1. CZYM JEST POLITYKA SPOŁECZNA I JAKIE SĄ JEJ CELE?

Polityka społeczna działalność państwa, ale również samorządów i organizacji pozarządowych zmierzająca do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, pro rozwojowych struktur społecznych opartych na równości i sprawiedliwości sprzyjających zaspokajaniu potrzeb społecznych na dostępnym poziomie.

CELE:

• Kształtowanie odpowiednich tj. Na miarę możliwości gospodarczych, warunków pracy i bytu ludności danego kraju

• Kształtowanie pro rozwojowych struktur społecznych tj. Dążenie poszczególnych podmiotów do kształtowania struktury rodziny zapewniającej zastępowalność pokoleń, odpowiedniej struktury wykształcenia ludzi i struktury zawodowej niezbędnych do realizacji bieżących i strategicznych zadań rozwojowych

• Kształtowanie sprawiedliwych stosunków międzyludzkich opartych na zasadzie sprawiedliwości społecznej i równości szans na starcie życia zawodowego

2. DEFINICJA POLITYKI GOSPODARCZEJ.

Polityka gospodarcza oddziaływanie władz państwowych tj. Rządu i banku centralnego na gospodarkę narodową tj. Na jej dynamikę, strukturę, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relację z zagranicą.

3. TYPY RELACJI MIĘDZY POLITYKĄ SPOŁECZNĄ A GOSPODARCZĄ.
   
   
   

Związki polityki społecznej z polityką gospodarczą

• Polityka społeczna <---> polityka gospodarcza ---> cele

• (prymat celów gospodarczych nad społecznymi; podejście neoliberalne)

• Polityka gospodarcza <---> polityka społeczna ---> cele

• (nacisk na kwestie podziałowe; podejście socjaldemokratyczne)

• 1 i 2 to złe rozwiązanie

• Polityka gospodarcza ---> cele

• Polityka społeczna ---> cele

• (obie polityki na równi)

• Polityka społeczna --->cele<--- polityka gospodarcza

• (cele tych polityk powinny być wzajemnie koordynowane, z reguły nie ma współpracy bieżącej)

OPIS

• Podejście neoliberalne- liberalne np. Program Balcerowicza. Punkt ciężkości powinien być skoncentrowany na polityce gospodarczej- zaniedbywanie polityki społecznej. W latach 90' rząd Olszewskiego skoncentrował się na polityce społecznej (zaniedbanej przez rząd poprzedni).

• Podejście socjaldemokratyczne. Polityka społeczna- władza polityczno-gospodarcza kładzie nacisk na politykę społeczną (jak dzielić produkt narodowy- prowadzi do braku bo brak pracy)

• Ani 1 ani 2 nie gwarantują zadowolenia społeczeństwa.

• Obie polityki są traktowane na równi wyprodukowanie i podział- jest to rozwój zrównoważony.

• Brak koordynacji celów obu polityk (cele powinny być wzajemnie koordynowane)- brak współpracy ministerstw. Niższa efektywność i gorsze zaspokajanie celów.

4. OGÓLNA DEFINICJA POTRZEB LUDZKICH

Potrzeba to odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, co w związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem oraz miejscem jednostki w społeczeństwie jest niezbędne do utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej, zachowania równowagi psychicznej.

5. TRZY WARUNKI ZAISTNIENIA POTRZEB SPOŁECZNYCH.

• Takie same potrzeby jednostek występują powszechnie, a ich zaspokojenie

Wymaga istnienia odpowiednich instytucji;

• Niezaspokojone potrzeby jakichś zbiorowości spotęgują się do takiego stopnia, jaki uzasadnia powołanie pewnych instytucji;

• Pewne systemy lub instytucje napotykają braki (ograniczenia) swego działania, wówczas należy je usunąć.
  

6. DEFINICJA POTRZEB SPOŁECZNYCH.

Takie potrzeby, których zaspokojenie wymaga istnienia i działania instytucji

Społecznych na rzecz zamierzonych celów i o dających się przewidzieć z dostatecznym prawdopodobieństwem skutkach działania.

Pojęciu potrzeb społecznych na ogół towarzyszą pojęcia postulatów społecz-

Nych, programów zaspokajania potrzeb i norm oraz standardów.

7. DEFINICJA I KLASYFIKACJA WSKAŹNIKÓW SPOŁECZNYCH

Pozwalają na określenie braków życia społecznego, budowane są również z myślą o uchwyceniu skutków procesów społeczno-ekonomicznych.

Wyróżnia się wskaźniki:

• Rzeczowe - ilustrujące empiryczne relacje

• Wskaźniki definicyjne (opisowe).

Wskaźniki społeczne umożliwiają dokonywanie badań porównawczych w różnych przekrojach.

8. BADANIA SPECJALNE, EWALUACJA I MONITORING POTRZEB SPOŁECZNYCH

Diagnozowanie potrzeb:

Środowisko społeczne wytwarzające stan deprywacji:

• Potrzeba stanowi reakcję na sposób działania systemu społecznego (---> to zbiór wewnętrznych uporządkowanych elementów)

• Treścią potrzeby jest gotowość człowieka do usunięcia poczucia braku (motywacja)

• Konkretne potrzeby ludzkie są uwarunkowane kulturowo, biologiczne oraz psychiczne

• Potrzeby pojawiają się, gdy wystąpi uczucie deprywacji w związku z działaniem mikro, mezo lub makro-społecznego otoczenia

System funkcjonalny to:

Działający układ elementów mający określoną strukturę, stanowiący logicznie uporządkowaną całość, który reaguje na otoczenie i oddziałuje sam na siebie lub na otoczenie.

Brak systemowy występuje gdy:

• Swoim działaniem system narusza podstawowe warunki społeczne

• Akceptowany społecznie system nie osiąga celów powszechnie uznawanych za jemu właściwe

• System zakłóca działanie innych systemów społecznie akceptowanych

• Akceptowany społecznie system jest niesprawny lub nieefektywny

Diagnozując potrzeby trzeba pamiętać o ich dynamicznym charakterze, które są inne dzisiaj niż kiedyś.

Mechanizm rozwoju potrzeby społecznej - odczucie braku w istniejącym systemie społecznym.

Można wyróżnić potrzeby o genezie przyrodniczej, kulturowej, organizacyjnej

Standardy zaspokajania potrzeb społecznych

Podstawowe minimalne standardy zaspokajania potrzeb na poziomie lokalnym powinny być ustalane na poziomie centralnym z uwzględnieniem poziomu społeczno-ekonomicznego rozwoju kraju, aspiracji jego obywateli i międzynarodowych zaobowiązań. System lokalny zaspokaja potrzeby mieszkańców na tyle ile daje radę.

