Microsoft Word - Technik_technologii_odziezy_311[34].O1.02

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI

Ewa Figura

Rozpoznawanie surowców włókienniczych
311[34].O1.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Eugenia Popławska
mgr inż. Janina Zielińska

Opracowanie redakcyjne:
Marcin Olifirowicz

Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski

Korekta:
Joanna Iwanowska
Marta Pobereszko

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[34]O1.02
Rozpoznawanie surowców włókienniczych zawartego w programie nauczania dla zawodu
technik technologii odzieży.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie
2. Wymagania wstępne
3. Cele kształcenia
4. Przykładowe scenariusze zajęć
5. Ćwiczenia
5.1. Klasyfikacja wyrobów włókienniczych oraz czynniki decydujące o ich

właściwościach

5.1.1. Ćwiczenia
5.1.2. Sprawdzian postępów
5.2. Polimery włóknotwórcze
5.2.1. Ćwiczenia
5.2.2. Sprawdzian postępów
5.3. Klasyfikacja, właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne włókien
5.3.1. Ćwiczenia
5.3.2. Sprawdzian postępów
5.4. Włókna naturalne – właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne oraz zasady

identyfikacji

5.4.1. Ćwiczenia
5.4.2. Sprawdzian postępów
5.5. Włókna chemiczne – właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne oraz zasady

identyfikacji

5.5.1. Ćwiczenia
5.5.2. Sprawdzian postępów
5.6. Włókna ponowne i wtórne
5.6.1. Ćwiczenia
5.6.2. Sprawdzian postępów
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów
7. Literatura

3
5
6
7

13
13

13
15
15
15
16
16
16
18

18
18
22

22
22
25
26
26
27
28
42

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu „Poradnik dla nauczyciela”, który będzie pomocny

w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii
odzieży.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami

z szczególnym uwzględnieniem metod: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej,
tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych.

Zajęcia należy prowadzić w pracowni materiałoznawstwa wyposażonej w sprzęt

laboratoryjny, zestawy próbek włókienniczych oraz środki dydaktyczne. Uczniowie powinni
pracować w grupach do 15 osób z podziałem na zespoły 2–3-osobowe. Każdy uczeń
powinien mieć możliwość bezpośredniej identyfikacji wyrobów włókienniczych.

Ze względu na różnorodność wyrobów włókienniczych należy kształtować u uczniów

umiejętności rozróżniania włókien oraz określania ich właściwości. Wskazane jest, aby
uczniowie podczas zajęć korzystali z literatury zawodowej, czasopism, katalogów oraz
Internetu jako źródła pozyskiwania informacji o nowych surowcach włókienniczych
i możliwościach ich zastosowania.

Zaleca się zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do zakładów włókienniczych w celu

poznania metod i zakresu badań surowców oraz wyrobów włókienniczych.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas.

Wiadomości i umiejętności mogą być sprawdzane za pomocą sprawdzianów ustnych oraz
testów osiągnięć szkolnych.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 311[34].O1

Podstawy włókiennictwa

311[34].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska

311[34].O1.02

Rozpoznawanie surowców

włókienniczych

311[34].O1.03

Rozpoznawanie nitek

311[34].O1.04

Wykonywanie pomiarów

311[34].O1.05

Określanie parametrów struktury tkanin

i dzianin

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej „Rozpoznawanie

surowców włókienniczych” uczeń powinien umieć:

−

przewidzieć konsekwencje wynikające z naruszenia przepisów bhp,

−

zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony osobistej,

−

zorganizować stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

określić pojęcia: włókna, półprodukt, wyrób włókienniczy, wyrób odzieżowy,

−

scharakteryzować czynniki decydujące o właściwościach wyrobów włókienniczych,

−

określić budowę polimeru,

−

sklasyfikować polimery włóknotwórcze,

−

sklasyfikować włókna,

−

określić właściwości fizyko-mechaniczne włókien,

−

określić właściwości chemiczne włókien,

−

zorganizować stanowisko do badania surowców włókienniczych,

−

dobrać metody badań surowców włókienniczych, rozpoznać włókna pod mikroskopem,

−

przeprowadzić badania organoleptyczne włókien,

−

przeprowadzić badania chemiczne włókien,

−

określić wpływ właściwości włókien na jakość wyrobów włókienniczych,

−

scharakteryzować włókna wtórne i ponowne,

−

określić możliwości wykorzystania surowców wtórnych.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:........................................................................................................

Modułowy program nauczania: Technik technologii odzieży 311[34]
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie surowców włókienniczych 311 [34].O1.02
Temat zajęć: Badanie właściwości fizykomechanicznych włókien naturalnych.
Klasa: pierwsza
Czas: 90 minut.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania właściwości fizyko-mechanicznych
włókien naturalnych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

sklasyfikować wyroby włókiennicze,

−

scharakteryzować czynniki decydujące o właściwościach wyrobów włókienniczych,

−

określić właściwości fizyczne włókien naturalnych,

−

określić właściwości mechaniczne włókien naturalnych,

−

rozpoznawać włókna pod mikroskopem,

−

zastosować zasady identyfikacji włókien,

−

zorganizować stanowisko do badania surowców włókienniczych,

−

przeprowadzić badania organoleptyczne włókien.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętność ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie pracy,

−

przestrzeganie przepisów bhp i ergonomii pracy.

