Informatyka Europejczyka.
Program nauczania informatyki
w szkole podstawowej, kl. IV – VI.
Wydanie III
Autorzy:
ISBN: 978-83-246-2499-7
Format: 122
×194, stron: 88
„Informatyka Europejczyka” to doskona³y i kompletny zestaw edukacyjny, przygotowany
przez dysponuj¹cego ogromnym doœwiadczeniem lidera na rynku ksi¹¿ek informatycznych
– wydawnictwo Helion.
Podrêczniki oraz inne pomoce naukowe nale¿¹ce do tej serii zosta³y opracowane w taki
sposób, aby ich u¿ytkownicy mogli nie tylko poszerzaæ swoj¹ wiedzê, ale te¿ szybko
i skutecznie utrwalaæ nowe wiadomoœci.
Proponowane przez nas rozwi¹zania szczególnie wa¿ne s¹ w³aœnie dziœ, gdy znajomoœæ
informatyki sta³a siê kluczowa – bez niej nie sposób nad¹¿yæ za tempem rozwoju
dowolnej dziedziny wiedzy i zrozumieæ fundamentalnych zmian zachodz¹cych na ca³ym
œwiecie.
„Informatyka Europejczyka. Program nauczania informatyki w szkole podstawowej,
kl. IV – VI” nie jest po prostu kolejnym materia³em dydaktycznym dla nauczycieli
prowadz¹cych zajêcia z informatyki w szkole podstawowej.
Jego wyj¹tkowoœæ polega na tym, ¿e jest on niezale¿ny od platformy sprzêtowej i mo¿e
byæ wykorzystywany podczas pracy na ró¿nych systemach operacyjnych (Mac, Vista
i XP). Wydawnictwo odpowiedzia³o w ten sposób na postulaty zg³aszane przez samych
nauczycieli. W ksi¹¿ce znaleŸæ mo¿na szczegó³owe za³o¿enia programu, opis
poszczególnych osi¹gniêæ i systemu oceniania uczniów, a tak¿e proponowane metody
pracy i œrodki dydaktyczne.
Ponadto zamieszczono tu dok³adne omówienie treœci nauczania oraz dzia³añ uczniów
w zakresie celowego, bezpiecznego i odpowiedzialnego korzystania ze sprzêtu, obs³ugi
podstawowych programów, rozwi¹zywania problemów, wyszukiwania informacji oraz
zagadnieñ etycznych i prawnych.
„Informatyka Europejczyka” to:
• gruntowne poznanie podstaw obs³ugi komputera i najczêœciej u¿ywanych
programów;
• atrakcyjnie przekazywana wiedza, niezbêdna do zrozumienia wspó³czesnego
œwiata;
• kreatywne wykorzystanie dostêpnych mo¿liwoœci i proponowanie w³asnych
rozwi¹zañ.
„Podrêczniki szyte na miarê – informatyka w najlepszym wydaniu”
Spis treci
1. Od autora
5
2. Zaoenia programu
6
3. Szczegóowy program nauczania
do przedmiotu Zajcia komputerowe
w szkole podstawowej w klasach IV – VI
8
4. Treci nauczania oraz dziaania uczniów
65
5. Osignicia ucznia
71
6. Ocena pracy ucznia
72
7. Metody pracy i rodki dydaktyczne
79
7.1. Metody pracy
79
7.2. rodki dydaktyczne
83
Bibliografia
88
1.
O
D A U T O R A
5
1. Od autora
Pomys napisania programu nauczania niezalenego od platformy
sprztowej zrodzi si w czasie moich licznych spotka z nauczycie-
lami informatyki, które odbyway si w trakcie konferencji meto-
dycznych organizowanych przez wydawnictwo Helion w caej Pol-
sce. Nauczyciele bardzo czsto pytali mnie, dlaczego nie ma na rynku
takiego programu, zwaszcza e w coraz wikszej liczbie szkó równo-
legle funkcjonuj pracownie wykorzystujce róne rodowiska (Linux,
Windows, Mac OS X). Zazwyczaj uczy w nich ten sam nauczyciel.
