od Elwiry, Prawo gospodarcze - 5 zagadnień, Upadłość przedsiębiorcy


Upadłość przedsiębiorcy

Przyczyną ogłoszenia upadłości jest zaprzestanie płacenia długów. Upadłość niektórych przedsiębiorców może być ogłoszona także wtedy, gdy ich majątek nie wystarcza na zaspokojenie długów. Ogłoszenie upadłości nie może nastąpić, jeżeli wstrzymanie płacenia długów jest krótkotrwałe i spowodowane przejściowymi trudnościami. Do ogłoszenia upadłości dochodzi na drodze specjalnego postępowania sądowego, zwanego postępowaniem upadłościowym. Naturalnym dopełnieniem przepisów o upadłości podmiotów gospodarczych są przepisy o postępowaniu układowym.

Celem instytucji upadłości jest równomierne - chociaż niepełne zaspokojenie wszystkich wierzycieli dłużnika, bez względu na to, czy prowadzą postępowanie sądowe, a nawet czy ich wierzytelności są już wymagalne. W świetle prawa upadłościowego nie można ogłosić upadłości : państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych, PKP, Poczty Polskiej, instytucji utworzonych w drodze ustawy.

Upadłość ogłasza sąd po przeprowadzeniu odpowiedniego postępowania. Z wnioskiem o ogłoszenie upadłości może wystąpić sam dłużnik, a także każdy z jego wierzycieli. Ponadto w odniesieniu do osób prawnych - osoba posiadająca prawo reprezentacji. W stosunku do przedsiębiorstwa państwowego żądanie ogłoszenia upadłości może zgłosić tez organ założycielski. W stosunku do spółki jawnej i komandytowej z wnioskiem może wystąpić każdy ze wspólników oraz likwidator.

Przedsiębiorca jest zobowiązany wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości nie później niż w ciągu 2 tygodni od zaprzestania płacenia długów.

W sferze skutków, jakie ogłoszenie upadłości powoduje dla osoby upadłego, należy przede wszystkim wymienić obowiązek wskazania i wydania syndykowi całego majątku, który przechodzi z tą chwilą pod zarząd syndyka.

Skutki dotyczące zarządzania majątkiem: z mocy samego prawa upadły traci możność zarządzania swoim majątkiem, korzystania z niego i dysponowania nim. Majątek ten wychodzi spod jego władzy i staje się tzw. Masą upadłości. Masą upadłości zarządza syndyk pod nadzorem sędziego komisarza i na niego tez przechodzą wszelkie uprawnienia związane z zarządzaniem, a w szczególności prawo dokonywania czynności prawnych dotyczących tego majątku.

Zobowiązania pieniężne upadłego bez względu na ustalony termin wymagalności stają się płatne z dniem ogłoszenia upadłości. Zobowiązania niepieniężne ulegają przekształceniu w pieniężne i stają się niezwłocznie wymagalne.

Umowy najmu i dzierżawy nieruchomości należących do upadłego pozostają w mocy. Umowy o prace pozostają w mocy, syndyk jednak może je rozwiązać w trybie przewidzianym w przepisach prawa pracy. Inne umowy na ogół są rozwiązywane z chwilą ogłoszenia upadłości.

Z chwilą ogłoszenia upadłości prawo zawierania umów i dokonywania innych czynności prawnych przechodzi na syndyk masy upadłościowej. Tym samym dłużnik - osoba fizyczna osobiście, a osoba prawna przez swoje organy - tracą możliwość dokonywania czynności prawnych.

Postępowanie upadłościowe ma na celu stopniową likwidację spraw i majątku upadłego. W celu wykonania tego zadania sąd powołuje syndyka, który obejmuje majątek upadłego, zarządza nim i przeprowadza jego likwidację.

Postępowanie upadłościowe (fazy):

Postępowanie układowe.

Znajdujący się w złej sytuacji przedsiębiorca chcąc uniknąć upadłości może podjąć próbę zawarcia układu z wierzycielami. Temu celowi służy prowadzone pod nadzorem sądu gospodarczego postępowanie układowe.

Otwarcie postępowania układowego sąd podaje do publicznej wiadomości. Od chwili wszczęcia postępowania podmiot gospodarczy zostaje poddany nadzorowi. Dłużnik nie traci wprawdzie prawa zarządzania majątkiem i kierowania działalnością przedsiębiorstwa, jednakże wszystkie czynności prawne wykraczające poza granice zwykłego zarządu wymagają zgody nadzorcy sądowego.

