1

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Cezary Baryka,

bohater

Przedwiośnia Stefana Żeromskiego

Cezary Baryka, bohater Przedwiośnia Stefana Żeromskiego jest postacią wewnętrznie
rozdartą między ideałami, przekazywanymi mu w domu przez matkę patriotkę i ojca,
pragnącego, by chłopak przyczynił się dla dobra ojczyzny, a codziennym życiem, kryją-
cym wiele trudów i przykrych niespodzianek. Prezentuje wątpliwości, które dręczyły
wielu młodych ludzi czasów międzywojennych. Przede wszystkim jest jednak młodym,
niecierpliwym chłopakiem, którego męczy czekanie na lepsze jutro. Chce zmian, ale
nie potrafi się zdecydować, jaką drogę obrać za swoją.

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Znaczenie postaci

Postać ta jest w literaturze polskiej ważna, gdyż w doskonały sposób ilustruje oczekiwa-
nia i frustracje młodych Polaków po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Przedwiośnie to powieść – dyskusja o pierwszych latach niepodległej Polski. Pisarz

przedstawia sytuację wewnętrzną kraju (zastój, chaos), konfrontując ją z idyllą zawartą
w wizji szklanych domów. Losy i przemyślenia Cezarego ilustrują stan Polski. Żeromski
konfrontuje marzenia Polaków z trudną rzeczywistością: kraj jest biedny, zagrożony,
brak w nim solidarności społecznej. Dzieje Cezarego pozwalają nam poznać różne gru-
py społeczne: biedotę miejską w Warszawie, chłopów w Chłodku, żyjącą rozrywkami
szlachtę ziemiańską w Nawłoci. Poznajemy też różne idee i poglądy polityczne: marze-
nia o „szklanych domach”, komunizm, nurt reformacyjny. Z tym wszystkim konfrontuje
się Baryka. Chłopak chce dobrze, ale jest zwykłym, niedoświadczonym młodzieńcem,
nieprzyzwyczajonym do poświęceń i oczekiwania.

CV – Biografia

CV – Biografia

CV – Biografia

CV – Biografia

CV – Biografia

Przedwiośnie prezentuje dzieje młodego chłopca, Cezarego Baryki, który dzieciństwo
i wczesną młodość przeżył w Baku, w Rosji. Tam żył i pracował jego ojciec, Polak,
Seweryn Baryka, ciężko pracujący na byt swej rodziny. Gdy wyjeżdża na wojnę i słuch
po nim ginie, Cezary zostaje sam z matką, Jadwigą z Dąbrowskich, patriotką polską,
niegdyś zakochaną w działaczu niepodległościowym Szymonie Gajowcu. Cezary po-
zbawiony autorytetu moralnego, rzuca się w wir życia hulaszczego. Jego szkołą staje
się rewolucja. To jest właśnie wydarzenie, które ukształtuje jego psychikę.

Rewolucja uwalnia go spod władzy rodziców, a chłopak uwielbia wolność, niko-

mu nie daje o sobie decydować. Po pewnym czasie jednak poznaje na własnej skórze
tragizm wydarzeń rewolucyjnych. Ludzie przymierają głodem, są katowani, jego
matka umiera. Dostrzega piekło rewolucji, jej destrukcyjną siłę, która wszystko nisz-
czy, a nic nie daje w zamian.

Chłopaka odnajduje ojciec, który zabiera go do Polski. W czasie podróży Sewe-

ryn przedstawia synowi idylliczną wizję szklanych domów w ojczyźnie. Zanim dotar-
li do Polski, ojciec Cezarego umiera.

Chłopak zaciąga się do wojska i idzie na wojnę polsko-radziecką 1920 roku,

a potem z towarzyszem walk, Hipolitem Wielosławskim, wyrusza do jego rodzinne-
go majątku – Nawłoci. Tam młody mężczyzna zaplątuje się w szereg układów dam-
sko-męskich, które kończą się śmiercią Karoliny, jednej z kochających się w nim
dziewcząt. Wdaje się również w burzliwy romans z ponętną wdową, Laurą.

Po pobycie w Nawłoci zaczął szukać swojej drogi życiowej. Podjął studia me-

dyczne, zaprzyjaźnił się z Gajowcem, który w powieści reprezentuje światopogląd
najbardziej zbliżony do wyznawanego przez Żeromskiego. Jednak droga poprzez
reformy okazała się dla Cezarego zbyt uciążliwa. Chciał widzieć efekty, a nie idee.
Zaczął spotykać się z komunistami.

