Jacek Wilczyski
Robert Kozak
Wrocaw 21. 04. 1997
Laboratorium z fizyki
wiczenie nr 30.
Temat: Pomiar temperatury pirometrem.
Cel wiczenia:
Celem wiczenia byo zapoznanie si z jedn z metod pomiaru temperatury w zakresie od 800 °C do 2500°C.
Zasada pomiaru:
W wiczeniu dokonywalimy pomiarów temperatury przy uyciu pirometru. Jest to urzdzenie, którego zasada dziaania polega na porównywaniu emitancji lub barwy ciaa rzeczywistego z emitancj lub barw ciaa doskonale czarnego.
Uyty przez nas w wiczeniu pirometr by pirometrem optycznym monochromatycznym z zanikajcym wóknem i dziaa na zasadzie wyznaczania temperatury czarnej ciaa rzeczywistego równej temperaturze ciaa doskonale czarnego, które w zadanym, maym przedziale promieniowania ma tak sam emitancj jak ciao mierzone.
Patrzc w okular pirometru widzielimy wókno arówki pirometru na tle obrazu wókna arówki badanej. W okularze mieci si filtr monochromatyczny przepuszczajcy tylko niewielki przedzia dugoci fal promieniowania. Emitancj wókna pirometru moglimy zmienia.
Wókno arówki mogo by:
ciemniejsze ni obraz wókna arówki badanej,
janiejsze ni wókno arówki badanej,
równe.
W ostatnim przypadku zanikao ono na tle wókna badanej arówki " odczyt ze skali pirometru stanowi wówczas temperatur czarn wókna badanej arówki.
Znajc temperatur czarn wyznaczalimy temperatur rzeczywist na podstawie nomogramu:
Przeduenie linii czcej rodzaj mierzonego ciaa lub jego monochromatyczny (widmowy) wspóczynnik absorpcji znajdujce si na prawej skali z jego temperatur czarn Tcz umieszczon na skali rodkowej, wyznacza na lewej skali temperatur rzeczywist T.
Istnieje take inna metoda wyznaczania temperatury rzeczywistej na podstawie temperatury czarnej " a mianowicie poprzez obliczenie ze wzoru:
[°C]
gdzie:
C2 = 0,0144 m K
= 650 nm.
Wyniki pomiarów i obliczenia:
Wyznaczanie charakterystyki T = f (P)
Wartoci do przyjcia:
klV = 1,5 [%] " klasa woltomierza,
UZ = 10 V " zakres woltomierza,
= 0,5 [%] " wzgldny bd podstawowy amperomierza,
2 digit = 0,02 A " bezwzgldny bd kwantyzacji amperomierza,
Obliczenia wstpne:
obliczanie bdu bezwzgldnego pomiaru napicia:
Tabele pomiarowe:
zakres |
U |
U |
I |
I |
P |
P |
Tcz |
Tcz r |
Tcz r |
Trz |
Trz |
|
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
|
2,00 |
0,15 |
1,55 |
0,03 |
3,1 |
0,3 |
1160 |
1171 |
11 |
1240 |
10 |
|
|
|
|
|
|
1160 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1110 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1160 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1150 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1240 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1170 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1180 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1210 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1170 |
|
|
|
|
|
2,40 |
0,15 |
1,71 |
0,03 |
4,10 |
0,33 |
1270 |
1252 |
11 |
1320 |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
1260 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1230 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1230 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1240 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1310 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1250 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1290 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1250 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1190 |
|
|
|
|
zakres |
U |
U |
I |
I |
P |
P |
Tcz |
Tcz r |
Tcz r |
Trz |
Trz |
|
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
|
2,60 |
0,15 |
1,78 |
0,03 |
4,63 |
0,35 |
1360 |
1351 |
9 |
1440 |
10 |
|
|
|
|
|
|
1370 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1320 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1310 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1390 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1370 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1350 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1340 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1380 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1320 |
|
|
|
|
|
|
3,00 |
0,15 |
1,92 |
0,03 |
5,8 |
0,4 |
1640 |
1602 |
16 |
1720 |
30 |
|
|
|
|
|
|
1510 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1590 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1600 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1520 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1610 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1640 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1650 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1650 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1610 |
|
|
|
|
zakres |
U |
U |
I |
I |
P |
P |
Tcz |
Tcz r |
Tcz r |
Trz |
Trz |
|
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
