Dochód narodowy

Produkt globalny - dotyczy produkcji danej gospodarki narodowej. Wszystko, co zostało wyprodukowane w danym państwie.

Dobro finalne - bezpośrednie kupowanie przez ostatecznego nabywcę.

Produkt pośredni - dobra, które będą uczestniczyć w dalszym etapie produkcji, przetwarzaniu np. mąka zakupiona przez piekarza.

Produkt krajowy wlicza tylko dobra finalne.

PKB - suma produktów finalnych wytworzonych w danym państwie.

PNB - suma produktów finalnych w Polsce i za granicą wyprodukowana przez polskich producentów.

PKB = C + I + G + (Exp. netto - Imp.)

PKB - popyt globalny

C - wydatki na konsumpcję

I - inwestycje prywatne brutto

G - zakupy rządowe

Wzrost gospodarczy - tempo wzrostu realnego produktu krajowego brutto lub narodowego.

PNB per capita - produkt narodowy brutto przypadający na jedna osobę.

Szara strefa - praca na czarno, nieformalna.

Sumowanie wartości dodanej - koszty zużycia amortyzacji (koszt zużycia środków trwałych).

Środki trwałe - budynki, urządzenia zużywane podczas wielu cykli produkcyjnych.

Środki obrotowe - zużywane podczas jednego cyklu produkcyjnego.

DN (dochód narodowy) - suma dochodów wypłaconych właścicielom ludzkich i fizycznych zasobów wytwórczych za ich wykorzystanie w określonym czasie przy tworzeniu produktu narodowego.

DOL (dochody osobiste ludności) - z dochodu narodowego odejmujemy podatki korporacji, zyski nierozdzielone (w spółkach akcyjnych dywidendy przeznaczone na dalszy rozwój przedsiębiorstwa lub latanie jego długów), a dodajemy ubezpieczenia społeczne, płatności transferowe z budżetu państwa (zasiłki) i procenty netto (odsetki, które uzyskujemy).

DDL (dochody dyspozycyjne ludności) - rozliczenie z podatku PiT. Przeznaczone na konsumpcję lub oszczędności.

Nominalny PNB - mierzony w cenach bieżących, w okresie wytwarzania dóbr.

Produkcja * ceny z roku produkcji

Realny PNB - mierzony w cenach stałych z roku bazowego.

Produkcja * ceny z roku poprzedniego

Deflator PKB - jeden ze wskaźników wzrostu cen

CPI (wskaźnik wzrostu dóbr i usług detalicznych) - inny wskaźnik

Zadanie. 1. Prosty indeks cenowy ma następujące wagi:

Żywność 40 (1,15*40) = 46

Odzież i obuwie 30 (1,20*30) = 36

Transport i łączność 20 20

Sport i turystyka 10 (0,95*10) = 9,5

────── ───────

100 111,5

W pewnym roku ceny żywności wzrosły o 15%, ceny odzieży i obuwia wzrosły o 20%, ceny transportu i łączności pozostały nie zmienione, zaś ceny usług turystycznych i sportowych obniżyły się o 5%. Określ:

1. jaka była stopa inflacji w tym kraju? 111,5 - 100 = 11,5 %

2. z jakim rodzajem inflacji mamy do czynienia? - krocząca

Wskaźnik wzrostu :

Zadanie. 2. W danym kraju poziom cen na początku poszczególnych kwartałów w kolejnych latach wynosił:

IV 97	I 98	II 98	III 98	IV 98	I 99	II 99	III 99	IV 99
100	111	116	120	128	133	139	142	144

Zakładając, że ceny zmieniają się na początku kwartału, oblicz:

1. stopę inflacji „grudzień 98 do grudnia 97” (128 - 100) :100 *.100 = 28%

2. stopę inflacji „grudzień 99 do grudnia 98” (144 - 128): 128 * 100 = 12,5%

3. przeciętny poziom cen w 1998 i 1999 roku

CPI 98 = (111+116+120+128):4 = 475 : 4 =118,75

CPI 99 = (133+139+142+144):4 = 558 : 4 =139,6

4. wskaźnik wzrostu średniego poziomu cen w 1999 r. w porównaniu z 1998 r.

139,6 : 118,75 *100= 117,56

5. stopę inflacji w 1999 117,56 - 100 = 17,56%

Zadanie 3 Sklep z artykułami gospodarstwa domowego sprzedaje miksery po 205 zł.

W tabeli przedstawiono koszty i zyski sklepu przy sprzedaży jednego miksera.

Pozycja	Koszt (w zł.)	Wartość dodana (w sklepie AGD)
Zakup miksera u producenta	80	0
Płace sprzedawców	60	60
Płace kierownika	30	30
Gaz i elektryczność	15	0
Zysk	20	20

1. Proszę zidentyfikować te pozycje w tabeli, które reprezentują wartość dodaną powstałą w handlu detalicznym.

2. Proszę określić wkład sklepu w tworzeniu PNB przy sprzedaży jednego miksera.

Zadanie 4 W 2004 roku PKB, wyrażony w cenach bieżących, osiągnął w kraju X ⇒ 500 mln j.p., natomiast w 2003 r. 445 mln j.p.

Deflator PKB (2003=100) wynosił 105. Na podstawie tych danych oblicz:

1. Procentowy przyrost nominalnego PKB,

2. Procentową zmianę realnego PKB, przyjmując ceny stałe z roku 2003,

3. PNB w 2004r., jeśli dochód netto z zagranicy wynosił: - 2 mln j.p.

1. ΔPKB/PKB * 100% = 500 - 445 / 445 * 100%

55/445 * 100% = 12%

2. rPKB 2003r. = 445

rPKB 2004r. = ?

105 = 500/x = 500/105 * 100% = 476

• - 445/445 * 100% = 7%

3. PNB 2004r. = 476 - 2 = 474

Zadanie 5 Dane w tabeli dotyczą hipotetycznego kraju w którym wytwarza się tylko 3 dobra.

Dobro	Ilość wytworzona w sztukach (Q)		Cena (P)		Wartość produkcji (ceny bieżące)		Wartość produkcji (1998=100)
		1998	1999	1998	1999	1998	1999	1998	1999
A	100	120	3	4	300	480	300	360
B	70	90	4	6	280	540	280	360
C	50	70	5	7	250	490	250	350

Oblicz:

1. wartość produkcji w cenach bieżących

nominalny PKB 98 = 830

nominalny PKB 99 =1510

2. wartość produkcji w cenach stałych (z 1998 roku)

realny PKB 98 = 830

realny PKB 99 = 1070

3. o ile procent w całej gospodarce wzrosły ceny w latach 1998-1999?

Deflator PKB 98' = 830/830 * 100% = 100%

Deflator PKB 99' = 1510/1070 * 100% = 141%

Inflacja - 141 - 100 / 100% = 41%

Dochód narodowy

• Podział pierwotny

• Podział wtórny

• Podział ostateczny

Podatek - świadczenie pieniężne, jednostronnie ustalone, bezpowrotne, nieodpłatne, o charakterze ogólnym, przymusowym, pobierane przez państwo lub inny związek publiczno-prawny.

Podatki:

• Bezpośrednie np. CiT (od osób prawnych) lub PiT (od osób fizycznych)

• Pośrednie np. VAT, akcyza

Lepiej jeśli inwestycje są większe od oszczędności.

Wzrost gospodarczy - tempo wzrostu realnego PKB.

Wzrost - miara ilościowa (rozwój)

Spadek - miara ilościowa (recesja)

Popyt - zapotrzebowanie

Podaż - oferowanie

---