sprawka z wytrzymałości, spraw z 3, Politechnika Gdańska


Politechnika Gdańska

Wydz. Chemiczny Kier. Inżynieria Materiałowa, sem V

Temat: Badanie twardości metali.

Wykonała:

Kosznik Katarzyna

Ocena

 

 Podpis

  1. Cel ćwiczenia:

Poznanie metod badania twardości metali sposobami Brinella, Rockwella i Vickersa.

  1. Wstęp:

Twardość- jest miarą oporu, jaki ciało przeciw lokalnym odkształcalnych trwałym, powstałym na powierzchni badanego materiału na skutek wciskania w niego drugiego, twardszego materiału - wgłębnika.

Próby twardości klasyfikujemy w zależności od rodzaju oporu materiału stawianego podczas próby:

Zastosowanie pomiarów twardości:

3. Pomiary twardości metodami:

  1. Brinella:

Polega na wciskaniu w określonym czasie w badaną próbkę pod działaniem siły obciążającej F, przyłożonej prostopadle do jej powierzchni, kulki stalowej lub kulki z węglików spiekanych o średnicy D. Twardość określana jest na podstawie odcisku kulki, po obciążeniu. Pomiar sposobem Brinella stosuje się przy użyciu:

Jeżeli tą samą kulką wykona się w tym samym materiale szereg odcisków, zwiększając siłę F i otrzymując coraz większe odciski, to obliczono każdorazowo liczby wartości HB nie będą jednakowe lecz będą się zmieniały. Doświadczenia wykonane na różnych materiałach wykazują, że owo maksimum HB zachodzi wtedy gdy stosunek d-D wynosi w przybliżeniu 0,4.

Dopuszczając możliwość odchyłek zostało przyjęte w normie, że średnica odcisków powinna zawierać się w granicy:

0x08 graphic

Twardość jest wyrażana w jednostkach umownych HB (HBS- dla kulki stalowej, HBW- dla kulki z węglików spiekanych). Wynik pomiaru twardości zależy (zwłaszcza dla metali miękkich) od średnicy kulki oraz wielkości i czasu działania siły obciążającej. Grubość badanej próbki powinna być 8 razy większa niż głębokość odcisku.

Zalety metody Brinella:

      1. stosowana do pomiarów twardości materiałów niejednorodnych,

      2. jedna skala twardości dla materiałów miękkich i twardych.

Wady:

      1. ze względu na utwardzalność kulki nie można jej stosować do materiałów utwardzonych,

      2. ze względu na odcisk o dużych wymiarach nie można jej stosować do pomiarów twardości małych przedmiotów,

      3. pomiary twardości nie zawsze są porównywalne.

DOŚWIADCZENIE 1

Twardość Brinella obliczyłam ze wzoru:

0x08 graphic

HB ( HBS, HBW )=

0x08 graphic

HB ( HBS, HBW )=

gdzie:

F- siła obciążająca ( kG ),

k - 1/g = 0,102 ( s2/m),

d - średnica odcisku (mm),

D - średnica kulki (mm).

Zestawienie wyników:

Lp.

Materiał

D(mm)

K

F(kg)

t(s)

d1

D2

dśr

HB

1

Stal

2,5

30

187,5

15

1,35

1,3

1,33

2

Żeliwo

2,5

30

187,5

15

1,05

1

1,03

3

Mosiądz

2,5

30

187,5

30

1,5

1,5

1,5

4

Miedź

2,5

5

31,25

30

0,85

0,8

0,23

5

Aluminium

2,5

5

31,25

30

0,6

0,6

0,6

  1. Vickersa:

Polega na wciskaniu, przez określony czas wgłębnika diamentowego, w płaską dostatecznie gładka powierzchnie przedmiotu pod obciążeniem siły F w zakresie 1,961N - 980,7N, prostopadłym do tej powierzchni. Po obciążeniu mierzy się długość przekątnych d1 i d2 powstałego odcisku. Twardość jest wyrażana w jednostkach HV. Pomiar długości przekątnych odcisku należy wykonać na mikroskopie pomiarowym. Odległość między środkami sąsiednich odcinków nie powinna być mniejsza niż 3d dla stali, miedzi, stopów miedzi oraz 6d dla metali lekkich, ołowiu, cyny i ich stopów. Do obliczenia twardości tą metodą przyjmuje się średnią arytmetyczną wartości długości przekątnych jednego odcinka.

