Agata Badora Kraków, 06.05.2008r.
Nr albumu: 211913
Rok studiów: 1
Sprawozdanie z laboratorium sedymentologicznego
Dnia 29.04.2008r., w ramach zajęć z geologii ogólnej zostały przeprowadzone zajęcia w laboratorium sedymentologicznym prowadzone przez dr Jana Kępińskiego.
Po wcześniejszym zapoznaniu się z definicją modelu i modelowania oraz możliwościami transportu jak również prawami jakie niesie za sobą przepływ mogliśmy obserwować w warunkach laboratoryjnych procesy sedymentacyjne czyli proces powstawania struktur sedymentacyjnych w ławicach piaskowców osadzanych przez prądy zawiesinowe w basenie doświadczalnym.
Następnie zajęliśmy się fizycznym modelowaniem procesów sedymentacyjnych. Najpierw musieliśmy sobie odpowiedzieć na pytanie „Co to jest przepływ?”. Otóż przez przepływ można rozumieć ruch środowiska, w którym następuje transport i sedymentacja osadu. Następnie znaleźliśmy kilka przykładów z naszego otoczenia otóż przepływ może to być na przykład ruch powietrza w środowisku eolicznym jak również ruch wody w postaci prądu w rzece lub innym zbiorniku.
Należy zauważyć, iż wraz ze wzrostem prędkości wyżej wyjaśnionego przepływu który działa na luźny osad znajdujący się na dnie zbiornika zauważalny jest wzrost ilości transportowanych ziaren. Zauważyliśmy, że najpierw zaczynają się poruszać ziarna lżejsze i drobniejsze ale im bardziej wzrasta prędkość przepływu oraz jego energia tym w ruch idą coraz większe i cięższe ziarna. Zaobserwowaliśmy również, iż nie tylko ciężar i wielkość mają wpływ na to kiedy ziarna będą się poruszały wraz z przepływem, istotną role odgrywa również ich kształt.
Poznaliśmy również kilka rodzajów transportu czyli w jaki sposób ziarna poruszają się po dnie zbiornika oto one: pełznięcie powierzchniowe ziaren czyli jest to ruch ziaren spowodowany intensywnym bombardowaniem powierzchni piasku ziarnami niesionymi przez wiatr, następnie saltacje czyli rodzaj transportu materiału ziarnistego, którego ziarna wykonują stosunkowo krótkie i niewysokie skoki; opadające ziarna wybijają w górę następne oraz suspensje tj. w stanie zawieszonym, niesione są tylko bardzo drobne cząstki, mniejsze niż 0,02 mm.
Zbiornik w którym mają miejsce wcześniej omówione obserwacje jest następujących rozmiarów: szerokość 50cm i długość 500 cm, w środku tego zbiornika znajduje się ciecz, która zajmuje istotne miejsce w omówionym wcześniej problemie.
Na końcu mieliśmy okazje zobaczyć skałę wytworzoną za pomącą tego doświadczenia, która w rzeczywistości niczym się nie różni od skały wytworzonej naturalnie bez działalności człowieka.
Następnie omówienie warstwowania osadów rzecznych:
Jednak gdy skończy się już proces przepływów czyli gdy rzeka straci nośność materiał zaczyna osadzać się na dnie a tym samym tworzy wypukłości, na górze tej wypukłości, zwróconej w kierunku płynącego prądu tym samym skośnie względem dna tworzą się warstewki i jak można łatwo zauważyć ułożone są one z warstewek pochylonych do kierunku prądu oraz skośnie względem dna. Zazwyczaj grubsze ziarna gromadzą się w niższej części warstewek; następnie zmniejszenie prędkości rzeki powoduje tworzenie nowego zespołu warstewek. I tak oto powstają warstwy składające się z zespołów warstewek, pochylonych w kierunku do prądu i nosi nazwę warstwowania przekątnego. Na ogół im wolniejszy jest prąd, tym warstwowanie przekątne jest bardziej regularne, a kat warstwowania przekątnego mniejszy. W takich utworach można często zauważyć istnienie riplemarków czyli charakterystycznych zmarszczek występujących na powierzchniach piaszczystych natomiast tutaj dna koryta. Posiadają zwykle długie i proste zaokrąglone grzbiety i zazwyczaj symetryczne profile. Ripplemarki w nauce jaką jest geologia są niezbędne do określenia kierunku w jakim poruszał się materiał ziarnisty.
Modelowanie procesów sedymentacyjnych możemy uznać za metodę badawczą, dzięki temu możemy sprawnie zbadać różne procesy zachodzące w przyrodzie, bądź wykorzystać obserwowany proces dla ustalenia szczególnej teorii danego zjawiska.