IV KK 49/06 - wyrok z dnia 20 kwietnia 2006 r.
Rzeczoznawca budowlany jest inną osobą uprawnioną do wystawienia dokumentu i jeżeli umyślnie w wydanej opinii poświadcza nieprawdę co do okoliczności mogących mieć znaczenie prawne, może być podmiotem przestępstwa określonego w art. 271 k.k.
WA 1/07 - wyrok z dnia 2 lutego 2007 r.
Sporządzenie przez właściwego przełożonego wojskowego, wbrew przepisom, za ten sam okres, drugiej opinii służbowej o podwładnym o innej treści niż pierwsza, która uprawomocniła się, nie jest ani „przerobieniem” pierwszej (art. 270 § 1 k.k.), ani „poświadczeniem nieprawdy” w niej (art. 271 § 1 k.k.). Może natomiast wypełniać znamiona czynu określonego w art. 231 § 1 k.k., jeżeli stanowi umyślne działanie na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.
Postanowienie z dnia 24 maja 2007 r., I KZP 11/07 SN
Z uzasadnienia:
„Pomijając dystynkcje pomiędzy pojęciami „osoba zaufania publicznego” i „inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu” zauważyć należy, że już na gruncie kodeksu karnego z 1932 r., przepis art. 192 przewidywał, że podmiotem przestępstwa poświadczenia nieprawdy mógł być m.in. lekarz (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1935 r., I K 80/35, OSN/K 1935, z. 12, s. 498). Pogląd ten był wielokrotnie powtarzany zarówno przez orzecznictwo jak i piśmiennictwo na gruncie kodeksu karnego z 1969 r. oraz obecnie obowiązującej ustawy karnej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1996 r., I KZP 39/95, OSNKW 1996, z. 3 - 4, poz. 17; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2002 r., V KK 328/02, LEX nr 75500; B. Mik: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1996 r., I KZP 39/95, OSP 1997, z. 2, poz. 44, s. 93; W. Mącior: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1992 r., I KZP 30/92, Informacja Prawnicza. Materiały szkoleniowe z zakresu prawa karnego 1992, nr 7 - 9, Katowice - Warszawa, s. 77; G. Tersiński, R. Mądro: Rola dokumentacji medycznej w opiniowaniu sądowo - lekarskim, Prok. i Pr. 2002, nr 11, s. 23 - 27; R. Zakrzewski: Ochrona wiarygodności dokumentów w nowym kodeksie karnym [w:] Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1999, nr 7 - 8, s. 7; W. Świda: Prawo karne, Warszawa 1978, s. 866; System Prawa Karnego, tom IV część 2, Wrocław 1989, s. 813; R. Zawłocki [w:] A. Wąsek [red.]: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, tom II, Warszawa 2004, s. 587; W. Wróbel [w:] A. Zoll [red]: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, tom II, wyd. II, Kraków 2006, s. 1339). (…)
Warto również zauważyć, że piśmiennictwie związanym z przestępstwem fałszu intelektualnego sformułowano pogląd, że o zaistnieniu (w sensie prawnym) tego przestępstwa decyduje przede wszystkim rodzaj dokumentu będącego przedmiotem czynności wykonawczej, tj. w szczególności okoliczność, czy jest to dokument odpowiadający wymogom z art. 115 § 14 k.k. i podlegający wystawieniu (por. B. Mik: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1996 r., I KZP 39/95; B. Mik: Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1999 r., I KZP 5/99, Prok. i Pr. 2000, nr 3, s. 91). Stwierdzenie, że dokument stanowiący przedmiot czynności wykonawczej zarzucanych oskarżonym czynów spełnia powyższe wymagania może być pomocne w ustaleniu, czy są oni >>innymi osobami uprawnionymi do wystawienia dokumentu<<” (…).
II KK 68/08 - postanowienie z dnia 30 lipca 2008 r.
Deklaracja składana przez kandydata na radnego, w trybie art. 99 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. − Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547 ze zm.), co do wyrażenia zgody na kandydowanie oraz posiadania prawa wybieralności, a więc także co do niekaralności, stanowi oświadczenie składane przez kandydata we własnym imieniu i we własnej sprawie, zatem, w wypadku podania w niej fałszywych danych, nie stanowi poświadczenia nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne, przez „inną osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu”, w rozumieniu art. 271 § 1 k.k.
I KZP 18/08 - postanowienie z dnia 23 września 2008 r.
Między przepisami art. 271 § 1 k.k. oraz art. 233 § 4 k.k. może zachodzić tzw. stosunek krzyżowania, prowadzący do kumulatywnego zbiegu przepisów ustawy - art. 11 § 2 k.k.
WA 21/09 - wyrok z dnia 9 lipca 2009 r. (BSN 9/2009)
Sporządzenie przez żołnierza jako funkcjonariusza publicznego protokołu odbioru prac końcowych przez strony umowy w sprawach zamówień publicznych, o których mowa w ustawie z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664 ze zm.), jest wystawieniem przez niego dokumentu, jaki ma na uwadze art. 115 § 14 k.k., natomiast podanie w nim, że wskazane prace zostały wykonane, gdy w rzeczywistości nie zostały zrealizowane, poświadczeniem nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne, co wyczerpuje znamiona przestępstwa określonego w art. 271 § 1 k.k.
