MAT-SPR2, AKADEMIA TECHNICZNO - ROLNICZA


AKADEMIA TECHNICZNO - ROLNICZA

im. Jana i Jędrzej Śniadeckich

w Bydgoszczy

KATEDRA MATERIAŁOZNASTWA

TEMAT: Badania dylatometryczne - wyznaczanie współczynników rozszerzalności cieplnej.

W YKONAŁ:

Paweł Kępski

gr.D III sem.

Studium inż.

Rok akad. 1996/97

Dylatogram:

-Badana próbka:

Teoria:

Wiele przemian, które zachodzą w stopach metali związanych jest z dośc znacznymi zmianami objętościowymi i z tego powodu pomiar rozszerzalności stopu sygnalizuje o zachodzących przemianach.

Rozszerzalnośc cieplna określa odwracalne wydłużenie się ciała pod wpływem przyrostu temperatury. Współczynniki rozszerzalności liniowej βi i objętościowej αt w temperaturze t przedstawiają odpowiednią zmianę długości i objętości przy zmianie temperatury o 10C. Zmieniają się one wraz ze zmianą temperatury.

Wyznaczenie współczynników polega na odczytaniu danych bezpośrednio z dylatogramu i ich przeliczeniu.

Podczas odczytania przyrostu długości próbki należy uwzględnic powiększenie oraz wydłużenie rurek kwarcowych.

Tabela wyników

Zakres temp.

[oC]

Przyrost dł. Próbki.

na dylatomet. Rzeczywistej

[mm] [mm]

Dł. początk.

Próbki

[mm]

współ. Rozs.

Liniowej

β×10-6[1/0C]

20 - 100

3.5

0,00875

20

0,563

100 - 200

5.5

0,01375

20,00875

0,567

200 - 300

11.5

0,0275

20,0225

0,584

300 - 400

12.8

0,032

20,05

0,523

400 - 500

13

0,0325

20.082

0,59

500 - 600

13

0,0325

20,1145

0,59

Ferryt - jest międzywęzłowym roztworem stałym węgla w żelazie α o strukturze A2 (struktura regularna przestrzennie centrowana). Małe rozmiary luk w sieci są przyczyną minimalnej rozpuszczalności węgla, która w odmianie niskotemperaturowej powiększa się od 0,008% C (w temp. otoczenia) do 0,02 % w temp. eutektoidalnej 723 0C, a w odmianie wysokotemperaturowej- od 0% w temp. 13940C do 0,1 % w temp. 1493 0 C. Gęstośc ferrytu równa jest 7860 kg/m3

Austenit - jest międzywęzłowym roztworem stałym węgla w żelazie χ o strukturze A1 (struktura regularna ściennie centrowana). Stosunkowo duże rozmiary luk w sieci umożliwiają znacznie większą rozpuszczalnośc węgla od 0,8 % w temp. eutektoidalmej 723 0 C do 2,06 % w temp. eutektycznaj 1148 0 C. Austenit poniżej 723 0 C jest nietrwały - ulega eutektoidalnemu rozpadowi na mieszaninę ferrytu i cementytu. Gęstośc austenitu równa się 8060 kg/m3

Przy przemianie żelaza α w żelazo χ w temp. 910 0 C następuje wzrost parametru sieciowego z 0,29 nm dla Feα do 0,365 nm dla Feχ. Ponieważ się regularna płasko centrowana jest bardziej zwarta niż przestrzennie centrowana przemianie tej towarzyszy wyraźny skurcz.

BADANIE ZMIANY OBJETOŚCIOWEJ.

Wnioski:

Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że współczynnik rozszerzalności liniowej wzrasta proporcjonalnie do wzrostu temp. W przedziale temp. od 400 - 600 0 C współ. ten jest dośc stabilny. Ferryt wykazuje mniejszą rozszerzalnośc liniową niż austenit, spowodowane to jest różną budową sieci krystalicznej. Elementarna komórka sieciowa A2 ferrytu zbudowana jest z ośmiu atomów na narożach oraz jednego atomu w geometrycznym środku sześcianu. Liczba koordynacyjna tego typu sieci wynosi 8, a współ. wypełnienia przestrzeni 0,68. Liczba atomów przypadających na jedną komórkę sieciową wynosi:

Austenit krystalizuje w ukł. regularnym A1 ma osiem atomów na narożach i po jednym atomie w środku każdej ściany. Liczba koordynacyjna tego rodzaju sieci wynosi 12, a współ. wypełnienia przestrzeni wynosi 0,74.

Liczba atomów przypadających na jedną komórkę sieciową wynosi

Z tego wynika, że austenit ma budowę bardziej zwartą (jest gęsto upakowany) i jego objętośc zwiększa się bardziej niż ferrytu.

Każda przemiana alotropowa jest trwała w pewnym przedziale temp., a po przekroczeniu temp. krytycznej następuje całkowite przekrystalizowanie metalu.

Na wykresie badanej próbki można zauważc, że austenit jest trwały do 500 0 C



Wyszukiwarka