9. DLACZEGO W GOSPODARCE RYNKOWEJ ISTNIEJE BEZROBOCIE?

• Ekonomiczna degradacja jednostek i rodzin: przymusowe oszczędności,

Rezygnacja z zaspokojenia niektórych potrzeb, zadłużanie się.

• Degradacja rodzin wielodzietnych i niepełnych, szczególnie trudna sytuacja dzieci i młodzieży uczącej się, zwłaszcza na terenach wiejskich.

• Duże trudności z tzw. Pierwszym zatrudnieniem się absolwentów szkół średnich, a nawet wyższych, problem dewiacji i patologii społecznej.

• Problem społecznego wykluczenia długotrwale bezrobotnych.

10. DEFINICJA, RODZAJE I FORMY BEZROBOCIA.

Bezrobocie w ujęciu przedmiotowym: niezrealizowana podaż pracy, będąca efektem nierównowagi między popytem a podażą pracy - problem ekonomiczny.

Bezrobocie w ujęciu podmiotowym: stan bezczynności zawodowej osób zdolnych do pracy i chętnych do jej podjęcia, dla których podstawą egzystencji są dochody z pracy - kwestia społeczna.

Rodzaje bezrobocia:

• Podejście neoklasyczne - 1967 r. Milton Friedman wprowadził teorię bezrobocia naturalnego - kształtuje się ono inaczej w każdej gospodarce osobno , jest względnie stałe w różnych okresach. Im mniej rozwinięta gospodarka tym większe bezrobocie naturalne.

• Bezrobocie frykcyjne - związane jest z naturalnym przemieszczaniem się siły roboczej między firmami i miejscem zamieszkania (zmiana kwalifikacji lub miejsca zamieszkania)

• Bezrobocie strukturalne - jest to nierównowaga na rynku pracy wynikająca z niedostosowań popytu i podaży siły roboczej, której przyczyną są niewłaściwa struktura wykształcenia, szybki postęp techniczny lub trwałe zacofania regionalne. W przypadku postępu technicznego często mówimy o bezrobociu technologicznym.

• Bezrobocie dobrowolne - pewna liczba pracowników powstrzymuje się od zatrudnienia ze względu na zbyt niską ich zdaniem stawkę płac, która jest oferowana przez rynek.

• Bezrobocie sezonowe - wiąże się z sezonowym charakterem produkcji rolnej

• Podejście Keynowskie (od J.M. Keynes)

• Bezrobocie koniunkturalne (cykliczne) - związane jest z cyklicznością rozwoju gospodarki rynkowej, i na ogół ma charakter przejściowy, niedobór popytu w fazie kryzysu gospodarczego.

Formy bezrobocia:

Bezrobocie jawne - ustalane na podstawie ewidencji urzędów pracy i określane jako bezrobocie rejestrowane

Bezrobocie ukryte - jest ono nie rejestrowane i obejmuje wszystkich tych, którzy nie znajdując zatrudnienia zniechęcili się do poszukiwania pracy i nie rejestrują się w celu, m.in. Otrzymania zasiłku

● ze względu na czas trwania

1. Do 3 miesięcy - krótkotrwałe

2. Do 6 miesięcy - średniotrwałe

3. Do 12 miesięcy - długotrwałe

4. Powyżej 12 miesięcy - chronicznie długotrwałe

11. CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNYCH SKUTKÓW BEZROBOCIA.

• Ekonomiczna degradacja jednostek i rodzin: przymusowe oszczędności,

• Rezygnacja z zaspokojenia niektórych potrzeb, zadłużanie się.

• Degradacja rodzin wielodzietnych i niepełnych, szczególnie trudna sytuacja dzieci i młodzieży uczącej się, zwłaszcza na terenach wiejskich.

• Duże trudności z tzw. Pierwszym zatrudnieniem się absolwentów szkół średnich, a nawet wyższych, problem dewiacji i patologii społecznej.

• Problem społecznego wykluczenia długotrwale bezrobotnych.

12. BIERNE I CZYNNE FORMY ZWALCZANIA BEZROBOCIA.

Formy bierne:

• Różne, strukturalnie zdywersyfikowane systemy zasiłków dla bezrobotnych i zasiłków socjalnych, świadczenia przedemerytalne.

• Akcje charytatywne, m.in. Dożywianie w szkołach dzieci z rodzin bezrobotnych, zbiórka odzieży.

Formy czynne:

• Programy mające na celu przekwalifikowanie bezrobotnych, m.in. Szkolenia zawodowe, nauka języków.

• Udzielanie kredytów na podjęcie własnej działalności biznesowej.

• Subwencje dla przedsiębiorstw (również ulgi podatkowe), tworzących nowe miejsca pracy, zwłaszcza dla ludzi młodych.

• Prace interwencyjne i roboty publiczne dające czasowe zatrudnienie, zwłaszcza w regionie.

• Przygotowanie zawodowe młodocianych, które ma znaczenie szczególnie w danym regionie (kwestia bezrobocia strukturalnego).

13. POZIOM ŻYCIA I WARUNKI BYTU LUDNOŚCI.

Warunki bytu to całokształt warunków, w jakich żyje społeczeństwo, grupa społeczno-zawodowa, gospodarstwo domowe lub jednostka, wyrażających się przede wszystkim w udogodnieniach dotyczących procesu zaspokajania potrzeb indywidualnych i zbiorowych.

Poziom życia ludności--> to stopień zaspokojenia materialnych i kulturowych potrzeb gospodarstwa domowych realizowany dzięki strumieniowi towarów i usług odpłatnych oraz strumieniami konsumpcji zbiorowych.

14. METODY I NARZĘDZIA BADANIA WARUNKÓW BYTU LUDNOŚCI.

Budżet gospodarstwa domowego jest to systematyczne zestawienie przychodów i rozchodów (pieniężnych i niepieniężnych) gospodarstwa domowego za dany okres.

W oparciu o budżet gospodarstwa domowego definiuje się następujące kategorie:

• Dochód rozporządzalny,

• Dochód z pracy najemnej,

• Dochód z pracy na własny rachunek,

• Dochód z indywidualnego gospodarstwa rolnego,

• Dochód z tytułu własności,

• Dochód z wynajmu i dzierżawy (renta),

• Dochód z kapitału (procent),

• Świadczenia z ubezpieczeń społecznych,

• Inne świadczenia socjalne i pozostały dochód.