Wyrok z dnia 21 października 2010 r., III KK 309/10 (BPK 6/10)
Bezsprzecznie przestępstwo z art. 271 § 1 k.k. z istoty swej skierowane jest przeciwko dokumentom, a więc przedmiotem ochrony jest tu pewność obrotu oparta na publicznym zaufaniu do dokumentów i domniemaniu prawdziwości pism mających taki charakter. Stąd też przestępstwo to ścigane jest z urzędu, a interes Państwa - jako podmiotu bezpośrednio pokrzywdzonego owym naruszeniem - reprezentuje prokurator.
Wyrok z dnia 16 grudnia 2010 r., IV KK 379/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 11/10)
Strona stosunku cywilnoprawnego nie może być sprawcą przestępstwa z art. 271 § 1 k.k. w zakresie sporządzonych przez nią dokumentów odnoszących się do zawarcia, zmiany lub ustania tego stosunku.
Z uzasadnienia:
„Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Kasacja jest oczywiście zasadna.
Słusznie wskazuje Prokurator Generalny w kasacji, że zaskarżony wyrok zapadł z rażącym naruszeniem przepisu prawa karnego materialnego wskazanym w zarzucie kasacji.
Bezsporne jest, że odpowiedzialność karną za popełnienie występku z art. 271 § 1 k.k. (jak i z art. 271 § 2 k.k.) ponosi funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne.
Dokonując oceny zachowania oskarżonej Marty H., opisanego w zarzucanym jej czynie, przyjąć należy, że określona w art. 271 § 1 k.k. czynność sprawcza polegająca na wystawieniu dokumentu upatrywana była w sporządzeniu przez nią umowy sprzedaży maty leczniczej, a znamię „poświadczenia nieprawdy” we wpisaniu w umowie innej daty jej zawarcia. Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że w dniu 28 kwietnia 2009 r. Marta H., po przeprowadzeniu przez firmę B. na terenie Szpitala Uzdrowiskowego „S.” w K. pokazu maty leczniczej S., będąc przedstawicielką handlową tej firmy sporządziła umowę, na podstawie której kupujący Tadeusz Ł. stał się nabywcą maty leczniczej. W umowie sprzedaży wpisała wcześniejszą datę jej zawarcia (dzień 23 kwietnia 2009 r., chociaż w tym dniu pokrzywdzonego nie było w sanatorium). W wyniku wpisania daty niezgodnej z prawdą pokrzywdzony utracił prawo do możliwości reklamacji zakupionego towaru w terminie 10 dni od daty zawarcia umowy.
Powyższe ustalenia nie dawały podstawy do przypisania Marcie H. czynu z art. 271 § 1 k.k. (także w postaci wypadku mniejszej wagi określonym w § 2 tego przepisu), gdyż opisane zachowanie nie wypełniało wskazanych w tych przepisach znamion czynu zabronionego.
W dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, iż strona stosunku cywilnoprawnego nie może być sprawcą przestępstwa z art. 271 § 1 k.k. w zakresie sporządzonych przez nią dokumentów odnoszących się do zawarcia, zmiany lub ustania tego stosunku. Przyjmuje się, że określone w tym przepisie „uprawnienie do wystawienia dokumentu” nie dotyczy ogólnej kompetencji do udziału w obrocie prawnym, zaś samo zawarcie umowy cywilnoprawnej nie polega na wystawieniu dokumentu, lecz na podpisaniu kontraktu, a ponadto umowa cywilnoprawna nie zawiera w swojej treści poświadczenia, któremu przysługuje cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemania prawdziwości (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 9 maja 2002 r., sygn. KKN 323/99, LEX nr 53322, z dnia 5 października 2005 r., sygn. II KK 126/05, LEX nr 164270; z dnia 13 listopada 2008 r., sygn. IV KK 373/08 - LEX nr 468649).
W realiach niniejszej sprawy bezsporne jest, że Marta H., sporządzając umowę kupna sprzedaży w imieniu firmy handlowej, którą reprezentowała, nie była ani funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 § 13 k.k., ani też „inną osobą upoważnioną do wystawienia dokumentu”. Samo natomiast zawarcie umowy kupna - sprzedaży nie oznaczało również wystawienia dokumentu, w którym poświadcza się wobec osoby trzeciej okoliczności mające znaczenie prawne.
Skoro zatem brak było podstaw do przypisania Marcie H. występku polegającego na poświadczeniu nieprawdy, to wydany przez Sąd Rejonowy w M. wyrok warunkowo umarzający postępowanie jest oczywiście niesłuszny. Trafnie zauważa też skarżący, że opisane w wyroku sądu zachowanie Marty H. nie wypełniało również znamion innego czynu zabronionego z k.k. W tej sytuacji Sąd Najwyższy na podstawie art. 535 § 5 k.p.k. w zw. z art. 537 § 2 k.p.k. uwzględniając wniosek kasacji uchylił zaskarżony wyrok i uniewinnił Martę H. od dokonania zarzucanego jej czynu.”
3
ART. 271 K.K.