Istota koncepcji logistycznych.

Logistyka utożsamiana jest z szeroko pojętymi procesami gospodarczymi:

1. planowanie,

2. organizowanie,

3. kierowanie,

4. kontrola

fizycznego przepływu dóbr oraz informacji przez kolejne fazy produkcji, wymiany i konsumpcji. To wszystko musi być robione w aspekcie optymalizacji realizowanych działań i celów.

Pojęcie logistyki wywodzi się z greki od słów logos - rozum, logiamus - obliczanie, logistikon - siła, rozsądek, logistike - sztuka liczenia, kalkulowania.

Bada całokształt możliwości i zdolności państwa w zakresie zabezpieczenia działań wojennych. Planuje i realizuje związane z tym przedsięwzięcia - jest to ujęcie militarne pojęcia logistyki.

Pojęcie logistyki zostało sformułowane przez szwajcarskiego generała Jomini. W 1837 r. napisał książeczkę „Zarys sztuki wojennej”. Określenie logistyki zostało użyte do określenia czynności transportowania, kwaterowania i zaopatrywania oddziałów prowadzących operacje zbrojne.

LOGISTYKA - praktyczna sztuka przemieszczania armii.

Zwrócono uwagę na lokalizację, sposób wyposażenia i zaopatrzenia magazynów wojskowych. Również na planowanie i realizację marszów, na dysponowanie środkami transportu, na budowę i urządzenie dróg o strategicznym znaczeniu, zaopatrzenie wojska w niezbędny sprzęt i środki.

Logistyka jako przedmiot pojawiła się w programie nauczania w 1855 r. w Szkole Marynarki Wojennej w USA. Była traktowania jako ekonomiczny element rozwiązywania problemów militarnych.

Przełomowym momentem był okres II wojny światowej. Powołano do życia Interdyscyplinarny Zespół Specjalistów w USA. Zadaniem jego było kształtowanie i rozwijanie matematycznych modeli planistycznych i ich zastosowanie do rozwiązywania konkretnych problemów logistycznych armii.

Stworzył podstawy rozwoju badań operacyjnych oraz podstawy logistyki jako ekonomicznej dyscypliny naukowej. Był to pierwszy krok przeniesienia logistyki ze sfery wojskowości na grunt cywilny. Nastąpiło to na początku lat 50.

Pierwsze prace dotyczące logistyki cywilnej zaczęły pojawiać się od połowy lat 50.

W USA powstało pojęcie „business logistic”. Odnosiło się ono do działań w obrębie przedsiębiorstwa. Celem tego pojęcia było dążenie do optymalnej koordynacji przepływu materiałów, surowców, wyrobów gotowych, czynności składowania i magazynowania, jak również problemów związanych z opakowaniem.

Przesunięcie uwagi ze sfery produkcyjnej na sferę przepływów rzeczowych wiązało się z pojawieniem się bariery z wykorzystaniem postępu technicznego w sferze produkcji.

W sferze wymiany z punktu widzenia struktury podmiotowej wyróżniamy:

1. działania informacyjne:

• pozyskiwanie informacji

• gromadzenie informacji

• przetwarzanie informacji

• przekazywanie informacji

2. działania związane z fizyczną obsługą dóbr rzeczowych:

• przechowywanie towarów

• kształtowanie przesyłek związanych z towarami

• fizyczne przepływy towarów

działania związane z rozliczaniem wymiany towarowej:

• ustalanie zasad płatności

• kwestie pozyskiwania środków finansowych

• realizacja płatności

3 kierunki podwyższania efektywności w sferze wymiany:

1. usprawnienie samoistnych procesów informacyjnych

2. racjonalizacja procesów fizycznego przepływu towarów

3. redukcja kosztów transferowych powstających w sferze wymiany

Usprawnienie samoistnych procesów informacyjnych odnosi się do procesów informacyjnych, którego istotą jest porozumiewanie się między stronami. Usprawnienie procesów informacyjnych stało się możliwe gdy wykształciła się technika komputerowa. Dzięki wdrażaniu technologii komputerowej uczestnicy procesu wymiany mogą osiągać efekty bezpośrednie i pośrednie.

Efekty bezpośrednie - efekty nakładów pracy żywej i zastąpienie ich nakładami rzeczowymi.

Efekt pośredni - uzyskiwany jest poprzez informację, integrację działań w sferze wymiany z działaniami wewnątrz organizacji producentów, przedsiębiorstw handlowych i nabywców.

Racjonalizacja procesów fizycznego przepływu towarów polega na stosowaniu takich rozwiązań organizacyjnych i technologicznych, które umożliwiają ograniczanie nakładów związanych z przemieszczaniem i magazynowaniem i innymi czynnościami związanymi z wymianą dóbr. Dokonuje się optymalizacji więzi przestrzennych poprzez substytucję czynności przemieszania i magazynowania.

Prowadzone są działania związane z wykorzystaniem postępu technicznego umożliwiającego mechanizację i automatyzację procesów ładunkowych, procesów składowania, wykorzystuje się jednostkowanie ładunków. Wprowadza się technologię transportu kombinowanego.

