzaje obróbki plastycznej.
Maszynowa obróbka wiórowa.
Metody odlewania.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas obróbki materiałów.

wiczenia

•

Obliczanie wymiarów granicznych, odchyłek granicznych, tolerancji.

•

Wykonywanie pomiarów cz

ęś

ci maszyn o ró

nych kształtach za

pomoc

przyrz

dów suwmiarkowych i mikrometrycznych.

•

Sprawdzanie otworów i wałków sprawdzianami jednogranicznymi

i dwugranicznymi.

•

Dobieranie rodzaju obróbki w zale

ci od wła

ciwo

ci materiału

oraz jego zastosowania.

•

Trasowanie na płaszczy

nie elementów geometrycznych.

•

Dobieranie narz

dzi i przyrz

dów do wykonywania prac z zakresu

obróbki r

cznej materiałów.

•

Wykonywanie prac z zakresu obróbki r

cznej:

cinanie, przecinanie,

wycinanie, ci

cie, prostowanie, gi

cie, wiercenie, rozwiercanie

otworów, gwintowanie, piłowanie.

rodki dydaktyczne

Katalogi przyrz

dów pomiarowych.

Instrukcje u

ytkowania przyrz

dów i sprawdzianów.

Przyrz

dy suwmiarkowe zwykłe, czujnikowe, cyfrowe o ró

nym zakresie

pomiaru i ró

nym noniuszu.

Przyrz

dy mikrometryczne o ró

nym zakresie pomiarowym.

Czujniki zegarowe.
Statywy, uchwyty, płyty pomiarowe.
Sprawdziany jedno i dwu graniczne do otworów i wałków.
Dokumentacja pomiarowa.
Foliogramy dotycz

ce: klasyfikacji przyrz

dów pomiarowych, pomiaru

suwmiarkami i mikrometrami, czujnikami oraz posługiwania si

przyrz

dami.

Narz

dzia, przyrz

dy i materiały pomocnicze do trasowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Narz

dzia, elektronarz

dzia, przyrz

dy i urz

dzenia do obróbki r

cznej.

Instrukcje stanowiskowe.
Dokumentacja warsztatowa.
Polskie Normy, katalogi.
Poradniki: mechanika,

lusarza.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce ró

ne techniki obróbki materiałów.

Teksty przewodnie i instrukcje do

wicze

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

wykonywania

pomiarów

powszechnie

stosowanymi

przyrz

dami pomiarowymi oraz wykonywanie podstawowych prac

z zakresu obróbki materiałów. Szczególn

uwag

nale

y zwróci

utrwalanie nawyków bezpiecznej i higienicznej pracy oraz prawidłowego
u

ytkowania narz

dzi, przyrz

dów, maszyn i urz

dze

W procesie nauczania – uczenia si

nale

y stosowa

aktywizuj

metody nauczania: tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej, pokazu
z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

nale

y zapozna

uczniów

z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz przekona

o konieczno

ci stosowania

rodków ochrony indywidualnej w czasie

pracy.

wiczenia praktyczne powinny by

poprzedzone pokazem

z obja

nieniem. Uczniowie powinni samodzielnie wykonywa

wiczenia,

a nauczyciel pełni

rol

konsultanta i doradcy. Stanowiska do

wicze

powinny by

wyposa

one w niezb

dny sprz

t, narz

dzia, materiały

i pomoce dydaktyczne. Nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie z ró

nych

ródeł informacji, takich jak: normy, dokumentacja techniczna,

warsztatowa, instrukcje i poradniki.
W celu lepszego zrozumienia tre

ci z zakresu obróbki plastycznej

i odlewnictwa, maszynowej obróbki wiórowej i spajania nale

prezentowa

filmy dydaktyczne oraz zorganizowa

wycieczk

zakładu pracy, w którym stosuje si

ró

ne techniki obróbki materiałów.

Przed projekcj

filmu lub wycieczk

nale

y ukierunkowa

obserwacje

uczniów.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni technologicznej w grupie do

15 uczniów, z podziałem na zespoły 2 – 3 osobowe. Podczas zaj

ęć

dy ucze

powinien mie

liwo

ść

wielokrotnego wykonania

wiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

wykonywanie pomiarów warsztatowych,

−

posługiwanie si

dokumentacj

techniczn

−

staranne wykonywanie

wicze

−

stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

test osi

gni

ęć

w formie sprawdzianu teoretycznego

(test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiej

tno

praktycznych (zadanie typu próba pracy).

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].O1.05
Stosowanie układów sterowania i regulacji maszyn
i urz

dze

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozró

podstawowe wielko

ci okre

laj

ce energi

elektryczn

−

zastosowa

podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki,

−

rozpozna

elementy

obwodu

elektrycznego

stałego

i przemiennego,

−

rozpozna

materiały: przewodz

ce, półprzewodz

ce izolacyjne

i magnetyczne,

−

rozró

poł

czenia odbiorników szeregowo, równolegle, w gwiazd

i w trójk

−

rozró

: uziemienie ochronne, uziom, przewód uziemiaj

i zerowanie,

−

przewidzie

zagro

enia i okre

skutki nieprzestrzegania przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas pracy przy urz

dzeniach

elektrycznych,

−

wyja

zasad

działania

transformatora,

dnicy,

silnika

elektrycznego, prostownika,

−

wykona

pomiar nat

ęż

enia pr

du i mocy w obwodach pr

du stałego

oraz przemiennego jednofazowego i trójfazowego,

−

rozró

podstawowe elementy elektroniczne,

−

odczyta

proste schematy układów automatycznej regulacji,

−

wyja

rol

stycznika i przeka

nika w układach sterowania,

−

wyja

przeznaczenie

poszczególnych

członów

układów

automatycznej regulacji,

−

okre

funkcje sterownika w układach sterowania,

−

wykorzysta

programy komputerowe do sterowania procesami

technologicznymi,

−

posłu

PN, katalogami oraz poradnikami,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od

pora

dem elektrycznym, ochrony przeciwpo

arowej podczas

wykonywania pomiarów.

2. Materiał nauczania

Energia elektryczna, pomiary energii elektrycznej.
Podstawowe prawa elektrotechniki.
Obwody elektryczne.
Transformatory.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Silniki pr

du stałego.

Silniki indukcyjne jednofazowe i trójfazowe.
Technika o

wietleniowa.

Instalacje elektryczne.
Urz

dzenia grzewcze.

Zabezpieczenia odbiorników i urz

dze

elektrycznych.

Metody pomiaru

napi

cia, nat

ęż

enia pr

du i mocy w obwodach pr

stałego oraz przemiennego jednofazowego i trójfazowego.
Podstawy elektroniki.
Podstawy automatyki.
Układy i elementy automatycznej regulacji, zasilania, sterowania,
zabezpieczania i sygnalizacji.
Mikroprocesory i sterowniki mikroprocesorowe.
Przepisy

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony od pora

dem

elektrycznym oraz ochrony przeciwpo

arowej.

wiczenia

•

Rozró

nianie

materiałów

przewodz

cych,

półprzewodz

cych,

izolacyjnych i magnetycznych.

•

Analizowanie obwodów pr

du stałego i przemiennego.

•

Analizowanie układów zabezpiecze

w obwodach elektrycznych.

•

Okre

lanie ró

nic mi

dzy uziemieniem ochronnym a zerowaniem.

•

Okre

lanie warunków u

ytkowania instalacji elektrycznych maszyn

i urz

dze

przemysłu szklarskiego.

•

Rozpoznawanie elementów urz

dze

elektronicznych na podstawie

ich wygl

du i oznaczenia.

•

Okre

lanie ró

nic w budowie i pracy pr

dnicy oraz silnika.

•

Wykonywanie

pomiarów

napi

cia,

nat

ęż

enia

du,

mocy

w obwodach pr

du stałego i przemiennego.

•

Porównywanie sterowania automatycznego z regulacj

automatyczn

na podstawie schematów blokowych.

•

Porównywanie pracy stycznika i przeka

nika w układach sterowania.

•

Wyja

nianie

przeznaczenia

poszczególnych

członów

układów

automatycznej regulacji na podstawie schematu blokowego.

•

Analizowanie

działania

elektronicznych

układów

automatyki

przemysłowej.

rodki dydaktyczne

Materiały

dydaktyczne

dotycz

ce:

zastosowania

materiałów

w elektrotechnice,

zasady

czenia

elementów

obwodach

elektrycznych, działania układów elektrycznych i elektronicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Elementy elektryczne i elektroniczne.
Elementy układów automatyki przemysłowej.
Zasilacze, generatory, prostowniki.
Silniki, pr

dnice, transformatory, liczniki energii elektrycznej.

Rozruszniki, nastawniki wzbudzenia.
Elementy instalacji elektrycznej.
Oscyloskop.
Zestaw do pokazów i

wicze

z zakresu: ł

czenia i uruchamiania

typowych obwodów elektrycznych pr

du stałego, pomiaru podstawowych

wielko

ci elektrycznych.

Przyrz

dy pomiarowe analogowe i cyfrowe.

Schematy układów elektrycznych i elektronicznych.
Schematy układów automatycznego sterowania i regulacji.
Modele układu sterowania przeka

nikowo - stycznikowego.

Programy komputerowe do symulacji zjawisk zachodz

cych w obwodach

du stałego i przemiennego oraz działania

ródeł energii elektrycznej

i układów elektronicznych.
Programy komputerowe do sterowania procesami technologicznymi.
Polskie Normy.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Teksty przewodnie do

wicze

Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

stosowania układów sterowania oraz regulacji maszyn i urz

dze

W trakcie realizacji programu szczególn

uwag

nale

y zwróci

kształtowanie

umiej

tno

rozró

niania

elementów

urz

dze

automatyki, czytania schematów podstawowych układów automatycznej
regulacji

oraz

wykorzystywania

programów

komputerowych

sterowania procesami technologicznymi w przemy

le szklarskim.

Podczas

zaj

ęć

uczniowie

powinni

pozna

budow

układów

elektrycznych i elektronicznych oraz ich zastosowanie w maszynach
i urz

dzeniach przemysłu szklarskiego.

Osi

gni

cie zaplanowanych celów kształcenia wymaga stosowania

aktywizuj

cych metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna,

metoda tekstu przewodniego, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

W procesie nauczania-uczenia si

nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywa

wiadomo

i umiej

tno

ci uczniów z zakresu elektrotechniki nabyte na lekcjach

fizyki oraz kształtowa

umiej

tno

ść

korzystania z ró

nych

ródeł

informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Budow

i zasad

działania maszyn i urz

dze

nale

y wyja

rzeczywistych maszynach lub modelach dydaktycznych. Obja

nienie

na wspomóc filmem dydaktycznym, foliogramami, schematami,

a tak

e programami komputerowymi symuluj

cymi prac

maszyn

i urz

dze

elektrycznych.

Do wykonywania

wicze

nauczyciel powinien przygotowa

zestawy

ró

nych

układów,

teksty

przewodnie,

instrukcje

wicze

dokumentacje techniczne, poradniki. W trakcie

wicze

ucze

powinien

wykona

pomiar podstawowych parametrów układów, zmontowa

prosty

układ

przeznaczony

wykorzystania

maszynach

i urz

dzeniach szklarskich oraz sprawdzi

poprawno

ść

jego działania.

Zaleca si

, aby nauczyciel obserwował prac

ucznia, wskazywał

popełnione bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok pracy.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni technologicznej oraz

pracowni komputerowej w grupie do 15 osób. Wskazane jest, aby
podczas wykonywania

wicze

uczniowie pracowali indywidualnie lub

w zespołach 2-3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmowa

diagnoz

stanu

wiedzy

umiej

tno

uczniów

z uwzgl

dnieniem zało

onych celów kształcenia, identyfikowanie

post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

ci kształcenia oraz

rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów kształcenia.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

organizacj

stanowiska pracy,

−

rozró

nianie elementów elektrycznych i elektronicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

czenie układów pomiarowych na podstawie schematu,

−

czytanie schematów układów automatycznej regulacji,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

prac

w zespole.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej zaleca si

przeprowadzi

badanie osi

gni

ęć

w formie sprawdzianu teoretycznego

(test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiej

tno

praktycznych (zadanie typu próba pracy).

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[33].Z1
Metody badania surowców szklarskich i szkła

1. Cele główne

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

rozpoznawa

surowce szklarskie,

charakteryzowa

struktur

wewn

trzn

szkła,

dobiera

sposoby otrzymywania szkła,

charakteryzowa

wła

ciwo

ci szkła,

okre

wpływ składników szkła na jego wła

ciwo

ci,

dobiera

metody badania wła

ciwo

ci szkła,

wykonywa

badania fizycznych i mechanicznych wła

ciwo

ci szkła,

charakteryzowa

sposoby barwienia szkła,

dobiera

aparatur

laboratoryjn

i przyrz

dy pomiarowe do badania

surowców szklarskich i szkła,

wykonywa

badania laboratoryjne surowców szklarskich i szkła,

stosowa

procedury post

powania z substancjami truj

cymi,

wybuchowymi i palnymi,

opracowywa

i interpretowa

wyniki bada

laboratoryjnych.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[33].Z1.01 Okre

lanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich

311[33].Z1.02 Badanie wła

ciwo

ci szkła

311[33].Z1.03 Wykonywanie analiz laboratoryjnych surowców

szklarskich i szkła

104

Razem

252

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Barela R., Soprzy

ski A., Ufnalski W.: Chemia fizyczna.

wiczenia

laboratoryjne. WPW, Warszawa 1987
Barycka I., Skudlarski K.: Podstawy chemii. PWN, Warszawa 1986
Bana

J., Solarski W.: Chemia dla in

ynierów. Wydawnictwa AGH,

Kraków 1999
Biela

ski A.: Chemia ogólna i nieorganiczna. PWN, Warszawa 1982

Biela

ski A.: Podstawy chemii ogólnej. PWN, Warszawa 1999

Bolewski A.,.: Metody bada

minerałów i skał. Wydawnictwa

Geologiczne, Warszawa 1988
Görlich E.: Stan szklisty. Wydawnictwo AGH, Kraków 1989
Jarosz

M.,

Malinowska

E.:

Pracownia

chemiczna.

