RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ
GRZEGORZ NACHREBECKI
SPIS TREŚCI :
Pojęcie Rady Polityki Pieniężnej - uregulowania prawne.
Struktura Rady Polityki Pieniężnej.
Uprawnienia i zadania Rady Polityki Pieniężnej.
Posiedzenia Rady Polityki Pieniężnej.
Wynagrodzenie członków Rady Polityki Pieniężnej.
Ograniczenia wynikające z członkostwa w Radzie Polityki Pieniężnej.
Przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej.
1.
Zgodnie z art. 227 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Ustawy o Narodowym Banku Polskim, Rada Polityki Pieniężnej jest organem Narodowego Banku Polskiego, który ukształtował się 17 lutego 1998 r.
Ekonomiczne przesłanki niezależności organu zajmującego się polityką pieniężną to głównie uniknięcie przez rząd chęci manipulowania pieniądzem w celu uzyskania krótkotrwałego pobudzenia gospodarczego (np. przed wyborami) za cenę wzrostu inflacji.
CIEKAWOSTKA:
Podstawowym warunkiem skutecznego kierowania polityką pieniężną jest wiarygodność, tymczasem przewodniczący Rady regularnie zajmuje najwyższe miejsce w rankingach nieufności społeczeństwa, publikowanych w „Gazecie Wyborczej”. Z pewnością wiąże się to z "planem Balcerowicza" - projektem szybkiej stabilizacji i transformacji pogrążonej w kryzysie gospodarki polskiej (w 1989 r. inflacja wyniosła 780%!). Niestety, doprowadziło to do poważnych kosztów społecznych, przede wszystkim zaś do wzrostu bezrobocia, a także pogorszenia sytuacji wielu robotników fizycznych, rolników, itd.
2.
W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzi Prezes Narodowego Banku Polskiego jako Przewodniczący i dziewięciu członków spośród specjalistów z zakresu finansów, powoływanych po trzech przez Prezydenta, Sejm i Senat, którzy w wyjątkowych sytuacjach mogą być mianowani z powołania. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat, najpóźniej do dnia wygaśnięcia kadencji poprzednich członków.
* Przewodniczący:
- Prezes Narodowego Banku Polskiego - Leszek Balcerowicz
* Członkowie:
- Jan Czekaj
- Dariusz Filar
- Stanisław Nieckarz
- Marian Noga
- Stanisław Owsiak
- Mirosław Pietrewicz
- Andrzej Sławiński
- Halina Wasilewska-Trenkner
- Andrzej Wojtyna
3.
Zgodnie z art. 12 Ustawy o Narodowym Banku Polskim, Rada Polityki Pieniężnej:
- ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,
- składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
- ustala wysokość stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego (stopy redyskontowej weksli, stopy lombardowej, stopy depozytowej, stopy referencyjnej),
- ustala zasady i stopy rezerwy obowiązkowej banków,
- określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez Narodowy Bank Polski pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,
- zatwierdza plan finansowy Narodowego Banku Polskiego
- zatwierdza sprawozdanie z działalności Narodowego Banku Polskiego,
- przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe Narodowego Banku Polskiego,
- ustala zasady operacji otwartego rynku.
Rada Polityki Pieniężnej dokonuje oceny działalności Zarządu Narodowego Banku Polskiego w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej i uchwala zasady rachunkowości Narodowego Banku Polskiego, przedłożone przez jego Prezesa czyli Leszka Balcerowicza.
4.
Posiedzenia Rady zwołuje przewodniczący przynajmniej raz w miesiącu.
Ustalenia Rady podejmowane są w formie uchwał większością głosów, przy obecności co najmniej 5 członków, w tym przewodniczącego. Członkowie mogą głosować jedynie "za" lub "przeciw". W przypadku równej liczby głosów, rozstrzyga głos przewodniczącego. Stanowiska członków ogłaszane są w Monitorze Sądowym i gospodarczym po 6 tygodniach, nie później niż 3 miesiące od daty podjęcia uchwały. W posiedzeniach Rady może uczestniczyć przedstawiciel Rady Ministrów bez prawa udziału w głosowaniu, może wypowiadać swoje opinie i przedstawiać wnioski do rozważenia przez Radę.
5.
Członkom Rady przysługuje wynagrodzenie w wysokości równej wynagrodzeniu wiceprezesów Narodowego Banku Polskiego. Wynagrodzenie to przysługuje jeszcze przez 3 miesiące po wygaśnięciu kadencji. Natomiast nie przysługuje osobie odwołanej w związku z osądzeniem za przestępstwo.
6.
W okresie kadencji członek nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, za zgodą Rady możliwa jest działalność w organizacjach międzynarodowych.
Członek Rady będący członkiem partii politycznej lub związku zawodowego na okres kadencji musi zawiesić działalność polityczną.
7.
Prezesem Narodowego Banku Polskiego jak i przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej oraz Komisji Nadzoru Bankowego jest ta sama osoba, obecnie funkcję tą sprawuje Leszek Balcerowicz. Pełni on rolę odrębnego organu kierującego Narodowym Bankiem Polskim.
Funkcje Prezesa Narodowego Banku Polskiego:
* reprezentowanie Narodowego Banku Polskiego na zewnątrz,
* przewodniczenie zarządowi oraz Radzie Polityki Pieniężnej,
* uczestniczenie w kompetencjach decyzyjnych Komisji Nadzoru Bankowego, która nie jest organem Narodowego Banku Polskiego
Prezesa powołuje Sejm na wniosek Prezydenta na 6 lat ( może on piastować urząd 2 kadencje) w okresie którym ma gwarancję nienaruszalności. Nie może on należeć do partii politycznej, której nie daje się pogodzić z godnością urzędu.
Prezes Narodowego Banku Polskiego ma prawo do:
* podejmowania decyzji o charakterze administracyjnym,
* używania pieczęci z godłem państwa,
* wydawania zarządzeń.
BIBLIOGRAFIA:
- Internet:
- skrypt PWSZ w Nysie autorstwa Zofii Wilimowskiej, Marka Wilimowskiego oraz Danuty Seretny
- „Komentarz - prawo bankowe” Bończyk, Warszawa 2003r.
-„Prawo bankowe” Ofiarski, Kraków 2004r.
KOFFAM
CIĘ
SŁONECZKO
8