Po upływie terminu przewidzianego na sprawdzenie wierzytelności, sędzi-komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, na które wzywa dłużnika i nadzorcę sądowego. Jednocześnie doręcza wierzycielom propozycje układowe dłużnika. Na zgromadzeniu dłużnik i wierzyciele mogą zgłaszać zmiany i uzupełnienia propozycji układowych. Po ustaleniu ostatecznej wersji, sędzia-komisarz poddaje projekt układy pod głosowanie. Układ jest przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość głosujących wierzycieli, mających łącznie 2/3 ogólnej sumy wierzytelności.

Po uprawomocnieniu się postanowienia zatwierdzającego układ dłużnik odzyskuje całkowitą możność zarządzania majątkiem, chyba że układ przewiduje ograniczenia do czasu wykonania układu. Jeżeli zgromadzenie wierzycieli podjęło stosowną uchwałę, sąd wyznacza kuratora nadzorującego wykonanie układu. Ma on prawo sprawowania kontroli nad działalnością przedsiębiorstwa.

Ogólne zagadnienia umów gospodarczych

Zasada swobody umów; głosi ona , że strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadą współżycia społecznego. Granice swobodnego ułożenia stosunku umownego przez strony wyznaczają, obok właściwości stosunku i zasad współżycia społecznego, ustawowe przepisy prawa. Wynika stąd, że strony nie mogą zamieszczać w umowie w sposób skuteczny postanowień które byłyby sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa.

Treść stosunku umownego - wzajemne prawa i obowiązki są kształtowane przez kilka czynników:

Treść umowy obejmuje:

Tryby zawierania umowy gospodarczej:

Wymóg pisemnej formy umowy został przewidziany dla umów, w których przedmiot przekracza wartość 2.000 zł.

Upoważnionym do reprezentacji przedsiębiorstwa państwowego jest dyrektor, może jednak on reprezentować spółkę jednoosobowo gdy przedmiot umowy nie przekracza 5.000 zł, powyżej tej sumy wymagana jest reprezentacja łączna (w spółdzielniach, spółkach handlowych gdy statut, umowa spółki nie wprowadza jednego lub wielu reprezentantów - obowiązuje zasada reprezentacji łącznej).

Podstawową role w wyznaczeniu sposobu wykonania umowy odgrywa treść stosunku umownego, która jest kształtowana przede wszystkim

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez stronę (dłużnika) obowiązków określonych w umowie pociąga za sobą możliwość zastosowania przez drugą stronę (wierzyciela) niekorzystnych dla partnera skutków prawnych. Należy do nich:

Zupełnie odrębnym skutkiem niewykonania lub nienależytego wykonania umowy jest możliwość dochodzenia przez wierzyciela od dłużnika naprawienia szkody wyrządzonej wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Następuje to w ramach tzw. Odpowiedzialności kontraktowej. Ogólna zasada stanowi, że dłużnik jest zobowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej wierzycielowi wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.

Reasumując należy stwierdzić, że odpowiedzialność odszkodowawcza za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy może przybrać postać:

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań umownych następuje najczęściej wskutek niedochowania terminu wykonania świadczenia. Niedochowanie tego terminu może mieć postać:

Istotę przedawnienia stanowi fakt, iż po upływie jego terminu (termin przedawnienia) ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie majątkowe może uchylić się od jego zaspokojenia. Podstawowym terminem przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest termin trzyletni.

Umowy związane z obrotem towarowym

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Natomiast przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczenia częściami albo periodycznie, a druga strona zwana odbiorcą zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny.

Różnice pomiędzy umowami:

Zawarcie umowy - w dwóch fazach:

Zawarcie umowy sprzedaży wymaga uzyskania zgodnych oświadczeń woli stron (konsensusu) co do elementów kształtujących jej minimalną treść, a więc przedmiot i cenę sprzedaży. Przy ustaleniu tych elementów dalsze prawa i obowiązki można ustalić (wywieść) z przepisów kodeksu cywilnego.

Koszty wydania (m.in. przewozu) ponosi sprzedawca, natomiast koszty odbioru ponosi kupujący.

Przez rękojmię rozumie się wynikającą z przepisów prawnych odpowiedzialność sprzedawcy, niezależną od jego winy i wiedzy, względem kupującego za jakość i stan prawny rzeczy.

Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi powstaje wówczas, gdy sprzedana rzecz jest dotknięta wadą fizyczną:

lub wadą prawną:

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest automatyczną konsekwencją umowy sprzedaży. Ciąży ona na sprzedawcy z mocy obowiązujących przepisów prawnych.

Zawiadomienie sprzedawcy o wadzie fizycznej jest bezwzględną przesłanką dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi. Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, jeżeli nie zawiadomi sprzedawcy w ciągu miesiąca od jej wykrycia.

Uprawnienia z tytułu rękojmi:

Uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają po upływie roku (w przypadku wad budynków - 3 lata).

Gwarancja - ma ona względem umowy sprzedaży charakter akcesoryjny - czyli jej obowiązywanie jest uzależnione od istnienia ważnej umowy sprzedaży.

Gwarancja powstaje jedynie drogą zawarcia stosownej umowy, a nigdy z mocy prawa.

Uprawnienia z tytułu rękojmi:

- dostarczenie rzeczy wolnych od wad

Rodzaje gwarancji:

  1. kryterium podmiotowe

  1. kryterium treści gwarancji

  1. - dobrowolne

{Ryczałt gwarancyjny - umowne wynagrodzenie za zastępcze wykonanie naprawy lub wymiany rzeczy}.

W razie zagubienia lub zniszczenia dokumentu gwarancyjnego kupujący nie traci uprawnień z tytułu gwarancji.

Odpowiedzialność za niewykonanie umowy:

Kara umowna, gdy strony umowy sprzedaży ją przewidziały, ma charakter odszkodowania wyłącznego.

Szczególne rodzaje sprzedaży:

  1. sprzedaż na raty

  2. sprzedaż z zastrzeżeniem prawa własności

Ma odniesienie tylko do rzeczy ruchomych. Sprzedawca rzeczy ruchomej może zastrzec własność tej rzeczy aż do uiszczenia ceny.

W razie zastrzeżenia prawa własności sprzedawca odbierając rzecz może żądać odpowiedniego wynagrodzenia za zużycie lub uszkodzenie rzeczy.

  1. sprzedaż na próbę

Poczytuje się za zawartą pod warunkiem że kupujący uzna przedmiot sprzedaży za dobry. Umowa w zależności od [postawionego warunku albo nie dochodzi do skutku(przy warunku zawieszającym), albo ulega rozwiązaniu(przy warunku rozwiązującym); strony powinny wtedy zwrócić sobie spełnione świadczenia.

Termin umowy może być oznaczony w umowie; w braku takiego oznaczenia sprzedawca może wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin. W przypadku gdy kupujący rzecz odebrał i nie złożył żadnego oświadczenia przed upływem umówionego przez strony lub wyznaczonego przez sprzedawcę terminu, uważa się, że uznał podmiot sprzedaży za dobry.

  1. sprzedaż z prawem odkupu

  2. sprzedaż z prawem pierwokupu

polega na tym, że jednej ze stron przysługuje pierwszeństwo kupna oznaczonej rzeczy w razie, gdyby druga strona (jej właściciel) sprzedała rzecz osobie trzeciej.

Przepisy kodeksu cywilnego określają w sposób dyspozytywny (a więc mogący ulec zmianie w drodze odmiennego zastrzeżenia) następujące terminy, w ciągu których uprawniony może skorzystać z prawa pierwokupu:

Rozstrzyganie sporów gospodarczych

Sprawami gospodarczymi są sprawy ze stosunków cywilnych między podmiotami gospodarczymi prowadzącymi działalność gospodarczą na zasadach określonych właściwymi przepisami prawnymi.

Sądy gospodarcze są odrębnymi jednostkami organizacyjnymi utworzonymi w ramach struktury organizacyjnej sądów rejonowych i sądów okręgowych. Poza rozstrzyganiem spraw gospodarczych do ich kompetencji należy też prowadzenie rejestrów.

W sprawach gospodarczych zasadą generalną jest rozpoznawanie sporów w pierwszej instancji przez sąd okręgowy - sąd gospodarczy.

Pozew powinien zawierać:

{warunki szczególne}

Opłata sądowa: 5%-8% od wartości sporu jednak nie mniej niż 30 a nie więcej niż 100.000 zł.

W sprawach gospodarczych istnieje obowiązek udzielenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew, nie ma to zastosowania w sprawach cywilnych.

Sąd polubowny jest instytucją niepaństwową powołaną do rozstrzygania spraw cywilnych który swą kompetencję (poza sprawami wyłączonymi dla sądów państwowych) uzyskuje na podstawie umowy stron.