Metody nauczania:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Strategia:

−

uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi próbek włókien naturalnych,

−

foliogramy,

−

mikroskop z oprzyrządowaniem do badania włókien,

−

próbki do badania,

−

karta obserwacji.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia:
Przedmiotem zadania jest badanie następujących właściwości fizyko-mechanicznych

włókien naturalnych:

−

kształtu podłużnego,

−

przekroju poprzecznego,

−

sprężystości,

−

wytrzymałości na rozciąganie,

−

wrażenia przy dotyku,

−

barwy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA (5 minut)
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zapoznanie uczniów, jak należy
pracować metodą przewodniego tekstu.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE (10 minut)
1.  Jaka jest klasyfikacja włókien naturalnych?
2.  W jaki sposób identyfikuje się właściwości fizyczne włókien?
3.  W jaki sposób identyfikuje się właściwości mechaniczne włókien?
4.  Jak zorganizować stanowisko do badania właściwości fizycznych włókien?
5.  Jak przeprowadzać badania organoleptyczne włókien?
6.  Jak przygotować mikroskop do badania włókien?

PLANOWANIE (10 minut)
1.  Ustal ilość badanych próbek.
2.  Rozpoznaj na podstawie zdobytej wiedzy i katalogów próbek rodzaj włókna, z jakiego

wykonane są próbki do badania.

3.  Ustal kolejność badanych właściwości.
4.  Zaplanuj kolejne czynności przy wykonywaniu poszczególnych badań.

UZGODNIENIE (5 minut)
1.  Omów wszystkie podpunkty z fazy planowania z nauczycielem.
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE (30 minut)
1.  Wykonaj badanie próbek zgodnie z zaplanowaną kolejnością.
2.  Przyklej próbki w karcie obserwacji.
3.  Opisz właściwości zbadanych próbek.
4.  Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE (10 minut)
1.  Czy próbki zostały bezbłędnie rozpoznane, z jakich włókien zostały wykonane?
2.  Czy badania fizyko-mechanicznych właściwości włókien były prawidłowo

przeprowadzone?

3. Czy właściwości fizyko-mechaniczne włókien były bezbłędnie rozpoznane?

ANALIZA (5 minut)
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiały im trudności.
Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie ważne umiejętności zostały
ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich uniknąć w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA (15 minut)
Zadanie pracy domowej:

Dokonaj analizy, które z badanych włókien mają największą sprężystość i wytrzymałość

na rozciąganie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończeniu zajęć:
Uczniowie wypełniają ankietę dotyczącą oceny zajęć i trudności podczas realizowania
zadania.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta obserwacji

Właściwości fizykomechaniczne włókien

Próbka

włókna

Kształt

podłużny

Przekrój

poprzeczny

Sprężystość Wytrzymałość

na rozciąganie

Wrażenie

przy

dotyku

Barwa

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ankieta ewaluacyjna (dla uczniów):

Ankieta jest anonimowa

Temat:.......................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

Imię i nazwisko nauczyciela prowadzącego zajęcia

Otocz kółkiem odpowiednią kategorię, zgodnie z twoją oceną przebiegu zajęć.

1. Sposób prowadzenia zajęć wywoływał Twoją aktywność.

nie raczej

nie

trudno

powiedzieć

raczej tak

tak

2. Czas przeznaczony na prezentację był wystarczający.

nie raczej

nie

trudno

powiedzieć

raczej tak

tak

3. Potrafisz badać właściwości fizykomechaniczne włókien.

nie raczej

nie

trudno

powiedzieć

raczej tak

tak

4. Jesteś zadowolony ze sposobu oceniania.

nie raczej

nie

trudno

powiedzieć

raczej tak

tak

5. Nauczyciel współpracował z klasą w sposób konstruktywny i obiektywny.

nie raczej

nie

trudno

powiedzieć

raczej tak

tak

6. Jakie czynności sprawiły Ci trudności podczas wykonywania ćwiczenia?

.......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz 2

Osoba prowadząca:........................................................................................................

Modułowy program nauczania: Technik technologii odzieży 311[34]
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie surowców włókienniczych 311 [34].O1.02
Temat zajęć: Badanie właściwości chemicznych włókien.
Klasa: pierwsza
Czas: 45 minut.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania właściwości chemicznych

włókien.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

sklasyfikować wyroby włókiennicze,

−

określić właściwości chemiczne włókien,

−

przeprowadzać badanie spalania włókien,

−

przeprowadzać badania przy użyciu odczynników chemicznych,

−

określić rodzaj włókna na podstawie przeprowadzonego badania właściwości

chemicznych włókien,

−

zorganizować stanowisko do badania właściwości chemicznych włókien.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie pracy,

−

przestrzeganie przepisów bhp i ergonomii pracy.

Metody nauczania:

−

wykład informacyjny,

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Strategia:

−

uczenie się przez doświadczenie.

Środki dydaktyczne:

−

katalogi włókien,

−

próbki do badania,

−

rozcieńczony i stężony roztwór ługu sodowego,

−

rozcieńczony i stężony roztwór kwasu solnego,

−

stężony roztwór kwasu azotowego,

−

pipetka.

−

świeca,

−

pęseta,

−

karta obserwacji.

Przebieg zajęć:

1.  Wprowadzenie do zajęć i sformułowanie tematu.
2.  Nauczyciel dzieli klasę na 3-osobowe zespoły.
3.  Każda grupa organizuje swoje stanowisko pracy.
4.  Nauczyciel rozdaje próbki włókien do badania.
5.  Uczniowie przy zachowaniu szczególnej ostrożności przeprowadzają próbę spalania

włókien.

6. Uczniowie przy zachowaniu szczególnej ostrożności przeprowadzają badanie próbek

używając rozcieńczonego i stężonego ługu sodowego.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Uczniowie przy zachowaniu szczególnej ostrożności przeprowadzają badanie włókien

z użyciem rozcieńczonego kwasu solnego i stężonego kwasu azotowego.