Wydatki gospodarstw domowych rejestrowane są głównie w ujęciu wartościowym, w niektórych przypadkach również w ujęciu ilościowym.

Badanie budżetów gospodarstw domowych dostarcza informacji na temat:

• Spożycia ilościowego artykułów żywnościowych,

• Spożycia ilościowego towarów nieżywnościowych i usług,

• Liczby posiłków spożywanych poza domem,

• Wyposażenia w dobra trwałego użytku oraz nieruchomości.

Źródła utrzymania członków gospodarstwa domowego są to źródła, z których pochodzą uzyskiwane środki pieniężne i niepieniężne. Rozróżnia się źródła:

• Zarobkowe,

• Niezarobkowe,

• Pozostawanie na utrzymaniu.

Gospodarstwa domowe mogą być również charakteryzowane według następujących wyróżników:

• Aktywności ekonomicznej członków gospodarstwa,

• Pracujących, niepracujących lub biernych zawodowo członków gospodarstwa,

• Źródeł utrzymania członków gospodarstwa,

• Wielkości gospodarstwa domowego,

• Typu biologicznego gospodarstwa domowego,

• Klasy miejscowości zamieszkania członków gospodarstwa domowego,

• Charakteru zajmowanego mieszkania,

• Poziomu wykształcenia głowy gospodarstwa domowego.

15. DEFINICJE POJĘĆ: STYL ŻYCIA, JAKOŚĆ ŻYCIA, POZIOM ŻYCIA, MODEL ŻYCIA.

Styl życia.--> O stylu życia można mówić wówczas, gdy istnieje pewna swoboda wyboru, gdzie zachowania ludzkie nie są całkowicie wymuszone. Stylem życia nazywamy zakres i formy codziennych zachowań jednostek lub grup, specyficzne dla ich usytuowania społecznego tzn. Manifestacją położenia społecznego oraz postrzegane jako charakterystyczne dla tego położenia.

Styl życia a pojęcia pokrewne:

• Jakość życia - odniesienie rzeczywiście realizowanego stylu życia do wartości pożądanych przez ludzi

• Poziom życia - w sensie ekonomicznym; możliwości wyrażające się uzyskaniem zasobu dóbr i usług

• Model życia - dominujący w całym społeczeństwie styl życia

16. CZYM JEST MODEL KONSUMPCJI?

Konsumpcja to proces zaspokajania potrzeb, zużycie, spożycie, wykorzystanie, a nawet zniszczenie. Można tu mówić o wielu wzorcach społecznych charakterystycznych dla różnych grup społecznych i/lub zawodowych oraz o jednym dominującym modelu konsumpcji. Zaspokajanie potrzeb w procesie konsumpcji prowadzi do dobrobytu, choć dobrobyt społeczny nie jest prostą sumą dobrobytów indywidualnych.

Model konsumpcji to część składowa modelu życia.

Konsumpcja zbiorowa - np. Korzystanie z infrastruktury

17. SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA MIAR STYLU ŻYCIA.

Ilościowy pomiar stylu życia:

A) miary czasu, budżet czasu - ujęcie dobowe lub tygodniowe; metoda ankietowa, wywiad kwestionariuszowy; przekrojowe zróżnicowanie: płeć, miejsce zamieszkania, wiek, wykształcenie; określa cykl życia rodziny

B) miary chronologii czynności - dotyczy rytmu życia, jest określeniem koncentracji czynności oraz sekwencji ich następowania w czasie; znaczenie komercyjne; układ współrzędnych np. Służą do ustalenia okresu oglądalności telewizji

100. Miary wydatków - analiza budżetu gospodarstw domowych z punktu widzenia ponoszonych wydatków przede wszystkim pieniężnych. Określają temat popytu globalnego i popytu na rynkach cząstkowych (w tym badania marketingowe)

101. Miary intensywności uczestnictwa w konsumpcji określonego rodzaju - odsetek osób korzystających w analizowanym okresie z danej formy konsumpcji; forma względna ( udział osób w danym przedsięwzięciu) bądź bezwzględna

E) miary infrastruktury - komunikacyjnej, turystycznej, kulturalnej, medycznej itd., znajduje się w dyspozycji gospodarstw domowych, może mieć charakter własności publicznej; infrastruktura prywatna - np. Wskaźnik wyposażenia gospodarstw domowych, infrastruktura publiczna - np. Wskaźnik ilości łóżek w szpitalu na daną liczbę osób

F) socjologiczne miary wartości społecznych - trudno poddaje się mierzeniu, charakter trudno mierzalny lub niemierzalny np. Wywiad kwestionariuszowy według własnych preferencji

18. ZAKRES PRZEDMIOTOWY I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZABEZPIECZENIA EMERYTALNEGO

Zakres przedmiotowy ubezpieczonych społecznie obejmuje:

• Choroby

• Macierzyństwo

• Inwalidztwo

• Starości - niemal 100% pewności

• Śmierci jednego żywiciela

• Bezrobocia

• Wypadku przy pracy

• Wypadek komunikacyjny

Rodzaje źródeł finansowania zabezpieczenia emerytalnego:

• Podatki (fundusze budżetowe)

• Składki (fundusze ubezpieczeniowe)

• Darowizny (fundusze charytatywne)

19. Konstrukcja systemu emerytalnego: zasady przystąpienia, zasady finansowania,

Filary I, II, III.

Zasady tworzenia systemu emerytalnego:

• Gromadzenie środków emerytalnych (pieniężnych, składek)

• Powstawanie uprawnień i kapitałów emerytalnych

• Wypłaty świadczeń emerytalnych

• Ścisłe projektowanie, konsultacje społeczne, nadzorowanie przez instytucje

System 3-filarowy:

• Kryterium podmiotowe (kto jest odpowiedzialny za przyszłe dochody emerytów)

• Kryterium dochodowe (jaki dochód pieniężny będzie otrzymywany przez przyszłych emerytów

• Dotyczące systemu emerytalnego

Część bazowa - odpowiedzialność państwa

Część dodatkowa - pracodawca i pracownik lub tylko pracownik

Zasady przystąpienia:

A) obowiązkowe

B) dobrowolne

Zasady finansowania świadczeń emerytalnych:

A) finansowanie repartycyjne - oparte na zobowiązaniu międzypokoleniowym

B) finansowanie kapitałowe - spersonalizowane, systematyczne wpłacanie składek do funduszy emerytalnych, które pomnażają środki poprzez bezpieczne inwestycje na rynkach finansowych

Filar I systemu:

Zreformowany Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS), zarządzany przez ZUS, obowiązkowa składka ? Zindywidualizowany kapitał emerytalny.