Analiza

instrumentalna. WSiP, Warszawa 1994
Karpi

ski W.: Chemia fizyczna dla techników chemicznych. WSiP,

Warszawa 1994
Klepaczko-Filipiak B., Łoin J.: Pracownia chemiczna. Analiza techniczna.
WSiP, Warszawa 1994
Łada Z., Ró

ycki G.: Pracownia chemii analitycznej. Analiza techniczna

i instrumentalna. WSiP, Warszawa 1990
Materiały szkoleniowe: Szkoła Wiedzy Szklarskiej Techglass. Kraków
2000/2001
Molenda J.: Technologia chemiczna. WSiP, Warszawa 1988
Namie

nik J., Łukasiak J., Jamrógiewicz Z.: Pobieranie próbek

rodowiskowych do analizy. PWN, Warszawa 1995

dzy

ski L.:

wiczenia z chemii fizycznej dla techników chemicznych.

WSiP, Warszawa 1990

311[33].Z1

Metody badania surowców

szklarskich i szkła

311[33].Z1.01

Okre

lanie wła

ciwo

ci surowców

szklarskich

311[33].Z1.02

Badanie wła

ciwo

ci szkła

311[33].Z1.03

Wykonywanie analiz

laboratoryjnych surowców

szklarskich i szkła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nowotny W.: Szkła barwne. Arkady, Warszawa 1969
Pampuch R., Haberko K., Kordek M.: Nauka o procesach ceramicznych.
PWN, Warszawa 1992
Rosołowski S.: Pracownia chemiczna. Analiza jako

ciowa. WSiP,

Warszawa 1996
Rubel S.: Pracownia chemiczna ilo

ciowa. WSiP, Warszawa 1993

Zallen R.: Fizyka ciał amorficznych. PWN, Warszawa 1994
Praca zbiorowa.: Poradnik chemika analityka. WNT, Warszawa 1994
Praca zbiorowa.: Technologia szkła. Wła

ciwo

ci fizykochemiczne szkła.

Polskie Towarzystwo Ceramiczne, Kraków 2002
Praca zbiorowa.: Wprowadzenie do chemii ogólnej i analizy chemicznej
cz

ęść

1 i 2. Wydawnictwo AGH, Kraków 1987

Czasopisma specjalistyczne: ABC jako

ci, Glass, Glass Industry, Glass

Production, Glass Science and Technology, Glass Technology, Glass
Wordwide, International Glass Review, Normalizacja, Problemy jako

Rewia jako

ci, Szkło i Ceramika.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z1.01
Okre

lanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

okre

chemiczne wła

ciwo

ci pierwiastków,

rozró

rodzaje wi

chemicznych oraz okre

ich wpływ na

wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych,

okre

wła

ciwo

zwi

zków

chemicznych

nieorganicznych

i organicznych,

okre

wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych w ró

nych stanach

skupienia,

obliczy

efekty masowe i energetyczne reakcji chemicznych,

wyja

pochodzenie surowców szklarskich,

okre

wła

ciwo

ci surowców szklarskich,

sklasyfikowa

surowce ze wzgl

du na skład chemiczny,

okre

przeznaczenie surowców szklarskich,

wyja

struktur

wewn

trzn

krzemianów,

rozró

ęź

botwórcze składniki szkła.

2. Materiał nauczania

Chemiczne wła

ciwo

ci pierwiastków.

Rodzaje wi

chemicznych.

Wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych nieorganicznych i organicznych.

Wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych w ró

nych stanach skupienia.

Obliczenia masowe i energetyczne reakcji chemicznych.
Surowce szklarskie.
Struktura wewn

trzna krzemianów.

wiczenia

•

Okre

lanie chemicznych wła

ciwo

ci pierwiastków na podstawie

tablic.

•

Porównywanie wła

ciwo

ci ró

nych zwi

zków chemicznych.

•

Obliczanie efektów masowych i energetycznych reakcji chemicznych.

•

Klasyfikowanie surowców ze wzgl

du na pochodzenie oraz skład

chemiczny.

•

Porównywanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich.

•

Okre

lanie przeznaczenia surowców szklarskich.

rodki dydaktyczne

Tablice z wła

ciwo

ciami pierwiastków chemicznych.

Modele wi

chemicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kolekcja surowców szklarskich.
Modele kryształów ró

nych substancji.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych oraz struktury wewn

trznej szkła.

Podczas realizacji programu nale

y zwróci

uwag

na odró

nienie

wła

ciwo

ci szkła w ró

nych stanach skupienia, klasyfikowanie

surowców i szkła ze wzgl

du na skład chemiczny.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Zaleca si

, aby podczas realizacji programu

nauczania

stosowa

aktywizuj

metody

nauczania:

dyskusji

dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nale

y zapozna

uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zada

, z obsług

aparatury

oraz

przepisami

bezpiecze

stwa

higieny

pracy

obowi

zuj

cymi na stanowisku

wiczeniowym.

Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował materiały potrzebne do

wykonywania

wicze

. Uczniowie powinni samodzielnie wykonywa

wiczenia, a nauczyciel pełni

rol

konsultanta i doradcy.

Zaj

cia powinny odbywa

laboratorium chemicznym, w grupach

do 15 osób, w zespołach 2–3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów. W kryteriach oceniania nale

uwzgl

dni

poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomo

i umiej

tno

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Podczas kontroli przeprowadzonej w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Szczegółowej

uwagi

podczas

oceny

wymaga

realizacja

nast

puj

cych celów kształcenia:

−

okre

lanie wła

ciwo

ci zwi

zków chemicznych,

−

klasyfikowanie surowców szklarskich,

−

okre

lanie wła

ciwo

ci surowców szklarskich.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej nale

przeprowadzi

badanie osi

gni

ęć

edukacyjnych w formie sprawdzianu

teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu
umiej

tno

ci praktycznych (zadanie typu próba pracy).

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z1.02
Badanie wła

ciwo

ci szkła

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

scharakteryzowa

sposoby otrzymywania szkła,

odró

stan szklisty od innych stanów skupienia,

sklasyfikowa

szkło ze wzgl

du na skład chemiczny,

okre

przeznaczenie szkła w zale

ci od jego składu

chemicznego,

wyja

zjawisko przechodzenia

wiatła przez ciała stałe, ciecze

i gazy,

wyja

zasady barwienia szkła sposobem jonowym i koloidalnym,

scharakteryzowa

wła

ciwo

ci płynnej masy szklanej,

okre

wła

ciwo

ci szkła,

okre

czynniki wpływaj

ce na zmian

wła

ciwo

ci szkła,

dobra

składnik szkła zmieniaj

cy okre

lon

wła

ciwo

ść

szkła,

dobra

metod

badania wła

ciwo

ci szkła,

wyja

budow

i zasad

działania urz

dze

do badania wła

ciwo

szkła,

dobra

sprz

t laboratoryjny i urz

dzenia do badania wła

ciwo

szkła,

posłu

instrukcjami oraz normami podczas wykonywania bada

i pomiarów,

przygotowa

próbk

do badania wła

ciwo

ci szkła,

wyznaczy

charakterystyczne punkty lepko

ciowe szkła,

okre

współczynnik

rozszerzalno

ci cieplnej szkła,

okre

współczynnik

rozszerzalno

ci liniowej szkła,

wyznaczy

zakres krystalizacji szkła,

oznaczy

klas

hydrolityczn

szkła,

zmierzy

absorbancj

szkła,

oceni

bezbarwno

ść

szkła,

zbada

mikrotwardo

ść

szkła,

opracowa

wyniki

pomiarów

wykorzystaniem

programu

komputerowego,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania

bada

i pomiarów.

2. Materiał nauczania

Sposoby otrzymywania szkła.
Składy chemiczne szkła.
Przechodzenie

wiatła przez ciała stałe, ciecze i gazy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasady barwienia szkła sposobem jonowym i koloidalnym.
Wła

ciwo

ci płynnej masy szklanej.

Wła

ciwo

ci fizyczne, chemiczne, optyczne i mechaniczne szkła.

Metody badania wła

ciwo

ci szkła.

Przyrz

dy do badania wła

ciwo

ci szkła.

Metody opracowywania wyników pomiarów.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania bada

i pomiarów.

wiczenia

•

Porównywanie sposobów otrzymywania szkła.

•

Odró

nienie stanu szklistego od innych stanów skupienia na

podstawie analizy ich wła

ciwo

ci.

•

Okre

lanie przeznaczenia szkła na podstawie jego składu

chemicznego.

•

Dobieranie składników szkła zmieniaj

cych jego wła

ciwo

termiczne, chemiczne i optyczne.

•

Analizowanie metod badania wła

ciwo

ci szkła na podstawie norm.

•

Dobieranie sprz

tu laboratoryjnego i urz

dze

do badania

wła

ciwo

ci szkła.

•

Przygotowywanie próbek do badania wła

ciwo

ci szkła.

•

Wykonywanie badania lepko

ci szkła.

•

Okre

lanie zakresu krystalizacji szkła.

•

Okre

lanie współczynnika cieplnej rozszerzalno

ci liniowej.

•

Okre

lanie klasy hydrolitycznej szkła.

•

Wykonywanie badania absorbancji szkła.

•

Badanie udarno

ci oraz okre

lenie wytrzymało

ci na zginanie szkła.

•

Oznaczanie mikrotwardo

ci szkła.

•

Rozpoznawanie barwy szkła na podstawie jego widma absorbancji.

•

Opracowywanie wyników pomiarów i bada

w postaci tabel,

wykresów, diagramów z zastosowaniem programów komputerowych.

rodki dydaktyczne

Tablice z wła

ciwo

ciami ciał krystalicznych oraz ciał szklistych.

Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce struktur

wewn

trzn

szkła.
Modele struktury wewn

trznej szkła.

Tabele ilustruj

ce składy chemiczne szkła.

Kolekcja szkła o ró

nym przeznaczeniu.

Kolekcja szkła zabarwionego na ró

ne kolory.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce budow

urz

dze

pomiarowych oraz

badanie wła

ciwo

ci szkieł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plansze, foliogramy przedstawiaj

ce wła

ciwo

ci szkła.

Instrukcje stanowiskowe i instrukcje bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Teksty przewodnie do

wicze

Sprz

t laboratoryjny.

Próbki szkła do bada

Lepko

ciomierz.

Urz

dzenia do badania wła

ciwo

ci mechanicznych szkła.

Dylatometr.
Spektrofotometr UV-VIS.
Stanowisko

komputerowe

programem

komputerowym

opracowywania wyników pomiarów.
Polskie Normy i instrukcje dotycz

ce bada

wła

ciwo

ci szkieł.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci dotycz

ce sposobów

otrzymywania szkła, zasad barwienia szkła, okre

lania wła

ciwo

ci szkła

oraz metod badania wła

ciwo

ci szkła.

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci wykonywania bada

wła

ciwo

ci szkła.

W procesie nauczania - uczenia si

nale

y zwróci

uwag

kształtowanie postaw zawodowych niezb

dnych w pracy laboratoryjnej,

takich jak: utrzymanie porz

dku na stanowisku pracy, staranno

ść

dokładno

ść

, odpowiedzialno

ść

za wyniki bada

, przestrzeganie

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska.

Program nauczania proponuje si

realizowa

aktywizuj

cymi

metodami nauczania: tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej,
pokazu

obja

nieniem

oraz

wicze

praktycznych.

Pokaz

z obja

nieniem powinien obejmowa

kolejne czynno

ci zwi

zane

z przygotowaniem próbek szkła do bada

, ze zwróceniem szczególnej

uwagi na przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska. Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

e by

rozszerzony

w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły. Nauczyciel

powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania pokazów

wicze

, jak: teksty przewodnie, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

nale

y zapozna

uczniów

z regulaminem laboratorium.

Podczas wykonywania

wicze

uczniowie powinni korzysta

z instrukcji stanowiskowych. Instrukcji dotycz

cej wykonywania bada

norm i poradników oraz przestrzega

regulaminu obowi

zuj

cego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

w laboratorium. Wskazane jest równie

prezentowanie filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie

wycieczki

laboratorium

technologicznego huty szkła. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu

lub wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, a po obejrzeniu filmu

lub odbyciu wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w laboratorium kontroli produkcji

w grupie do 15 uczniów, w zespołach 2-3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych, motywowa

do samodzielnej

pracy i samooceny.

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki na podstawie
okre

lonych kryteriów.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie: sprawdzianów

ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji czynno

ci ucznia wykonywanych podczas

wicze

Podczas kontroli i oceny przeprowadzonej w formie ustnej nale

zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na opanowanie przez uczniów

umiej

tno

ci:

−

dobierania metod bada

wła

ciwo

ci szkła,

−

wykonywania bada

wła

ciwo

ci szkła,

−

korzystania z norm i instrukcji podczas wykonywania bada

−

opracowywania wyników pomiarów,

−

przestrzegania przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

wykonywania bada

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

badanie

osi

gni

ęć

edukacyjnych

formie

sprawdzianu teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz
sprawdzianu umiej

tno

ci praktycznych (zadanie typu próba pracy).