Redukcja kosztów transferowych. Działania w tym zakresie polegają na dążeniu do ograniczenia nakładów pieniężnych ujmowanych w rachunku kosztów jako koszty transferowe. Działania służące redukcji tych kosztów transferowych mogą odnosić się do:

• usprawnienia systemu rozliczeń z partnerami wymiany oraz instytucjami finansowymi, które pozwoli na mniejsze zaangażowanie środków pieniężnych,

• działania mogą się odnosić do poszukiwania takich rozliczeń z partnerami i instytucjami finansowymi, które zapewnią pobieranie niższych opłat za operacje finansowe,

• działania mogą się odnosić do wyboru takich form i dróg wymiany, które umożliwią zwolnienie podmiotów gospodarczych od ponoszenia określonych opłat o charakterze podatkowym.

4 etapy rozwoju logistyki

I. Lata 50

Charakterystyczną cechą jest to, że działy logistyczne były niezintegrowane i nie były oparte na jednolitej koncepcji. Mieliśmy tu do czynienia ze sferą:

1. zakupu

• prognozowanie popytu

• zapotrzebowanie potrzeb

• wybór źródeł dostawy

• organizację zakupu

• zapasy

• magazynowanie

• manipulacje transportowe

• składowanie

• gospodarka opakowaniami

3. dystrybucji

• opracowywanie zamówień odbiorców

• zapasy wyrobów gotowych

• transport

• obsługa klienta

działania te nie były podporządkowane jednemu celowi. Działania były rozdzielone w strukturze przedsiębiorstwa - każda ze sfer była odrębnym działem.

II. Lata 60 i początek 70

Dwa podstawowe kierunki działań:

1. fizyczna dystrybucja

2. zarządzanie materiałami

Dużą wagę przywiązywano do fizycznej dystrybucji - dotarcie z produktem do konsumenta. Wspierała działania marketingowe przedsiębiorstwa. Dotarcie do klienta w odpowiednim czasie, z określoną ceną.

Zarządzanie materiałami obejmuje sfery:

1. zakupu

Obejmuje kwestie planowania i zarządzania materiałami, kwestię sterowania zapasami, manipulację i magazynowanie. Działania te nie były podporządkowane jednemu celowi przedsiębiorstwa, były odrębne działy. Zarządzanie materiałami występowało w gestii służb zakupu.

III. Schyłek lat 70 i lata 80

Integracyjne rozumienie logistyki. Logistyka - zarządzanie strumieniami przepływów materiałów i informacji w przedsiębiorstwie. Działania prowadzone w obrębie przedsiębiorstwa zorientowane były na określenie strategicznych celów przedsiębiorstwa.

IV. Lata 90

Logistyka wychodzi poza ramy przedsiębiorstwa. Obejmuje przepływy w kraju i poza granicami. Obejmuje:

1. mikrologistykę

2. metalogistykę

3. makrologistykę

4. eurologistykę

5. logistykę globalną

3 koncepcje logistyki

1. Logistyka - procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych w przedsiębiorstwie i między przedsiębiorstwami oraz strumienie przepływów informacyjnych, które odzwierciedlają procesy rzeczowe i wykorzystywanie ich w sterowaniu tymi procesami.

2. Logistyka to filozofia zarządzania procesami realnymi oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów.

3. Logistyka to wiedza ekonomiczna, badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce i w poszczególnych jej ogniwach.

Logistyka oznacza zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji i również związana z nimi informacja, w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach.

Logistyka to zarządzanie strumieniami dostaw.

Czynniki, które wpływają na rozwój logistyki:

1. Bariera w efektywności w sferze produkcji.

2. Zmiana stosunków rynkowych - przejście od rynku producenta do rynku konsumenta i związana z tym potrzeba badań rynku działań w zakresie promocji w ramach strategii marketingowej.

3. Wzrost wymagań jakościowych dotyczących procesów dystrybucyjnych w zakresie wielkości partii dostaw, częstotliwości dostaw, terminowości, prędkości.

4. Wydłużenie się średniej odległości przewozu.

5. Wdrożenie nowych technologii w magazynowaniu, transporcie, pracach ładunkowych i obsłudze klienta.

6. Wzrastające stawkowo ceny paliw i energii - koszty transportu.

7. Zmiany w zakresie międzynarodowego podziału pracy i przestrzenne nakładanie się rynków dóbr rzeczowych - globalizacja.

8. Zmiana filozofii utrzymywania zapasów.

Przedmiot i zakres logistyki

Istotą i przedmiotem logistyki jest przepływ dóbr i inwestycji.

Wyróżniamy 3 systemy logistyczne funkcjonujące w gospodarce:

• System wytwarzania dóbr - system jakościowej transformacji dóbr. „Procesy produkcyjne w przedsiębiorstwach przemysłowych. Warunki ramowe dla procesów logistycznych określone są przez charakter produkcji:

• logistyczne właściwości dóbr o charakterze technologicznym i ekonomicznym

• ilość dóbr,

• struktura przestrzenna wytwarzania dóbr,

• struktura czasowa wytwarzania dóbr.

• System rozdziału dóbr - system czasowo-przestrzennej transformacji dóbr (system logistyczny). „Procesy transferu” w przedsiębiorstwach logistycznych (pokonanie bariery przestrzennej i czasowej jest celem działania w przedsiębiorstwach usługowych tego rodzaju) lub przedsiębiorstwach przemysłowych handlowych i usługowych (gdzie pokonanie przestrzeni i czasu jest tylko zadaniem cząstkowym). Warunki ramowe dla procesów logistycznych o charakterze technologicznym i instytucjonalnym:

• geografia transportu,

• infrastruktura transportu,

• technologia środków transportowych.

• System użytkowania dóbr - system jakościowej transformacji . „Procesy konsumpcji” w gospodarstwach domowych lub przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i usługowych.