Filar II systemu:

Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE), zarządzane przez Powszechne Fundusze Emerytalne, część oszczędnościowa II filaru ? Wpłata własna.

Filar III systemu:

Pracownicze Programy Emerytalne; charakter prywatny dobrowolny; posiada 4 formy:

A) Pracowniczy fundusz emerytalny

B) Umowa o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowniczych do funduszu inwestycyjnego

100. Umowa grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia pracowników zawierana przez nich z zakładem ubezpieczeń

100. Umowa grupowego ubezpieczenia inwestycyjnego na życie zawierana przez pracowników z towarzystwem ubezpieczeniowym na podstawie której pracownicy stają się członkami czyli współwłaścicielami towarzystwa

Różnią się ze względu na:

1. Charakter produktu emerytalnego

„a” i „b” to produkty czysto inwestycyjne

„c” i „d” to produkty inwestycyjno-ubezpieczeniowe

2. Charakter zarządzania programem

„a” i „d” są związane z zarządzaniem wewnętrznym, autonomicznym

„b” i „c” odwołują się do zarządzania zewnętrznego, realizowane przez pracowników towarzystw emerytalnych lub funduszy inwestycyjnych

Część bazowa - obowiązuje przymusowe uczestnictwo pracowników (filar I i II - dla urodzonych nie później niż w 1950 roku istniał wybór)

Część dodatkowa - uczestnictwo dobrowolne filar III - uzupełnione przez indywidualne działanie pracowników

Wiek emerytalny:

A) kobiety 60 lat

B) mężczyźni 65 lat

20. Obliczanie wielkości świadczeń emerytalnych.

Składniki świadczenia emerytalnego:

Urodzeni przed 1.01.1949 r. - 3 czynniki:

1. Powszechny ekwiwalent socjalny stanowiący 24% przeciętnej płacy krajowej

2. Uzależniony od wcześniejszych wynagrodzeń emerytalnych

3. Pomniejszony wymiar emerytury o lata nieskładkowe

Emerytura Filara I

E1=U/D

E1= emerytura dożywotnia z Filara I

V= uprawnienia wynikające z płacenia składek do FUS

D= przeciętne dalsze trwanie życia

Kapitał emerytalny z Filara II

E2=K/D

E2=emerytura dożywotnia z Filara II

K=kapitał zgromadzony w OFE

D=przeciętne dalsze trwanie życia

Wskaźnik zastąpienia

Z=E(e1+e2+e3+e4)/P

Z=wskaźnik zastąpienia płacy przez emeryturę

E=ogół świadczeń emerytalnych pochodzących z kilu źródeł

P=płaca

21. Problemy ochrony i promocji zdrowia. Polityka ochrony zdrowia.

Ochrona zdrowia: zorganizowana działalność, której celem jest utrzymanie w dobrym stanie zdrowia człowieka w środowisku, w którym rozwija się, żyje i pracuje oraz zapobieganie chorobom i ich leczenie, przedłużanie życia, poprawa stanu zdrowia psychicznego i fizycznego, szerzenie oświaty sanitarnej, organizowanie opieki lekarskiej.

22. Mierniki stanu zdrowia społeczeństwa. Podmioty realizujące politykę zdrowotną.

obiektywne tzn. występowanie różnych stanów, chorób i zaburzeń potwierdzonych w badaniach lekarskich lub laboratoryjnych,

subiektywne - ludzie sami dokonują oceny swego zdrowia i samopoczucia

- bezpośrednie np. przeciętne dalsze trwanie życia, śmiertelność, umieralność, zachorowalność, chorobowość, zapadalność na różne choroby np. zakaźne, nerwowe czy układu krążenia,
- pośrednie np. liczba lekarzy przypadająca na 1 mieszkańca czy liczba poradni stomatologicznych przypadająca na 1 mieszkańca.

Podmioty polityki zdrowotnej:

• parlament, tj. Sejm i Senat,

• Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej,

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

• zakłady opieki zdrowotnej - publiczne i niepubliczne.

23. Charakterystyka systemu ubezpieczeń zdrowotnych.

Ubezpieczenie zdrowotne:

• koncepcje i sposoby finansowania opieki zdrowotnej,

• powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Polsce,

• Kasy Chorych - Narodowy Fundusz Zdrowia,

• standardy opieki i jakości świadczeń,

• w kierunku „II Filara” ubezpieczenia zdrowotnego.

24. Podmiotowy i przedmiotowy zakres pomocy społecznej.

Zakres podmiotowy pomocy społecznej:

• osoby i rodziny z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia,

• osoby i rodziny z powodu „trudnych” sytuacji życiowych,

• rośnie odsetek osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej, zaliczanych do obywateli w wieku produkcyjnym.

Zakres przedmiotowy i struktura organizacyjna pomocy społecznej:

• pomoc środowiskowa oraz pomoc instytucjonalna,

• pomoc półotwarta,

• pomoc jest realizowana przez samorządy gmin, powiatów, województw,

• do zadań wojewody (organu administracji rządowej) zalicza się działania o charakterze kontrolnym, nadzoru i wydawania zezwoleń na prowadzenie domów pomocy społecznej.

25. Scenariusze polityki społecznej w Polsce: liberalny, neoliberalny i scenariusz

neosolidarności społecznej*. (dla dziennych!!!)

26. Czym jest rynek we współczesnej gospodarce

Rynek to proces wymiany między nabywcami a sprzedawcami, czyli zbiór pojedynczych negocjacji, podczas których określane są ceny i ilości dóbr i usług. Rynek nie zawsze istniał. Historycznie rzecz biorąc, poprzedzała go tzw. wymiana naturalna typu towar - za towar (T-T). Dopiero wówczas, gdy pojawił się pieniądz pośredniczący w transakcjach, powstały więzi rynkowe typu towar - pieniądz - towar (T-P-T*). Właściwe dla wymiany naturalnej tzw. ceny względne zostały zastąpione przez tzw. ceny bezwzględne. Współcześnie bardzo rozwinięty rynek dzieli się na poszczególne segmenty (lub inaczej - rynki cząstkowe), które obejmują towary, usługi, czynniki produkcji, pieniądz i kapitał. Rynek może mieć różne wymiary: lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy (globalny).

27. Rodzaje zasobów produkcyjnych i zasada racjonalnego gospodarowania.

Zasada efektywnego gospodarowania, tj. efektywnego wykorzystania czynników produkcji (zasobów), tzw. mini-max:

• minimalizacja nakładu zasobów przy założonym poziomie celu (celów),

• maxymalizacja poziomu celu (celów) przy założonym nakładzie zasobów.