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z1.03
Wykonywanie analiz laboratoryjnych surowców
szklarskich i szkła

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

zjawisko absorbcji i adsorbcji,

−

scharakteryzowa

analizy

jako

ciowe

ilo

ciowe

surowców

szklarskich i szkła,

−

zorganizowa

stanowisko pracy do wykonania analiz surowców

szklarskich i szkła zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

posłu

instrukcjami i normami podczas wykonywania analiz

laboratoryjnych,

−

posłu

aparatur

laboratoryjn

zgodnie z jej przeznaczeniem,

−

pobra

próbki surowców szklarskich i szkła do analizy laboratoryjnej,

−

wykona

roztwory z próbek laboratoryjnych surowców szklarskich

i szkła,

−

przeprowadzi

analiz

jako

ciow

i ilo

ciow

składników surowców

szklarskich i szkła,

−

wykona

analiz

sitow

surowców szklarskich,

−

okre

sto

ść

szkła,

−

zbada

skład chemiczny

cieków i odpadów powstałych podczas

produkcji szkła,

−

przeprowadzi

utylizacj

roztworu trawi

cego szkło,

−

wykona

pomiar temperatury gazów i cieczy,

−

wykona

pomiar ci

nienia gazów i cieczy,

−

wykona

pomiar przepływu gazów i cieczy,

−

wykona

pomiar składu chemicznego spalin oraz emisji szkodliwych

gazów i pyłów z pieca za pomoc

analizatora spalin,

−

przygotowa

zgład mineralogiczny wtr

cenia w szkle,

−

zastosowa

procedury post

powania z substancjami truj

cymi,

cymi, wybuchowymi i palnymi,

−

okre

zasady

przyznawania

certyfikatów

systemu

jako

i akredytacji laboratoriów badawczych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania

pomiarów i analiz laboratoryjnych.

2. Materiał nauczania

Zjawisko absorbcji i adsorbcji.
Analiza jako

ciowa i ilo

ciowa surowców i szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Surowce szklarskie i szkło.
Analiza sitowa surowców szklarskich.
Metody okre

lania g

sto

ci szkła.

Metody badania

cieków i odpadów.

Utylizacja roztworów trawi

cych.

Pomiary temperatury gazów i cieczy.
Pomiary ci

nienia gazów i cieczy.

Pomiary wielko

ci przepływu gazów i cieczy.

Pomiary składu chemicznego spalin oraz emisji szkodliwych gazów
i pyłów.
Zgłady mineralogiczne.
Substancje truj

ce,

ce, wybuchowe i palne.

Certyfikaty systemu jako

ci i akredytacji laboratoriów badawczych.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania analiz laboratoryjnych.

wiczenia

•

Dobieranie

aparatury

laboratoryjnej

wykonywania

analiz

chemicznych.

•

Pobieranie próbek surowców i szkła do analiz laboratoryjnych.

•

Wykonywanie

podstawowych

analiz

chemicznych:

enia,

odparowania, stapiania, rozpuszczania.

•

Porównywanie wielko

ci i kształtu ziaren piasku szklarskiego pod

tem przydatno

ci do procesów technologicznych.

•

Wykonywanie analizy ziarnowej surowców.

•

Badanie wła

ciwo

ci fizycznych i chemicznych surowców szklarskich:

rozpuszczalno

ci w wodzie i kwasach, wilgotno

ci, straty pra

enia.

•

Oznaczanie składu chemicznego szkła.

•

Wyznaczanie g

sto

ci szkła.

•

Wykonywanie pomiarów temperatury gazów i cieczy.

•

Wykonywanie pomiarów ci

nienia gazów i cieczy.

•

Wykonywanie pomiarów wielko

ci przepływu gazów i cieczy.

•

Wykonywanie zgładu mineralogicznego wtr

cenia w szkle.

rodki dydaktyczne

Sprz

t laboratoryjny do analiz chemicznych.

Próbki surowców i szkła.
Instrukcje wykonywania bada

i analiz chemicznych.

Polskie Normy okre

laj

ce metody bada

surowców i szkła.

Przyrz

dy do pomiaru temperatury gazów i cieczy.

Przyrz

dy do pomiaru ci

nienia gazów i cieczy.

Przyrz

dy do pomiaru wielko

ci przepływu gazów i cieczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały do wykonania zgładu mineralogicznego.
Mikroskop polaryzacyjny.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce wyposa

enie

laboratorium.
Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce wyposa

enie laboratoryjne oraz

podstawowe analizy laboratoryjne surowców i szkła.
Normy ISO dotycz

ce organizacji i zasad pracy laboratoriów

badawczych.
Ksi

ga jako

ci laboratorium badawczego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci w zakresie wykonywania analiz laboratoryjnych.

Okre

lone w programie cele kształcenia umo

liwi

opanowanie przez

uczniów

umiej

tno

rozpoznawania

sprz

laboratoryjnego,

wykonywania podstawowych pomiarów oraz analiz laboratoryjnych
surowców szklarskich i szkła.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

nale

y zapozna

uczniów

z regulaminem laboratorium oraz zwróci

uwag

na konieczno

ść

stosowania

rodków ochrony indywidualnej podczas wykonywania

analiz.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Program jednostki modułowej proponuje si

realizowa

metod

: dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych. Pokaz z obja

nieniem

powinien

obejmowa

wykonywanie

analiz

laboratoryjnych

zwróceniem

szczególnej

uwagi

przestrzeganie

przepisów

bezpiecze

stwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

rodowiska.

Przykładowe

wiczenia

zamieszczone

w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela.

Zakres

wicze

e by

rozszerzony w zale

ci od potrzeb

edukacyjnych i mo

liwo

ci szkoły. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania pokazów i

wicze

: przewodnie

teksty, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Podczas

wicze

uczniowie powinni posługiwa

katalogami,

normami oraz instrukcjami. W celu wzbogacenia procesu dydaktycznego
wskazane

jest

prezentowanie

filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie wycieczki do laboratorium technologicznego w hucie
szkła. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu lub odbyciu

wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zaj

cia powinny by

realizowane w laboratorium chemicznym

w grupie do 15 uczniów, w zespołach 2-3 osobowych.

W procesie nauczania nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie postaw

zawodowych niezb

dnych w pracy laboranta takich jak: staranno

ść

dokładno

ść

, odpowiedzialno

ść

za wyniki analiz, przestrzeganie

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Nauczyciel prowadz

cy proces dydaktyczny zobowi

zany jest

opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na opanowanie przez uczniów

umiej

tno

ci:

−

dobierania metod bada

analitycznych,

−

korzystania z norm i instrukcji podczas wykonywania analiz,

−

wykonywania analiz,

−

opracowywania wyników pomiarów,

−

przestrzegania przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy

podczas

wykonywania analiz.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie: ustnych

i pisemnych sprawdzianów, sprawdzianów praktycznych, testów
osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru

oraz testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy, do których nale

opracowa

kryteria oceniania i schemat punktowania.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich stosowanych

przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[33].Z2

Technologia topienia masy szklanej

1. Cele główne

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

opracowywa

receptur

zestawu

szklarskiego,

dobiera

surowce do sporz

dzenia zestawu,

okre

zasady magazynowania surowców,

dobiera

maszyny

urz

dzenia

sporz

dzania

zestawu

szklarskiego,

oblicza

zapotrzebowanie zestawiarni na surowce szklarskie,

charakteryzowa

materiały ogniotrwałe stosowane do budowy pieców

szklarskich,

klasyfikowa

piece szklarskie i pomocnicze,

charakteryzowa

budow

ró

nych typów pieców: płomieniowych,

płomieniowych opalanych tlenowo, płomieniowych z dogrzewem
elektrycznym, elektrodowych, segmentowych,

rozró

nia

sposoby opalania pieców szklarskich,

ocenia

efektywno

ść

technologiczno-ekonomiczn

pracy pieców,

dobiera

piece do wytopu mas szklanych ró

nych rodzajów,

charakteryzowa

stadia topienia masy szklanej,

okre

wpływ wła

ciwo

ci płynnej masy szklanej na efektywno

ść

procesu topienia masy szklanej,

nadzorowa

proces wytopu masy szklanej,

rozpoznawa

wady masy szklanej,

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej

ochrony

rodowiska podczas sporz

dzania

zestawu szklarskiego oraz topienia masy szklanej.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[33].Z2.01 Opracowywanie receptur zestawu szklarskiego

311[33].Z2.02 Dobieranie surowców i sporz

dzanie zestawu

szklarskiego

311[33].Z2.03 Eksploatacja pieców szklarskich

311[33].Z2.04 Topienie masy szklanej

Razem

324

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Andrusieczko A.: Grzejnictwo elektryczne w przemy

le szklarskim. ISiC,

Warszawa 1980
Bolewski A., Budkiewicz M., Wyszomirski P.: Surowce ceramiczne.
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1991
Dobrzy

ski S.,

oł

dziowski W.: Materiałoznawstwo szklarskie

i ceramiczne. WSiP, Warszawa 1981
Faustyn R.: Maszyny i urz

dzenia w przemy

le szklarskim. WSiP,

Warszawa 1980
Galewicz M.: Współczesne kierunki w budowie pieców szklarskich cz

ęść

1, 2, 3. Szkło i Ceramika nr 3,4,6 /2002
Hilgertner A., Nowotny W.: Piece szklarskie. WSiP, Warszawa 1985
Janiec M.: Materiały ogniotrwałe. WSiP, Warszawa 1984
Materiały szkoleniowe: Szkoła Wiedzy Szklarskiej Techglass. Kraków
2000/2001
Molenda J.: Chemia w przemy

le. WSiP, Warszawa 1996

Nadachowski F.: Zarys technologii materiałów ogniotrwałych.
Wydawnictwa Techniczne, Katowice 1995
Nowotny W.: Szkła barwne. Arkady, Warszawa 1969
Pawłowski S., Serkowski S.: Materiały ogniotrwałe. Zakład poligraficzny,
Gliwice 1996
Piech J.: Piece ceramiczne i szklarskie. Wydawnictwa AGH, Kraków
2001

311[33].Z2

Technologia topienia masy szklanej

311[33].Z2.02

Dobieranie surowców

i sporz

dzanie zestawu szklarskiego

311[33].Z2.01

Opracowywanie receptur zestawu

szklarskiego

311[33].Z2.04

Topienie masy szklanej

311[33].Z2.03

Eksploatacja pieców szklarskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rospond A., Serkowski S.: Wyło

enia ogniotrwałe. SITPH, Gliwice 1999

Senkara T.: Obliczenia cieplne pieców grzewczych w hutnictwie.
Wydawnictwa

skie, Katowice 1981

Praca zbiorowa.: Technologia szkła tom 1. Arkady, Warszawa 1987
Praca zbiorowa.: Wykorzystanie odpadów przemysłowych w technologii
szkła i materiałów budowlanych. PAN, Warszawa 1986

Czasopisma specjalistyczne: ABC jako

ci, Glass, Glass Industry, Glass

Production, Glass Science and Technology, Glass Technology, Glass
Wordwide, International Glass Review, Normalizacja, Problemy jako

Rewia jako

ci, Szkło i Ceramika.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z2.01
Opracowywanie receptur zestawu szklarskiego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

okre

skład chemiczny szkła na podstawie zestawu surowcowego,

okre

skład surowcowy zestawu na podstawie składu chemicznego

szkła,

przekształci

skład chemiczny szkła wyra

ony w % wagowych na

skład molowy,

opracowa

receptur

zestawu szklarskiego na podstawie wymaga

okre

lonych dla wyrobu,

okre

wymagania dotycz

ce składu chemicznego i jako

surowców do produkcji ró

nych rodzajów szkła,

wykona

obliczenia zwi

zane z nawa

aniem surowców do zestawu,

wykona

obliczenia zwi

zane z korekt

składników zestawu,

okre

warunki technologiczne sporz

dzania zestawu szklarskiego,

obliczy

ilo

ść

surowców niezb

do sporz

dzenia zestawu

szklarskiego przy u

yciu programu komputerowego,

sporz

dzi

zapotrzebowanie zestawiarni na surowce szklarskie,

skorzysta

z norm, poradników, dokumentacji technologicznej

podczas opracowywania receptur zestawu szklarskiego.

2. Materiał nauczania

Zestawy szklarskie i skład chemiczny szkła.
Sporz

dzanie zestawów szklarskich.

Receptury zestawów szklarskich.
Podstawowe surowce do produkcji szkła.
Podstawowe prace wykonywane w zestawiarni.
Nawa

anie surowców do zestawu szklarskiego.

Proces technologiczny sporz

dzania zestawu szklarskiego.

Obliczenia ilo

ci surowców do sporz

dzania zestawu szklarskiego.

Zapotrzebowanie zestawiarni na surowce szklarskie.

wiczenia

•

Okre

lanie składu surowcowego zestawu na podstawie składu

chemicznego szkła.

•

Okre

lanie składu chemicznego szkła na podstawie zestawów

surowcowych z uwzgl

dnieniem lotno

ci składników szkła.

•

Okre

lanie

składu

molowego

szkła

podstawie

składów

chemicznych szkła.