Zakres logistyki to zintegrowany system:

1. planowania

2. organizowania

3. kierowania

4. kontrolowania

w aspekcie organizowanych procesów i działań. Korzysta z takich nauk jak: cybernetyka, ekonomika, matematyka.

Logistyka ma interdyscyplinarny charakter.

Procesy logistyczne mają różny charakter. Ze względu na charakter gospodarczy procesów logistycznych wyróżniamy:

1. logistykę przemysłową - procesy logistyczne w przemyśle, gdzie procesy przemieszczania dóbr wiążą się z ich fizycznym przekształceniem w wyroby gotowe,

2. logistyka zaopatrzenia - przemieszczanie się dóbr do procesu produkcyjnego,

3. logistyka produkcji - procesy przepływu materiałów, komponentów przez kolejne stadia ich obróbki w procesie produkcji,

4. logistyka zbytu - wiąże się z procesami sprzedaży produktów gotowych, które są rezultatem danego procesu gospodarczego.

Zasada logistyki - 6R:

1. właściwe produkty, rodzaj,

2. właściwa ilość,

3. właściwe miejsce,

4. właściwy czas, termin,

5. właściwa jakość,

6. właściwe, optymalne koszty.

Zarządzanie logistyczne - skuteczne zarządzanie procesami logistycznymi. Wywodzi się z dążenia do integracji różnorodnych czynności związanych z przepływem dóbr z miejsca ich wytworzenia do miejsca konsumpcji.

Zarządzanie logistyczne ­ to proces wdrażania, kontroli i planowania odbywający się w sposób efektywny i minimalizujący koszty procesów przepływu i magazynowania od punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu jak najlepszego dostosowania się do potrzeb klienta i ich zaspokojenia.

Domeną zarządzania logistycznego są obszary:

1. magazynowania i obrotu hurtowego,

2. transportu,

3. międzynarodowego obrotu towarowego,

4. przygotowania i realizacji zamówień,

5. gospodarki opakowaniami,

6. zaopatrzenia,

7. przyjmowania zamówień,

8. programowania produkcji,

9. zagadnienie prognozowania sprzedaży.

Wdrożenie koncepcji logistycznej - warunki:

1. organizacja i zarządzanie dostosowane do koncepcji logistycznych,

2. elastyczność produkcji,

3. marketing,

4. technologia informacyjna,

5. zmiany w sposobie myślenia zorientowane na potrzeby gospodarki rynkowej,

6. ścisła kooperacja z dostawcami i odbiorcami,

7. obsługa sprzedażna i posprzedażna klienta,

8. uwzględnienie uwarunkowań ekologicznych,

9. wyposażenie techniczne produkcji i łańcuch transportowo - magazynowy,

10. gotowość inwestycyjna przedsiębiorstwa i gospodarki,

11. infrastruktura gospodarcza wspomagająca przepływ dóbr.

Efekty wdrażania koncepcji logistycznego zarządzania:

1. Lepszy poziom obsługi klienta mierzony:

• cenami,

• jakością dóbr,

• terminowością dostawy,

• elastycznością dostawy,

• sprawnością obsługi serwisowej,

• czasem dostawy.

• Skrócenie czasu przepływu materiałów począwszy od dostawców przez produkcję i dystrybucję do końcowego odbiorcy.

• Właściwa technologia informacyjna w przedsiębiorstwie przejawiająca się w szybkim obiegu informacji i systemie wewnętrznej kontroli.

• Minimalizacja kosztów własnych w fazie zaopatrzenia i zbytu.

• Podniesienie jakości wyrobów.

Te działania prowadzą do wzrostu produkcyjności i uzyskania przewagi konkurencyjnej na rynku.

Praktyczny wymiar logistyki:

1. Kształtowanie systemu logistycznego polegającego na tworzeniu struktur organizacyjno - decyzyjnych w określonych systemach gospodarczych (mako, mikro).

2. Sterowanie i regulacja procesów logistycznych z uwagi na spełnianie przyjętych kryteriów efektywności.

Zadania logistyki

1. Usprawnienie zarządzania procesami przepływu produktów i w konsekwencji pełne zaspokojenie materialnych potrzeb uczestników procesów logistycznych.

2. Podporządkowanie czynności logistycznych wymogom obsługi odbiorcy.

3. Zwiększenie efektywności przepływu co się wyraża przede wszystkim obniżeniem kosztów przepływu.

Podstawowe składniki procesów logistycznych i nadrzędne cele logistyki:

1. Procesy informacyjno - decyzyjne.

2. Koszty logistyczne.

3. Fizyczny przepływ dóbr rzeczowych.

4. Infrastruktura procesów logistycznych.

5. Utrzymywanie zapasów rzeczowych.

Procesy informacyjno - decyzyjne:

• Zapewnienie właściwego poziomu obsługi klienta,

• Umocnienie pozycji rynkowej,

• Redukcja kosztów.

Systemy logistyczne

Systemy logistyczne rozpościerają się od miejsc produkcji aż do miejsc finalnych konsumpcji. Określa się je w zależności od tego jaki system tych zależności jest stosowany. Różnorodność systemów wynika z dużej przekrojowości logistyki i problemów jakimi się zajmuje.

System logistyczny - celowo zorganizowany i zintegrowany w obrębie danego układu przepływ materiałów i produktów. Sterowanie w tym systemie odbywa się za pomocą zarządzania logistycznego.

