KOMPETENCJA EMOCJONALNA
C. SAARNI
Jako kategorie wspomagające w wyjaśnianiu mechanizmów progresywnego procesu rozwoju kompetencji emocjonalnej wykorzystuje takie kategorie, jak: poczucie własnej wartości (self-esteem), skuteczności (self-efficacy) oraz potocznej teorii emocji.
Komponenty kompetencji emocjonalnej są wynikiem szeroko rozumianego uczenia.
Świadomość stanów emocjonalnych, od prostych aż po złożone emocje oraz świadoma akceptacja tego, iż przebieg emocji ma swoją dynamikę i elementy niedostępne świadomości - powstaje na bazie wrodzonych wzorców ekspresji, lecz jej warunkiem jest uprzedni rozwój Ja.
Umiejętność różnicowania emocji innych na podstawie wskaźników sytuacyjnych oraz ekspresji mimicznej.
Zdolność do używania określeń werbalnych do opisu emocji, w tym ekspresji za pomocą określeń wspólnych kulturowo.
Umiejętność empatycznego wnikania w przeżycia emocjonalne innych - dwa etapy: wcześniejszy rozwojowo - sytuacyjny, drugi - wiąże się z emocjonalnym współodczuwaniem bez obserwacji sytuacji emocjogennej
Umiejętność różnicowania stanów emocjonalnych korespondujących ze spójną ekspresją mimiczną od stanów jej pozbawionych - różne formy takie jak: przesadna ekspresja, minimalizacja ekspresji, neutralizowanie emocji i substytucja emocji.
Znajomość kulturowych reguł i norm emocjonalnych
Umiejętność wykorzystania wiedzy o partnerze interakcji w celu wnioskowania o przeżywanych emocjach
Zdolność do akceptacji perspektywy interakcyjnej w relacjach interpersonalnych emocjonalnie angażujących - świadomość wykorzystywania strategii autoprezentacyjnych
Zdolność do adaptacyjnego radzenia sobie z emocjami negatywnymi przy pomocy zróżnicowanych strategii - kontrola i regulacja tych emocji
Wiedza na temat tego, że struktura czy natura relacji interpersonalnych jest wyznaczana przez bezpośrednią relację emocjonalną oraz przez wzajemność czy symetryczność istniejcą między uczestnikami intrpretacji.
Zdolność do emocjonalnej samowystarczalności - jednostka postrzega siebie jako trafnie odczuwającą.