•

Dobieranie surowców do zestawu szklarskiego na podstawie recept.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Dokonywanie korekty składników dotycz

cej zamiany w zestawie

szklarskim.

•

Planowanie

procesu

technologicznego

sporz

dzania

zestawu

szklarskiego.

•

Sporz

dzanie

zapotrzebowania

surowce

szklarskie

dla

zestawiarni.

rodki dydaktyczne

Foliogramy ze składami chemicznymi szkła o ró

nym przeznaczeniu.

Zestawy tabel z recepturami zestawów szklarskich o ró

nym

przeznaczeniu.
Karty charakterystyk surowców szklarskich.
Zestawy plansz z organizacj

pracy zestawiarni surowców o ró

nym

stopniu zautomatyzowania.
Komputer osobisty z oprogramowaniem do okre

lania receptur

zestawów szklarskich oraz okre

lania zapotrzebowania na surowce

szklarskie.
Normy,

poradniki,

dokumentacja

technologiczna

dotycz

opracowywania receptur zestawu szklarskiego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

okre

lania

składów

chemicznych

szkieł,

składów

surowcowych zestawów szklarskich oraz dobierania surowców do
zestawów

szklarskich

podstawie

wymaga

okre

lonych

w recepcie.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Program jednostki modułowej proponuje si

realizowa

aktywizuj

cymi metodami nauczania: dyskusji dydaktycznej,

tekstu przewodniego oraz

wicze

praktycznych z zastosowaniem

specjalistycznego

oprogramowania

opracowywania

receptur

zestawów szklarskich

Nauczyciel powinien przygotowa

zestawy

wicze

obliczeniowych

o zró

nicowanym stopniu trudno

ci. Szczególn

uwag

podczas

wykonywania oblicze

nale

y zwróci

na poprawne wykonywanie

korekty składników zestawu szklarskiego oraz zamiany składników
w zestawie.

Uczniowie powinni sami wykona

obliczenia, a nauczyciel pełni

rol

konsultanta i doradcy.

Zaj

cia

powinny

odbywa

pracowni

komputerowej

z indywidualnymi stanowiskami komputerowymi, w grupach do 15 osób.

Proponuje si

, aby

wiczenia z zakresu okre

lania receptur

szklarskich

uczniowie

wykonywali

indywidualnie,

wiczenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z zakresu procesów technologicznych sporz

dzania zestawów

szklarskich w zespołach 2-3 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych oraz motywowa

samodzielnej pracy i samooceny.

Nauczyciel prowadz

cy proces dydaktyczny zobowi

zany jest

opracowa

wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne.

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia, podczas której

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

poprawne wykonywanie oblicze

−

dobieranie surowców do zestawów szklarskich,

−

sporz

dzanie zapotrzebowania na surowce szklarskie.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie: sprawdzianów

ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Podczas kontroli przeprowadzanej w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Po zako

czeniu realizacji programu proponuje si

zastosowanie testu

pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego
z zadaniami typu próba pracy, do których nale

y opracowa

kryteria

oceniania i schemat punktowania.

ocenie

cowej

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z2.02
Dobieranie surowców i sporz

dzanie zestawu

szklarskiego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

dobra

surowce do sporz

dzenia zestawu szklarskiego,

okre

sposoby magazynowania surowców,

scharakteryzowa

techniki uzdatniania surowców szklarskich,

okre

przydatno

ść

technologiczn

surowców

zestawu

szklarskiego,

wyja

sposób post

powania z surowcami toksycznymi,

dobra

metod

przygotowywania zestawu szklarskiego,

zaplanowa

kolejno

ść

czynno

ci podczas sporz

dzania zestawu

szklarskiego,

zorganizowa

prac

w zestawiarni surowców o ró

nym stopniu

zautomatyzowania,

dobra

urz

dzenia do sporz

dzania zestawu,

posłu

instrukcjami przygotowywania zestawu i badania

jednorodno

ci zestawu szklarskiego,

scharakteryzowa

technik

granulowania, brykietowania i spiekania

zestawu szklarskiego,

zabezpieczy

zestaw szklarski przed pyleniem,

dobra

sposób transportu zestawu do zasobnika przywannowego,

zbada

jednorodno

ść

zestawu szklarskiego,

skorzysta

z dokumentacji technologicznej dotycz

cej sporz

dzania

zestawu szklarskiego,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas sporz

dzania

zestawów szklarskich.

2. Materiał nauczania

Surowce do zestawu szklarskiego.
Magazynowanie i transport surowców. Uzdatnianie surowców.
Przydatno

ść

technologiczna surowców.

Metody post

powania z surowcami toksycznymi.

Organizacja pracy w zestawiarni surowców.
Instrukcje przygotowywania zestawu szklarskiego.
Sposoby transportu zestawów szklarskich do pieców.
Badanie jednorodno

ci zestawu szklarskiego.

Techniki sporz

dzania zestawów szklarskich.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy w zestawiarni surowców.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Okre

lanie sposobu transportu i magazynowania surowców.

•

Dobieranie surowców do zestawów szklarskich.

•

Planowanie pracy w zestawiarni surowców.

•

Dobieranie urz

dze

do sporz

dzania zestawu szklarskiego.

•

Planowanie kolejno

ci nawa

ania surowców do zestawu szklarskiego.

•

Dobieranie technik przygotowywania zestawów w zale

ci od

sposobu transportu zestawu do pieca.

•

Badanie jednorodno

ci zestawu szklarskiego.

rodki dydaktyczne

Kolekcje surowców szklarskich.
Zdj

cia obrazów makroskopowych surowców.

Prospekty firm oferuj

cych surowce dla przemysłu szklarskiego.

Filmy obrazuj

ce wydobywanie, przetwarzanie i uzdatnianie surowców

szklarskich.
Katalogi firm oferuj

cych urz

dzenia do uzdatniania surowców

szklarskich.
Katalogi firm oferuj

cych urz

dzenia stosowane w zestawiarniach

surowców.
Modele urz

dze

stosowanych w zestawiarni surowców.

Schematy organizacyjne zestawiarni surowców o ró

nym stopniu

zautomatyzowania.
Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce prac

zestawiarni surowców.

Próbki zestawów szklarskich przygotowanych ró

nymi technikami.

Regulaminy i instrukcje dotycz

ce obsługi urz

dze

zestawiarni

surowców.
Dokumentacja

technologiczna

dotycz

sporz

dzania

zestawu

szklarskiego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

dobierania surowców do sporz

dzania zastawów szklarskich oraz

planowania pracy w zestawiarni surowców.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

tekstu przewodniego, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Realizuj

program

jednostki

modułowej

wskazane

jest

prezentowanie filmów dydaktycznych oraz zorganizowanie wycieczki do
zestawiarni surowców szklarskich w hucie szkła o ró

nym stopniu

zautomatyzowania. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu

lub odbyciu wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Podczas

wykonywania

wicze

ucze

powinien

opanowa

umiej

tno

ci dobierania surowców do zestawu szklarskiego. Nale

równie

zapozna

uczniów z zasadami post

powania z surowcami

toksycznymi oraz uzasadni

konieczno

ść

stosowania

rodków ochrony

indywidualnej podczas pracy z tymi surowcami.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni technologicznej, w grupach do

15 osób, w zespołach 2–3 osobowych.

W procesie nauczania nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie postaw

zawodowych niezb

dnych w pracy zestawiacza surowców, takich jak:

staranno

ść

, dokładno

ść

, odpowiedzialno

ść

za sporz

dzony zestaw.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas

oceny

nale

sprawdza

umiej

tno

uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Oceny osi

gni

ęć

uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

dobieranie surowców szklarskich do zestawu,

−

korzystanie z norm i instrukcji,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

test dydaktyczny wielostopniowy oraz test praktyczny

z zadaniami typu próba pracy.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom

wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z2.03
Eksploatacja pieców szklarskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

sklasyfikowa

materiały ogniotrwałe według ró

nych kryteriów,

okre

wła

ciwo

ci materiałów ogniotrwałych,

scharakteryzowa

technologi

wytwarzania materiałów ogniotrwałych

oraz materiałów pomocniczych stosowanych do budowy pieców,

okre

czynniki maj

ce wpływ na wydzielanie p

cherzy gazowych,

korozj

, erozj

materiałów ogniotrwałych,

dobra

materiał ogniotrwały na okre

lony element pieca szklarskiego,

okre

wła

ciwo

ci paliw stosowanych do ogrzewania pieców

szklarskich,

wyja

zasady modelowania matematycznego i fizycznego pieców

szklarskich,

scharakteryzowa

budow

pieców

szklarskich

oraz

pieców

pomocniczych,

okre

zasady stosowania elektrycznego dogrzewu w piecach

szklarskich,

wyja

budow

oraz zasad

działania pieców elektrodowych,

okre

sprawno

ść

energetyczn

pieców szklarskich,

wykona

obliczenia termotechniczne pieców szklarskich,

rozró

sposoby odzysku ciepła z pieców szklarskich,

okre

zasady rozgrzewu, wygaszania pieców szklarskich,

zastosowa

zasady obsługi technicznej pieców szklarskich,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas obsługi pieców

szklarskich.

2. Materiał nauczania

Podział materiałów ogniotrwałych.
Wła

ciwo

ci materiałów ogniotrwałych.

Technologia wytwarzania materiałów ogniotrwałych.
Korozja i erozja materiałów ogniotrwałych.
Zastosowanie materiałów ogniotrwałych.
Zasady modelowania matematycznego i fizycznego pieców szklarskich.
Wła

ciwo

ci paliw.

Budowa i zasada działania pieców szklarskich do wytopu mas szklanych
ró

nych rodzajów.

Budowa i zasada działania pieców szklarskich pomocniczych.
Budowa i zasada działania pieców szklarskich elektrycznych.
Sprawno

ść

energetyczna pieców szklarskich.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obliczenia termotechniczne pieców szklarskich.
Sposoby odzysku ciepła z pieców szklarskich.
Zasady przeprowadzania rozgrzewu i wygaszania pieców szklarskich.
Zasady obsługi technicznej pieców szklarskich.

wiczenia

•

Rozpoznawanie materiałów ogniotrwałych.

•

Ocenianie stopnia zu

ycia materiałów ogniotrwałych na podstawie

próbek z objawami korozji i erozji.

•

Dobieranie materiałów ogniotrwałych do konstrukcji elementów

pieców szklarskich.

•

Porównywanie wła

ciwo

ci paliw stosowanych do ogrzewania pieców

szklarskich.

•

Dobieranie pieców do wytopu mas szklanych o okre

lonych

wła

ciwo

ciach.

•

Analizowanie zalet i wad poszczególnych rodzajów pieców

szklarskich.

•

Obliczanie sprawno

ci cieplnej oraz parametrów termotechnicznych

pieców szklarskich.

rodki dydaktyczne

Kolekcja materiałów ogniotrwałych.
Katalogi z wła

ciwo

ciami materiałów ogniotrwałych.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce sposoby wytwarzania materiałów

ogniotrwałych.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce zastosowanie

materiałów ogniotrwałych w ró

nych cz

ęś

ciach pieców szklarskich.

Próbki i fotografie materiałów ogniotrwałych z objawami korozji i erozji.
Katalogi firm oferuj

cych materiały ogniotrwałe.

Tabele z wła

ciwo

ciami paliw.

Modele pieców szklarskich.
Schematy konstrukcyjne pieców szklarskich.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce zastosowanie pieców

szklarskich.
Tabele ze wska

nikami termotechnicznymi pieców szklarskich.

Harmonogramy rozgrzewu oraz wygaszania pieców szklarskich.
Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce budow

, rozgrzew, wygaszanie oraz

remonty pieców.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

materiałów stosowanych do budowy pieców szklarskich oraz zasad
eksploatacji pieców szklarskich.

W trakcie realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie wiadomo

ci i umiej

tno

innych

obszarów

tematycznych

oraz

rozwija

umiej

tno

ść

samokształcenia i korzystania z ró

nych

ródeł informacji.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

przypadków, tekstu przewodniego oraz

wicze

praktycznych.

Szczególn

uwag

podczas

wicze

nale

y zwróci

na zasady

prawidłowego doboru materiałów na poszczególne cz

ęś

ci pieców oraz

wiadomienie skutków niewła

ciwego doboru materiałów do budowy

pieców na podstawie analizy skorodowanych i zu

ytych materiałów.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania

pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Podczas poznawania materiałów ogniotrwałych nale

y zwróci

uwag

na ich rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie. Ka

dy ucze

powinien mie

liwo

ść

bezpo

redniej identyfikacji materiałów. Podczas

wicze

uczniowie powinni korzysta

z katalogów, norm oraz poradników.

Budow

pieców szklarskich nale

y wyja

na podstawie modeli

ró

nych typów pieców oraz prezentacji filmów dydaktycznych

obrazuj

cych czynno

ci zwi

zane z ich eksploatacj

. Zaleca si

równie

zorganizowa

wycieczk

do huty szkła.