System logistyczny - całokształt środków ludzkich, technicznych, a także zespół metod działania oraz norm organizacyjno - prawnych w ich wzajemnym związku funkcjonalnym, służących do optymalnego, ze względu na przyjęte kryteria, przemieszczania, manipulowania i składowania materiałów oraz powiązanych z nimi informacji i energii.

Funkcjonowanie systemów logistycznych polega na rozwiązywaniu i realizacji procesów logistycznych w różnych zakresach przestrzennych i czasowych.

Klasyfikacja systemów logistycznych:

1. wewnątrzorganizacyjny - system odniesiony do przedsiębiorstw. Celem systemu jest zapewnienie przedsiębiorstwu wszystkich czynników produkcji oraz zbytu wyrobu gotowego. Występują tu procesy związane z zaopatrzeniem, zbytem, transportem wewnątrzzakładowym, magazynowaniem i procesy związane z kształtowaniem procesu informacyjnego.

2. zewnątrzorganizacyjny - odniesiony ponadbranżowo a nawet ponadnarodowo. Można go określić jako funkcjonalny system dystrybucji w gospodarce.

Logistyka:

1. Mikrologistyka - systemy poszczególnych podmiotów gospodarczych. Zakres wyznaczony przez granice prawne podmiotów. Jest odpowiednikiem wewnątrz organizacyjnego systemu logistycznego.

Funkcjonalny podział systemu logistycznego:

1. logistyka zaopatrzenia

2. logistyka produkcji

3. logistyka dystrybucji

4. logistyka marketingowa

5. system procesów utylizacyjnych

W przedsiębiorstwach usługowych mamy do czynienia tylko z zaopatrzeniem. Organizacja non profit - przedsiębiorstwo usługowe związane z zaopatrzeniem. Nie ma tu dobra materialnego. Nie ma otwartego przepływu.

2. System metalogistyczny - pośredni poziom agregacji pomiędzy system mikro a makrologistycznym. Jest tworzony przez współpracujące ze sobą systemy mikrologistyczne. Nazywa się je również kanałami logistycznymi. Są to systemy o charakterze miedzy organizacyjnym. Cechą charakterystyczną tego systemu jest kooperacja pomiędzy systemami mikrologistycznymi. Na charakter stosunków istotny wpływ mają tzw. logistyczne punkty styku - granice między określonymi systemami. Wyróżniamy ze względu na przedmiot:

1. informacyjne punkty styku

2. fizyczne punkty styku

Wykorzystanie ich uzależnione jest od stosunków w kanałach logistycznych.

Stosunki między pomiotami:

1. z przewagą interesów konfliktowych

1. konkurencja - rywalizacja pomiędzy podmiotami

• rywalizacja - trwałe konflity

• kolegialność - powstaje z uwagi na świadome działania

1. czysty konflikt - konkretna sytuacja decyzyjna

• z przewagą interesów zgodnych

1. normalne stosunki handlowe

2. kooperacja

3. utworzenie koncernu

4. fuzja podmiotów

Cechy kooperacji: wspólne działanie, samodzielność gospodarcza. Partnerzy świadomie realizują cle i działania. Może tu wystąpić konflikt ról, władzy, celów komunikacji.

Kooperacja - współpraca, która ma umożliwić osiągnięcie pewnych zadań. Procesy kooperacji nawiązywane są między małymi i średnimi przedsiębiorstwami.

Kooperacja polega na koordynacji lub wyodrębnieniu określonych zadań na podstawie dobrowolnych porozumień między dwoma lub kilkoma przedsiębiorstwami i przeniesieniu ich na wspólnie finansowaną instytucję w celu wzmocnienia zdolności konkurencyjnej na rynku dzięki uzyskanym efektom synergicznym.

Kooperacja dzieli się na:

1. poziomą - jeżeli podmioty funkcjonują na tym samym szczeblu kanału logistycznego. Wyróżniamy tu:

1. kooperację ponadzakładowa - odrębna instytucja

2. kooperacja międzyzakładowa - wspólne koordynowanie i realizacja zadań; rzadko występuje w gospodarce rynkowej.

2. pionową - występuje gdy współpracujące podmioty funkcjonują na różnych szczeblach kanału logistycznego, np. współpraca przedsiębiorstwa przemysłowego z zakładowcą, przedsiębiorstwem transportowym.

Kooperacja w systemach metalogistycznych wiąże się z:

1. ujednoliceniem i uzgodnieniem wykonywanych funkcji logistycznych na różnych szczeblach kanału logistycznego,

2. przesunięciem realizowanych funkcji logistycznych z przedsiębiorstw produkcyjnych lub handlowych na przedsiębiorstwa logistyczne,

3. przesunięciem realizowania funkcji logistycznych na inne stopnie kanału logistycznego,

4. wspólną realizację określonych funkcji logistycznych przez kilka podmiotów rynkowych przy wykorzystaniu wspólnych środków.

Korzyści kooperacji:

1. uniknięcie zbędnego dublowania działalności logistycznej na kilu stopniach kanału logistycznego,

2. polepszenie koordynacji decyzji logistycznych podejmowanych przez wszystkie instytucje uczestniczące w organizacji przepływu dóbr fizycznych i informacji,

3. wykorzystanie w udoskonalonej formie postępu technicznego i technologicznego,

4. poprawa sprawności funkcjonowania.

3. System makrologistyczny - całokształt procesów logistycznych rozpatrywany w skali gospodarki narodowej, kontynentu europejskiego bądź w skali międzynarodowej.

