05.12.05.

Finansowanie venture capital

Podstawy teoretyczne:

Venture capital można zdefiniować jako kapitał średnioterminowy (do 3(5) lat) i długoterminowy (powyżej 3 (5) lat), który inwestowany jest za pomocą nabywania akcji bądź udziałów (rzadziej obligacji zamiennych) małych i średnich przedsiębiorstw, charakteryzujący się dużym potencjałem wzrostu, najczęściej działającym w oparciu o nowatorskie i unikalne rozwiązania, z zamiarem ich późniejszego odsprzedania celem realizacji zysku pochodzącego z przyrostu wartości przedsiębiorstwa.

Venture capital - kapitał wysokiego ryzyka.

Główną cechą tego instrumentu finansowania przedsięwzięć jest założenie, że inwestorzy są gotowi zaakceptować wyższy poziom ryzyka niż w przypadku innych form inwestowania (np. inwestycje w akcje na rynku publicznym), w zamian jednak oczekują, że inwestycja ta w przypadku powodzenia przyniesie im wielokrotnie większe zyski, rekompensując nieuniknione straty na innych przedsięwzięciach.

Zalety finansowania venture capital:

1. Możliwość realizacji nawet bardzo ryzykownych projektów bez stosownych zabezpieczeń.

W przypadku firm o krótkiej historii rozwoju oferujących pomysł (idee) nowego produktu, usługi trudno jest znaleźć kapitałodawców skłonnych współfinansować rozwój takich firm, jak i proponowanych przez nie projektów. Popularni kapitałodawcy, tj. banki oraz inwestorzy, rzadko kiedy są skłonni podjąć tak duże ryzyko i za ewentualne przystąpienie do finansowania wymagają stworzenia odpowiednich zabezpieczeń przez firmę w postaci zabezpieczeń majątkowych bądź w formie poręczeń czy też gwarancji zwrotu wniesionej kwoty. Stąd też takie firmy nie są obiektem zainteresowania tych popularnych kapitałodawców. Taki stan rzeczy stworzył szanse dla funduszy venture capital, które nie wymagają na starcie praktycznie żadnych zabezpieczeń. Potencjalne korzyści z tytułu danego przedsięwzięcia stanowią dla funduszy venture capital wystarczającą zachętę, która nakłoni je do współuczestniczenia w przedsięwzięciu.

2. Finansowanie się kapitałem własnym na tych etapach rozwoju firmy, gdy występuje spore ryzyko i trudno przewidzieć rozwój sytuacji.

Finansowanie się kapitałem własnym w fazie wejścia na rynek i w początkowym okresie funkcjonowania na tym rynku jest szczególnie pożądane z wielu względów:

• gwarantuje stabilność źródeł finansowania na najbliższych kilka lat,

• zmienia się struktura finansowania, co zwiększa wypłacalność firmy,

• rośnie zdolność kredytowa firmy,

• gwarantuje firmie dynamiczny rozwój, gdyż fundusz venture capital wnosząc kapitał i stając się współudziałowcem będzie wspierał firmę, aby ta przynosiła jak największe zyski.

3. Kapitał z funduszu venture capital zwiększa kapitał zakładowy (akcyjny) spółki.

Finansowanie typu udziałowego w ramach venture capital wiąże się z przejęciem pakietu większościowego udziałów bądź akcji firmy i daje prawo funduszowi do podejmowania kluczowych decyzji w zakresie finansów firmy. Do tych podstawowych celów stawianych przez fundusz venture capital zalicza się m.in. jak najszybszy przyrost wartości firmy, co powoduje, że firma nie wypłaca dywidendy w okresie współfinansowania jej przez fundusz. Zatem cały zysk zwiększa wartość kapitałów własnych firmy.

4. Z założenia venture capital oczekuje zwrotu z kapitału wyższego niż przeciętny. Oznacza to, że w polu zainteresowania funduszy znajdują się małe, innowacyjne firmy.

Fundusz venture capital podejmując wysokie ryzyko inwestycyjne ma na uwadze możliwość zrealizowania wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Korzyści z danego przedsięwzięcia muszą być tak wysokie, aby w skali globalnej mogły zrekompensować straty poniesione w innych inwestycjach. Często oczekiwana stopa zwrotu przez fundusze sięga nawet kilku tysięcy procent, co niejako ma zrekompensować bardzo wysokie ponoszone ryzyko inwestycyjne. W praktyce osiągnięcie tak wysokiej stopy zwrotu umożliwiają projekty charakteryzujące się szczególnie wysokim stopniem innowacyjności oraz firmy małe, jednakże działające w branżach o szczególnej dynamice wzrostu (dziedziny HighTech - wysokich technologii).