28. Rola państwa w gospodarce.

Państwo jest drugim obok rynku tworem instytucjonalnym, który nadzoruje, uzupełnia, a nawet koryguje niedoskonałości funkcjonowania rynku. Państwo w swym działaniu również cechuje się niedoskonałościami. Państwo jest wytwórcą dóbr publicznych, a rynek - prywatnych.

Polityka gospodarcza oznacza oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową - na jej dynamikę i strukturę, na stosunki ekonomiczne łączące wszystkie podmioty w państwie oraz jego relacje gospodarcze z zagranicą.

29. Podstawowe funkcje i rodzaje polityki gospodarczej.

Funkcje polityki gospodarczej:

1. funkcja alokacyjna:

• charakter i wytwarzanie dóbr publicznych

• dylemat free riders

• dylemat efektów zewnętrznych (externalities)

• troska o zachowanie dóbr kultury narodowej

2. funkcja redystrybucyjna:

• społeczna potrzeba obniżania „kominów” dochodowych

• społeczna potrzeba organizowania przez państwo opieki i pomocy socjalnej

3. funkcja stabilizacyjna:

• utrzymanie w krótkim i średnim okresie stabilnego poziomu stopy bezrobocia, niskiej i względnie stabilnej stopy inflacji, poziomu kursów walutowych, równowagi obrotów bieżących w bilansie płatniczym kraju, równowagi budżetowej i zadłużenia publicznego

• realizacja funkcji stabilizacyjnej jest ukierunkowana na zachowanie w długim okresie stałego, wysokiego tempa wzrostu PKB

Rodzaje polityki gospodarczej:

• polityka systemowa polegająca na tworzeniu przez władze państwowe nowych instytucji ekonomicznych, rozumianych jako nowe „reguły gry” (przykładem jest polityka prywatyzacji sektora publicznego)

• polityka makroekonomiczna, która jest ukierunkowana na całą gospodarkę lub na jej wielkie części, obejmuje ona fiskalną politykę rządu oraz monetarną politykę banku centralnego

• polityka mikroekonomiczna, która jest selektywnie ukierunkowana na poszczególne niewielkie części gospodarki i obejmuje m.in. politykę przemysłową, rozwoju regionalnego, politykę wzrostu zatrudnienia, politykę rozwoju nauki, techniki i oświaty, politykę społeczną, politykę rozwoju infrastruktury gospodarczej

30. Cele polityki gospodarczej; zależności między: inflacją i bezrobociem, wzrostem a

inflacją, wzrostem i bezrobociem, wzrostem gospodarczym a redystrybucją dochodów,redystrybucją oraz bezrobociem i inflacją.

Prowadzenie polityki gospodarczej zmierza do ustalenia i zagwarantowania optymalnej relacji między wymienionymi celami.

1. Inflacja i bezrobocie Krzywa Phillipsa: pokazuje tzw. wymienność między stopą inflacji (względnym przyrostem cen rynkowych w %) a stopą bezrobocia (względnym przyrostem bezrobocia w %). Gdy stopa inflacji jest wysoka, to aktywność gospodarki jest duża, a bezrobocie małe - i przeciwnie. Zgodnie z tym Keynesowskim podejściem, rząd może wybierać różne kombinacje między wspomnianymi stopami, kształtując je za pomocą polityki fiskalnej.

Zmodyfikowana krzywa Phillipsa pokazuje ograniczoną, krótkookresową wymienność między inflacją a bezrobociem. Zgodnie z monetarystycznym podejściem, w długim okresie jednak stopa bezrobocia utrzymuje się na poziomie naturalnym i nie jest związana z poziomem inflacji. W tej dziedzinie fiskalna polityka rządu jest zawodna, pewne znaczenie może mieć monetarna polityka banku centralnego.

2. Wzrost gospodarki a inflacja Doświadczenie pokazuje, że tylko w krótkim okresie wzrost może być pozytywnie związany z inflacją. W długim okresie wzrost gospodarczy zależy od innowacji technologicznych (produktowych i produkcyjnych) oraz od usprawnień organizacyjnych w całej gospodarce.

Wysoka inflacja, wywołując negatywne zjawiska zarówno o charakterze wewnętrznym, jak i zewnętrznym, podcina korzenie szybkiego wzrostu.

3. Wzrost a ograniczanie bezrobocia Szybki wzrost jest dodatnio skorelowany ze spadkiem bezrobocia. Państwo powinno prowadzić politykę wspierającą w długim okresie zaangażowanie zasobów i/lub zwiększenie ich produktywności. W krótkim okresie polityka fiskalna rządu powinna stabilizować koniunkturę tak, by zmniejszać bezrobocie cykliczne (koniunkturalne).

4. Wzrost a redystrybucja dochodów W ekonomii istnieje pogląd, że duża redystrybucja dochodów - poprzez rozwinięty system opieki socjalnej - może korzystnie wpływać na skłonność ludzi do pracy, oszczędzania i inwestowania, co nakręca wzrost. Według odmiennego poglądu, rozbudowana redystrybucja wymaga wysokich podatków, co z kolei zmniejsza zyski i inwestycje firm, a pracownicy ograniczają swą skłonność do pracy. W efekcie spada tempo wzrostu gospodarczego.

5. Redystrybucja dochodów a bezrobocie i inflacja Redystrybucja dochodów od wyżej zarabiających do niżej zarabiających osób, które charakteryzują się większą skłonnością do konsumpcji, może zwiększyć popyt globalny, a przez to również produkcję rynkową. Ożywienie w ramach cyklu koniunkturalnego ograniczy bezrobocie. Wysoka inflacja z kolei niekorzystnie wpływa na redystrybucję, a zwłaszcza na stałe dochody socjalne (np. emerytury). Można temu przeciwdziałać za pomocą tzw. waloryzacji tych dochodów w relacji do wskaźnika wzrostu cen.

31. Sterowanie popytem globalnym w popytowej teorii J.M.Keynesa.

1. Powstanie teorii Johna Maynarda Keynesa jako reakcja na światowy kryzys gospodarczy lat 1929-1933.

2. Kształtowanie instrumentów polityki gospodarczej w oparciu o podstawowe założenia teorii J. M. Keynesa.

3. Sterowanie popytem globalnym (zagregowanym) jako fundamentalne zadanie rządu.

4. Aktywna (dyskrecjonalna) polityka fiskalno-budżetowa instrumentem oddziaływania rządu na wielkość popytu zagregowanego.