Ponadto coraz czciej uytkownicy komputerów instaluj alter-
natywne systemy operacyjne. Doszam do wniosku, e ucze po-
winien zosta tak przygotowany, by w przyszoci potrafi pracowa
w rónych rodowiskach, nawet takich, których wczeniej nie zna.
W zamiarze napisania uniwersalnego programu utwierdzio mnie
dodatkowo wprowadzenie nowej podstawy programowej [1].
W skad pakietu Informatyka Europejczyka opracowanego na po-
trzeby ksztacenia blokowego wchodz:
i
program nauczania oraz
(dostosowane do platformy sprztowej edycje: Windows XP,
Windows Vista, Mac):
i
podrcznik, który zawiera omówienie zagadnie
niezbdnych do realizacji treci programowych,
i
zeszyt wicze (cz. I
– II) zastpujcy zeszyt przedmiotowy,
zawierajcy komplet zada do wszystkich rozdziaów
podrcznika,
i
pyta CD dla ucznia,
i
poradnik dla nauczyciela,
i
strona http://edukacja.helion.pl z gotowymi materiaami
dla nauczyciela, takimi jak:
i propozycje rozkadów materiau,
i plany wynikowe,
i konspekty lekcji,
i zestawy testów do kadego rozdziau,
i kryteria oceniania,
i wskazówki do pracy z uczniami uzdolnionymi
i pracy nad projektem,
i wskazówki metodyczne,
i forum.
6
P
R O G R A M N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I W K L A S A C H
IV - VI
Nauczycielom rozpoczynajcym prac z pakietem Informatyka Eu-
ropejczyka proponuj w pierwszej kolejnoci zarejestrowanie si na
stronie http://edukacja.helion.pl i wybranie odpowiedniego rozkadu
materiau. Do kadego podpite s konspekty lekcji oraz plany
wynikowe w wersji edytowalnej, na bazie których mona przygo-
towa wasne dokumenty potrzebne w pracy. Dostpne jest równie
forum, gdzie mona uzyska bezporedni pomoc i wsparcie w razie
jakichkolwiek wtpliwoci. Serwis internetowy jest na bieco moni-
torowany, uzupeniany i aktualizowany.
2. Zaoenia programu
Zaoenia programu
Program nauczania zosta opracowany zgodnie z:
i
Rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia ogólnego
w poszczególnych typach szkó (Dz. U. z 2009 roku, Nr 4,
poz. 17);
i
Rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia
23 marca 2009 r. zmieniajcym rozporzdzenie w sprawie
ramowych planów nauczania w szkoach publicznych
(Dz. U. Nr 54, poz. 442);
i
Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych
w procesie uczenia si przez cae ycie (2006/962/WE).
Gównym celem nauczyciela pracujcego z tym programem jest
przygotowanie uczniów do bezpiecznego i odpowiedzialnego
posugiwania si komputerem i korzystania z technologii in-
formacyjnej. Gównym zadaniem — wsparcie ucznia w deniu
do pogbiania wiedzy i opanowywania nowych umiejtnoci.
Zajcia komputerowe ucz, jak wykorzysta komputer i jak stosowa
technologi informacyjn. Celowo pominam wiele technicznych
zagadnie, gdy na tym etapie najwaniejsze jest opanowanie nie-
zbdnych umiejtnoci manualnych oraz wyksztacenie waciwych
nawyków zwizanych z posugiwaniem si aplikacjami uytkowymi.
Realizujc materia nauczania, uczniowie zdobywaj wiedz
i umiejtnoci take z innych dziedzin. Zadania i wiczenia doty-
Z
A O E N I A P R O G R A M U
7
cz zagadnie poruszanych na lekcjach przyrody, jzyka polskiego,
historii, plastyki, matematyki. Rozwizanie to pozwala zachowa
spójno z treciami programowymi realizowanymi w szkole.
Program dostosowany jest do moliwoci intelektualnych uczniów
na tym etapie rozwoju. Uwiadamia im, jakie zagroenia niesie z sob
korzystanie z komputera i internetu. Uczy realizacji projektów.
