Powstanie listopadowe 1830 roku. O wybuchu powstania listopadowego zadecydowały przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne. W 1828 roku na cara był koronowany Mikołaj I, następca Aleksandra I. Nowy car zaakceptował decyzje sądu sejmowego w związku Towarzystwa patriotycznego. Rosja prowadziła wojnę z Turcją, co spowodowało, iż chwilowo car zdobył się na kompromis. W Polsce były dwa ugrupowania. Jedno na czele, którego stało oficerstwo i t.p., które nie chciało powstania. Pragnęli jeszcze bardziej umocnić stosunki między Rosją i królestwem. Drugie ugrupowanie składające się z młodzieży i studentów była za powstaniem.W Szkole Podchorąży Piechoty utworzył się w 1828 roku tajny związek, którego przedstawicielem był Piotr Wysocki. Plany odzyskania nie podległości były jeszcze nie znane, jednak latem 1830 roku związek ten się usamodzielnił.Sytuacja w Królestwie się podniosła, gdy w zachodniej Europie zaczęły wybuchać powstania najpierw we Franci a potem w Belgii, gdzie domagano się rozdzielenia z Holandią. Pokuj ustalony we Wiedniu zaczął się kruszyć. Ponadto Rosja postanowiła, iż w tłumieniu powstań w Europie weźmie udział polska armia. Te przyczyny prawdopodobnie zadecydowały, iż wybuchło powstanie zwane listopadowym.W nocy z 29 na 30 listopad 1830 roku cała Warszawa została wciągnięta do powstania. Plany zrywu były jednak nie dopracowane. Głównym planem było zabicie nienawidzonego Konstantego, a następnie rozbicie wojska rosyjskiego, które stacjonowało we Warszawie razem z wojskiem polskim. Błędy popełnione przez Skrzyneckiego i ogólne nie powodzenie Polaków w walkach z Rosjanami przyczyniła się do rozruchów w Warszawie. Mieszkańcy tego miasta zaczęli działać na własną rękę i zaczęto zaobserwować samorząd. Nowy dyktator Jan Krukowiecki bał się nakłaniać mieszkańców Warszawy do formowania armii. Powstanie listopadowe miała bardzo duże znaczenie, ponieważ polski żołnierz stawiał czoła przez niemal osiem miesięcy najsilniejszej armii w Europie. Za powstańcami polskimi również zaczęły się zamieszki we Włoszech i w Niemczech. Żołnierz polski wykazał odwagę i wartość bojową. Ten zryw narodowy przyczynił się do tego, iż Rosja nie interweniowała w Belgii. Klęska powstania przyczyniła się do tego, iż carat zaczął represje na powstańca. Mikołaj I zniósł konstytucje rozwiązał armie polską, a żołnierzy z niej wcielił do wojska rosyjskiego gdzie służba trwała 25 lat. Wiele Polaków zostało zesłany na Syberię lub w głąb Rosji na roboty. Ponadto wywieźli bardzo wiele cennych rzeczy o wartości kulturalnej. Młodych chłopców wcielano do specjalnych oddziałów gdzie byli szkoleni na żołnierzy wiernych caratowi. Mikołaj I zlikwidował Królestwo Polskie, choć administracja była oddzielna i swoboda osobista. Między Rosją i Austrią i Prusami zawiązała się silna współpraca, która polegał na przekazywaniu wszelkich informacji dotyczących Polaków.