5. Możliwość uzyskania wartości dodanej (addet value) w postaci wysokiej jakości wiedzy biznesowej.

Fundusze venture capital zatrudniają wysoko wykwalifikowanych pracowników, posiadających głęboką wiedzę zarówno teoretyczną, jak i praktyczną z dziedzin związanych z zarządzaniem finansami przedsiębiorstw, jak również szeroko rozumianej promocji. W momencie zawierania umowy między firmą i funduszem venture capital istnieje możliwość korzystania przez firmy z tychże doświadczeń, co wpływa na stworzenie tzw. wartości dodanej w firmie w zakresie wiedzy biznesowej. Fundusz jako udziałowiec oprócz wniesienia kapitału pieniężnego wnosi również kapitał intelektualny, przez to dynamizuje rozwój firmy i wzrost jej wartości rynkowej.

6. Fundusz venture capital jako inwestor przyczynia się do poprawy wizerunku firmy.

Funkcjonowanie funduszu venture jako udziałowca jest korzystnie postrzegane zarówno przez potencjalnych kredytodawców, dla których taki udziałowiec w firmie jest niejako gwarantem dochodowości przedsięwzięć firmy, jak i gwarantem wypłacalności tego przedsiębiorstwa. Z drugiej strony fundusz venture jako udziałowiec poprawia wizerunek firmy na rynku z punktu widzenia innych inwestorów i kontrahentów, gdyż z natury rzeczy spodziewają się gwałtownego rozwoju firmy i wzrostu produkcji i sprzedazy.

7. Możliwość zachowania w tajemnicy wielu istotnych dla działalności firmy informacji, które w przypadku pozyskania kapitału za pomocą oferty publicznej musiałyby być powszechnie dostępne również dla konkurentów.

Współfinansowanie działalności przez fundusz venture capital nie wymaga podawania do publicznej wiadomości informacji mogących zaszkodzić firmie, bądź też stworzyć przewagę ze strony konkurentów firmy. Takie informacje musiałaby firma podać w momencie pozyskania kapitału w ofercie publicznej, np. poprzez emisje akcji na giełdzie w formie prospektu emisyjnego, czy też w przypadku emisji obligacji też w postaci prospektu emisyjnego.

8. Fundusze venture capital nie są zainteresowane realizacją bieżącego zysku (np. w postaci dywidend), lecz reinwestycją zysków, aby umożliwić przedsiębiorstwu szybki rozwój, a co za tym idzie - wzrost wartości udziałów.

9. Fundusze venture capital są inwestorami pasywnymi. Oznacza to, że akceptują plan działania przedsiębiorcy, nie ingerują w bieżące zarządzanie.

Fundusz venture capital zawierając umowę i nabywając udziały firmy z góry akceptuje przyjęte przez dotychczasowych właścicieli plany działania. Służy jedynie doradztwem oraz wspiera finansowo rozwój firmy, nie podejmuje gwałtownych ruchów kadrowych, a wprowadzeni do firmy pracownicy funduszu realizują nakreślone pierwotnie strategie firmy, korygując ją w miarę potrzeby.

10. Permanentna i dokładna kontrola działalności spółki sprawowana przez fundusz.

Pracownicy funduszu na czas wspólnego przedsięwzięcia mają za zadanie dokładne nadzorowanie, czy przyjęte w planach założenia są w praktyce realizowane. W przypadku zaistniałych rozbieżności wprowadzane są korekty w celu uniknięcia niepotrzebnych strat.

11. Możliwość dostępu do informacji biznesowych, które są w posiadaniu funduszy venture capital.

Wady finansowania venture capital:

1. Zmiana struktury kapitałowej firmy.

Wprowadzenie do firmy funduszu jako udziałowca radykalnie zmienia strukturę własnościową. Zyskuje przez to praktycznie pełną władzę nad spółką. Pierwotni właściciele nawiązując współpracę z funduszem z góry powinni zdawać sobie sprawę z faktu, iż zmuszeni będą zrezygnować z władzy nad własnym przedsiębiorstwem.

2. Wniesiony kapitał pracuje dla funduszu, a nie dla przedsiębiorcy.

Uczestniczenie na zasadzie udziałowca większościowego funduszu venture capital gwarantuje temu funduszowi partycypowanie większych części zysków, zatem pierwotni udziałowcy z góry decydują się na rezygnację z większości wypracowanego zysku.

3. Zdecydowanie niższa niż w ofercie publicznej wycena akcji.

W sytuacji złożenia oferty przez firmę funduszowi w zakresie nabycia przez niego akcji, firma uzyska niższą cenę za jedną akcję niż w sytuacji, gdyby zdecydowała się na publiczną ofertę sprzedaży akcji.

4. Czasowy charakter zaangażowania kapitału przez venture capital.

Finansowanie w okresie zamkniętym w ramach umowy z funduszem w praktyce sięga 5-7 lat, z góry zatem wiadomo po jakim czasie fundusz wycofa swój kapitał i zrealizuje korzyści poprzez zbycie po znacznie wyższej niż zakupił cenie udziału firmy. Może spowodować to problemy finansowe pierwotnych właścicieli, którzy będą chcieli odkupić udziały od funduszu po bardzo wysokich cenach. W niektórych wypadkach środki tych właścicieli pierwotnych mogą być niewystarczające dla nabycia chociażby pakietu większościowego pozwalającego odzyskać pełną kontrolę nad własną firmą.

1

---