O utworze źródłowym

Przedwiośnie to ostatnia po-
wieść, napisana przez Stefana
Żeromskiego. Ukazuje typowe dla
twórczości tego pisarz motywy,
wątki i problemy.

Choć autor przemawia w tym
utworze zdecydowanie własnym
głosem, powszechnie uznano, że
uległ on przeróżnym wpły-
wom.Śmieszne wydają się oskar-
żenia rzucane po ukazaniu się
książki, że autor propaguje idee
rewolucyjne. Nie zapominajmy,
że Żeromski był „ostatnim pozy-
tywistą”, choć doświadczonym
przez zmiany, które dokonały się
w Polsce. Dlatego też należy trak-
tować postać Baryki jako przed-
stawiciela rozdartego pokolenia
międzywojnia.

Inni o bohaterze

Ksiądz po otruciu się Karoliny:
Toteż chodzisz po ziemi między
cichymi i poczciwymi dziećmi bo-
żymi jak złośliwy napastnik,
a śmierć i morderstwo lezą na
twoich śladach, choć krok twój
jest taki swobodny, niewinny, lek-
ki, iście chłopczyński.

2

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Bohater literacki

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Ucz się z

Według Lulka, jednego z przywódców komunistów, rewolucja ma przynieść raj na

ziemi, wprowadzić sprawiedliwość społeczną. Ale Cezary z tymi koncepcjami polemi-
zuje, zna już bowiem tragizm i bezsens działań rewolucyjnych. Jeśli się przyłącza do
marszu na Belweder, to w geście rozpaczy i desperacji człowieka, który okazał się życio-
wym bankrutem.

Baryka jest w swych działaniach zawsze radykalny. Popierał rewolucję i angażował się

w jej hasła całym sercem. Dostrzegał słuszność koncepcji Gajowca, lecz nie był w stanie
ich do końca zaakceptować jako nieprzynoszących widocznych rezultatów. Zawsze poszu-
kiwał rozwiązań skrajnych, zarówno w przypadku polityki jak i miłości. Dlatego właśnie
dołącza się do radykalnego, komunistycznego ruchu, choć i to go nie zadowala.

Najważniejsze momenty w życiu bohatera

Najważniejsze momenty w życiu bohatera

Najważniejsze momenty w życiu bohatera

Najważniejsze momenty w życiu bohatera

Najważniejsze momenty w życiu bohatera

•

Młodość kształtowana podczas rewolucji w Rosji

•

śmierć rodziców

•

wydarzenia w Nawłoci

•

miłość do Laury

•

spotkania z Gajowcem

•

spotkania z Lulkiem

•

irytacja i chęć czynu – pochód na Belweder

Związki bohatera z innymi postaciami utworu:

Związki bohatera z innymi postaciami utworu:

Związki bohatera z innymi postaciami utworu:

Związki bohatera z innymi postaciami utworu:

Związki bohatera z innymi postaciami utworu:

•

Laura – osoba próżna, kochanka Cezarego. Po kłótni z nią zdecydował się pójść na

Belweder.

•

Szymon Gajowiec – patriota, społecznik, z obozu reformatorskiego. Próbuje wytłu-

maczyć Cezaremu, jak wielką wartość ma cierpliwa i długotrwała praca na rzecz
ojczyzny.

•

Lulek – współlokator Cezarego, komunista, który z całego serca próbuje przecią-

gnąć chłopaka na swoją stronę. Propaguje on wizje rewolucji i równości, jednak kosz-
tem rozlewu krwi.

Ważne słowa Cezarego

Stosunek do rewolucji w okresie, kiedy jesz-
cze go ona fascynowała:

Rewolucja jest to

konieczność wyższa ponad wszystko. Jest to
prawo moralne. Poprzez dziesiątki setek lat
ludzie nieszczęśliwi byli przez uprzywilejowa-
nych deptani, wyzuwani ze wszelkiego prawa.

O przedwojennej Polsce:

Nie mylę się tylko

w tym, że wówczas Polska przynajmniej ni-
kogo nie uciskała, nie prześladowała, nie
trzymała w kajdanach.

Do księdza o Karolinie:

Moje sumienie nic mi

nie wyrzuca. Mogłem był ją uwieść, gdybym był
chciał. A nic jej złego nie zrobiłem. Moje poca-
łunki sprawiały jej rozkosz. Sama ich szukała.

Z drwiną o mężu Laury:

Boję się. Ja już złoży-

łem dowody, jak go się boję. O, ja się go boję!
Chciałbym go dostać w ręce. Czy wiesz? Go-
tów byłbym rozpętać rewolucję, żeby go do-
stać w swe ręce.