Przed

projekcj

filmu

lub

wycieczk

dydaktyczn

nale

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu lub odbyciu

wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni technologicznej w grupach

do 15 uczniów, podzielonych na zespoły 2 – 3 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych oraz motywowa

samodzielnej pracy i samooceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas kontroli przeprowadzonej w formie ustnej nale

y zwraca

uwag

na operowanie zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Oceny uczniów nale

y dokona

na podstawie: sprawdzianów

pisemnych i ustnych, sprawdzianów praktycznych, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia

podczas

wicze

Umiej

tno

ci praktyczne powinny by

sprawdzane na podstawie

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas, której

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

rozpoznawanie materiałów ogniotrwałych,

−

okre

lanie wła

ciwo

ci materiałów ogniotrwałych,

−

kryteria doboru i zastosowanie materiałów ogniotrwałych w piecach

szklarskich,

−

jako

ść

i staranno

ść

wykonywanych prac,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom

wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z2.04
Topienie masy szklanej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

wyja

zasady obsługi pieców o działaniu ci

głym i okresowym,

scharakteryzowa

efekty cieplne towarzysz

ce procesom topienia

masy szklanej,

wyja

procesy i zjawiska zwi

zane z wytopem oraz odbarwianiem

masy szklanej,

okre

czynniki maj

ce wpływ na poprawne przeprowadzenie

procesu topienia masy szklanej,

dobra

metod

i parametry procesu topienia masy szklanej

o okre

lonych wła

ciwo

ciach,

okre

wymagania

dotycz

mas

szklanych

ró

nym

przeznaczeniu,

okre

zasady i metody klarowania i odbarwiania masy szklanej,

okre

zasady wytopu mas szklanych kwarcowych, borokrzemowych

oraz ołowiowych,

okre

wpływ ró

nych czynników wpływaj

cych na wytop szkła

barwnego,

scharakteryzowa

sposoby ujednorodniania szkła,

wyja

zasad

klarowania masy szklanej,

skontrolowa

proces topienia masy szklanej w piecu,

oceni

jako

ść

odbarwiania masy szklanej,

rozpozna

wady masy szklanej,

okre

wpływ parametrów procesu topienia masy szklanej na jako

ść

masy szklanej,

dobra

parametry procesu rozgrzewu i wygaszania pieca,

skorzysta

z norm, instrukcji, dokumentacji technologicznej podczas

topienia masy szklanej,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas topienia masy

szklanej.

2. Materiał nauczania

Piece o działaniu ci

głym i okresowym.

Zjawiska i procesy podczas topienia masy szklanej.
Topienie mas szklanych szczególnych rodzajów.
Topienie mas szklanych barwnych.
Instalacje do mechanicznego i pneumatycznego klarowania masy
szklanej.
Odbarwianie masy szklanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wady masy szklanej.
Procesy rozgrzewu i wygaszania pieców.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej,

ochrony

rodowiska podczas topienia masy szklanej.

wiczenia

•

Dobieranie pieców do wytopu masy szklanej o okre

lonych

wła

ciwo

ciach.

•

Charakteryzowanie stadiów topienia masy szklanej.

•

Rozpoznawanie procesów i zjawisk zachodz

cych podczas wytopu

masy szklanej.

•

Porównywanie

procesu

wytopu

mas

szklanych

ró

nym

przeznaczeniu:

kwarcowych,

borokrzemowych,

ołowiowych,

barwnych.

•

Porównywanie sposobów ujednorodniania mas szklanych o ró

nym

przeznaczeniu.

•

Ocenianie stopnia odbarwienia szkła na podstawie wygl

du próbek

oraz widma absorbancji szkła.

•

Rozpoznawanie wad masy szklanej na podstawie ich wygl

du.

•

Okre

lanie przyczyn powstawania wad masy szklanej na podstawie

analizy procesu topienia szkła.

rodki dydaktyczne

Modele pieców szklarskich do wytopu mas szklanych o ró

nym

przeznaczeniu.
Plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce stadia topienia

masy szklanej.
Próbki szkła z poszczególnych stadiów topienia masy szklanej.
Foliogramy z instalacjami do klarowania szkła.
Harmonogramy wytopu mas szklanych o ró

nym przeznaczeniu.

Harmonogramy rozgrzewu i wygaszania pieców o działaniu okresowym
i ci

głym.

Polskie Normy dotycz

ce wad masy szklanej.

Katalogi z wadami masy szklanej.
Kolekcja szkła z wadami masy szklanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

rozpoznawania

procesów

zjawisk

zwi

zanych

z wytopem masy szklanej oraz okre

lania technik topienia masy

szklanej.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenia ma

dobór metod nauczania. Program jednostki modułowej wskazane jest
realizowa

metod

: dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował materiały potrzebne do

wykonania pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy,

dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki

dydaktyczne. Uczniowie powinni samodzielnie wykonywa

wiczenia,

a nauczyciel pełni

rol

konsultanta i doradcy.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

podczas

wicze

na zasady

prawidłowego doboru pieców szklarskich do wytopu masy szklanej,
oraz u

wiadomienie skutków nieprawidłowego zastosowania pieców do

topienia

masy

szklanej

pod

wzgl

dem

eksploatacyjnym

oraz

energetycznym.

W trakcie wyja

niania procesów i zjawisk zachodz

cych z wytopu

masy szklanej oraz zasad prowadzenia wytopu masy szklanej wskazane
jest prezentowanie filmów dydaktycznych. Nale

y pami

, aby przed

projekcj

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu

wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

W procesie nauczania nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie cech

osobowo

ci niezb

dnych w pracy technologa szkła takich jak: poprawna

analiza wska

ników energetycznych pieców oraz odpowiedzialno

ść

prowadzony wytop masy szklanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów. Ma ono dostarczy

informacji

o zakresie i stopniu realizacji celów kształcenia jednostki modułowej.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

interpretowanie wska

ników energetycznych pieców szklarskich,

−

kryteria doboru i zastosowanie pieców do topienia mas szklanych

ró

nych rodzajów,

−

wskazywanie zasad prawidłowej eksploatacji pieców szklarskich,

−

rozpoznawanie wad masy szklanej.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej nale

przeprowadzi

badanie osi

gni

ęć

w formie sprawdzianu teoretycznego

(test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiej

tno

praktycznych (zadanie typu próba pracy).

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[33].Z3
Technologia produkcji i przetwarzania szkła

1. Cele główne

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

klasyfikowa

wyroby szklane ze wzgl

du na przeznaczenie,

charakteryzowa

techniki produkcji i przetwarzania szkła,

planowa

proces produkcji i przetwarzania szkła,

okre

etapy produkcji i przetwarzania okre

lonego rodzaju szkła,

wyja

nia

budow

oraz działanie maszyn i urz

dze

do produkcji

i przetwarzania szkła,

rozró

nia

narz

dzia, materiały i

rodki stosowane do przetwarzania

szkła,

dobiera

maszyny i urz

dzenia do produkcji i przetwarzania

okre

lonego szkła,

dobiera

sposoby zasilania maszyn formuj

cych szkło w mas

szklan

obsługiwa

maszyny i urz

dzenia do produkcji i przetwarzania szkła,

okre

skutki niewła

ciwej obsługi maszyn i urz

dze

stosowanych

do produkcji i przetwarzania szkła,

nadzorowa

procesy produkcji i przetwarzania szkła,

charakteryzowa

proces odpr

ęż

ania szkła,

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas procesów

produkcji i przetwarzania szkła.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[33].Z2.01 Wytwarzanie szkła gospodarczego

i opakowaniowego

150

311[33].Z2.02 Wytwarzanie szkła technicznego

150

311[33].Z2.03 Wytwarzanie szkła budowlanego

150

311[33].Z2.04 Stosowanie technik wyko

czania szkła

311[33].Z2.05 Stosowanie technik zdobienia szkła

160

311[33].Z2.06 Stosowanie technik przetwórstwa szkła

Razem

744

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Einarsson G.: Podstawy telekomunikacji

wiatłowodowej”. Wydawnictwa

Komunikacji i Ł

czno

ci, Warszawa 1998

Faustyn R.: Maszyny i urz

dzenia w przemy

le szklarskim. WSiP,

Warszawa 1980
Grze

kowiak W.: Obróbka szkła. WPL, Warszawa1961

Kadeta U., Siekierska T.: Energooszcz

dne szyby zespolone. Szkło

i Ceramika, nr 49/1998
Klindt L., Klein W.: Szkło jako materiał budowlany. Arkady, Warszawa
1982
Majewski A.: Podstawy techniki

wiatłowodowej: zagadnienia wybrane.

Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2000
Materiały szkoleniowe: Szkoła Wiedzy Szklarskiej Techglass. Kraków
2000/2001
Mejer L., Pró

niak B., Werstler J.: Urz

dzenia mechaniczne w przemy

szklarskim. Arkady, Warszawa 1966
Nadachowski F.: Wst

p do projektowania technologii ceramicznych.

Wydawnictwa AGH, Kraków 1999
Nowotny W.: Szkła barwne. Arkady, Warszawa 1969
Nowotny W.: Technologia szkieł gospodarczych cz

ęść

1, 2, 3. WSiP,

Warszawa 1985

311[33].Z3

Technologia produkcji

i przetwarzania szkła

311[33].Z3.01

Wytwarzanie szkła

gospodarczego

i opakowaniowego

311[33].Z3.02

Wytwarzanie szkła

technicznego

311[33].Z3.03

Wytwarzanie szkła

budowlanego

311[33].Z3.04

Stosowanie technik

wyko

czania szkła

311[33].Z3.05

Stosowanie technik

zdobienia szkła

311[33].Z3.06

Stosowanie technik

przetwórstwa szkła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nowotny W.: Technologia szkła cz

ęść

2. Arkady, Warszawa 1986

Nowotny W.: Technologia szkła cz

ęść

2. WSiP, Warszawa 1979

Nowotny W.: Technologia zdobienia szkła. WSiP, Warszawa 1978
Popławski Z.: Maszynoznawstwo specjalne dla sekcji szkła. Skrypty
uczelniane AGH, Kraków 1974
Stefa

czyk B.: Ró

ne odmiany szkła płaskiego. Okno, nr 4/2003

Wodniak K.: Materiały

cierne, wytwarzanie, wła

ciwo

ci. WNT,

Warszawa 1982
Praca zbiorowa.: Technologia szkła tom 1 i 2. Arkady, Warszawa 1987

Czasopisma specjalistyczne: ABC jako

ci, Glass, Glass Industry, Glass

Production, Glass Science and Technology, Glass Technology, Glass
Wordwide, International Glass Review, Normalizacja, Problemy jako

Rewia jako

ci, Szkło i Ceramika.

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.01
Wytwarzanie

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

sklasyfikowa

szkła gospodarcze oraz opakowania szklane,

scharakteryzowa

etapy

produkcji

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego,

zorganizowa

proces

produkcji

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego,

posłu

dokumentacj

technologiczn

procesu produkcji szkła

gospodarczego i opakowaniowego,

wyja

budow

zasad

działania,

zastosowanie

maszyn

i urz

dze

do produkcji szkła gospodarczego oraz opakowaniowego,

dobra

materiały

narz

dzia

cznej

produkcji

szkła

gospodarczego,

dobra

technik

wytwarzania szkła gospodarczego,

uformowa

wyrób ze szkła sposobem r

cznym,

dobra

sposoby zasilania maszyn formuj

cych mas

szklan

dobra

półautomaty i automaty do produkcji szkła gospodarczego

oraz opakowaniowego,

scharakteryzowa

czynniki maj

ce wpływ na formowanie szkła

gospodarczego oraz opakowaniowego,

zastosowa

techniki uszlachetniania powierzchni opakowa

ze szkła,

zastosowa

zasady

odpr

ęż

ania

szkła

gospodarczego

oraz

opakowaniowego,

rozpozna

wady wykonania szkła gospodarczego i opakowaniowego,

okre

wielko

ść

napr

ęż

szkłach

gospodarczych

i opakowaniowych za pomoc

polarymetru i polaryskopu,

okre

liwo

ść

wyeliminowania wad powstałych podczas

wytwarzania szkła gospodarczego i opakowaniowego,

okre

wpływ parametrów procesu produkcji na jako

ść

szkła

gospodarczego i opakowaniowego,

oceni

jako

ść

szkła gospodarczego i opakowaniowego,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

procesów produkcji szkła gospodarczego i opakowaniowego.

2. Materiał nauczania

Szkła gospodarcze i opakowaniowe.
Wytwarzanie szkła gospodarczego i opakowaniowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Budowa, zasada działania i zastosowanie maszyn i urz

dze

produkcji szkła gospodarczego i opakowaniowego.
Materiały i narz

dzia do r

cznej produkcji szkła gospodarczego.

Formowanie wyrobów ze szkła sposobem r

cznym.

Zasilanie maszyn formuj

cych wyroby z masy szklanej.

Półautomaty

automaty

produkcji

szkła

gospodarczego

opakowaniowego.
Uszlachetnianie powierzchni szkła opakowaniowego.
Odpr

ęż

anie szkła gospodarczego oraz opakowaniowego.

Wady wykonania szkła gospodarczego i opakowaniowego.
Kontrola jako

ci szkła gospodarczego i opakowaniowego.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas procesów produkcji

szkła gospodarczego i opakowaniowego.

wiczenia

•

Rozpoznawanie

asortymentów

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego na podstawie ich wygl

du oraz wła

ciwo

ci.

•

Planowanie procesu produkcyjnego okre

lonego wyrobu ze szkła

gospodarczego i opakowaniowego.

•

Dobieranie narz

dzi do r

cznego formowania szkła gospodarczego.

•

Formowanie wyrobów ze szkła sposobem r

cznym.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji szkła gospodarczego

i opakowaniowego.

•

Analizowanie zalet i wad ró

nych sposobów zasilania maszyn w mas

szklan

•

Przeprowadzanie procesu odpr

ęż

ania szkła.

•

Wykonywanie

pomiarów

wielko

napr

ęż

szkłach

gospodarczych i opakowaniowych za pomoc

polarymetru.