Program ma ukad spiralny, co umoliwia wielokrotne powra-
canie do tych samych treci, prezentowanych jednake w bogatszej
i bardziej rozwinitej formie. Ucze, sigajc ponownie do po-
znanych wczeniej informacji, utrwala i wzbogaca swoj wiedz.
Aby zapewni uczniom nabycie kompetencji przewidzianych
w podstawie programowej, w niniejszym programie nauczania
uwzgldniam treci umoliwiajce poznanie mechanizmów dziaa-
nia programów komputerowych. Na zakoczenie cyklu ksztacenia
uczniowie bd mieli podstawowe umiejtnoci w zakresie:
i
obsugi komputerów i urzdze opartych na technice
komputerowej,
i
stosowania rónego rodzaju programów uytkowych
i edukacyjnych,
i
korzystania z dostpnych róde informacji
(w tym z internetu),
i
rozwizywania problemów i podejmowania decyzji
z wykorzystaniem komputera i internetu,
i
komunikowania si za pomoc komputera z innymi
uytkownikami (kolegami i koleankami z klasy).
Program jest przewidziany do realizacji w trzech kolejnych latach
nauczania informatyki, w wymiarze jednej godziny tygodniowo
(cznie 90 godzin). Moliwe s równie inne rozkady:
i
dwie godziny w pierwszym roku, jedna w drugim roku
nauczania,
i
jedna godzina w pierwszym, dwie w drugim roku nauczania.
Program moe by take realizowany w wymiarze 2 godzin tygo-
dniowo w cyklu dwuletnim, co daje 120 godzin. Wtedy uczniowie
bd mieli szans zdobycia wymienionych kompetencji na pozio-
mie wyszym ni minimalny.
Aby zrealizowa zaoenia programowe, zgodnie z zaleceniami
nowej podstawy programowej szkoa powinna:
8
P
R O G R A M N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I W K L A S A C H
IV - VI
i
wyposay pracowni komputerow w tak liczb stanowisk,
aby kady ucze mia do dyspozycji osobny komputer
z dostpem do internetu;
i
zapewni moliwo korzystania z licencjonowanego
oprogramowania i multimedialnych programów
edukacyjnych.
3. Szczegóowy program nauczania
do przedmiotu Zajcia
komputerowe w szkole
podstawowej w klasach IV – VI
Wersja dla trzyletniego cyklu ksztacenia i 1 godziny tygodniowo
— razem 90 godzin.
S
Z C Z E G Ó O W Y P R O G R A M N A U C Z A N I A
9
Ro
zdzia 1.
Cele szcz
egó
owe
Wymagania podstaw
o
w
e
Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania rozsze
rzaj
ce
Lp.
Proponowany temat lekcji
Klu
czo
we p
u
n
k
ty
nauczania
Prop
onowan
a
liczba god
zin
Ucze:
Ucze:
Ucze:
1.
Wprowadz
enie,
czyli kilka sów
o komputerze
5
1.1
.
Czym zajmuje si
informatyka?
O
c
zym
b
dz
ie
my
s
i
uczy na l
ekcj
ach?
Bezp
iec
zn
a pr
ac
a
z kom
p
uter
em
.
Kr
yter
ia oce
n
ia
ni
a.
1
P
otra
fi
okre
l
i
, czy
m
za
jm
uje si
infor
m
atyk
a.
Dokonuje
prób org
aniza
cji
w
a
sn
eg
o
st
anow
iska
pr
acy
z z
achow
an
ie
m podsta
w
owyc
h z
as
ad
bezp
iec
ze
stw
a i h
ig
ie
n
y pracy.
W
ym
ie
n
ia
za
sa
dy p
raw
id
owe
j
or
gan
iz
acji pr
acy z
k
o
mp
uter
em
dotyczce
jej c
zas
u i m
ie
jsca ora
z
poz
ycji
ci
a
a.
Opi
suj
e z
jaw
isko uz
al
en
ie
n
ia
od komput
er
a.
