VIVES JUAN LUIS (1492-1540), hiszp. pisarz, humanista; jeden z gł. przedstawicieli myśli pedag. okresu renesansu; po studiach na uniw. w Paryżu, Lowanium i Oksfordzie, przebywał przez pewien czas w Londynie jako wychowawca córki króla Henryka VIII — Marii, później osiadł w hiszp. Niderlandach; w dziełach: De disciplinis (1531) i De anima et vita (1538) sformułował swoje poglądy etyczne, pedag. i zasady psychologii, którą pojmował jako naukę empiryczną, wspomagającą nauczanie i wychowanie. Wychowanie traktował jako zadanie społ., mające na celu moralne podniesienie ludzkości; domagał się, aby każda gmina miała szkołę z nauczycielami opłacanymi przez państwo; przeciwnik szkoły scholastycznej — zalecał oparcie nauczania na obserwacji i rozwijaniu samodzielności myślenia uczniów; w programie nauczania oprócz klas. łaciny, opartej na lekturze autorów staroż., przewidywał takie przedmioty, jak: przyrodoznawstwo, matematyka (teoret. i prakt.), historia; propagował kształcenie dziewcząt. Poglądy V., wysoko cenione przez Erazma z Rotterdamu i Th. More`a, nie znalazły jednak szerszego uznania u współczesnych; nawiązali do nich dopiero w XVII w. F. Bacon i J.A. Komenský; w Polsce wywarł wpływ na A. Frycza Modrzewskiego.