5. Aktywna polityka pieniężna (monetarna) narzędziem kształtowania popytu inwestycyjnego przez bank centralny.

6. Polityka dochodowa jako środek rozwiązania dylematu stałych cen i pełnego zatrudnienia.

7. Wpływ polityki pobudzania popytu globalnego na sytuację w handlu zagranicznym.

32. Polityka fiskalna (budżetowa) jako regulator popytu globalnego.

1. Aktywna polityka oddziałuje na popyt globalny poprzez kształtowanie wydatków sektorów publicznego i prywatnego, dzięki zmianom w poziomie opodatkowania i w wielkości wydatków budżetowych.

2. Integralnym elementem polityki aktywnej są tzw. automatyczne stabilizatory koniunktury: podatki dochodowe (progresywne skale podatkowe PIT), podatki pośrednie, a także zasiłki dla bezrobotnych i inne świadczenia społeczne.

33. Aktywna polityka pieniężna w teorii popytowej.

Aktywna polityka fiskalno budżetowa instrumentem oddziaływania rządu na wielkość popytu zagreowanego.

Zdaniem Keynes należało stosować dużą progresję opodatkowania dochodów osobistych tak aby wzrastały dochody budżetowe oraz redystrybucja gospodarstw niżej uposażonych , obniżenie stup podatkowych dla firm inwestujących.

Deficyt budżetowy w okresie krótkim nie jest niczym nagannym bo w okresie średnim i długim zostanie pokryty przez dochody budżetowe w czasie wzrostu.

34. Polityka dochodowa i handlu zagranicznego w teorii popytowej.

Polityka dochodowa jako środek rozwiązywania dylematu stałych cen i pełnego zatrudnienia. Początkowo sądzili że przyczyną inflacji pełzającej była presja popytowa. Jednak dokonano rewizji tego poglądu. Przyczyna inflacji i złej koniunktury jest dążenie sprzedawców na rynku do zajęcia pozycji monopolistycznej- monopoliści mogą ograniczyć podaż podnosić ceny.

Wpływ polityki pobudzenia popytu globalnego na sytuację w handlu zagranicznym. Dostrzegali niebezpieczeństwa w sferze bilansu handlowego kraju( zestawienie płatności z tytułu transakcji handlowych miedzy podmiotami krajowymi a otoczeniem międzynarodowym. Wzrost importu- ujemne saldo bilansu handlowego i płatniczego

35. Instrumenty polityki gospodarczej proponowane przez monetaryzm.

1) gospodarka jest stabilna, gdy nie zakłóca się działania rynku

2) w polityce gospodarczej decydującą rolę odgrywa polityka pieniężna a rząd powinien ograniczyć swa działalność do niektórych usług publicznych

- w zakresie ochrony środowiska

-państwo powinno dbać o umocnienie demokracji w znaczeniu politycznym i ekonomicznym

- aktywna polityka pieniężna nie jest w stanie ustabilizować gospodarki zakłóca działanie mechanizmu rynkowego

-państwo powinno stosować opiekę nad jednostką

-iluzja pieniądza-

- kształtowanie, powiększenie wydatków publicznych

- pieniądz neutralny w stosunku do wzrostu gospodarczego

36. Polityka ekonomiczna w świetle szkoły racjonalnych oczekiwań.

1. polityka gospodarcza powinna uwzględniać fakt że ludzie przejawiają oczekiwania wobec zamierzeń polityków

2. Wszelakie formy aktywnej polityki SA mało skuteczne lub w ogóle nie SA przydatne konieczne są jej trwałe regóły

3.polityka gospodarcza powinna kłaść nacisk na stabilizację cen stymulowanie podaży towarów rynkowych zakłócenia na rynku potrafia być niwelowane przez racjonalne dostosowanie się strony firm i konsumentów

Rząd powinien kłaść nacisk na:

- zapewnienie wiarygodności swojej polityki

- poprzez utrzymanie stałych reguł gry

- minimalizowanie ingerencji w dziale rynku

37. Gospodarka według nowej szkoły austriackiej.

Optymalnym mechanizmem koordynowania działań firm i konsumentów jest rynek który umozliwia pozyskiwanie informacji oraz ich weryfikację poprzez system cen w warunkach wolnej konkurencji

- duża niepewność procesów gospodarczych

-informacja ekonomiczna jest trudno dostępna i rozproszona

- są najlepszym systemem alokacji produktów

- państwo powinno ograniczać się do bycia aktywnym w dziedzinie rozwiązań instrumentalno prawny, które stanowią ramy gospodarki

- nie powinno angażować się w redystrybucję

- duże znaczenie: rynkowy pierwotny podział dochodów

38. Podejście teorii wyboru publicznego do polityki i gospodarki.

1. za pomocą instrumentów ekonomicznych opisuje ona zjawiska będące sferą polityki

2. instytucje państwowe na skutek pewnych wad procesów wyborczych i zachowań polityków stale się rozrastają ograniczając wolności obywatelskie

3. Problemy tzw. Politycznego cyklu ekonomicznego

4. Model DOWNSA demokracja jest politycznym rynkiem na którym wyborcy wymieniają z partiami oddale głosy na programy i określone działania

5. Model OLSONA społeczeństwa składają się z wielu grup interesów które nie pozwalają osiągnąć społecznego optimum w drodze negocjacji działanie tzw. Dystrybucyjnych koalicji obniża efektywność gospodarki

39. Akcent na wydajność i produktywność według ekonomii podaży.

1. W długim okresie system rynkowy jest stabilny, a w przebiegu procesów gospodarczych decydującą rolę odgrywa jednostka, państwo stanowi jedynie „balast” dla gospodarki

2. Poprzez politykę fiskalną ukierunkowaną na obniżkę ciężarów podatkowych, państwo powinno stymulować podaż rynkową

3. Polityka monetarna powinna zwalczać inflację za pomocą kształtowania podaży pieniądza

40. Polityka pieniężna oparta na instrumentach bezpośrednich lub pośrednich.

1. Jest ona uznawana za jeden z filarów polityki makroekonomicznej. Bezpośrednim jej celem jest ograniczenie ilości pieniądza w obiegu do wielkości niezbędnej dla realizacji przez pieniądz jego funkcji, lub prościej - dla realizacji celu inflacyjnego.

2. Pośrednim celem polityki monetarnej jest odpowiednia korelacja przyrostu podaży pieniądza z przewidywanym przyrostem produktu narodowego.