Charakterystyczne dla systemów logistycznych jest przemieszczanie i składowanie.

Struktura systemów logistycznych:

1. system jednostopniowy - mamy przepływ bezpośredni

2. system wielostopniowy

1. punkt dekoncentracji - duża ilość dobra dzielona na partie

2. punkt koncentracji - kilka strumieni drobnych dóbr

3. systemy kombinowane

Transport w systemach logistycznych

Na koszty transportu mają wpływ:

1. koszty sprzedaży (obsługa klienta, magazynowanie wyrobów gotowych, ryzyko handlowe, zamrożenie kapitału)

2. koszty wysyłki (opakowanie, sortowanie, znakowanie, opłata i czynności celne, załadunek)

3. koszty magazynowania w jednostkach obrotu towarowego

4. koszty przewozu towarów (łącznie z kosztami wykorzystania urządzeń transportowych)

5. koszty obsługi klienta w punktach sprzedaży detalicznej (koszty utrzymania sieci detalicznej)

Koszty transportu zależą od:

• wielkości obrotu towarowego,

• cech towarów, które określają ich podatność transportową i przechowalnią,

• przestrzennej lokalizacji uczestników prowadzących wymianę,

• przyjętej technologii i organizacji magazynowania, przemieszczania i zabezpieczania ładunków.

Podatność transportowa - odporność ładunku na warunki i skutki przemieszczania. Wyróżniamy:

• podatność naturalną (cechy fizyczne, biologiczne, chemiczne),

• podatność techniczna (masa, kształty, objętość),

• podatność ekonomiczna (związana jest z wartością przewożonego ładunku; im wyższa wartość ładunku tym mniejsza przydatność ekonomiczna. Jest to stosunek kosztów transportu do wartości ładunku wyrażonego jego ceną).

Podatność przechowalnicza - odporność towaru na warunki i czas składowania. Wyróżniamy:

• ładunki niepodatne do składowania (do 24 godzin),

• ładunki średniopodatne (do 1 miesiąca)

• ładunki podatne na magazynowanie ( powyżej 1 miesiąca).

Systemowy sposób analizy - postawa koncepcji logistycznej. Dla wyjaśnienia funkcjonowania systemu nie wystarczy wyjaśnienie poszczególnych elementów ale powiązania między nimi.

Globalne koszty logistyczne funkcjonowania systemów.

Koszty generowane przez każdy z systemów trzeba badać w zależnościach między systemami.

Struktura kosztów całkowitych funkcjonowania systemu:

• koszty związane z utrzymaniem dostaw,

• koszty transportu,

• koszty losowe,

• koszty funkcjonowania infrastruktury magazynowej,

• koszty gospodarki opakowaniem,

• koszty magazynowania odpadów,

• koszty realizacji zamówień.

Konflikty kosztowe

Przyczyną powstawania konfliktów kosztowych jest suboptymalizacja. Jest to fragmentaryczne rozpatrywanie i optymalizowanie celów działalności każdej ze sfer przedsiębiorstwa.

Przykłady:

Koszty

Obniżenie Podwyższenie

- +

transport - zapasy

opakowania - ubytki

organizacja dostaw - transport

zaopatrzenie - zapasy

obsługa klientów - magazyny zewnętrzne

Transport łączy się z:

1. gospodarką magazynową,

2. składowaniem,

3. przewozem materiałów, komponentów i wyrobów gotowych,

4. lokalizacją i eksploatacją centrów zaopatrzenia i dystrybucji,

5. dostępnością i wykorzystaniem środków transportowych,

6. odpowiednią technologią transportową,

7. jednostkowaniem ładunków,

8. organizacją i zarządzaniem procesami transportowymi.

Decyzje make or buy (co decyduje):

• możliwości finansowe, organizacyjne i kadrowe,

• dostępność do usług logistycznych na rynku.

Warianty działania:

• korzystanie z usług kilku podmiotów (wtedy wykonanie logistyki jest fragmentaryczne)

• zakup własnego taboru (plusem jest udoskonalenie i poprawienie transportu oraz niższe koszty, większa kontrola i elastyczność obsługi w transporcie zewnętrznym i wewnętrznym; kierowca może spełniać także inne funkcje np. sprzedawcy; zmniejszenie poziomu zapasów w przedsiębiorstwie i u kontrahentów, można umieścić reklamę; minusy: odpowiedni specjaliści do obsługi, odpowiednia ilość środków finansowych, znaczne koszty stałe).

Zakres wykorzystania transportu własnego powinien być wyznaczany w oparciu o kryteria rytmiczności i relacyjnej stałości potrzeb przewozowych zarówno w stanie zaopatrzenia jak i w sferze zbytu. Według tych kryteriów potrzeby przewozowe można podzielić na:

1. potrzeby występujące rytmicznie w stałych relacjach,

2. potrzeby występujące rytmiczne w zmieniających się relacjach,

3. potrzeby występujące nierytmicznie w stałych relacjach,

4. potrzeby występujące nierytmicznie w zmieniających się relacjach.

Działania odnoszące się do transportu (wyspecjalizowanego podmiotu) powinny dotyczyć:

1. sterowania dostawami zakupionych towarów,

2. odbioru materiału z miejsc wytworzenia i ich dostawcami do miejsc bieżącej produkcji,

3. kontroli ilościowej i jakościowej,

4. prowadzenia gospodarki magazynowej, dysponowania zapasami surowców i wyrobów gotowych,

5. rozdziału wyrobów gotowych zgodnie z życzeniami odbiorców,

6. dowozu przygotowanych partii asortymentowych do nabywców,

7. organizowania odpraw celnych,

8. realizacji funkcji handlowych w postaci fakturowania i reklamacji,

9. świadczeń usług konsultingowych.