8. Uczniowie obserwują, jakim procesom podlegają próbki w wyniku oddziaływania na nie

odczynników chemicznych.

9. Każda grupa identyfikuje próbki na podstawie przeprowadzonych badań.
10. Uczniowie wypełniają kartę obserwacji (przyklejają próbki włókien, opisują swoje

spostrzeżenia).

11. Uczniowie prezentują swoją pracę.

Podsumowanie zajęć:

1.  Każda grupa omawia przeprowadzone badania i prezentuje swoje karty obserwacji.
2.  Nauczyciel wraz z uczniami dokonuje oceny.
3.  Uczniowie porządkują stanowisko pracy.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończeniu zajęć:
Uczniowie wypełniają ankietę ewaluacyjną.

Karta obserwacji

Zmiany

Włókno

Bawełna

Wełna

Poliamid

Szybkość spalania

Barwa płomienia

Zapach po
zdmuchnięciu
płomienia

Pozostałości po
spaleniu

Działanie
rozcieńczoną
i stężoną zasadą
sodową

Działanie
rozcieńczonym
kwasem solnym

Działanie stężonym
kwasem azotowym

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Klasyfikacja wyrobów włókienniczych oraz czynniki

decydujące o ich właściwościach

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1
Wykonaj dekompozycję podstawowych wyrobów włókienniczych. Zanalizuj budowę
próbek użytych w ćwiczeniu.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać próbki i pogrupować na tkaniny i dzianiny,
2)  z próbek wyciągnąć kilka nitek,
3)  nitki rozłożyć na pojedyncze włókna,
4)  zanalizować budowę próbek użytych w ćwiczeniu,
5)  otrzymane surowce i półprodukty umieścić odpowiednio w tabeli.


Karta pracy

Wyrób włókienniczy

Półprodukt włókienniczy

Surowiec włókienniczy

Tkanina

Dzianina

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania– uczenia się: pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin i dzianin,

−

klej, nożyce, szpilki lub igły,

−

karta pracy.

Ćwiczenie 2

Dokonaj podziału na wyroby włókiennicze i odzieżowe.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) podzielić na dwie grupy wyroby odzieżowe i włókiennicze,
2) wyodrębnić wyroby i wpisać w odpowiednim miejscu w tabeli,

Wyrób włókienniczy Wyrób

odzieżowy

3) zaprezentować efekty swojej pracy i uzasadnić swój wybór.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

tkaniny,

−

nici,

−

bluzka damska,

−

pończochy,

−

ścierka do wycierania naczyń,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

spodenki gimnastyczne,

−

włóczka do robienia na drutach,

−

podkoszulek bawełniany,

−

skarpetki,

−

kordonek,

−

wstążka,

−

poszewka na poduszkę.

5.1.2. Sprawdzian postępów

Uczeń

potrafi:

Tak

Nie

1) zidentyfikować surowce włókiennicze

2) zdefiniować półprodukt

3) zidentyfikować wyrób włókienniczy

4) zidentyfikować wyrób odzieżowy

5) wymienić czynniki kształtujące właściwości tkanin

5.2. Polimery włóknotwórcze

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozróżnianie wyrobów włókienniczych wytworzonych z włókien, które zbudowane

są z polimerów naturalnych i syntetycznych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  z katalogów próbek wybrać próbki z włókien roślinnych i zwierzęcych,
2)  dokonać sprawdzenia wybranych próbek metodą spalania,
3)  wkleić próbki:
a) z włókien zbudowanych z celulozy,
b) z włókien zbudowanych z białka,
c) z włókien zbudowanych z polimerów syntetycznych,
4)  zaprezentować wykonaną pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek z włókien zwierzęcych,

−

katalog próbek z włókien roślinnych,

−

katalog próbek z włókien syntetycznych,

−

katalog próbek z włókien sztucznych celulozowych.

Ćwiczenie 2

Rozróżnianie włókien o złej i idealnej orientacji.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z ilustracjami,
2)  scharakteryzować włókna o złej orientacji i o idealnej orientacji,
3)  uzasadnić swój wybór.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:

−

ilustracje z orientacją włókien,

−

foliogramy,

−

rzutnik.

5.2.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie

Uczeń potrafi:
1) określić, co to są polimery
2) odróżnić polireakcje przebiegające bez wydzielania produktów

ubocznych od polireakcji przebiegających z wydzielaniem produktów
ubocznych.

3) rozróżniać włókna o złej i idealnej orientacji włókna

5.3. Klasyfikacja, właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne

włókien

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zbadaj właściwości fizyko-mechaniczne włókien.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) wybrać kilka różnych włókien,
2) zbadać je zwracając uwagę na: kształt wzdłużny włókna (pod mikroskopem), kształt

przekroju poprzecznego (pod mikroskopem), długość, sprężystość (przez ręczne
zgniatanie), wytrzymałość na rozciąganie, wrażenie przy dotyku oraz barwę,

3) przykleić próbkę wraz z opisem,
4) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: pokaz z instruktażem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

katalog włókien,

−

mikroskop z oprzyrządowaniem,

−

klej,

−

zeszyt przedmiotowy.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź próbę spalania włókien.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) otrzymać od nauczyciela próbki włókien: bawełny, wełny i poliamidu,
2) przy zachowaniu szczególnej ostrożności umieścić poszczególne włókna w płomieniu

świecy,

3) zaobserwować proces spalania włókien: szybkość spalania, barwę płomienia, zapach

po zdmuchnięciu płomienia, pozostałości po spaleniu (popiół), barwa i rozkruszalność
(po ostygnięciu),

4) zapisać swoje spostrzeżenia w karcie obserwacji,
5) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z instruktażem.