•

Ocenianie jako

ci szkła gospodarczego i opakowaniowego.

rodki dydaktyczne

Katalogi szkła gospodarczego i opakowaniowego.
Kolekcja szkła gospodarczego i opakowaniowego.
Kolekcja narz

dzi do r

cznego formowania szkła.

Dane

techniczne

maszyn

urz

dze

wytwarzania

szkła

gospodarczego i opakowaniowego.
Modele zasilaczy.
Filmy dydaktyczne obrazuj

ce sposoby produkcji szkła gospodarczego

i opakowaniowego.
Foliogramy,

ilustracje

fotografie

przedstawiaj

procesy

technologiczne produkcji szkła gospodarczego i opakowaniowego.
Polarymetr i polaryskop do pomiaru napr

ęż

w szkle.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przyrz

kontroli

jako

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego.
Polskie Normy dotycz

ce kontroli jako

ci szkła gospodarczego

i opakowaniowego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

wytwarzania szkła gospodarczego i opakowaniowego.

Okre

lone w programie cele kształcenia umo

liwi

opanowanie przez

uczniów umiej

tno

ci rozpoznawania szkła, dobierania maszyn

i urz

dze

do produkcji oraz kontrolowania jako

ci szkła.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

przypadków, tekstu przewodniego oraz

wicze

praktycznych.

Podczas wykonywania

wicze

szczególn

uwag

nale

y zwróci

zasady prawidłowego doboru maszyn i urz

dze

do produkcji szkła oraz

wiadomienie skutków ich niewła

ciwego doboru.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania

pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Podczas rozpoznawania szkła gospodarczego i opakowaniowego

nale

y zwróci

uwag

na ich rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie.

W trakcie wykonywania

wicze

uczniowie powinni korzysta

z poradników, katalogów, norm, danych technicznych maszyn i urz

dze

oraz innych

ródeł informacji.

Proces dydaktyczny nale

y wspomaga

filmami dydaktycznymi

oraz wycieczkami do wydziału produkcji szkła gospodarczego
i opakowaniowego. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub

wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu

lub

odbyciu

wycieczki

przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia nale

y realizowa

w pracowni technologicznej, w grupie do

15 uczniów, podzielonych na zespoły 2-3 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na umiej

tno

ść

−

rozpoznawania

asortymentów

szkła

gospodarczego

i opakowaniowego,

−

dobierania narz

dzi, maszyn i urz

dze

do produkcji szkła

gospodarczego i opakowaniowego,

−

kontrolowania jako

ci szkła gospodarczego i opakowaniowego.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

badanie

osi

gni

ęć

formie

sprawdzianu

teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu
umiej

tno

ci praktycznych (zadanie typu próba pracy).

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.02
Wytwarzanie szkła technicznego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

sklasyfikowa

szkła techniczne,

scharakteryzowa

etapy produkcji szkła technicznego,

okre

wła

ciwo

ci szkła optycznego,

wyja

zjawisko fotoczuło

ci i fotochromii,

wyja

budow

oraz zasad

działania maszyn i urz

dze

wytwarzania szkła technicznego,

scharakteryzowa

technologi

produkcji szkła typu Pyrex, Jena,

Palex,

okre

etapy procesu wytwarzania

wiatłowodów,

scharakteryzowa

szkła mikroporowate i dozymetryczne,

scharakteryzowa

tworzywa dewitryfikacyjne,

okre

etapy procesu wytwarzania dewitryfikatów,

dobra

technologi

wytwarzania szkła neutralnego,

dobra

metody produkcji szkła pró

niowego oraz dla potrzeb TV,

zaplanowa

proces produkcji okre

lonego szkła technicznego,

posłu

dokumentacj

technologiczn

procesu produkcji szkła

technicznego,

dobra

maszyny i urz

dzenia do produkcji rur, pr

tów szklanych oraz

włókna szklanego,

zastosowa

techniki wytwarzania szkła dla potrzeb farmacji,

skontrolowa

proces wytwarzania szkła technicznego na ró

nych

etapach produkcji,

posłu

instrukcjami obsługi maszyn i urz

dze

do produkcji

szkła technicznego,

rozpozna

wady wykonania szkła technicznego,

okre

liwo

ci wyeliminowania wad powstałych w procesie

wytwarzania szkła technicznego,

okre

wpływ parametrów produkcyjnych na jako

ść

szkła

technicznego,

oceni

jako

ść

szkła technicznego,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska podczas procesów produkcji

szkła technicznego.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja szkła technicznego.
Wła

ciwo

ci szkła technicznego.

Zjawisko fotoczuło

ci i fotochromii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Budowa, zasada działania i zastosowanie maszyn i urz

dze

produkcji szkła technicznego.
Produkcja szkła typu Pyrex, Jena, Palex.
Produkcja

wiatłowodów.

Szkła mikroporowate i dozymetryczne.
Charakterystyka tworzyw dewitryfikacyjnych.
Produkcja dewitryfikatów.
Produkcja szkła neutralnego.
Produkcja szkła pró

niowego oraz dla potrzeb TV.

Maszyny i urz

dzenia do wytwarzania rur, pr

tów szklanych oraz włókna

szklanego.
Produkcja szkła dla potrzeb farmacji.
Kontrola procesu wytwarzania szkła technicznego na ro

nych etapach

produkcji,
Wady wykonania szkła technicznego.
Przyrz

dy i narz

dzia do kontroli jako

ci szkła technicznego.

Przepisy

bezpiecze

stwa

higieny

pracy

oraz

ochrony

przeciwpo

arowej podczas procesów produkcji szkła technicznego.

wiczenia

•

Rozpoznawanie asortymentów szkła technicznego na podstawie jego

wygl

du oraz wła

ciwo

ci.

•

Porównywanie

procesów

produkcji

ró

nych

rodzajów

szkła

technicznego.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji rur i pr

tów.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji włókien szklanych.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji

wiatłowodów.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji szkła dla potrzeb farmacji.

•

Dobieranie parametrów procesu produkcji szkła technicznego.

•

Kontrolowanie procesów wytwarzania szkła technicznego na ro

nych

etapach produkcji.

•

Badanie i ocena jako

ci szkła technicznego.

rodki dydaktyczne

Kolekcja szkła technicznego.
Katalogi szkła technicznego.
Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce sposoby wytwarzania szkła

technicznego.
Foliogramy,

ilustracje

fotografie

przedstawiaj

procesy

technologiczne wytwarzania szkła technicznego.
Modele ci

garek rur i pr

tów, linii do produkcji włókien szklanych oraz

linii do produkcji

wiatłowodów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schematy

działania

rysunki

konstrukcyjne

garek,

studni

podmaszynowych, linii do produkcji

wiatłowodów.

Dane techniczne maszyn i urz

dze

do produkcji szkła technicznego.

Polskie Normy dotycz

ce kontroli jako

ci szkła technicznego.

Przyrz

dy do kontrolowania jako

ci szkła technicznego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

wytwarzania szkła technicznego.

Okre

lone w programie cele kształcenia umo

liwi

opanowanie przez

uczniów umiej

tno

ci rozpoznawania szkła, dobierania maszyn

i urz

dze

do produkcji oraz kontrolowania jako

ci szkła.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

metod

przypadków,

tekstu

przewodniego,

gier

symulacyjnych, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

podczas

wicze

na zasady

prawidłowego doboru maszyn i urz

dze

do produkcji szkła oraz

wiadomienie skutków niewła

ciwego ich doboru.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonania

pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy, dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki dydaktyczne.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale

y zwróci

uwag

na rodzaje, wła

ciwo

ci i zastosowanie szkła technicznego,

natomiast procesy produkcji nale

y wyja

na podstawie prezentacji

filmu dydaktycznego lub obserwacji przebiegu procesu produkcji szkła
technicznego w hucie szkła.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej,

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.
Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

–

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

–

sprawdzianów praktycznych,

–

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

–

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

–

rozpoznawanie wyrobów ze szkła technicznego,

–

okre

lanie wła

ciwo

ci szkła technicznego,

–

dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji szkła technicznego,

–

kontrolowanie jako

ci szkła technicznego.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

badanie

osi

gni

ęć

formie

sprawdzianu

teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu
umiej

tno

ci praktycznych (zadanie typu próba pracy).

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.03
Wytwarzanie szkła budowlanego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

sklasyfikowa

szkło budowlane,

scharakteryzowa

etapy produkcji szkła budowlanego,

wyja

budow

, zasad

działania i okre

zastosowanie maszyn

i urz

dze

do wytwarzania szkła budowlanego,

okre

wła

ciwo

ci szkła izolacyjnego,

wyja

budow

studni podmaszynowej do produkcji szkła płaskiego,

scharakteryzowa

metody produkcji szkła walcowanego,

wyja

technik

wytwarzania szkła float,

okre

etapy produkcji szkła piankowego,

zaplanowa

proces produkcji szkła budowlanego,

posłu

dokumentacj

technologiczn

procesu produkcji szkła

budowlanego,

dobra

maszyny i urz

dzenia do produkcji szkła płaskiego,

dobra

maszyny i urz

dzenia do produkcji kształtek budowlanych,

dobra

rodki spieniaj

ce do produkcji szkła piankowego,

dobra

maszyny i urz

dzenia do produkcji włókien izolacyjnych,

skontrolowa

proces wytwarzania szkła budowlanego na ró

nych

etapach produkcji,

rozpozna

wady szkła budowlanego,

okre

liwo

ci wyeliminowania wad powstałych w procesie

wytwarzania szkła budowlanego,

okre

wpływ parametrów produkcyjnych na jako

ść

szkła

budowlanego,

oceni

jako

ść

szkła budowlanego,

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

rodowiska podczas procesów produkcji szkła budowlanego.

2. Materiał nauczania

Szkło budowlane.
Budowa, zasada działania i zastosowanie maszyn i urz

dze

produkcji szkła budowlanego.
Produkcja szkła budowlanego.
Wła

ciwo

ci szkła izolacyjnego.

Produkcja szkła płaskiego.
Budowa studni podmaszynowych do produkcji szkła płaskiego.
Produkcja szkła walcowanego.
Produkcja szkła float.
Produkcja szkła piankowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Maszyny i urz

dzenia do produkcji szkła płaskiego.

Maszyny i urz

dzenia do produkcji kształtek budowlanych.

rodki spieniaj

ce do produkcji szkła piankowego.

Maszyny i urz

dzenia do produkcji włókien izolacyjnych.

Kontrola procesu wytwarzania szkła budowlanego na ro

nych etapach

produkcji,
Wady wykonania szkła budowlanego.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz przeciwpo

arowe podczas

procesów produkcji szkła budowlanego.

wiczenia

•

Rozpoznawanie asortymentów szkła budowlanego na podstawie jego

wła

ciwo

ci oraz wygl

du wyrobów.

•

Planowanie procesu produkcji okre

lonego szkła budowlanego.

•

Porównywanie

procesów

produkcji

ró

nych

rodzajów

szkła

budowlanego.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji szkła płaskiego.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji szkła walcowanego.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji włókien izolacyjnych.

•

Rozpoznawanie wad wykonania szkła budowlanego.

•

Kontrolowanie jako

ci szkła budowlanego.

rodki dydaktyczne

Kolekcja szkła budowlanego.
Katalogi z wła

ciwo

ciami szkła budowlanego.

Dokumentacja techniczna produkcji szkła budowlanego.
Dane techniczne maszyn i urz

dze

do produkcji szkła budowlanego.

Modele walcarek, ci

garek, linii float.

Schematy działania i rysunki konstrukcyjne walcarek. ci

garek, studni

podmaszynowych, linii float.
Filmy

dydaktyczne

przedstawiaj

sposoby

produkcji

szkła

budowlanego.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce procesy produkcji

szkła budowlanego.
Polskie Normy dotycz

ce oceny jako

ci szkła budowlanego.

Przyrz

dy i narz

dzia do oceny jako

ci szkła budowlanego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia z zakresu

wytwarzania szkła budowlanego.

Okre

lone w programie cele kształcenia umo

liwi

opanowanie przez

uczniów umiej

tno

ci rozpoznawania szkła, dobierania maszyn

i urz

dze

do produkcji oraz kontrolowania jako

ci szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W osi

gni

ciu zaplanowanych celów kształcenia istotne znaczenie

ma dobór metod nauczania. Zaleca si

, aby podczas realizacji programu

nauczania stosowa

aktywizuj

ce metody nauczania, w szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

problemow

, metod

przypadków,

metod

tekstu przewodniego, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Podczas wykonywania

wicze

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

zasady prawidłowego doboru maszyn i urz

dze

do produkcji szkła,

−

skutki niewła

ciwego doboru maszyn i urz

dze

do produkcji szkła,

−

skutki nieprawidłowej eksploatacji maszyn i urz

dze

do produkcji

szkła.

Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował materiały potrzebne do

wykonania pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy,

dokumentacj

techniczn

oraz zgromadzi

w pracowni niezb

dne

rodki

dydaktyczne. Uczniowie powinni samodzielnie wykonywa

wiczenia,

a nauczyciel pełni

rol

konsultanta i doradcy.