System komunikacji między zleceniodawcą a zleceniobiorcą musi zapewnić:

1. dostosowanie wielkości i struktury potencjału przewozowego i magazynowego do zmieniających się potrzeb przewozowych i przechowalniczych,

2. wymianę informacji o przebiegu procesów przemieszczania, położenia i stanie przesyłki, występujących opóźnieniach i przeszkodach w realizacji procesu wymiany,

3. analizy porównawczej kosztów wszystkich czynności,

4. pozyskanie informacji o przebiegu procesu wymiany, na podstawie których możliwe jest sformułowanie działań w sferze produkcji pozwalających na obniżkę kosztów wytwarzania.

Działania bierne przedsiębiorstw na rynku.

Bez wprowadzania zmian technicznych wprowadzają nowe rozwiązania, np. zmieniona forma akwizycji.

Działania aktywne.

Podporządkowanie działań idei zacześnienia integracji wewnątrz transportu oraz integracji czynności wytwarzania i wymiany. Podstawą jest zmiana płaszczyzny konkurencji. Nie konkurują jako indywidualni producenci substytutów, ale jako komplementarni (uzupełniający się).

• grupy usług w przedsiębiorstwach transportowych:

1. usługi przewozowe polegające na bezpośrednim przemieszczaniu przedmiotów przewozu przez przewoźników z punktu nadania do punktu przeznaczenia,

2. usługi transportowe, do których zaliczyć można przeładunki, magazynowanie, rozwiązywanie problemów opakowania, kompletowanie przesyłek,

3. usługi realizowane w formie doradztwa, pośrednictwa oraz organizacji usług przewozowych i transportowych.

Przekształcenia w formie płynnej: najpierw oferują jedną usługę potem rozszerzając na inne.

Forma skokowa: ramowy projekt jest omawiany szczegółowo w ramach negocjacji.

Czynniki decydujące o powodzeniu usług logistycznych na rynku transportowym:

1. umiejętność kształtowania podziału pracy,

2. umiejętność doboru partnerów wypełniających rolę podwykonawców świadczących usługi komplementarne w stosunku do usług wykonywanych we własnym zakresie,

3. umiejętność wynegocjowania u zleceniodawców reguł i poziomu za realizację obsługi,

4. umiejętność posługiwania się koncepcją zleceniodawcy i wprowadzania innowacji w procesie wymiany zgodnych z tą koncepcją.

Transport multimodalny - przewóz towarów przez co najmniej dwie różne gałęzie transportu.

Transport intermodalny - przewóz towarów w jednej i tej samej jednostce ładunkowej lub pojeździe przy użyciu sukcesywnie różnych gałęzi transportu w zmieniających się gałęziach transportu.

Transport kombinowany

Transport intermodalny - w którym główną część przewozu wykonuje transport kolejowy, żegluga śródlądowa lub transport morski, a każdy dowóz i odwóz jest wykonywany przez transport drogowy - na możliwie najkrótszych odległóściach.

Operator transportu multimodalnego - osoba podejmująca się wykonania lub odpowiedzialności za wykonanie na całej trasie dostawy, od miejsca przyjęcia towaru do wyznaczonego miejsca ich wydania, wystawiająca jednocześnie dokument pokrywający całą trasę przewozu.

Łańcuch transportowy - skoordynowane z punku widzenia technicznego, technologicznego, organizacyjnego i handlowego racjonalne następowanie po sobie czynności procesów przewozu, przeładunku i składowania, mające na celu przemieszczanie dóbr materialnych, niezbędnych do funkcjonowania gospodarki narodowej w przestrzeni i czasie.

Usługi oferowane w Polsce

1. usługa przewozowa (źródło - cel)

2. usługa spedycyjna (przewóz, ubezpieczenie, przygotowanie dokumentacji, obsługa celna)

3. usługa logistyczna - jw. + usługi terminowe, począwszy od cross-dockingu, przez magazynowanie po kompletację oraz czynności uszlachetniające (metkowanie, polonizacja, re-packing, foliowanie). Ponadto firmy logistyczne zarządzają często stanem zapasów swoich klientów, podejmują się kompleksowej obsługi dystrybucji, czyli doradztwa logistycznego. Podstawą tworzenia usługi logistycznej jest posiadanie rozległej sieci informatycznej.

Grupy strategiczne w Polsce:

1. Transport i spedycja w transporcie kolejowym (transport masowe i kontenery).

2. transport specjalistyczny (grupa niszowa).

3. transport samochodowy masowy (tabor własny).

4. spedycja samochodowa masowa.

5. transport samochodowy drobnicy i towarów masowych.

6. spedycja samochodowa drobnicy i usługi logistyczne.

Koncepcja konkurowania czasem i kompresja czasu w zintegrowanym łańcuchu dostaw.

Konkurowanie czasem - pojęcie wymyślone przez grupę konsaltingową, wykreowane w latach 80 XX wieku. Zostało ono wypraktykowane w Japonii.

Strategia ta rozwinęła się w sferze produkcyjnej i została przeniesiona na inne obszary funkcjonalne przedsiębiorstwa. Konkurowanie czasem zaczęto odnosić do zintegrowanych łańcuchów dostaw. Pełne wykorzystanie strategii czasowych i osiągnięcie korzyści można odnosić do tzw. wirtualnych rozszerzonych przedsiębiorstw.