Środki dydaktyczne:

−

katalog włókien,

−

palnik lub świeca,

−

pęseta,

−

karta obserwacji.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta obserwacji

Zmiany

Włókno

Bawełna

Wełna

Poliamid

Szybkość spalania

Barwa płomienia

Zapach po
zdmuchnięciu
płomienia

Pozostałości po
spaleniu

5.3.2. Sprawdzian postępów

Uczeń potrafi:

Tak Nie

1) sklasyfikować włókna naturalne i chemiczne

2) określić, na jakie cechy włókna wpływa jego kształt

3) wymienić rodzaje włókien ze względu na ich długość

4) badać organoleptycznie włókna

5) wyjaśnić, w jaki sposób określa się grubość włókna

6) wyjaśnić, co to jest sprężystość i gęstość włókien

7) wyjaśnić, od czego zależy izolacyjność cieplna włókna

5.4. Włókna naturalne – właściwości fizyko-mechaniczne

i chemiczne oraz zasady identyfikacji

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadzając próbę spalania, dokonaj podziału próbek tkanin wykonanych z włókien

roślinnych i zwierzęcych.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać z katalogu kilka próbek włókien,
2) przy zachowaniu szczególnej ostrożności umieścić poszczególne próbki w płomieniu

świecy,

3) zaobserwować proces spalania: szybkość spalania, barwę płomienia, zapach po

zdmuchnięciu płomienia, pozostałości po spaleniu,

4) wykonać minikatalog próbek,
5) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin z włókien roślinnych i zwierzęcych,

−

palnik lub świeca,

−

pęseta,

−

arkusz papieru.

Ćwiczenie 2

Określ sprężystość tkanin wykonanych z włókien roślinnych i zwierzęcych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać kilka próbek tkanin z włókien roślinnych i zwierzęcych,
2)  zgnieść próbki w dłoni i określić ich sprężystość,
3)  wkleić próbki i opisać swoje spostrzeżenia,
4)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin z włókien roślinnych i zwierzęcych,

−

karta obserwacji.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Karta obserwacji
Włókna roślinne

Włókna zwierzęce

Włókno...............................................

.........................................................................
..........................................................................

Ćwiczenie 3

Na podstawie przekroju podłużnego i poprzecznego rozpoznaj rodzaj włókna.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przygotować próbki włókien i umieścić je na płytce pod mikroskopem,
2)  rozpoznać rodzaj włókna,
3)  zinterpretować wyniki badań.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z opisem.

Środki dydaktyczne:

−

mikroskop z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien,

−

kolekcja próbek włókien naturalnych,

−

plansze z przekrojami poprzecznymi i wzdłużnymi włókien.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zbadaj działanie roztworu ługu sodowego na tkaninę wykonaną z włókien roślinnych

i zwierzęcych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać z katalogu kilka próbek,
2)  przygotować próbki do badania,
3)  przy zachowaniu szczególnej ostrożności, umieścić kilka kropli rozcieńczonego,

a następnie stężonego ługu sodowego na próbkach,

4)  zaobserwować jakim procesom będą podlegały próbki,
5)  dokonać podziału na tkaniny wykonane z włókien roślinnych i zwierzęcych,
6)  omówić procesy zachodzące podczas działania roztworu ługu sodowego na włókna

roślinne i zwierzęce, uzasadniając podział próbek.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z opisem.

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin z włókien roślinnych i zwierzęcych,

−

pęseta,

−

roztwór ługu sodowego,

−

pipetka.

Ćwiczenie 5

Przeprowadzając reakcję ksantoproteinową rozpoznaj włókna zwierzęce.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wybrać z katalogu kilka próbek,
2)  przygotować próbki do badania,
3)  przy zachowaniu szczególnej ostrożności, umieścić kilka kropli stężonego kwasu

azotowego na próbkach,

4)  zaobserwować, które z próbek ulegną zabarwieniu na kolor żółty,
5)  dokonać wyboru próbek wykonanych z włókien zwierzęcych,
6)  omówić procesy zachodzące podczas działania stężonego kwasu azotowego na substancję

w skład, których wchodzi białko.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z opisem.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin z włókien roślinnych i zwierzęcych,

−

pęseta,

−

stężony kwas azotowy,

−

pipetka.

5.4.2. Sprawdzian postępów

   Tak Nie
Uczeń potrafi:
1)  określić właściwości celulozy.

2)  wymienić włókna pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.

3)  omówić właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne bawełny.

4)  omówić właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne lnu.

5)  omówić właściwości włókna konopi.

6)  wyjaśnić, na czym polega proces merceryzacji.

7)  wyjaśnić, na czym polega proces kotonizacji.

8)  wyjaśnić, na czym polega reakcja ksantoproteinowa.

9)  omówić właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne wełny.

10) omówić właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne jedwabiu

naturalnego.

11) rozróżniać włókna roślinne i zwierzęce.

5.5. Włókna chemiczne – właściwości fizyko-mechaniczne

i chemiczne oraz zasady identyfikacji.

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Analiza właściwości fizyko-mechanicznych i chemicznych włókien sztucznych

i syntetycznych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować wiadomości zawarte w materiale nauczania oraz w Polskich Normach,

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) uzupełnić kartę pracy i usystematyzować wiadomości dotyczące właściwości fizyko-

mechanicznych i chemicznych włókien sztucznych i syntetycznych.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

podręczniki,

−

Polskie Normy,

−

karta pracy,

−

przybory do pisania.