Podczas

wicze

uczniowie powinni korzysta

z katalogów, norm

oraz danych technicznych. Zaleca si

równie

prezentowanie filmów

dydaktycznych oraz zorganizowanie wycieczki do huty szkła w celu
zapoznania uczniów z procesem produkcji szkła budowlanego
w warunkach rzeczywistych. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu

lub wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu

filmu lub odbyciu wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej,

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Proces oceniania powinien
obejmowa

–

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

–

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

–

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

–

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

–

sprawdzianów praktycznych,

–

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

–

rozpoznawanie szkła budowlanego,

–

okre

lanie wła

ciwo

ci szkła budowlanego,

–

dobieranie maszyn i urz

dze

do produkcji wyrobów.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej nale

przeprowadzi

badanie osi

gni

ęć

w formie sprawdzianu teoretycznego

(test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiej

tno

praktycznych (zadanie typu próba pracy).

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich sprawdzianów stosowanych przez nauczyciela oraz poziom
wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.04
Stosowanie technik wyka

czania szkła

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

techniki wyka

czania wyrobów ze szkła,

−

posłu

dokumentacj

technologiczn

produkcji szkła,

−

zaplanowa

proces wyka

czania wyrobów ze szkła,

−

dobra

materiały do wyka

czania wyrobów ze szkła,

−

dobra

technik

do obcinania kap od wyrobów ze szkła,

−

dobra

narz

dzia i urz

dzenia do nacinania obrze

y i nacinania

poprzecznego płyt ze szkła,

−

dobra

urz

dzenia i urz

dzenia do r

cznego i automatycznego

odłamywania płyt ze szkła,

−

dobra

narz

dzia i urz

dzenia do rozkroju rur i pr

tów ze szkła,

−

dobra

szlifierki do obróbki szkła,

−

dobra

rodki

cierne do obróbki mechanicznej szkła,

−

dobra

urz

dzenie do zatapiania obrze

y wyrobów ze szkła,

−

zastosowa

urz

dzenia do docierania korków szklanych i wiercenia

otworów w szkle,

−

skontrolowa

parametry pracy maszyn i urz

dze

do wyka

czania

wyrobów ze szkła,

−

rozpozna

wady wyka

czania wyrobów ze szkła,

−

okre

liwo

ci wyeliminowania wad wyka

czania wyrobów ze

szkła,

−

oceni

jako

ść

wyko

czenia wyrobów ze szkła,

−

oceni

jako

ść

wyko

czenia wyrobów ze szkła,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas procesów

wyko

czania wyrobów ze szkła.

2. Materiał nauczania

Wyka

czanie szkła.

Materiały do wyka

czania szkła.

Obcinanie kap od wyrobów ze szkła.
Maszyny i urz

dzenia do nacinania obrze

y i nacinania poprzecznego

płyt ze szkła.
Maszyny i urz

dzenia do rozkroju rur i pr

tów ze szkła.

Szlifierki do obróbki szkła.
Szlifowanie szkła.

rodki

cierne do obróbki mechanicznej szkła.

Urz

dzenia do zatapiania obrze

y wyrobów ze szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Urz

dzenia do docierania korków szklanych i wiercenia otworów w szkle.

Wady wyka

czania wyrobów ze szkła.

Ocena jako

ci wyko

czania wyrobów ze szkła.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, przeciwpo

arowe oraz ochrony

rodowiska podczas procesów wyka

czania wyrobów ze szkła.

wiczenia

•

Charakteryzowanie technik wyka

czania wyrobów ze szkła.

•

Planowanie procesu wyka

czania okre

lonego wyrobu ze szkła.

•

Dobieranie materiałów do wyka

czania wyrobów ze szkła.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do szlifowania wyrobów ze szkła.

•

Dobieranie maszyn i urz

dze

do zatapiania wyrobów ze szkła.

•

Rozpoznawanie

rodków

ciernych stosowanych do wyka

czania

wyrobów ze szkła.

•

Dobieranie urz

dze

do rozkroju płyt szklanych.

•

Dobieranie urz

dze

do rozkroju rur i pr

tów ze szkła.

•

Rozpoznawanie wad wyka

czania wyrobów ze szkła.

rodki dydaktyczne

Kolekcja wyrobów wyko

czonych metodami op

kiwania, szlifowania

i zatapiania.
Schematy i rysunki konstrukcyjne op

karek, szlifierek, zatapiarek.

Dane techniczne maszyn i urz

dze

do wyka

czania wyrobów ze szkła.

Modele urz

dze

do wyka

czania wyrobów ze szkła.

Filmy

dydaktyczne

przedstawiaj

procesy

technologiczne

wyka

czania wyrobów ze szkła.

Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce procesy wyka

czania

wyrobów ze szkła.
Polskie Normy dotycz

ce kontrolowania jako

ci wyka

czania szkła.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci dobierania odpowiednich materiałów, narz

dzi, maszyn

i urz

dze

do wykonywania okre

lonych prac zwi

zanych z obróbk

i wyka

czaniem wyrobów ze szkła.

Zastosowanie ró

norodnych metod nauczania sprzyja zrozumieniu

zjawisk i procesów technologicznych oraz kształtowaniu umiej

tno

wykorzystywania

wiedzy

teoretycznej

sytuacjach

typowych

i problemowych. Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania

stosowa

nast

puj

ce metody nauczania, w szczególno

ci: dyskusj

dydaktyczn

, metod

przypadków, tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia praktyczne powinien poprzedzi

pokaz z obja

nieniem.

Podczas pokazu opis słowny nale

y ograniczy

do minimum, natomiast

demonstrowa

jak najwi

cej przykładów czynno

ci, zwracaj

c uwag

wła

ciwy tok pracy.

Podczas

wicze

uczniowie powinni korzysta

z poradników,

katalogów, norm oraz danych technicznych.

W trakcie wyja

niania procesów wyka

czania szkła nale

prezentowa

filmy dydaktyczne oraz zorganizowa

wycieczk

wydziału wyko

czania szkła. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu

lub wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu

filmu lub odbyciu wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych, motywowa

do samodzielnej

pracy i samooceny.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

–

pisemnych i ustnych sprawdzianów,

–

sprawdzianów praktycznych,

–

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

–

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

–

dobieranie metod wyka

czania wyrobów ze szkła,

–

dobieranie materiałów, maszyn i urz

dze

do wyka

czania wyrobów

ze szkła,

–

kontrolowanie jako

ci wyka

czania wyrobów ze szkła.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

badanie

osi

gni

ęć

formie

sprawdzianu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu
praktycznego (zadanie typu próba pracy).

cowej

ocenie

nale

uwzgl

dni

wyniki

wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.05
Stosowanie technik zdobienia szkła

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

techniki zdobienia wyrobów ze szkła,

−

posłu

dokumentacj

technologiczn

dotycz

zdobienia szkła,

−

zaplanowa

proces zdobienia szkła,

−

dobra

materiały i narz

dzia zdobienia szkła,

−

sporz

dzi

roztwór trawi

cy szkło,

−

zastosowa

technik

trawienia chemicznego szkła,

−

dobra

narz

dzia i urz

dzenia do malowania szkła,

−

okre

wła

ciwo

ci farb do malowania szkła,

−

wyja

zjawisko lazurowania i iryzowania,

−

sklasyfikowa

tarcze rze

biarskie,

−

rozró

rodzaje dekoracji rze

bionych w szkle,

−

dobra

rodki do polerowania

łobin,

−

okre

wła

ciwo

rodków do matowania mechanicznego szkła,

−

okre

wła

ciwo

ci powłok metalicznych nakładanych na szkło,

−

scharakteryzowa

zdobienie szkła technik

kwiatu mrozu, laserow

ultrad

kow

, fotochromii i fotchochemigrafii,

−

rozpozna

wady zdobienia wyrobów ze szkła,

−

okre

liwo

ci wyeliminowania wad powstałych podczas

zdobienia szkła,

−

posłu

normami, katalogami oraz instrukcjami obsługi maszyn

i urz

dze

podczas zdobienia szkła,

−

oceni

jako

ść

zdobienia szkła,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas procesów

zdobienia szkła.

2. Materiał nauczania

Techniki zdobienia szkła.
Organizacja procesów zdobienia szkła.
Materiały i narz

dzia stosowane w technikach zdobienia szkła.

Roztwory trawi

ce szkło.

Techniki trawienia chemicznego szkła.
Narz

dzia i urz

dzenia do malowania szkła.

Wła

ciwo

ci farb do malowania szkła.

Lazurowanie i iryzowanie.
Tarcze rze

biarskie.

Dekoracje rze

bione w szkle.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Polerowanie

łobin.

Matowanie mechaniczne szkła.
Powłoki metaliczne na szkle.
Zdobienie szkła kwiatem mrozu.
Zdobienie szkła sposobem laserowym, ultrad

kowym, fotochromii

i fotchochemigrafii.
Wady zdobienia szkła.
Ocena jako

ci zdobionego szkła.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, przeciwpo

arowe oraz ochrony

rodowiska podczas procesów zdobienia szkła.

wiczenia

•

Rozpoznawanie sposobu zdobienia szkła na podstawie wygl

wyrobów.

•

Planowanie procesu zdobienia szkła ró

nymi technikami.

•

Sporz

dzanie roztworu trawi

cego szkło.

•

Porównywanie wła

ciwo

ci farb stosowanych do malowania szkła.

•

Malowanie wyrobów ze szkła.

•

Dobieranie narz

dzi i tarcz rze

biarskich do wykonywania dekoracji

w szkle.

•

Wykonywanie dekoracji rze

biarskich.

•

Nakładanie powłok metalicznych na szkło.

•

Rozpoznawanie wad powstałych podczas zdobienia szkła.

rodki dydaktyczne

Kolekcja wyrobów zdobionych ró

nymi technikami.

Kolekcja tarcz rze

biarskich.

Kolekcja dekoracji rze

biarskich.

Dane techniczne maszyn i urz

dze

do zdobienia szkła.

Dokumentacja techniczna procesu zdobienia szkła.
Modele urz

dze

do zdobienia wyrobów szkła.

Schematy działania i rysunki konstrukcyjne urz

dze

do rze

bienia,

malowania, matowania oraz metalizowania szkła.
Materiały, narz

dzia i urz

dzenia do zdobienia szkła.

Filmy dydaktyczne przedstawiaj

ce procesy technologiczne zdobienia

szkła.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiaj

ce procesy zdobienia

szkła.
Polskie Normy dotycz

ce zdobienia szkła i kontrolowania jako

zdobienia szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

rozpoznawania

sposobów

zdobienia

szkła,

dobierania

maszyn

i urz

dze

do zdobienia oraz kontrolowania jako

ci szkła.

W trakcie realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystywanie wiadomo

ci i umiej

tno

innych

obszarów

tematycznych

oraz

rozwija

umiej

tno

ść

samokształcenia i korzystania z ró

nych

ródeł informacji.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

przypadków, metod

tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych. Metoda tekstu przewodniego

wymaga przygotowania materiałów do wykonania

wiczenia: pyta

prowadz

cych i formularzy do wypełnienia, wskazane jest korzystanie

z Internetu.

Podczas

wicze

uczniowie powinni korzysta

z poradników,

katalogów, norm oraz dokumentacji technicznej.

Proces dydaktyczny nale

y wspomaga

filmami dydaktycznymi oraz

wycieczkami do huty szkła w celu obserwacji technik zdobienia szkła.
Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu lub odbyciu wycieczki

przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 3-4 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania powinien obejmowa

–

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

–

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

–

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

–

sprawdzianów praktycznych,

–

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

–

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

–

rozpoznawanie sposobów zdobienia szkła,

–

dobieranie materiałów, narz

dzi i urz

dze

do zdobienia szkła,

–

kontrolowanie jako

ci zdobienia szkła,

–

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

W ko

cowej ocenie nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich metod

sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia zastosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z3.06
Stosowanie technik przetwórstwa szkła

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

sklasyfikowa

techniki przetwórstwa szkła,

–

posłu

dokumentacj

technologiczn

dotycz

przetwórstwa

szkła,

–

zorganizowa

proces przetwórstwa szkła,

–

dobra

materiały i narz

dzia do okre

lonej techniki przetwórstwa

szkła,

–

zaplanowa

proces przetwórstwa wyrobu ze szkła,

–

scharakteryzowa

etapy wytwarzania szkła zespolonego,

–

okre

wła

ciwo

ci szkła bezpiecznego,

–

scharakteryzowa

etapy hartowania szkła,

–

dobra

materiały do utwardzania szkła,

–

wykona

obróbk

palnikow

rur i pr

tów,

–

dobra

metody

wytwarzania

szkła

chroni

cego

przed

promieniowaniem słonecznym oraz szkła specjalnego,

–

dobra

urz

dzenia do gi

cia szyb,

–

dobra

materiały do klejenia i laminowania szkła,

–

scharakteryzowa

metody ł

czenia elementów szkła z innymi

materiałami,

–

rozpozna

wady wykonania przetworzonego szkła,

–

okre

liwo

ci wyeliminowania wad przetwarzania szkła,

–

posłu

przyrz

dami do oceny jako

ci przetworzonego szkła,

–

oceni

jako

ść

przetworzonego szkła,

–

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas procesów

przetwórstwa szkła.

2. Materiał nauczania

Podstawy przetwórstwo szkła.
Materiały i urz

dzenia stosowane w technikach przetwórstwa szkła.

Wytwarzanie szkła zespolonego.
Wła

ciwo

ci szkła bezpiecznego.

Hartowanie szkła.
Utwardzanie szkła.
Obróbka palnikowa rur i pr

tów.

Szkła chroni

ce przed promieniowaniem słonecznym oraz szkła

specjalne.
Urz

dzenia do gi

cia szyb.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały do klejenia szkła.
Ł

czenie elementów szkła z innymi materiałami.