3. Model polityki pieniężnej opartej na instrumentach bezpośrednich: a) aktywna polityka pieniężna jest realizowana za pomocą dyskrecjonalnych instrumentów oddziałujących na rynek pieniężny (teoria J. M. Keynesa), b) szczególną rolę odgrywa stopa procentowa i operacje otwartego rynku, c) aktywna polityka pieniężna wspiera funkcjonowanie tzw. polityki sektorowej.

4. Model polityki pieniężnej opartej na instrumentach pośrednich: a) model nawiązuje do ilościowej teorii pieniądza (monetaryzmu), wykorzystując pośrednie instrumenty rynkowe, b) polityka jest podporządkowana długookresowym regułom, pasywna, i polega na dostosowaniu podaży pieniądza do zmian podaży globalnej, c) współcześnie ten model polityki pieniężnej charakteryzuje się tzw. bezpośrednim celem inflacyjnym.

41. Polityka kursowa i nadzór bankowy (finansowy).

Efektywny nadzór bankowy: a) warunki wstępne (w tym prawne) istnienia efektywnego systemu nadzoru bankowego, b) podmiot nadzoru bankowego wydaje licencje bankowe do prowadzenia działalności kredytowo-depozytowej, c) podmiot nadzoru bankowego określa regulacje i tzw. wymagania ostrożnościowe, d) nadzór bankowy prowadzi pewne formy inspekcji i kontroli analitycznej, e) Komisja Europejska sformułowała zasady prowadzenia nadzoru bankowego w UE.

Istota polityki kursowej: a) jest częścią polityki makroekonomicznej (choć nie zawsze w praktyce jest realizowana), i obejmuje działania instytucji publicznych, kształtujące kurs walutowy oraz funkcjonowanie rynku walutowego, b) waluta i jej rodzaje, a także podstawowe teorie - walutowa i bankowa, c) system waluty automatycznej, złotej oraz system waluty kierowanej, wymienialność walut.

42. Polityka fiskalna i struktura budżetu państwa.

1. fiskalna obejmuje kształtowanie dochodów i wydatków, salda budżetu, politykę podatkową oraz politykę wydatków budżetowych, zaś instrumentem jej realizacji jest budżet, czyli roczny plan finansowy państwa.

2 .Rodzaje dochodów budżetu: a) dochody krajowe i zagraniczne, b) dochody bieżące oraz majątkowe, c) dochody podatkowe i niepodatkowe.

3. Rodzaje wydatków budżetu: a) bieżące (konsumpcyjne) i inwestycyjne (majątkowe), b) finalne (zakup towarów i usług) oraz redystrybucyjne (transferowe - renty, emerytury, zasiłki socjalne), c) tradycyjne, socjalne i związane z realizowaniem przez państwo zadań interwencyjnych (inwestycje publiczne, subsydia).

43. Trzy zadania polityki fiskalnej.

1. Podstawowe zadania polityki fiskalnej (budżetowej): alokacja zasobów, wtórny podział dochodów - redystrybucja, stabilizacja koniunktury.

2. Alokacja zasobów pozwala eliminować niedoskonałości rynku poprzez kształtowanie struktury części alokowanych zasobów, a dzięki temu również (w pewnym zakresie) struktury produktu narodowego.

3. Zadania alokacyjne polegają na: a) podziale zasobów i produktów między sektor publiczny i sektor prywatny, b) kształtowaniu podziału zasobów w ramach sektora publicznego, c) oddziaływaniu na alokację zasobów w ramach sektora prywatnego.

4. Zadania redystrybucyjne mogą być realizowane w sposób bezpośredni lub przy wykorzystaniu metod pośrednich; bezpośrednia redystrybucja dokonuje się za pomocą podatków i pieniężnych transferów socjalnych, natomiast metody pośrednie dotyczą bezpłatnego lub częściowo odpłatnego zaspokajania potrzeb w ramach usług publicznych.

2. Stabilizacyjne zadania polityki budżetowej: polityka aktywna bądź pasywna; aktywna polega na stosowaniu przez rząd wybranych instrumentów w celu przeciwdziałania wahaniom wzrostu oraz ograniczania bezrobocia i stabilizacji poziomu cen.

44. Aktywna i pasywna polityka fiskalna.

1. Aktywna polityka oddziałuje na popyt globalny poprzez kształtowanie wydatków sektorów publicznego i prywatnego, dzięki zmianom w poziomie opodatkowania i w wielkości wydatków budżetowych.

2. Integralnym elementem polityki aktywnej są tzw. automatyczne stabilizatory koniunktury: podatki dochodowe (progresywne skale podatkowe PIT), podatki pośrednie, a także zasiłki dla bezrobotnych i inne świadczenia społeczne.

3. Koncepcja pasywnej polityki fiskalnej wynika z przekonania o zawodności polityki rządu (m.in. kwestia opóźnień reakcji podmiotów) i wyższości polityki monetarnej; w omawianym przypadku akcent jest położony na stabilizowanie oczekiwań konsumentów i firm co do przyszłej sytuacji gospodarczej.

45. Problemy finansowania deficytu budżetowego.

deficyt budżetowy zawsze powinien być sfinansowany alternatywnie przez: (a) wzrost obciążeń podatkowych, (b) ograniczenie wydatków publicznych, (c) zaciągnięcie przez rząd długu publicznego - krajowego i/lub zagranicznego.

46. Podstawowe cele polityki przemysłowej.

(a) zwiększanie konkurencyjności przemysłu na rynku światowym (regionalnym), (b) stymulowanie zmian strukturalnych w przemyśle,(c) poprawę efektywności wykorzystania zasobów przez właściwą ich alokację, (d) pobudzanie innowacji w przemyśle.

47. Sektorowa (selektywna) i ogólna (nieselektywna) polityka przemysłowa.

(a) jest oparta na strukturalnych preferencjach rządu i nazywana sektorową (selektywną, interwencjonistyczną), (b) polega na promowaniu rozwoju przemysłu przy pomocy instrumentów polityki makroekonomicznej (fiskalnej i/lub monetarnej), i jest nazywana polityką ogólną (nieselektywną, liberalną).

48. Polityka przemysłowa w Unii Europejskiej.

współcześnie dominuje polityka ogólna (także w UE), zmierzająca do obalania barier protekcjonistycznych i tworzenia jednolitych warunków wolnej konkurencji oraz swobodnego przepływu towarów, czynników produkcji i kapitału finansowego.