Wg Taylor'a dla określenia wzorcowej wydajności pracy należy określić:

• czas pracy,

• narzędzia,

• metody,

• system zachęt.

Aby osiągnąć te parametry należy zastosować:

• dokładną analizę przebiegu pracy,

• eliminację zbędnych czynności,

• ustalenie norm pracy na podstawie chronometrażu,

• wprowadzenie akordu progresywnego,

• skuteczne szkolenie i instruktaż pracowników,

• dostosowanie fizyczno-chemicznych warunków pracy do fizjologicznych potrzeb pracowników (ergonomia).

Strategia konkurowania czasem jest uwarunkowana:

1. czynnikami społecznymi: rozwój sektora przemysłowego, usług, handlu, społeczeństwo wolnego czasu, czas stał się zasobem luksusowym;

2. czynniki ekonomiczne: eksploatacja tańszych i prostszych metod do uzyskania przewagi konkurowania czasem.

Uwarunkowania zewnętrzne wdrożenia strategii czasowych:

1. wyczerpanie innych, prostszych metod osiągania przewagi konkurencyjnej,

2. rosnąca presja konsumentów na wysoką jakość, przystępną cenę oraz szybkie dostarczenie oferowanych produktów,

3. zaplecze informacyjne, produkcyjne i transportowe umożliwiające realizację postulatów strategii czasowych.

Osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej jest możliwe dzięki zachodzącym zmianom. Zmiany mogą pozwolić na tworzenie przedsiębiorstwa, w którym nie występują opóźnienia, częste błędy, nadmiar zapasów, wąskie gardło. Taka organizacja jest w stanie szybko reagować na zmiany w otoczeniu. Dzięki takim zmianom obniżają się koszty działania przedsiębiorstwa.

Strategię konkurowania czasem porównuje się do strategii OODA (stosowania przez pilotów angielskich w czasie II wojny światowej). Pozwala na skrócenie pętli czasowej obserwacji, orientacji, decyzji i akcji.

Koncepcje pętli czasowej

1. Koncepcja M. Christophera- strategia czasowej mogą być zaobserwowane w trzech aspektach:

1. czas wejścia na rynek, czyli czas mijający od rozpoznania potrzeby rynkowej, przełożenia jej na nowy produkt lub usługę oraz wprowadzenie na rynek. Od szybkości wejścia na rynek zależy w znacznej mierze sukces przedsiębiorstwa;

2. czas obsługi jest czasem mijającym od złożenia zamówienia przez klienta do momentu dostarczeni lub zainstalowania produktu klienta;

3. czas reakcji jest to czas potrzebny na rozpoznanie i zareagowanie na zmianę popytu.

2. Koncepcja możliwości kompresji czasu w pętlach czasowych. Wyróżniamy dwie grupy pętli czasowych:

1. pierwsza grupa pętli:

• pętla produkcja/rynek - czas potrzebny na przyjęcie zamówienia, produkcję i dostarczenie produktu do klienta,

• pętla projekt/rozwój definiowana jako czas mijający od stworzenia koncepcji produktu do czasu zyskowności produktu,

• pętla zaufania strategicznego - czas mijający od momentu rozpoznania potrzeby wprowadzenia nowej strategii bądź rozpoczęcia nowych działań do chwili faktycznego zaoferowania nowego produktu/usługi bądź chwili gdy wprowadzona strategia zacznie przynosić efekty,

2. druga grupa pętli czasowych występująca w obszarach funkcjonalnych przedsiębiorstwa:

• badanie i rozwój

• zaopatrzenie

• produkcja

• sfera nieprodukcyjna: finanse i marketing

• dystrybucja

• Cykl zamówienie - płatność - jest to czas mijający od złożenia zamówienia przez klienta do uzyskania przez firmę zwrotu gotówki. Jest to również przepływ materiałów od dostawcy do finalnego klienta i przepływ informacji i gotówki od klienta do dostawcy. Krótszy czas cyklu oznacza, że kapitał nie jest zamrożony w postaci zapasów. Szybki obieg gotówki zależy od efektywności cyklu zaopatrzenia oraz realizacji zamówienia

Cykl logistyczny:

1. cykl zaopatrzeniowy - przesądza o nim zarządzanie przepływami materiałowymi, proces produkcyjny i zarządzanie transportem.

2. cykl realizacji zamówienia - składają się na niego: przyjęcie zamówienia, przekazanie informacji służbom finansowym i służbom zajmującym się sprzedażą.

Etapy ewolucji strategii czasowych:

I Etap - wiąże się z odkryciem czasu jako narzędzia pozyskiwania przewagi konkurencyjnej.

II Etap - kompresja czasu jest stosowana we wszystkich aspektach działania firmy. Przedsiębiorstwa stają się szczuplejsze i szybciej reagują na zmiany.

III Etap - istnienie zintegrowanego łańcucha dostaw.

Kompresja zintegrowanych łańcuchów dostaw

Zintegrowany łańcuch dostaw - są to grupy kooperujących ze sobą przedsiębiorstw tworzących swoiste łańcuchy, sieci czy też pajęczyny firm. Ich celem jest optymalizacja wartości dodawanej w całym łańcuchu z korzyścią dla wszystkich jego ogniw, poprzez efektywne i zarządzanie całą siecią przedsiębiorstw.