Zdobienie tafli szkła technik

fusingu.

Wady wykonania przetworzonego szkła.
Ocena jako

ci przetworzonego szkła.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas przetwórstwa szkła.

wiczenia

•

Planowanie procesu przetwarzania szkła.

•

Dobieranie narz

dzi i urz

dze

do przetwórstwa rur i pr

tów.

•

Hartowanie powierzchni szkła.

•

Utwardzanie powierzchni szkła.

•

Wykonywanie wyrobów ze szkła o ró

nych kształtach z rur i pr

tów.

•

czenie elementów szkła z innymi materiałami.

•

Zdobienie tafli szkła technik

fusingu.

•

Analizowanie przyczyn powstawania wad w procesie przetwórstwa

szkła.

rodki dydaktyczne

Kolekcja wyrobów przetwarzanych ró

nymi technikami.

Schematy działania i rysunki konstrukcyjne hartownic, urz

dze

cia szyb, nakładania powłok uszlachetniaj

cych.

Dokumentacja techniczna technik przetwórstwa szkła.
Dane techniczne maszyn i urz

dze

do przetwórstwa szkła.

Materiały, narz

dzia i urz

dzenia do przetwarzania szkła.

Polskie Normy dotycz

ce przetwarzania szkła.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci dobierania maszyn i urz

dze

do zdobienia oraz

kontrolowania jako

ci szkła.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale

y wdra

uczniów do samodzielnej pracy, zach

do studiowania czasopism

i literatury zawodowej oraz korzystania z zasobów Internetu.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

metody

nauczania,

szczególno

ci:

dyskusj

dydaktyczn

, metod

przypadków, tekstu przewodniego, pokazu

z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Zastosowanie ró

norodnych metod nauczania sprzyja zrozumieniu

procesów przetwórstwa wyrobów ze szkła oraz kształtowaniu
umiej

tno

ci wykorzystywania wiedzy teoretycznej w sytuacjach

typowych i problemowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował materiały potrzebne
do wykonania pokazów i

wicze

: przewodnie teksty, katalogi, normy,

dokumentacj

techniczn

oraz zgromadził w pracowni niezb

dne

rodki

dydaktyczne.

Proces dydaktyczny nale

y wspomaga

filmami i wycieczkami

dydaktycznymi. Nale

y pami

, aby przed projekcj

filmu lub

wycieczk

ukierunkowa

obserwacj

uczniów, za

po obejrzeniu filmu

lub odbyciu wycieczki przeprowadzi

dyskusj

i dokona

podsumowania.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni technologicznej

w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów ucznia powinno odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na
podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

technicznych, poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna mobilizowa

i aktywizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych.

Oceniaj

c osi

gni

cia nale

y zwraca

uwag

na:

−

dobieranie technik przetwórstwa szkła,

−

dobieranie wła

ciwych materiałów i urz

dze

do przetwórstwa szkła,

−

stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

wykonywania

wicze

Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

ustnych i pisemnych sprawdzianów,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej proponuje

przeprowadzi

badanie

osi

gni

ęć

formie

sprawdzianu

teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu
praktycznego (zadanie typu próba pracy).

W ko

cowej ocenie nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich metod

sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia stosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[33].Z4
Praktyka zawodowa

1. Cele główne

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

okre

struktur

organizacyjn

wydziału produkcji,

charakteryzowa

obieg dokumentów zwi

zanych z planowaniem,

wytwarzaniem i kontrol

jako

ci wyrobów ze szkła,

posługiwa

dokumentacj

techniczn

procesów produkcyjnych

wyrobów ze szkła,

planowa

zlecenia produkcyjne,

organizowa

proces produkcji okre

lonych wyrobów ze szkła,

dobiera

maszyny i urz

dzenia do okre

lonych linii produkcyjnych

wyrobów ze szkła,

oblicza

wydajno

ść

maszyn i urz

dze

do produkcji szkła,

okre

zapotrzebowanie na materiały zwi

zane z realizacj

zamówienia produkcyjnego,

ocenia

zgodno

ść

przebiegu

procesu

produkcji

wyrobów

z dokumentacj

ocenia

przebieg

procesów

technologicznych

podstawie

parametrów procesowych,

tworzy

komputerowe bazy danych technologicznych,

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas procesów

produkcji szkła.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[33].Z4.01 Organizowanie procesów produkcyjnych

311[33].Z4.02 Nadzorowanie procesów produkcyjnych

Razem

140

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[33].Z4.02

Nadzorowanie procesów

produkcyjnych

311[33].Z4.01

Organizowanie procesów

produkcyjnych

311[33].Z4

Praktyka zawodowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[33].Z4.01
Organizowanie procesów produkcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sporz

dzi

schemat organizacyjny działu produkcji wyrobów

ze szkła,

−

posłu

dokumentacj

technologiczn

produkcji wyrobów

ze szkła,

−

wykona

plan

realizacji

prac

zwi

zanych

zamówieniem

produkcyjnym na okre

lone wyroby ze szkła,

−

okre

zakres prac poszczególnych wydziałów produkcyjnych,

−

okre

zakres czynno

ci wykonywanych na stanowiskach pracy,

−

dobra

technologi

i metod

wytwarzania okre

lonych wyrobów

ze szkła,

−

dobra

maszyny i urz

dzenia do linii produkcyjnej okre

lonych

wyrobów ze szkła,

−

wykona

obliczenia zwi

zane z wydajno

maszyn i urz

dze

na liniach produkcyjnych,

−

sporz

dzi

zapotrzebowanie na materiały niezb

dne do realizacji

zamówienia produkcyjnego,

−

oszacowa

koszty produkcji wyrobów,

−

okre

termin wykonania zamówienia produkcyjnego.

2. Materiał nauczania

Zapoznanie uczniów z programem praktyki oraz harmonogramem
praktyki.
Zapoznanie uczniów ze specyfik

produkcji wyrobów.

Działy produkcji wyrobów ze szkła.
Zamówienia produkcyjne na wyroby ze szkła.
Zakresy prac wydziałów produkcyjnych.
Czynno

ci na stanowiskach pracy.

Technologia i metody wytwarzania wyrobów ze szkła.
Obliczenia wydajno

ci maszyn i urz

dze

Zapotrzebowanie na materiały produkcyjne.
Koszty produkcji wyrobów ze szkła.
Terminy wykonania zamówie

produkcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie

nabytych

procesie

kształcenia

wiadomo

umiej

tno

zawodowych,

rzeczywistych

warunkach

pracy

Warunkiem

prawidłowego przebiegu praktyki zawodowej jest zorganizowanie jej

w hucie szkła na wydziale przygotowania produkcji.

Ze wzgl

dów organizacyjnych dopuszcza si

pewne zmiany

w programie wynikaj

ce z charakteru działalno

ci prowadzonej przez

przedsi

biorstwo.

Przed rozpocz

ciem praktyki zawodowej nale

y zapozna

uczniów

z programem oraz szczegółowym harmonogramem praktyki.

Uczniowie powinni pozna

struktur

organizacyjn

działu produkcji

wyrobów szklanych, obowi

zuj

ce regulaminy, przepisy bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

W czasie odbywania praktyki uczniowie powinni wykonywa

ró

prace

zwi

zane

kształtowaniem

umiej

tno

praktycznych

niezb

dnych do wykonywania okre

lonych zada

zawodowych,

poznawa

nowoczesne metody i techniki organizowania procesów

produkcyjnych oraz stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

W czasie wykonywania zada

praktycznych opiekun praktyk powinien

obserwowa

prace uczniów, udziela

im odpowiednich wskazówek oraz

wspólnie z uczniem analizowa

popełnione bł

dy.

Uczniowie prowadz

c dzienniczek praktyk powinni dokonywa

w nim

zapisów z ka

dego dnia praktyki dotycz

cych: stanowiska pracy,

zakresu wykonywanych czynno

ci, godzin praktyki oraz wniosków

i spostrze

. Zapis powinien by

czytelny i potwierdzony podpisem

opiekuna praktyki.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie podczas realizacji programu praktyki, na podstawie
okre

lonych kryteriów. Kryteria oceniania nale

y przedstawi

uczniom

przed rozpocz

ciem praktyki.

Dokonuj

c oceny pracy uczniów nale

y zwraca

szczególn

uwag

na:

−

stosowanie bezpiecznych metod pracy i organizacj

stanowiska

pracy,

−

odpowiedzialno

ść

za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej,

−

dobór i zastosowanie maszyn oraz urz

dze

do produkcji szkła,

−

planowanie i wykonywanie prac,

−

sprawno

ść

i dokładno

ść

wykonania zada

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

100

−

współprac

w zespole,

−

odpowiedzialno

ść

za bezpiecze

stwo własne i współpracowników,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

Po zako

czeniu realizacji programu jednostki modułowej, opiekun

praktyki powinien wpisa

w dzienniczku praktyki opini

o pracy ucznia

oraz ocen

cow

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

101

Jednostka modułowa 311[33].Z4.02
Nadzorowanie procesów produkcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

–

dokona

analizy dokumentacji produkcyjnej wyrobów zgodnie

z instrukcjami i przepisami obowi

zuj

cymi w przedsi

biorstwie,

–

oceni

zgodno

ść

przebiegu

procesu

produkcji

wyrobów

z dokumentacj

–

skontrolowa

parametry pracy maszyn i urz

dze

na liniach

produkcyjnych wyrobów ze szkła,

–

skontrolowa

zabezpieczenie

maszyn

urz

dze

przed

uszkodzeniem,

–

obsłu

urz

dzenia stosowane do sterowania i kontrolowania

procesów produkcyjnych,

–

sprawdzi

zgodno

ść

wykonania,

sposób

pakowania

i magazynowania wyrobów z dokumentacj

–

wykona

prac

na wybranych stanowiskach produkcyjnych,

–

obliczy

zdolno

ść

produkcyjn

maszyn i urz

dze

na liniach

produkcyjnych,

–

oszacowa

odpad

produkcyjny

poszczególnych

liniach

produkcyjnych,

–

oceni

efektywno

ść

okre

lonego procesu produkcyjnego,

–

okre

liwo

ci zwi

kszenia efektywno

ci procesu produkcji,

–

przedstawi

wska

niki

produkcyjne

postaci

diagramów

i wykresów,

–

sporz

dzi

komputerow

baz

danych technologicznych,

–

sprawdzi

zgodno

ść

procesu

produkcyjnego

przepisami

bezpiecze

stwa

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Procesy produkcyjne wyrobów ze szkła.

Parametry pracy maszyn i urz

dze

na liniach produkcyjnych wyrobów.

Zabezpieczenia maszyn i urz

dze

przed usterkami.

Zdolno

ść

produkcyjna maszyn i urz

dze

na liniach produkcyjnych.

Odpad produkcyjny na liniach produkcyjnych.
Efektywno

ść

procesu produkcyjnego.

Wska

niki produkcyjne.

Komputerowe bazy danych technologicznych.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas produkcji wyrobów ze szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

102

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie

umiej

tno

ci uczniów, w rzeczywistych warunkach pracy

Realizacja programu jednostki modułowej powinna odbywa

w hutach szkła na wydziale produkcji.

Ze wzgl

dów organizacyjnych dopuszcza si

pewne zmiany

w programie wynikaj

ce z charakteru działalno

ci prowadzonej przez

przedsi

biorstwo.

Przed rozpocz

ciem praktyki zawodowej nale

y zapozna

uczniów

z programem oraz szczegółowym harmonogramem praktyki.

Uczniowie powinni pozna

struktur

organizacyjn

przedsi

biorstwa,

obowi

zuj

ce regulaminy, przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

W czasie odbywania praktyki uczniowie powinni wykonywa

ró

prace

zwi

zane

kształtowaniem

umiej

tno

praktycznych

niezb

dnych do wykonywania okre

lonych zada

zawodowych,

poznawa

nowoczesne metody i techniki organizowania procesów

produkcyjnych oraz stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Uczniowie prowadz

c dzienniczek praktyk powinni dokonywa

w nim

zapisów z ka

dego dnia praktyki dotycz

cych: stanowiska pracy,

zakresu wykonywanych czynno

ci, godzin praktyki oraz wniosków

i spostrze

. Zapis powinien by

czytelny i potwierdzony podpisem

opiekuna praktyki.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu praktyki, na
podstawie okre

lonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny dotyczy

poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniów umiej

tno

wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia. Kryteria dotycz

oceniania nale

y przedstawi

przed rozpocz

ciem praktyki.

Umiej

tno

ci uczniów nale

y sprawdza

obserwuj

c ich prac

podczas wykonywania zada

zawodowych.

Dokonuj

c oceny pracy uczniów nale

y zwraca

szczególn

uwag

na:

−

stosowanie bezpiecznych metod pracy i organizacj

stanowiska

pracy,

−

zdyscyplinowanie, sumienno

ść

oraz zaanga

owanie w wykonywanie

zada

−

odpowiedzialno

ść

za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej,

−

jako

ść

wykonywanej pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

103

−

samodzielno

ść

w wykonywaniu zada

−

odpowiedzialno

ść

za bezpiecze

stwo własne i pracowników,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

Na zako

czenie programu jednostki modułowej opiekun praktyk

zawodowych powinien wpisa

w dzienniczku praktyki opini

o pracy

i post

pach ucznia oraz ocen

cow

Document Outline

tech technol szkla.pdf
TECHNIK TECHNOLOGII SZKŁA 311[33].pdf

00 Program nauki Technik technologii szkła 311 33

Document Outline