Zalety metody Vickersa:

  1. Możliwość pomiaru materiałów miękkich i twardych przy użyciu skali w całym zakresie twardości bez względu na obciążenie,

  2. Możliwość pomiaru warstw utwardzonych małych przedmiotów.

Wady:

  1. Małe odciski powodują, że nie można jej stosować do pomiaru twardości materiałów niejednorodnych,

DOŚWIADCZENIE 2

Twardość Vickersa obliczyłam ze wzoru:

0x01 graphic

gdzie:

0x08 graphic
kąt alfa- kąt pomiędzy przeciwległymi ścianami ostrosłupa wgłębnika

d- średnia arytmetyczna wartości długości przekątnych odcisku d1 i d2:

0x01 graphic

k- współczynnik, wynikający z przejścia z układu ciężarowego na układ SI: k=0,102 (s2/m).

Zestawienie wyników:

Lp.

Materiał

F(kg)

t(s)

d1

d2

Dśr

HV

1

Stal

187,5

15

0,4

0,4

0,4

2

Żeliwo

187,5

15

0,65

0,65

0,65

3

Mośiądz

187,5

30

1,05

1,05

1,05

4

Miedź

31,25

30

1,2

1,2

1,2

5

Aluminium

31,25

30

0,85

0,85

0,85

  1. Rockwella:

Polega na wciśnięciu wgłębnika diamentowego w postaci stożka w próbkę lub wgłębnika stalowego w postaci kulki. To dwustopniowy proces wciskania wgłębnika siłą wstępną i siłą główną w próbę. Twardość określamy na podstawie trwałego odkształcenia (trwałego przyrostu głębokości odcisku h).

Twardość wyrażana jest w jednostkach HR, gdzie w przypadku wgłębnika stożkowego twardość ustala się wg skali HRA, HRC lub HRD, zgodnie z równaniem:

0x08 graphic

HRA, HRC, HRD=

gdzie: 0x01 graphic

W przypadku wgłębnika stalowego w postaci kulki twardość ustala się wg skali HRB, HRE, HRF, HRG, HRH, HRK zgodnie z równaniem:

0x01 graphic

Grubość badanej próbki powinna wynosić co najmniej 10 ht.

Zalety metody Rockwella:

  1. nadaje się do pomiarów twardości wyrobów twardych i niektórych warstw utwardzonych,

  2. prostota i łatwość pomiaru,

  3. nadaje się do masowych pomiarów

Wady:

  1. duża liczba skal twardości (A, B, C, D, E, F, G, H, K, N, T) i kłopotliwe ich porównywanie ze sobą, nierównomierność skal,

  2. nie możliwość pomiaru twardości bardzo cienkich przedmiotów.

DOŚWIADCZENIE 3

Zestawienie wyników:

Lp

Materiał

HRC

1

Stal hartowana

38

  1. WNIOSKI:

1. Z otrzymanych wartości metodą Brinell'a ( Tabela 1) można zauważyć, że największą twardość posiada żeliwo, charakteryzującą się kruchością oraz dużą odporność na ściskanie. Natomiast materiały plastyczne, tj: stal, mosiądz, miedź, aluminium, mają mniejszą twardość. Jeśli chodzi o wielkość kulki, jak i współczynnik K, zostały one dobrze dobrane do odpowiednich pomiarów różnych materiałów, ponieważ otrzymane wartości twardości mieszczą się w granicach twardości narzuconej dla określonych współczynników K. Możemy także stwierdzić, iż zarówno wielkość kulki, jak i współczynnik K, zostały dobrze dobrane do odpowiednich pomiarów różnych materiałów, gdyż otrzymane wartości twardości mieszczą się w granicach twardości narzuconej dla określonych współczynników K.

2. Wyniki otrzymane metodą Vickers'a (dla materiałów plastycznych) największą twardość ma stal.

3.Metodę Rockwell'a stosujemy do materiałów twardych jak stal hartowana, która posiada utwardzona powierzchnię.

Wynik pomiaru twardości zależy od:

6



Wyszukiwarka