49. Klasyfikacja narzędzi polityki przemysłowej.

Polityka przemysłowa może być realizowana za pomocą dwóch podstawowych grup narzędzi: (a) sektorowych, np. poręczeń i gwarancji kredytowych dla firm, subwencji i ulg podatkowych, zamówień publicznych lokowanych u producentów, (b) narzędzi nieselektywnych (tzw. horyzontalnych), np. promocji małych firm, doradztwa handlowego/finansowego, obniżania obowiązkowych obciążeń pracodawców z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

50. Charakterystyka polityki rolnej.

polityka rolna, mająca na celu kształtowanie wielkości produkcji rolnej, utrzymanie jej opłacalności, dążenie do koncentracji i specjalizacji w rolnictwie, a także zapewnienie postępu technicznego gwarantującego międzynarodową konkurencyjność produkcji.

51. Rolna interwencja wobec zagranicy i na rynku krajowym.

w ramach polityki rolnej interwencja państwa, która oddziałuje na zagranicę, przyjmuje formę ceł nakładanych na importowane towary, opłat wyrównawczych, ilościowych regulacji przywozu oraz dotacji do eksportu. W kraju państwo stosuje ceny gwarantowane, limity produkcyjne, zapasy „buforowe”, subwencje i tanie kredyty.

52. Podstawowe cechy polityki rolnej w Unii Europejskiej.

Podstawowe założenie polityki rolnej 

• podstawową jednostką produkcyjną w rolnictwie jest gospodarstwo rodzinne,

• rolnictwo jest szczególnym sektorem gospodarki unijnej, które ma zapewnić samowystarczalności WE w zakresie produktów rolnych,

• polityka rolna wymaga osobnych regulacji prawnych

Podstawowe zasady WPR 

• zasada jednolitego rynku (swobodny przepływ produktów rolnych między państwami członkowskimi).

• zasada preferencji WE (preferencja towarów wspólnoty).

• zasada finansowej solidarności (finansowanie kosztów ponoszą wszystkie państwa członkowskie). Zasada ta jest realizowana za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich (poprzednio: Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych).

Osiągnięciu celów WPR mają służyć 

• regulacja poszczególnych rynków rolnych

• wsparcie finansowe dochodów rolników

• współfinansowanie projektów inwestycyjnych i modernizacyjnych w rolnictwie i na obszarach wiejskich

• system składowania i sprzedaży towarów rolnych

• wspólne techniki stabilizacji wywozu lub przywozu towarów

53. Transformacja systemowa w Polsce: rola polityki systemowej i stabilizacyjnej.

1. Polityka systemowa (określająca „reguły gry”) zakładała: (a) deregulację, tj. wycofanie się państwa z administracyjnej regulacji, (b) liberalizację - urynkowienie cen i tworzenie konkurencji, (c) demonopolizację: zwalczanie utworzonego poprzednio przez państwo monopolu socjalistycznego, (d) prywatyzację - denacjonalizację firm oraz tworzenie od podstaw przedsiębiorstw prywatnych.

2. Polityka stabilizacyjna zakładała: (a) twardą politykę budżetową zarówno po stronie egzekwowania dochodów podatkowych, jak i redukcji wydatków, (b) restrykcyjną politykę pieniężną utrudniającą firmom i konsumentom dostęp do pieniądza, (c) niemal zamrożenie płac, (d) stały kurs walutowy.

Wszystkie te przedsięwzięcia miały prowadzić do wyeliminowania wysokiej inflacji oraz niedoboru towarów i usług na rynku

54. Droga do członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

1991r. Podpisanie Układu europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Polską a WE

1994r. Złożenie przez Polskę wniosku o członkostwo w UE

1998r. Rozpoczęcie w Brukseli negocjacji członkowskich

2002r. finał negocjacji Polski z UE podczas szczytu w Kopenhadze

2003r. Podpisanie w Atenach Traktatu akcesyjnego Polski i pozostałych 9 krajów

Referendum akcesyjne w sprawie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej i ratyfikacji traktatu ateńskiego

2004r. Przystąpienie Polski do UE

2008. Polska wstępuje do Układu z Schengen

55. Etapy rozwoju Unii Gospodarczej i Walutowej.

Pierwszy etap rozpoczęto 1 lipca 1990 r. i zakładał on:

• całkowitą swobodę kapitału w ramach UE (zniesienie kontroli wymiany walutowej);

• zwiększenie środków przekazywanych w celu zlikwidowania różnic pomiędzy poszczególnymi regionami Europy (fundusze strukturalne);

• zbliżenie gospodarek poprzez wielostronną obserwację polityki gospodarczej poszczególnych państw członkowskich.

Drugi etap rozpoczął się 1 stycznia 1994 r. Zakładał on:

• powstanie Europejskiego Instytutu Monetarnego (EIM) we Frankfurcie. W EIM zasiadali prezesi banków centralnych poszczególnych krajów UE;

• niezależność narodowych banków centralnych;

• zasady ograniczające deficyt budżetów krajowych.

Etap trzeci to narodziny euro. Pierwszego stycznia 1999 r. jedenaście krajów przyjęło walutę euro, która tym samym stała się wspólną walutą Austrii, Belgii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Portugalii i Włoch. (Grecja dołączyła do ich grona 1 stycznia 2001 r.). Od tego momentu Europejski Bank Centralny przejął obowiązki Europejskiego Instytutu Monetarnego i to on jest odpowiedzialny za politykę pieniężną, która jest określana i realizowana właśnie w euro.

56. Polityka strukturalna i fundusze pomocowe w Unii Europejskiej.

Polityka strukturalna, wspólne działania państw Unii Europejskiej, których celem jest znoszenie różnic w poziomie życia, zatrudnienia, w infrastrukturze i w poziomie rozwoju ekonomicznego poszczególnych państw i regionów (innymi słowy: osiągnięcie spójności gospodarczej i społecznej państw członkowskich). Usuwanie dysproporcji w rozwoju jest zarazem usuwaniem barier, które mogłyby zakłócić proces integracji. Głównymi instrumentami finansowania polityki strukturalnej są fundusze strukturalne. - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Europejski Fundusz Społeczny

Fundusze pomocowe:

VI Ramowy Program Badań, Rozwoju Technologicznego oraz Prezentacji Unii Europejskiej; Marco Polo (sektor transportowy); Młodzież; Socrates II; Leonardo da Vinci II; Save II; Kultura 2000; IDA; E-Content; Media Plus; Projekty Społeczne; Zdrowie Publiczne.

Polityka społeczna

Polityka

gospodarcza

Polityka

gospodarcza

Polityka społeczna

Polityka

gospodarcza

Polityka społeczna

Polityka społeczna

Polityka

gospodarcza

Cele

Cele

Cele

Cele

Cele

1.

2

3

4

3

---