Karta pracy

Włókna

sztuczne

Włókna syntetyczne

Właściwości

fizykomechaniczne

włókna

Jednostka

celulozowe poliamidowe poliestrowe poliakrylonitrylowe

Przekrój
poprzeczny pod
mikroskopem

Wytrzymałość na
rozciąganie

CN/tex

Wydłużenie
względne włókien

Sprężystość

Higroskopijność

Włókna sztuczne

Włókna syntetyczne

Właściwości

chemiczne

włókna

celulozowe poliamidowe poliestrowe

poliakrylonitrylowe

Sposób
palenia się

Odporność
na działanie
temperatury

Odporność
na działanie
kwasów

Odporność
na działanie
zasad

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie przekroju poprzecznego rozpoznaj i podziel włókna na sztuczne

i syntetyczne.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przygotować próbki włókien i umieścić je na płytce pod mikroskopem,
2)  rozpoznać rodzaj włókna,
3)  zinterpretować wyniki badań.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z objaśnieniem

Środki dydaktyczne:

−

mikroskop z oprzyrządowaniem do identyfikacji włókien,

−

kolekcja próbek włókien sztucznych i syntetycznych,

−

plansze z przekrojami poprzecznymi włókien.

Ćwiczenie 3

Wykonaj i opisz spalanie włókien sztucznych i syntetycznych.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać próbki materiałów włókienniczych z włókien sztucznych i syntetycznych,
2) przy zachowaniu szczególnej ostrożności umieścić poszczególne próbki w płomieniu

świecy,

3) zaobserwować proces spalania: szybkość spalania i zachowanie po wyjęciu z płomienia,

zapach po zdmuchnięciu płomienia, pozostałości po spaleniu,

4) wykonać minikatalog próbek,
5) zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin sztucznych i syntetycznych,

−

palnik lub świeca,

−

arkusz papieru,

−

nożyce,

−

pęseta.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Zbadaj działanie rozcieńczonego ługu sodowego i rozcieńczonego kwasu solnego na

tkaninę wykonaną z włókien poliamidowych i poliestrowych.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać z katalogu po 2 próbki tkanin wykonanych z włókien poliamidowych

i poliestrowych,

2) przygotować próbki do badania,
3) przy zachowaniu szczególnej ostrożności, umieścić kilka kropli rozcieńczonego ługu

sodowego na próbkach,

4) przy zachowaniu szczególnej ostrożności umieść kilka kropli rozcieńczonego kwasu

solnego na próbkach,

5)  zaobserwować jakim procesom będą podlegały próbki,
6)  zapisać swoje spostrzeżenia,
7)  zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: ćwiczenia praktyczne, pokaz z opisem.

Środki dydaktyczne:

−

katalog próbek tkanin z włókien poliamidowych i poliestrowych,

−

pęseta,

−

rozcieńczony roztwór ługu sodowego,

−

rozcieńczony roztwór kwasu solnego,

−

pipetka.

5.5.2. Sprawdzian postępów

     Tak Nie
Uczeń potrafi:
1)  rozróżniać włókna sztuczne i syntetyczne.

2)  wymienić, surowce używane do produkcji włókien wiskozowych.

3)  wymienić, surowce używane do produkcji włókien miedziowych.

4)  rozpoznawać właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne włókien

sztucznych.

5) wymienić główne surowce, z których otrzymuje się włókna syntetyczne.

6) rozpoznawać właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne włókien

poliamidowych.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) rozpoznawać właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne włókien

poliestrowych.

8) rozpoznawać właściwości fizyko-mechaniczne i chemiczne włókien

poliakrylonitrylowych.

9) wymienić zalety i wady włókien polipropylenowych.

5.6. Włókna ponowne i wtórne

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównanie wyglądu włókien wełnianych z nie używanej tkaniny lub dzianiny oraz

z tkaniny lub dzianiny używanej.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wykonać dekompozycję próbek zawierających włókna ponowne i wtórne,
2)  obejrzeć pod mikroskopem włókna ponowne i wtórne,
3)  porównać i zapisać różnice.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

próbki tkanin i dzianin ponownych i wtórnych,

−

mikroskop

Ćwiczenie 2

Analiza znaczenia dla gospodarki i ochrony środowiska stosowania surowców

wtórnych?

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,

technikę wykonania i warunki bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) po zawarciu z nauczycielem kontraktu w terminie 1 miesiąca przygotować pracę,

korzystając z multimedialnych źródeł informacji,

2) oddać w wyznaczonym terminie pracę i zaprezentować ją na forum klasy.

Zalecane metody nauczania– uczenia się: metoda projektów.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura, czasopisma.

5.6.2. Sprawdzian postępów

Tak Nie
Uczeń potrafi:
1) określić, w jaki sposób uzyskuje się włókna ponowne

2)  określić, w jaki sposób uzyskuje się włókna wtórne

3)  wyjaśnić, które włókna – wtórne czy ponowne, stanowią bardziej
wartościowy surowiec
4)  scharakteryzować, jakie znaczenie dla ochrony środowiska
ma ponowny przerób włókien

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie surowców
włókienniczych”

Test 1 składa się z 21 zadań, z których:
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 są z poziomu podstawowego,
zadania 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 8 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1- b, 2- a, 3- b, 4 - A-a,b B - c,d, 5 - c, 6 - b, 7 - a, 8- d, 9-a, 10-c, 11-d,
12- b, 13 - b, 14 – A- d, B – b, C - a, D – c,15 - c, 16-d, 17- A – c,d, B - a,b, 18 - c, 19 – A-c,
B –a, C – d, D – b, 20 – A – b,c, B – a,d, 21- A – c, B – d, C – a, D - b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Katego

ria celu

Poziom

wymagań

Poprawna odpowiedź

Określić pojęcia: włókna, półprodukt,
wyrób włókienniczy, wyrób odzieżowy.