|
3,60 |
0,15 |
2,11 |
0,04 |
7,60 |
0,43 |
1700 |
1722 |
12 |
1860 |
30 |
|
|
|
|
|
|
1690 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1730 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1780 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1700 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1690 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1770 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1700 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1700 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1760 |
|
|
|
|
|
4,00 |
0,15 |
2,23 |
0,04 |
8,92 |
0,46 |
1800 |
1869 |
17 |
2020 |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
1840 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1910 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1850 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1930 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1930 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1820 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1800 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1890 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19,2 |
|
|
|
|
zakres |
U |
U |
I |
I |
P |
P |
Tcz |
Tcz r |
Tcz r |
Trz |
Trz |
|
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
|
5,00 |
0,15 |
2,55 |
0,04 |
12,75 |
0,55 |
2150 |
2250 |
35 |
2440 |
30 |
|
|
|
|
|
|
2150 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2250 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2100 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2250 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2350 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2300 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2150 |
|
|
|
|
|
7,40 |
0,15 |
3,15 |
0,04 |
23,31 |
0,74 |
2900 |
2780 |
30 |
3080 |
37 |
|
|
|
|
|
|
|
2700 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2900 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2700 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2800 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2900 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2650 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2800 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2750 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2700 |
|
|
|
|
zakres |
U |
U |
I |
I |
P |
P |
Tcz |
Tcz r |
Tcz r |
Trz |
Trz |
|
[V] |
[V] |
[A] |
[A] |
[W] |
[W] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
[°C] |
|
10,00 |
0,15 |
3,72 |
0,04 |
37 |
1 |
3200 |
3270 |
60 |
3693 |
39 |
|
|
|
|
|
|
3600 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3350 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3200 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3400 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3200 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3000 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3300 |
|
|
|
|
Przykadowe obliczenia:
obliczanie wartoci bezwzgldnego bdu pomiaru prdu:
obliczanie wartoci pobieranej mocy:
obliczanie wartoci bdu bezwzgldnego pobieranej mocy:
obliczanie redniej wartoci temperatury czarnej:
obliczanie wartoci redniego bdu kwadratowego wartoci redniej temperatury czarnej:
obliczanie wartoci temperatury rzeczywistej na podstawie wzoru:
3080 [°C]
Charakterystyka Trz = f (P):
Wnioski:
Na podstawie wyników pomiarów stwierdzilimy, i metoda pomiaru temperatury za pomoc pirometru jest metod przydatn do pomiaru temperatur z zakresu powyej 1000°C.
Zaobserwowalimy ponadto przyblione wartoci temperatur czarnych, które s moliwe do zmierzenia na poszczególnych zakresach pirometru:
na zakresie pierwszym: 1000 ÷ 1500 °C,
na zakresie drugim: 1500 ÷ 2000 °C,
na zakresie trzecim: temperatury wiksze od 2000 °C.
Przy czym trzeba zauway, e w wyniku pomiarów pirometrem uzyskiwalimy wartoci temperatury czarnej, na podstawie której dopiero przy pomocy nomogramu odczytywalimy warto temperatury rzeczywistej. Jednak okazao si, e nomogram nie jest wystarczajcy, gdy nie ma moliwoci transformacji na temperatury rzeczywiste temperatur czarnych wikszych od 2500 °C. Spowodowao to, i musielimy skorzysta ze wzoru na warto temperatury rzeczywistej.
Zarówno w przypadku wykorzystania nomogramu jak i wzoru transformacyjnego bezwzgldne bdy temperatury rzeczywistej obliczalimy jako poowa przedziau bdu bezwzgldnego dla temperatury czarnej przeliczonego na temperatur rzeczywist.
Oprócz wyznaczenia wartoci temperatur rzeczywistych wyznaczylimy take charakterystyk temperatury rzeczywistej od mocy pobieranej przez badan arówk. Uzyskane przez nas punkty pomiarowe oscyloway wokó krzywej logarytmicznej. Tak wic zaleno temperatury od mocy pobieranej ma charakter logarytmiczny (dla staych przyrostów mocy przyrosty temperatury s coraz mniejsze).