Sądy polubowne:

Cechy sądownictwa polubownego:

Papiery wartościowe

Papiery wartościowe to specjalny rodzaj dokumentów, uosabiających prawa majątkowe przysługujące każdoczesnemu W odpowiedzi właścicielowi, a więc osobie, która w danej chwili jest właścicielem papieru. W odróżnieniu od innych dokumentów majątkowych charakteryzują się one tym, że realizacja wymienionych w nich praw jest możliwa wyłącznie w przypadku przedłożenia lub zwrotu takich dokumentów.

Z punktu widzenia rodzaju praw majątkowych ucieleśnionych w papierach wartościowych należy odróżniać:

Ze względu na sposób przenoszenia praw wynikających z papierów wartościowych występują:

Akcja jest papierem wartościowym, w którym znajduje wyraz wniesienie do spółki akcyjnej wkładu majątkowego oraz członkostwo tej spółki.

Podział akcji:

Weksel jest dokumentem sporządzonym w przewidzianej przez prawo formie, zobowiązujący wystawce lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia - w oznaczonym czasie i do rąk określonej osoby - wymienionej w wekslu kwoty. Weksel jest papierem wartościowym.

Rodzaje weksli:

Przyjęcie może być także częściowe. Trasat oświadcza wówczas, że akceptuje do zapłaty jedynie część kwoty wekslowej. Poza tym jednym wyjątkiem przyjęcie winno być bezwarunkowe.

Podstawą obiegu wekslowego jest instytucja indosu (żyra).

Rodzaje indosu:

Wartość weksla zwiększa poręczenie wekslowe (awal). Poręczyciel wekslowy (awalista) oświadcza w nim, że bierze na siebie odpowiedzialność za dług wekslowy i w przypadku, gdyby osoba zobowiązana nie zapłaciła kwoty wekslowej, to uczyni to sam poręczyciel.

Istotą poszukiwania zwrotnego jest możność dochodzenia kwoty wekslowej, nie zapłaconej przez trasata, od każdego, kto podpisał weksel lub wystąpił w miejsce osoby podpisanej jako następca prawny, a więc do wystawcy weksla, kolejnych indosantów oraz innych dłużników wekslowych (awalistów).

Odmowa Przyjęcia lub zapłaty weksla powinna być stwierdzona aktem publicznym zwanym protestem. Protesty weksli sporządzają notariusze, a w przypadku niezapłacenia weksla także urzędy pocztowe.

Czek jest dokumentem mającym charakter papieru wartościowego, wystawionym w formie dokładnie określonej przez przepisy prawa i zawierającym skierowane do trasata (banku) polecenie wypłacenia oznaczonej w nim kwoty pieniężnej. Polecenie zapłaty jest bezwarunkowe.

Zobowiązania czekowe są zobowiązaniami abstrakcyjnymi, oderwanymi od merytorycznej przyczyny, która spowodowała wystawienia czeku. Postępowanie czekowe jest więc w najwyższym stopniu sformalizowane. Powoduje to dużą pewność obrotu czekowego. Tylko zarzut formalny, np.. podrobienie podpisu posiadacz rachunku, może wstrzymać realizację czeku.

Czek jest dokumentem o sformalizowanej treści (ad. weksel), powinien zawierać:

Za wystawienie czeku bez pokrycia wystawca nie tylko ponosi odpowiedzialność cywilną, ale grozi mu także odpowiedzialność karna.

Rodzaje czeków:

Rodzaje czeków:

Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia (wykupu obligacji). Świadczenie emitenta może mieć charakter świadczenia pieniężnego lub niepieniężnego (prawa do udziału w przyszłych zyskach, prawa do zamiany obligacji na akcje spółki będącej emitentem tych obligacji, prawa pierwszeństwa do objęcia emitowanych w przyszłości akcji spółki).

Konosament jest dokumentem wystawionym przez przewoźnika, albo w jego imieniu przez kapitana statku lub inną osobę. Stanowi on dowód przyjęcia ładunku na statek w celu przewozu i legitymuje prawnego posiadacza konosamentu do rozporządzania tym ładunkiem i do jego odbioru. Konosament jako papier wartościowy reprezentuje towar, na który go wystawiono, ucieleśnia wszelkie prawa do towaru, a w szczególności prawo dysponowania nim.

List zastawny jest papierem wartościowym emitowanym przez bank hipoteczny, w którym bank zobowiązuje się do wypłaty odsetek i wykupienia listu w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji.

Odróżniamy:


Wyszukiwarka