Łańcuch ten można definiować jako megaproces, w którym wyróżniamy subprocesy zawierające przepływy materiałów, informacji i gotówki.

Przepływ materiałów - jest równoznaczny z dynamicznym podejściem do zarządzania zapasami. Polega to na minimalizacji zapasów w całym łańcuchu dostaw. Osiąga się ją poprzez usprawnienie zarządzania przepływem materiałów. Podejście to jest konsekwencją na cenie produktów czyli koszcie jaki ponosi finalny odbiorca. Cena jest testerem efektywności zintegrowanego łańcucha wartości.

Stworzenie dobrego partnerstwa:

• zaangażowania najwyższego kierownictwa,

• umiejętnego wykorzystania środków i nowoczesnych technologii,

• zmiany struktury organizacyjnej i kultury przedsiębiorstwa,

• zaufania pomiędzy członkami łańcuch,

• rozwoju zgodnie z wyznaczonymi wcześniej celami.

Korzyści uzyskiwane przez partnerów ukierunkowanych na wspólną wygraną:

• skrócenie czasów dostaw,

• polepszenie wskaźnika dostaw realizowanych na czas,

• mniej zakłóceń w realizacji planów,

• niższy poziom zapasów

• szybsze wprowadzenie zmian i ulepszeń,

• stabilne, konkurencyjne ceny.

3 etapy budowy partnerstwa:

1. współpraca transakcyjna na szczeblu funkcjonalnym: składowanie, przesyłanie zamówień, dystrybucja,

2. integracja procesów: realizacja zamówienia, planowanie zdolności wytwórczych,

3. osiągany przez przedsiębiorstwa, które kształtują procesy poprzez strategie łańcucha dostaw. Ta strategia określa cele, które muszą być zrealizowane żeby zaspokoić potrzeby klientów i sprostać wymaganiom rynkowym. Przedsiębiorstwa podejmują kooperację obejmującą wszystkie sfery działania przedsiębiorstwa.

Kluczowymi obszarami współpracy jest planowanie produktów i realizacja zamówień.

Cele strategii czasowej i zintegrowanego łańcucha dostaw:

• niższe koszty,

• wyższa jakość i większa różnorodność produktów,

• większa elastyczność i większa wrażliwość na oczekiwania konsumentów,

• krótszy czas reakcji.

Tradycyjne wyznaczniki efektywności łańcucha dostaw:

• czas,

• jakość,

• koszty.

Nowe kryteria efektywności łańcucha dostaw:

• elastyczność - szybkość z jaką system może osiągnąć optymalną strukturę kosztów,

• zdolność do szybkiego reagowania,

• optymalne wykorzystanie zasobów.

Przedsiębiorstwo najpierw musi spełnić tradycyjne wyznaczniki a potem może zrealizować nowe kryteria.

W nowej koncepcji dużą rolę odgrywają kwestie bezpośrednio lub pośrednio związane z zastosowaniem strategii czasowych. Zdolność do szybkiego reagowania oraz szybkość są efektami silnej orientacji czasowej. Optymalne wykorzystanie zasobów stanowi fundament efektywnego zarządzania czasem i strategii konkurowania czasem.

Kategorie i przyczyny zachodzące w zintegrowanych łańcuchach dostaw

Kategoria	Przyczyny
Działania nie tworzące wartości dodanej	oczekiwanie na następny proces, sekwencyjność operacji, poprawianie wadliwych produktów, procesy kontrolne, przerywany przypływ dokumentów i materiałów, źle zaprojektowane procesy
Niewłaściwa koordynacja zintegrowanego łańcucha dostaw	niezsynchronizowany przepływ materiałów, zły przepływ informacji, rozbieżne cele uczestników łańcucha dostaw, kłopoty z komunikacją wewnątrz oraz pomiędzy ogniwami łańcucha, niewłaściwa koordynacja procesów zachodzących w łańcuchu, ograniczona kooperacja partnerów, złe przygotowanie pracowników, wykorzystywanie przestarzałej technologii.

Czynności dodające wartość w łańcuchu:

• pierwotne: logistyka zaopatrzenia, produkcja, logistyka dystrybucji, marketing, sprzedaż, serwis,

• wspomagające: zakupy technologii, zarządzanie kapitałem ludzkim, infrastruktura przedsiębiorstwa.

Superwartość - efekt wartości dodanej przez ogniwa łańcucha.

Przepływy informacyjne - muszą być bezpośrednie, są to przepływy które wpływają na ograniczenie zapasów, skrócenie czasu zwrotu gotówki. Znaczenie ma tutaj handel elektroniczny, który dzielimy na trzy grupy:

• transfer danych informacji pomiędzy aplikacjami EDI,

• transfer danych informacji miedzy osobą a aplikacją w czasie rzeczywistym - on line,

• transfer danych i informacji pomiędzy ludźmi - e-mail.

Typy transakcji w handlu elektronicznym:

• B2B - obejmuje kontakty między firmami, przeznaczony głównie dla producentów, importerów, eksporterów),

• B2C - transakcje z klientami: obszarem jest cały internet,

• C2C - transakcje zawierane między klientami,

• C2B - sprzedaż przez jednostki indywidualne produktów i usług dla firm,

• Intrabusiness - działanie wewnątrz organizacji realizowane za pomocą internetu lub extronetu,

• Nonbusiness - firmy wykorzystują handel elektroniczny dla zmniejszenia wydatków, zwiększenia sprawności operacyjnej i satysfakcji klientów.

---