Wy
mi
en
ia z
as
ady b
ezpi
ecz
n
ej
pr
acy
z kom
p
uter
em
.
Zna kr
yter
ia
ocen
ian
ia
z pr
ze
dm
iotu.
Wyj
an
ia, czy
m
z
ajm
uj
e si
infor
m
atyk
a.
Wyj
an
ia za
sady b
ezp
iec
zn
ej pr
acy
z kom
p
uter
em
.
Zna i s
tosuje zasady
b
ezpiecznej p
racy
z kompute
rem.
D
o
st
rzeg
a z
agr
o
en
ia
wyn
ika
jc
e
z
aman
ia
za
sad b
ezp
iec
zne
j
i hi
gi
en
iczn
ej pr
acy z
k
o
m
p
ut
er
em
.
Przewidu
je sk
utki n
iepr
awidowego
zor
ga
n
iz
ow
ani
a kom
p
uter
ow
eg
o
stanow
isk
a pr
acy
.
Opi
suj
e z
jaw
isko uz
al
en
ie
n
ia
od komput
er
a.
Um
ie
wy
m
ie
n
i
róda wiedzy
o i
n
forma
tyce.
Omaw
ia krótko h
istori
komput
erów.
Rozu
mi
e poj
eci
e „r
ewol
u
cj
a
te
chnologicz
n
a” w informa
tyce
.
W
ym
ie
n
ia
tytuy czasopism
komput
erowych dla d
zi
eci.
10
P
R O G R A M N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I W K L A S A C H
IV - VI
Cele szcz
egó
owe
Wymagania podstaw
o
w
e
Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania rozsze
rzaj
ce
Lp.
Proponowany temat lekcji
Klu
czo
we p
u
n
k
ty
nauczania
Prop
onowan
a
liczba god
zin
Ucze:
Ucze:
Ucze:
Potr
afi wy
mi
en
i adr
esy str
on
intern
etowych po
wi
conyc
h
bezp
iec
ze
stwu w si
ec
i.
Dostosowuj
e stanow
isko pr
acy
do wymaga
bez
p
ie
cz
n
ej
i hi
gi
en
iczn
ej pr
acy.
1.2
.
Komputer po raz
pierw
szy
Budowa zest
awu
kom
put
eroweg
o.
Pr
awi
d
owe
roz
pocz
c
ie
i z
ako
c
zen
ie pr
acy
z kom
p
uter
em
.
1
R
ozr
ó
n
ia pod
stawo
we
el
em
enty
zest
awu ko
mput
er
owe
go.
Um
ie
pra
w
idowo roz
poc
z
i z
akoc
zy prac
z komputere
m
.
Rozu
mi
e zwr
ot
stan
upienia kom
pu
ter
a.
K
la
sy
fi
ku
je
p
o
d
st
aw
o
w
e
u
rzdzenia
we
j
cia
i
wy
j
cia
w
zestawi
e
k
o
m
p
u
te
row
ym
, na
zy
wa j
e i
w
ska
zu
je
ich zastosow
an
ie.
Potrafi pod
a na
zw s
yste
m
u
oper
ac
yj
ne
go z
ai
n
st
al
ow
an
ego
na ko
mput
er
ach w pr
acown
i.
Wy
mi
en
ia el
em
ent
y sk
ado
w
e wn
t
rz
a
komput
er
a.
Wy
mi
en
ia el
em
ent
y z
est
awu
kom
put
eroweg
o.
Okr
e
la
z
ast
osow
an
ie sk
an
er
a,
pl
o
ter
a, g
o
nik
a i mo
d
emu
w ze
staw
ie ko
mp
uter
owy
m
.
W
yj
a
nia
ró
n
ic
mi
d
zy
cakowity
m wyc
ze
n
ie
m
komput
era a j
ego przejciem
w stan u
pi
en
ia
.
Wyj
an
ia pr
ze
zn
ac
ze
n
ie
el
em
entó
w
sk
adowyc
h
wn
t
rz
a
komput
er
a.
Opi
suj
e pr
zyc
isk
i r
o
zm
ie
szc
zon
e
na ko
mputer
ze
.