C P

Zidentyfikować polimery
włóknotwórcze.

B P

Rozróżniać właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

B P

Określić rodzaj włókien naturalnych na
podstawie próby spalania.

C P

A- a, b
B- c, d

Zidentyfikować właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

B P

Określić produkt wyjściowy włókien
sztucznych wiskozowych.

C P

Rozróżniać właściwości
termoplastyczne włókien.

B P

Określić higroskopijność włókien.

C P

Określić właściwości chemiczne
włókien.

C P

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10.

Identyfikować właściwości włókien
syntetycznych.

B P

11.

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C P

12.

Rozróżniać włókna ponowne i wtórne.

B P

13.

Określić typ polireakcji.

C PP

14.

Określić właściwości fizyczne włókien
naturalnych.

C PP

A – d
B – b
C - a
D - c

15.

Rozróżnić przekroje poprzeczne włókien
naturalnych.

B PP

16.

Identyfikować właściwości chemiczne
włókien bawełny.

C PP

17.

Scharakteryzować czynniki decydujące
o właściwościach wyrobów
włókienniczych.

C PP

A – c, d
B – a, b

18.

Określić czynniki decydujące
o właściwościach wyrobów
włókienniczych.

C PP

19.

Sklasyfikować włókna.
Sklasyfikować polimery włóknotwórcze.

C PP

A - c
B - a
C - d
D - b

20.

Rozróżniać przekroje poprzeczne
włókien chemicznych.

B PP

A – b,c
B – a,d

21.

Określić rodzaj włókien chemicznych na
podstawie próby spalania.

C PP

A – c
B – d
C– a
D - b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich wiadomości
i umiejętności).

9. Kilka minut przed zakończeniem przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mając na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 21 zadań.

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 18 to zadania wielokrotnego
wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa,

−

zadania 4, 14, 17, 19, 20, 21 to zadania, w których należy z podanych propozycji
odpowiednio przyporządkować odpowiedź.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru stawiając w odpowiedniej rubryce znak X.
W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową,

−

w zadaniach na dobieranie wpisz odpowiedź przy odpowiedniej literze (A,B,C,D).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Zestaw zadań testowych

1. Forma przejściowa między surowcem, a wyrobem włókienniczym i dla użytkownika nie

stanowiąca jeszcze odpowiednich wartości użytkowych to:

a)  surowiec włókienniczy,
b)  półprodukt,
c)  wyrób włókienniczy,
d)  wyrób odzieżowy.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Polimery, które występują w przyrodzie, np. celuloza, białko, sok kauczukowy to:

a)  polimery chemiczne,
b)  polimery syntetyczne,
c)  polimery sztuczne,
d)  polimery naturalne.

3. Właściwość mechaniczna włókien określająca zdolność pochłaniania wilgoci z otoczenia

to:
a)  higroskopijność,
b)  izolacyjność cieplna,
c)  sprężystość włókien,
d)  wytrzymałość włókien na rozciąganie.

4. Przyporządkuj włókna uwzględniając zapach wydzielany podczas spalania.

a)  bawełna,
b)  len,
c)  wełna,
d)  jedwab naturalny.

A – zapach palonego papieru
B – zapach palonych włosów

5. Najmniejszą wytrzymałością na rozciąganie charakteryzuje się:

a) bawełna,
b)  len,
c)  wełna,
d)  jedwab naturalny.

6. Surowcem wyjściowym do produkcji włókien sztucznych wiskozowych jest:

a)  ropa naftowa,
b)  celuloza,
c)  smoła pogazowa,
d)  propylen.

7. Właściwości termoplastyczne posiadają włókna:

a)  syntetyczne,
b)  roślinne,
c)  zwierzęce,
d)  sztuczne.

8. Największą higroskopijnością charakteryzują się włókna:

a) poliakrylonitrylowe,
b) poliamidowe,
c) poliestrowe,
d) celulozowe.

9. Najbardziej odporne na działanie kwasów nawet w podwyższonej temperaturze, są włókna:

a) poliakrylonitrylowe,
b) poliamidowe,
c) celulozowe,

d) poliestrowe.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Zdolność do pillingowania jest charakterystyczną cechą włókien:

a) kauczukowych,
b) celulozowych,
c) syntetycznych,
d) białkowych.

11. Sprężystość włókien poliestrowych jest:

a) bardzo mała,
b) mała,
c) duża,
d) bardzo duża.

12. W wyniku rozwłóknienia ścinków konfekcyjnych powstają włókna:

a) mineralne,
b) ponowne,
c) sztuczne,
d) wtórne.

13. Reakcja, w której biorą udział co najmniej dwa monomery to:

a)  polimeryzacja,
b)  kopolimeryzacja,
c)  polikondensacja,
d)  orientacja włókna

14. Dobierz opis widoków wzdłużnych do odpowiednich włókien:

a)  bawełna,
b)  len,
c)  wełna,
d)  jedwab naturalny.

A – włókno proste, o gładkiej powierzchni
B – włókno z widocznymi zgrubieniami i rysami
C – włókno w kształcie spiralnie skręconej
wstążki
D – włókno pokarbikowane

15. Przekrój poprzeczny włókna bawełny zbliżony jest do:

a)  koła,
b)  wieloboku,
c)  ziarna fasoli,
d)  trójkąta

16. Proces polegający na działaniu na włókno bawełniane stężoną zasadą sodową, dzięki
czemu: zwiększa się jego wytrzymałość na rozciąganie, włókno lepiej się barwi, zwiększa się
połysk, rośnie higroskopijność, tkaniny wykurczają się, przekrój poprzeczny włókna staje się
okrągły to:

a)  kotonizacja,
b)  ubawełnianie,
c)  polimeryzacja
d)  merceryzacja.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Pogrupuj włókna według ich sprężystości.

a) bawełna,
b) len,
c) wełna,
d) jedwab naturalny.