Ob
ja
n
ia
, dl
acze
go n
ie n
al
ey
modyfi
kowa k
atalog
u
Syste
m
.
Prawidowo rozpoczy
n
a i
k
o
czy
prac
z s
yste
m
am
i W
indo
w
s
i M
ac
OS
X
.
cz
y e
leme
n
ty ze
st
awu
komput
erowego.
Instal
u
je i ur
uc
ham
ia
nieo
m
awi
an
e na l
ekc
ji pr
o
gr
amy
komput
erowe
.
S
Z C Z E G Ó O W Y P R O G R A M N A U C Z A N I A
11
1.3
.
C
o pow
inien w
ied
zie
kady uytkownik
komputera?
Podstawo
we ter
min
y
i poj
c
ia
uy
w
an
e
podcza
s pracy
z kom
p
uter
em
.
Pr
aca w s
iec
i.
1
Rozu
mi
e poj
c
ia
: ik
ona
(
znacz
ek
),
plik
,
katalog
(
teczka
).
Rozrón
ia pl
iki i ka
talo
gi, potraf
i
okre
li
, co oz
n
acz
aj
.
Rozpoznaje typy
plik
ów
po
ikonie.
Zna pojcie
sie komp
ute
rowa
.
Pr
awid
o
w
o
rozp
oczyna i
ko
czy p
rac
w sieci.
Por
zdkuje zawarto
twor
zony
ch
katal
ogów
(t
eczek).
Okrela na
pods
tawie ikony
p
liku,
z jak aplikacj jest
on
s
k
ojarzon
y.
Rozpo
zn
aje róne typ
y plików
.
Zn
a je
dn
os
tki
, w
ja
ki
ch
p
o
daj
em
y
roz
m
ia
r pli
ku lub ka
ta
log
u.
Zna z
as
ady pr
acy w s
iec
i.
Wy
ja
nia,
co um
o
liw
ia
p
ra
ca
w s
ie
ci
.
Zmien
ia w
ygl
d biur
ka (p
ulpitu).
Omaw
ia
p
o
j
ci
e
kompa
ty
b
il
n
o
c
i
ko
mput
eró
w.
Wy
mi
en
ia r
ó
n
ic
e m
id
zy
pa
mi
ci
oper
acy
jn
a
pa
m
ic
i
zew
ntrzn
ko
mput
era.
1.4
.
Komputer a pra
wo
Zag
adn
ie
n
ia
etycz
n
e
i pr
aw
ne
zwi
z
an
e
z ochron w
asno
ci
in
te
lektua
lne
j.
Rodza
je lic
encj
i.
1
W
ym
ie
ni
a za
sa
d
y k
o
rz
ys
ta
ni
a
z pr
ogr
amów
i zbior
ó
w doku
m
entów
w szkoln
ej pr
acown
i ko
mput
er
owe
j.
Kor
zysta z
e ws
ka
zan
ych zb
ior
ó
w
inform
acj
i, oka
zuj
c sz
acun
ek dla
cudz
ej wasnoci
inte
le
ktu
alne
j.
Omaw
ia pr
aw
a uytko
wni
ka
komput
era podc
zas kor
zysta
n
ia
z pr
ogr
amów
.
O
b
ja
n
ia
za
sa
dy
k
o
rz
ys
tan
ia
z pr
ogr
amów
i zbior
ó
w dok
u
m
entów
w szkoln
ej pr
acown
i ko
mput
er
owe
j.
Rozu
mi
e poj
c
ia
: pira
ctwo komp
uterowe
,
licen
cja
, pr
awa au
tor
skie
or
az
pr
ogr
am
y
free
wa
re
, sh
arew
are
, de
m
o.
Ch
ar
akter
yzuj
e kon
sek
wenc
je
prawn
e pir
actwa komput
erowego.
Potrafi wy
ja
n
i poj
cia:
pir
actwo
komp
ute
row
e,
licen
cja
, pr
awa au
tor
skie
oraz
p
rog
ramy f
reewar
e,
sh
ar
ew
ar
e,
de
m
o.
Rozu
mi
e poj
c
ia
: prog
ra
my
publ
ic
d
oma
in
, adwar
e.
Zna i potraf
i opi
sa post
a
wybr
an
ego twór
cy kom
p
uter
ów
.
12
P
R O G R A M N A U C Z A N I A I N F O R M A T Y K I W K L A S A C H
IV - VI
Cele szcz
egó
owe
Wymagania podstaw
o
w
e
Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania rozsze
rzaj
ce
Lp.
Proponowany temat lekcji
Klu
czo
we p
u
n
k
ty
nauczania
Prop
onowan
a
liczba god
zin
Ucze:
Ucze:
Ucze:
1.5
.
Co jeszcze jest
wane
w pra
cy na komputerze?
Wir
us
y kom
p
uter
ow
e
i pr
ogr
amy
an
ty
wi
ru
so
we
.
Reg
ula
m
in
pracown
i
komput
erowe
j.
1
W
ie
, co to jest wirus ko
mputerowy
.
Rozu
mi
e poj
c
ia
: wirus kompu
terowy
i pr
ofila
ktyka antywiru
sowa
.
Potrafi n
azw
a program antywirusowy
za
inst
al
owan
y na ko
m
p
uter
ac
h
w szkoln
ej pr
acowni ko
m
p
uter
ow
ej.
Urucham
ia wedu
g wsk
azó
wek
nauc
zyci
ela pr
ogr
am
a
n
tyw
ir
u
sowy
.
Dokonuje
z
po
m
o
c n
auczyc
iel
a
spr
awd
ze
n
ia
dysku pr
o
gr
ame
m
antyw
ir
usowy
m
.
Wymienia zasady pr
acy w
szkol
nej
pr
acown
i kom
p
uter
ow
ej.
R
o
zu
m
ie
za
sa
d
y p
ra
w
id
oweg
o
za
ch
o
w
an
ia
si
w sz
kol
n
ej
pr
ac
ow
n
i
ko
mput
ero
w
ej w
yn
ik
aj
ce
z r
egul
aminu pr
ac
owni i
pr
zes
tr
zega ich.
Sa
m
o
dz
ie
ln
ie
uruch
ami
a
progra
m anty
wiruso
wy wsk
az
an
y
pr
ze
z nauc
zyci
el
a.
Sa
m
o
dz
ie
ln
ie
dokon
uj
e
spr
awd
ze
n
ia
dysku pr
o
gr
ame
m
antyw
irusowy
m, podaj
e wn
iosk
i.
Zna spo
sób dzia
ania pro
gramów
antyw
ir
usowyc
h.
Om
aw
ia s
p
o
só
b
z
ab
ezpi
ec
za
n
ia
komput
erów w sz
kole i w do
mu
przed z
ai
nfe
kowa
ni
em w
irus
em
komput
erowy
m.
Rozu
mi
e i w
iadom
ie st
osu
je
zas
ady r
egula
m
inu s
zkolne
j
pr
acown
i kom
p
uter
ow
ej.
Opi
suj
e z
agr
o
en
ia w
yni
ka
jc
e
z
aman
ia
za
sad b
ezp
iec
zne
j
i higien
icznej
p
racy
z
ko
mp
u
te
rem
.
Instal
u
je pr
o
gr
am anty
wir
uso
w
y
wska
za
ny pr
zez n
auc
zyci
el
a.
Potrafi spr
awdzi programem
antyw
ir
usowy
m
i
n
n
e non
iki
inform
acj
i, np
. pyt CD
.
Ob
ja
n
ia dz
ia
a
n
ie pr
ogr
amó
w
an
ty
wi
ru
so
w
ych
n
ieoma
wi
an
yc
h
na lekcj
i.
Potrafi opi
sa spo
soby
dostosowania komp
utera
i syst
em
u oper
ac
yjne
go do
potrzeb osób ni
epe
nospra
wnyc
h.
Zna r
o
dz
aje
wir
usów
komput
er
owych i potr
af
i opi
sa
skutki ic
h dzi
aa
n
ia
.