A – włókna o dużej sprężystości
B – włókna o małej sprężystości

18. W celu polepszenia właściwości fizyko-mechanicznych włókna sztuczne celulozowe
poddawane są:

a)  bieleniu,
b)  kotonizacji,
c)  modyfikacji,
d)  merceryzacji.

19. Przyporządkuj rodzaje włókien sztucznych do substancji (polimerów), z których są

zbudowane:

a)  celuloza,
b)  acetyloceluloza,
c)  kazeina,
d)  lateks.

A – włókna sztuczne białkowe,
B – włókna wiskozowe,
C – włókna kauczukowe,
D – włókna octanowe.

20. Przyporządkuj rodzaj włókna do przekroju poprzecznego:

a)  włókna poliamidowe,
b)  włókna octanowe,
c)  włókna wiskozowe,
d)  włókna poliestrowe.

A – nieregularny,
B – zbliżony do koła.

21. Dobierz opis spalania do odpowiednich włókien:

a) włókna sztuczne białkowe,
b) włókna octanowe,
c) włókna wiskozowe,
d) włókna syntetyczne.

A – zapach palonego papieru,
B – topienie bez charakterystycznego zapachu,
C – zapach palonego mleka,
D – zapach octu.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.....................................................................................................

Rozpoznawanie surowców włókienniczych 311[34].O1.02,

Zakreśl poprawną odpowiedź

pytania

Odpowiedź

Punkty

a b c d

4. A…..................................................................................................

B…..................................................................................................

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................
C.....................................................................................................

D.....................................................................................................

15.

a b c d

16.

a b c d

17. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................

18.

a b c d

19. A.....................................................................................................

D.....................................................................................................

20. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................

21. A.....................................................................................................

D.....................................................................................................

Razem

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Rozpoznawanie surowców
włókienniczych”

Test 2 składa się z 21 zadań, z których:
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, , 8, 9, 10, 11, 12 są z poziomu podstawowego,
zadania 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 21 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 19 zadań, w tym co najmniej 8 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1 - c, 2 - d, 3 - a, 4 - a, 5- A-a,b, B-c,d, 6 - c, 7 - a, 8 - d, 9 – a, 10 - c, 11 -
d, 12 - b, 13 - a, 14 – A-c, B-d, C-a, D-b, 15 - a, 16 – A-a,b, B-c,d, 17 - b, 18 - A-d, B-a, C-b,
D-c, 19 – A-b,c, B-a,d, 20 - b, 21- A-d, B-c, C-b, D-a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia

ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić pojęcia: włókna, półprodukt,
wyrób włókienniczy, wyrób odzieżowy.

C P

Sklasyfikować polimery włóknotwórcze.

B P

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C P

Określić właściwości fizyczne włókien
naturalnych.

C P

Określić właściwości chemiczne
włókien naturalnych.

C P

A – a, b
B – c, d

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C P

Rozróżniać rodzaje włókien
chemicznych

B P

Zidentyfikować rodzaj włókna.

B P

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C P

10.

Identyfikować właściwości włókien.

B P

11.

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C P

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12.

Rozróżniać włókna ponowne i wtórne.

B P

13.

Określić typ polireakcji.

C PP

14.

Określić właściwości fizyczne włókien.

C PP

A – c
B – d
C – a
D - b

15.

Określić pojęcie kotonizacji.

C PP

16.

Określić właściwości chemiczne
włókien

C PP

A – a, b
B – c, d

17.

Zidentyfikować proces produkcji
włókien chemicznych.

B PP

18.

Określić rodzaj polimeru
włóknotwórczego.

C PP

A – d
B – a
C – b
D - c

19.

Określić właściwości fizyczne włókien.

C PP

A – b, c
B – a, d

20.

Określić właściwości chemiczne
włókien.

C PP

21.

Określić właściwości fizyko-
mechaniczne włókien.

C PP

A – d
B – c
C – b
D - a

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

jakie będą w teście.

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich wiadomości
i umiejętności).

9. Kilka minut przed zakończeniem przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mając na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 21 zadań:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 17, 20 to zadania wielokrotnego
wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa,

−

zadania 5, 14, 16, 18, 19, 21 to zadania, w których należy z podanych propozycji
odpowiednio przyporządkować odpowiedź.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach na dobieranie wpisz odpowiedź przy odpowiedniej literze(A,B,C,D).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie tego

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Zestaw zadań testowych

1. Gotowy produkt uzyskany przez technologiczną przeróbkę surowca lub półproduktu to:

a)  półprodukt,
b)  surowiec włókienniczy,
c)  wyrób włókienniczy,
d)  wyrób odzieżowy.

2. Polimery wytwarzane przez człowieka w drodze syntezy chemicznej to:

a)  polimery naturalne,
b)  polimery białkowe,
c)  polimery celulozowe,
d)  polimery syntetyczne.

3. Zdolność powracania włókien do pierwotnego kształtu po usunięciu działających na nie

zewnętrznych sił rozciągających, zgniatających lub ściskających, albo układów tych sił
nazywa się:

a)  sprężystością włókien,
b)  wydłużeniem włókien,
c)  wytrzymałością włókien na rozciąganie,
d)  higroskopijnością włókien.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Włókno, którego wygląd wzdłużny przypomina spiralnie skręconą wstążkę to włókno:

a)  bawełny,
b)  lnu,
c)  wełny,
d)  jedwabiu naturalnego.

5. Przyporządkuj włókna uwzględniając zapach wydzielany podczas spalania.

a)  bawełna,
b)  len,
c)  wełna,
d)  jedwab naturalny.

A – zapach palonego papieru,
B – zapach palonych włosów.

6. Najlepszą izolacyjność cieplną posiadają włókna:

a)  bawełny,
b)  lnu,
c)  wełny,
d)  jedwabiu naturalnego.

7. Włókna sztuczne celulozowe trzeciej generacji to włókna:

a)  lyocell,
b)  teksturowane,
c)  polinezowe,
d)  lycra.

8. Podczas procesu spalania topią się bez wydzielania charakterystycznego zapachu włókna:

a)  białkowe,
b)  octanowe,
c)  wiskozowe,
d)  syntetyczne.

9. Najmniejszą wytrzymałością na rozciąganie charakteryzują się włókna:

a)  octanowe,
b)  poliamidowe,
c)  poliestrowe,
d)  poliakrylonitrylowe.

10. Zdolność do elektryzowania się jest charakterystyczną cechą włókien:

a)  białkowych,
b)  celulozowych,
c)  syntetycznych,
d)  kauczukowych

11. Sprężystość włókien poliamidowych jest:

a)  bardzo mała,
b)  mała,
c)  duża,
d)  bardzo duża.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. W wyniku rozwłóknienia starych szmat powstają włókna:

a)  mineralne,
b)  wtórne,
c)  sztuczne,
d)  ponowne.

13. Reakcja łączenia się wielu jednakowych cząsteczek związku wyjściowego to:

a)  polimeryzacja,
b)  kopolimeryzacja,
c)  polikondensacja,
d)  orientacja włókna.

14. Dobierz opis przekroju poprzecznego do odpowiednich włókien:

a)  bawełna,
b)  len,
c)  wełna,
d)  jedwab naturalny.

A – kształt zbliżony do koła,
B – kształt zbliżony do trójkąta z zaokrąglonymi wierzchołkami,
C – podobny do kształtu fasoli,
D – ma kształt zbliżony do wielokąta.

15. Proces polegający na rozłożeniu włókna technicznego na włókna elementarne przez

usunięcie kleju łączącego te włókna za pomocą metody chemicznej albo mechanicznej to:

a)  kotonizacja,
b)  higroskopijność,
c)  merceryzacja,
d)  polimeryzacja.

16. Przyporządkuj włókna według temperatur prasowania.

a)  wiskozowe klasyczne,
b)  poliamidowe,
c)  wełniane,
d)  poliestrowe.

A - 120ºC
B - 160ºC

17. Procesowi zestalania na „mokro” poddaje się włókna:

a)  octanowe,
b)  wiskozowe,
c)  poliamidowe,
d)  poliestrowe.

18. Przyporządkuj rodzaje włókien chemicznych do substancji, z których są zbudowane:

a)  ropa naftowa i smoła pogazowa,
b)  celuloza,
c)  acetyloceluloza,
d)  propylen.

A – włókna polipropylenowe,
B – włókna poliamidowe,
C – włókna wiskozowe,
D – włókna octanowe.

19. Przyporządkuj rodzaj włókna do przekroju poprzecznego.

a)  poliamidowe,
b)  wiskozowe,
c)  octanowe,
d)  poliestrowe.

A – nieregularny,
B – zbliżony do koła.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20. Najbardziej odporne na działanie zasad nawet podczas długotrwałego działania są włókna:

a)  poliakrylonitrylowe,
b)  poliamidowe,
c)  celulozowe,
d)  poliestrowe.

21. Dobierz wartość wydłużenia względnego włókien odcinkowych w stanie suchym do

odpowiednich włókien:

a)  poliakrylonitrylowe,
b)  celulozowe,
c)  poliamidowe,
d)  poliestrowe.

A – dochodzi do 50%,
B – dochodzi do 42%,
C – dochodzi do 35%,
D – dochodzi do 30%.

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.....................................................................................................

Rozpoznawanie surowców włókienniczych 311[34].O1.02

Zakreśl poprawne odpowiedzi:

pytania

Odpowiedź Punktacja

a b c d

5. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................

a b c d

10.

a b c d

11.

a b c d

12.

a b c d

13.

a b c d

14. A.....................................................................................................

D....................................................................................................

15.

a b c d

16. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................

17.

a b c d

18. A.....................................................................................................

D.....................................................................................................

19. A.....................................................................................................

B.....................................................................................................

20.

a b c d

21. A.....................................................................................................

D.....................................................................................................

Razem

„

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Chyrosz M. Zębowicz-Sułkowska E.: Materiałoznawstwo odzieżowe. WSiP, Warszawa

1995

2.  Filipiak I., Kowalczyk K.: Konfekcjonowanie dzianin. WSiP, Warszawa 1986
3.  Furmańska A.: Konserwacja wyrobów włókienniczych. Część 2. WSiP, Warszawa 1985
4.  Idryjan-Pajor J.: Materiałoznawstwo odzieżowe. SOP, Toruń 2000
5.  Praca zbiorowa: Materiałoznawstwo włókiennicze dla technikum. WSiP, Warszawa 1992
6.  Tłumaczenie z języka niemieckiego Samek P.: Krawiectwo materiałoznawstwo. WSiP,

Warszawa 1999

7. Wereszko J.: Materiałoznawstwo odzieżowe. Zeszyt ćwiczeń część 1. WSiP, Warszawa

1996

8. Polskie Normy
9. Czasopisma specjalistyczne: Przegląd włókienniczy, Technik włókienniczy, Odzież